Mieczysław Rybczyński

Mieczysław Rybczyński

Data i miejsce urodzenia	20 listopada 1873 Stanisławów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	23 stycznia 1937 Warszawa, Polska
kierownik Ministerstwa Robót Publicznych
Okres	od 31 lipca 1922 do 30 września 1922
Poprzednik	Władysław Ziemiński
Następca	Jan Łopuszański
Okres	od 19 grudnia 1923 do 14 listopada 1925
Poprzednik	Jan Łopuszański
Następca	Jędrzej Moraczewski
Okres	od 7 lutego 1926 do 12 lutego 1926
Poprzednik	Jędrzej Moraczewski
Następca	Norbert Barlicki
Okres	od 20 kwietnia 1926 do 15 maja 1926
Poprzednik	Norbert Barlicki
Następca	Witold Broniewski
Odznaczenia

Mieczysław Szczęsny Rybczyński (ur. 20 listopada 1873 w Stanisławowie, zm. 23 stycznia 1937 w Warszawie) – polski inżynier hydrotechnik, zasłużony dla prac regulacyjnych górnych biegów rzek południowej Polski, wielokrotny kierownik Ministerstwa Robót Publicznych w latach 1922-1926.

Życiorys

Młodość

Mieczysław Rybczyński przyszedł na świat 20 listopada 1873 r. w Stanisławowie jako syn Jana i Ludwiki z Sedelmajerów. Ukończył gimnazjum klasyczne w Kołomyi, po czym wstąpił na Wydział Inżynierii Lądowo-Wodnej Szkoły Politechnicznej we Lwowie. Działał w tajnym ruchu niepodległościowym na obszarze Galicji. Dzięki wybitnym zdolnościom, jeszcze jako student w roku akademickim 1896/1897 został asystentem prof. Karola Skibińskiego w Katedrze Budowy Dróg i Kolei. W roku poprzednim był prezesem Towarzystwa Bratniej Pomocy Studentów swojej uczelni. Dyplom inżyniera uzyskał w 1897. Przez następne dwa lata pracował przy budowie kolei Czortków-Zaleszczyki jako kierownik budowy. Od 21 IX 1899 do 31 XII 1918 r. pracował w Państwowej Dyrekcji Budownictwa Wodnego w Galicji kolejno jako adiunkt, od 1 I 1904 jako inżynier i od 20 VIII 1909 r. starszy inżynier, radca budownictwa i szef dep. wodnego w Namiestnictwie we Lwowie. Zajmował się wówczas sprawami hydrotechniki, studiów wodnych, wodociągów i kanalizacji. W początkowym okresie swojej inżynierskiej praktyki (1902-1904) opracował projekty regulacji prawobrzeżnych dopływów górnego Dniestru i górnej Wisły, później w latach 1904-1912 projekty regulacji Stryja, Świcy, Bystrzycy Nadwórniańskiej i Bystrzycy Sołotwińskiej, Łomnicy i pracami tymi kierował. Od 1900 był członkiem Towarzystwa Szkoły Ludowej a od 1913 członkiem Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Mikołaja Kopernika we Lwowie.

W II Rzeczypospolitej

W listopadzie 1918 brał udział w bitwie o Lwów jako członek straży obywatelskiej w służbie kwatermistrzowskiej, za co został odznaczony odznaką "Orląt". Od 8 lutego 1919 do 24 grudnia 1920 pracował w Ministerstwie Robót Publicznych na stanowisku szefa sekcji administracyjnej, po czym od 15 grudnia 1921 pełnił funkcję p.o. podsekretarza stanu MRP, a z kolei – na wniosek ministra Gabriela Narutowicza – został rzeczywistym podsekretarzem stanu. Dnia 31 sierpnia 1922 objął kierownictwo MRP w gabinecie Juliana Nowaka i na stanowisku tym pozostał do 30 września 1922. Ponownie był kierownikiem tego resortu od 19 grudnia 1925 do 14 grudnia 1925 w gabinecie Władysława Grabskiego. Po raz trzeci pełnił tę funkcję w gabinecie Aleksandra Skrzyńskiego od 7 lutego 1926 do 13 lutego 1926 i po raz czwarty w tym samym rządzie od 20 kwietnia 1926 i w następnym – Wincentego Witosa do chwili dymisji jego rządu (14 maja 1926) wskutek przewrotu majowego.

