Mistrzostwa świata w szachach 1972

Mistrz świata 1972,
Bobby Fischer

Mecz pomiędzy aktualnym mistrzem świata – Borysem Spasskim, a zwycięzcą meczów pretendentów, Robertem Fischerem, rozegrany w Reykjaviku w dniach 4 lipca - 1 września 1972 r. pod egidą FIDE.

Geneza

Już na długo przed rozpoczęciem mecz cieszył się olbrzymim zainteresowaniem, nie tylko wśród szachistów. Po raz pierwszy bowiem od ćwierćwiecza naprzeciwko radzieckiego mistrza zasiąść miał pretendent z innego kraju. Dodatkowo był to szachista nietuzinkowy, odnoszący niespotykane wcześniej sukcesy (w drodze do meczu ze Spasskim dwukrotnie pokonał swoich przeciwników w stosunku 6 : 0, a byłego mistrza świata, Tigrana Petrosjana – 6½ : 2½). Z tego powodu, jak również powodów politycznych (naprzeciwko siebie stanęli rywale z dwóch największych, rywalizujących ze sobą, mocarstw świata), pojedynek nazwano "meczem stulecia".

Organizacja meczu – jak przewidywał prezes FIDE, dr Max Euwe – wymagała rozwiązania wielu niełatwych problemów. Pierwszym z nich okazał się wybór miejsca spotkania. Spasski chciał grać w Reykjaviku, a Fischer w Belgradzie. Postanowiono więc początkowo rozegrać kolejny mecz "wędrowny" kolejno w obu tych miastach. Niespodziewanie jednak Fischer oświadczył, iż nie odpowiadają mu warunki finansowe meczu. Zażądano od obu miast gwarancji finansowej, w związku z czym Belgrad zrezygnował z organizacji połowy meczu, a spotkanie rozegrano w całości w stolicy Islandii.

Zasady

Pojedynek miał składać się z 24 partii. Mistrzem świata zostać miał ten z zawodników, który uzyska więcej punktów. W przypadku remisu tytuł zachowywał Spasski.

Przebieg meczu

Mecz miał rozpocząć się 1 lipca, jednak Fischer postawił organizatorom kolejne wygórowane warunki, głównie finansowe. Ponieważ ci nie mogli ich spełnić, nie przybył na czas do Reykjaviku. Dopiero po telefonicznej interwencji Maxa Euwego i sekretarza stanu USA Henry'ego Kissingera Fischer przyjechał do Reykjaviku. Natychmiast jednak poszedł spać, a na losowanie kolorów oddelegował swojego sekundanta i adwokata.

Pierwsza partia rozpoczęła się 11 lipca. Fischer przegrał ją po długiej obronie końcówki bez figury. Już w czasie dogrywki oświadczył on, iż przeszkadzają mu kamery telewizyjne (na których obecność sam uprzednio wyraził zgodę) i zażądał ich usunięcia z sali. Organizatorzy nie mogąc zerwać kontraktu z firmą "Chester Fox", które wykupiło prawa do transmisji nie mogli się na to zgodzić. Zakamuflowali je jednak. Fischer oświadczył jednak, iż przeszkadza mu samo "poczucie ich obecności" i w proteście oddał partię walkowerem.

Kryzys udało się zażegnać. III partię rozegrano w małej sali bez obecności kamer i widzów. Fischer wygrał ją. IV partię (na żądanie Spasskiego) rozegrano już w dużej sali (jednak bez kamer). Spasski miał w niej duże szanse na wygraną, Fischer jednak wybronił remis. W V partii Spasski popełnił gruby błąd dzięki czemu Fischer wyrównał na 2½ – 2½.

W tym momencie Fischer dokonał dość nieoczekiwanego manewru - zmienił cały swój repertuar debiutowy. W VI partii zaskoczył mistrza świata ruchem 1.c4, a później nowinką (co ciekawsze leningradzkiego pochodzenia) i objął prowadzenie w meczu. VII partia zakończyła się wynikiem remisowym. VIII Spasski przegrał po bardzo słabej grze. IX partia to szybki remis. W X Fischer znów wygrał. Partię XI wygrał Spasski, ale było to, jak się później okazało, jego ostatnie zwycięstwo. Fischer wygrał jeszcze XIII i XXI partię. Pozostałe kończyły się remisami. Wynik meczu 12½ – 8½.

Wyniki w poszczególnych partiach

	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	Punkty
Borys Spasski	1	+	0	½	0	0	½	0	½	0	1	½	0	½	½	½	½	½	½	½	0	8½
Bobby Fischer	0	-	1	½	1	1	½	1	½	1	0	½	1	½	½	½	½	½	½	½	1	12½

Bibliografia

• Stanisław Gawlikowski "Walka o Tron Szachowy". Wydawnictwo Sport i Turystyka. Warszawa 1976. str. 331- 336

Linki zewnętrzne

• 1972 Fischer - Spassky Title Match (ang.)
• Fischer vs Spassky 1972 (ang.)
• Match of the Century begins in Reykjavik (ang.)