Mistrzostwa świata w szachach 1972
Mecz pomiędzy aktualnym mistrzem świata – Borysem Spasskim, a zwycięzcą meczów pretendentów, Robertem Fischerem, rozegrany w Reykjaviku w dniach 4 lipca - 1 września 1972 r. pod egidą FIDE.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
Już na długo przed rozpoczęciem mecz cieszył się olbrzymim zainteresowaniem, nie tylko wśród szachistów. Po raz pierwszy bowiem od ćwierćwiecza naprzeciwko radzieckiego mistrza zasiąść miał pretendent z innego kraju. Dodatkowo był to szachista nietuzinkowy, odnoszący niespotykane wcześniej sukcesy (w drodze do meczu ze Spasskim dwukrotnie pokonał swoich przeciwników w stosunku 6 : 0, a byłego mistrza świata, Tigrana Petrosjana – 6½ : 2½). Z tego powodu, jak również powodów politycznych (naprzeciwko siebie stanęli rywale z dwóch największych, rywalizujących ze sobą, mocarstw świata), pojedynek nazwano "meczem stulecia"[1].
Organizacja meczu – jak przewidywał prezes FIDE, dr Max Euwe – wymagała rozwiązania wielu niełatwych problemów. Pierwszym z nich okazał się wybór miejsca spotkania. Spasski chciał grać w Reykjaviku, a Fischer w Belgradzie. Postanowiono więc początkowo rozegrać kolejny mecz "wędrowny" kolejno w obu tych miastach. Niespodziewanie jednak Fischer oświadczył, iż nie odpowiadają mu warunki finansowe meczu. Zażądano od obu miast gwarancji finansowej, w związku z czym Belgrad zrezygnował z organizacji połowy meczu, a spotkanie rozegrano w całości w stolicy Islandii.
Zasady[edytuj | edytuj kod]
Pojedynek miał składać się z 24 partii. Mistrzem świata zostać miał ten z zawodników, który uzyska więcej punktów. W przypadku remisu tytuł zachowywał Spasski.
Przebieg meczu[edytuj | edytuj kod]
Mecz miał rozpocząć się 1 lipca, jednak Fischer postawił organizatorom kolejne wygórowane warunki, głównie finansowe. Ponieważ ci nie mogli ich spełnić, nie przybył na czas do Reykjaviku. Dopiero po telefonicznej interwencji Maxa Euwego i sekretarza stanu USA Henry'ego Kissingera Fischer przyjechał do Reykjaviku. Natychmiast jednak poszedł spać, a na losowanie kolorów oddelegował swojego sekundanta i adwokata.
Pierwsza partia rozpoczęła się 11 lipca. Fischer przegrał ją po długiej obronie końcówki bez figury. Już w czasie dogrywki oświadczył on, iż przeszkadzają mu kamery telewizyjne (na których obecność sam uprzednio wyraził zgodę) i zażądał ich usunięcia z sali. Organizatorzy nie mogąc zerwać kontraktu z firmą "Chester Fox", które wykupiło prawa do transmisji nie mogli się na to zgodzić. Zakamuflowali je jednak. Fischer oświadczył jednak, iż przeszkadza mu samo "poczucie ich obecności" i w proteście oddał partię walkowerem.
Kryzys udało się zażegnać. III partię rozegrano w małej sali bez obecności kamer i widzów. Fischer wygrał ją. IV partię (na żądanie Spasskiego) rozegrano już w dużej sali (jednak bez kamer). Spasski miał w niej duże szanse na wygraną, Fischer jednak wybronił remis. W V partii Spasski popełnił gruby błąd dzięki czemu Fischer wyrównał na 2½ – 2½.
W tym momencie Fischer dokonał dość nieoczekiwanego manewru - zmienił cały swój repertuar debiutowy. W VI partii zaskoczył mistrza świata ruchem 1.c4, a później nowinką (co ciekawsze leningradzkiego pochodzenia) i objął prowadzenie w meczu. VII partia zakończyła się wynikiem remisowym. VIII Spasski przegrał po bardzo słabej grze. IX partia to szybki remis. W X Fischer znów wygrał. Partię XI wygrał Spasski, ale było to, jak się później okazało, jego ostatnie zwycięstwo. Fischer wygrał jeszcze XIII i XXI partię. Pozostałe kończyły się remisami. Wynik meczu 12½ – 8½.
Wyniki w poszczególnych partiach[edytuj | edytuj kod]
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | Punkty | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() |
1 | + | 0 | ½ | 0 | 0 | ½ | 0 | ½ | 0 | 1 | ½ | 0 | ½ | ½ | ½ | ½ | ½ | ½ | ½ | 0 | 8½ |
![]() |
0 | - | 1 | ½ | 1 | 1 | ½ | 1 | ½ | 1 | 0 | ½ | 1 | ½ | ½ | ½ | ½ | ½ | ½ | ½ | 1 | 12½ |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Gawlikowski "Walka o Tron Szachowy". Wydawnictwo Sport i Turystyka. Warszawa 1976. str. 331- 336