14 maja 1926 wraz z całym rządem i prezydentem RP Stanisławem Wojciechowskim uczestniczył w przemarszu z Belwederu przez Park Łazienkowski do Wilanowa, ale obok ministrów Józefa Radwana i Adama Chądzyńskiego w parku odłączył się od maszerującej kolumny.

W latach 1923–1926 prowadził rozmowy z ekspertami z Ligi Narodów na temat rozbudowy dróg wodnych w Polsce i włączeniu ich do systemu europejskiego. Na okres jego pracy w MRP przypada uchwalenie przez Sejm (19 września 1922 r.) Ustawy Wodnej, która zastąpiła przepisy prawne byłych państw zaborczych. Była ona wówczas najbardziej wszechstronną w Europie ustawą dotycząca własności, użytkowania i utrzymania wód oraz ich brzegów, organizacji spółek wodnych, ochrony przed powodzią itd. Na mocy tej ustawy powołano jednolitą administrację wodną, a całokształt spraw gospodarki wodnej powierzony został Ministrem Robót Publicznych. Karierę polityczną zakończył po zamachu majowym. Jego pamiętniki z tego okresu ukazały się dopiero w roku 1988 w paryskich Zeszytach Historycznych.

Praca na Politechnice

Równolegle z działalnością publiczną i polityczną już w roku 1919 związał się z Politechniką Warszawską jako docent w Katedrze Budownictwa Wodnego na Wydziale Inżynierii Wodnej. 8 czerwca 1920 r. został profesorem nadzwyczajnym, ale z proponowanej katedry zrezygnował w związku z powołaniem Go na stanowisko wiceministra. W roku 1926 został profesorem zwyczajnym i kierownikiem II Katedry Budownictwa Wodnego, w której pracował do końca swoich dni. Zakres prac katedry obejmował całokształt zagadnień inżynierskich związanych z zabudową wód płynących wraz z ich zastosowaniem do celów melioracyjnych i żeglugowych. Wykłady obejmowały hydrologię, regulację rzek i sprawy wody jako środowiska komunikacji, a wśród nich sposoby pokonywania wysokości za pomocą "śluz" komorowych, kanalizację rzek, budowę kanałów żeglugowych, portów, przystani i bulwarów. W roku 1926 przystąpił do urządzania laboratorium wodnego (zburzone zostało niestety w czasie Powstania Warszawskiego), które powstało w gmachu głównym Politechniki i było wówczas pierwszą tego typu placówką w Polsce. W zorganizowanym laboratorium wodnym wykonano między innymi badania przelewów dla zapory wodnej na Sole w Porąbce (budowanej w latach 1921-1936), oraz na Dunajcu w Rożnowie (budowanej w latach 1935–1939 a ukończonej podczas okupacji w 1941 r.), a także badania przelewów burzowych dla Warszawy. Począwszy od 1916 r. prof. Rybczyński ogłaszał swoje prace w formie artykułów w prasie naukowej i technicznej, wydawał również podręczniki i książki. W 1923 r. w Politechnice Warszawskiej wydał pierwszy skrypt z hydrologii, a w latach 1933-1939 ukazał się napisany wspólnie z prof. Karolem Pomianowskim i doc. Kazimierzem Wóycickim trzytomowy podręcznik „Hydrologia”. Czwarty tom ukazał się dopiero w roku 1947. Profesor jest autorem ponad 40 publikacji, w tym artykułów o tematyce gospodarczej i historycznej dotyczących konieczności dostępu Polski do morza oraz potrzeby budowy dróg wodnych.

Lata 1926-1937

Grób prof. Mieczysława Rybczyńskiego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie przed renowacją

W latach międzywojennych M. Rybczyński był konsultantem przy budowie Gdyni i portów rybackich na Bałtyku. Pełnił również funkcje rzeczoznawcy przy opiniowaniu ówczesnych projektów regulacji rzek polskich, szczególnie dolnej Wisły. Charakterystyczną cechą wszystkich projektów i ekspertyz wykonanych przez prof. Rybczyńskiego było należyte uwzględnienie tak ekonomicznej strony danego przedsięwzięcia jak i uwzględnienie ogólnych interesów kraju. Prof. Rybczyński był członkiem Rady Technicznej dla Spraw Morskich przy ministrze przemysłu i handlu (od 1931 r.), rzeczoznawcą w Radzie Technicznej przy ministrze komunikacji, przewodniczącym Komisji Wodnej Polskiego Komitetu Energetyki. Na I Zjeździe Hydrotechnicznym w Warszawie w roku 1928 zainicjował powołanie Stowarzyszenia Członków Kongresu Gospodarki Wodnej, a po jego powstaniu wybrany został na prezesa. Przez kilka lat był prezesem Polskiego Towarzystwa Geofizycznego. W 1933 r. powołany został na członka korespondenta, a w 1936 r. na członka rzeczywistego Akademii Nauk Technicznych. Był założycielem i pierwszym przewodniczącym komitetu redakcyjnego czasopisma „Gospodarka Wodna”.

Bardzo ważną cechą prof. Mieczysława Rybczyńskiego była umiejętność harmonijnego współżycia z ludźmi. Szczególnie było to widoczne we współpracy z kierownikiem I Katedry Gospodarki Wodnej, prof. Karolem Pomianowskim. Razem tworzyli wyjątkowy zespół bardzo dobrze współpracujących ze sobą profesorów, asystentów i studentów. Pozwoliło to na wykształcenie licznej grupy świetnie przygotowanych do zawodu hydrotechników. Należał do nielicznej grupy ludzi, którzy nie mieli wrogów a nawet osób niechętnych sobie. Jako człowiek prawy cieszył się sympatią i był lubiany przez otoczenie.

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 68-V-10).

Grób prof. Mieczysława Rybczyńskiego po renowacji

W 2022 roku z inicjatywy premiera Mateusza Morawieckiego grób ministra Rybczyńskiego został odrestaurowany. Cały projekt został realizowany przez Fundację Stare Powązki we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.

Zatrudnienie

• Od 19 XII 1923 r. do 14 XI 1925 r. – kierownik – minister robót publicznych.
• Od 07 II 1926 r. do 13 II 1926 r. – kierownik – minister robót publicznych.
• Od 20 IV 1926 r. do 05 V 1926 r. – kierownik – minister robót publicznych.
• Od 10 V 1926 r. do 14 V 1926 r. – kierownik – minister robót publicznych.

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)
• Krzyż Niepodległości
• Odznaka Honorowa „Orlęta”

Publikacje

• "Regulacja Rzek" – Lwów 1916 r. (1919 r.)
• "Studnie" – Lwów (1916 r., 1919 r.)
• "Żegluga śródziemna i regulacja rzek w ustawodawstwie sejmów polskich" – Lwów (1916 r.)
• "Drogi wodne" – (1928 r.)
• "Hydrologia" – Warszawa (1933 r.)
• "Laboratorium wodne Politechniki Warszawskiej" – Warszawa (1933 r.)
• "Ruch towarów na Wiśle" – (1933 r.)
• "Zagadnienie regulacji Wisły i żeglugi rzecznej" – (1933 r.)
• "Wisła Pomorska" – Tor. (1934 r.)
• "Drogi wodne na Pomorzu" – Tor. (1935 r.)
• "Wisła od źródeł do morza" – Lwów (1937 r.)
• Bibliografia pełnotekstowa wybranych publikacji profesora Mieczysława Rybczyńskiego

Bibliografia

• „Kto był kim w II Rzeczypospolitej”, pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego. Warszawa 1994. wyd I

Linki zewnętrzne

• Prace Mieczysława Rybczyńskiego w bibliotece Polona