Henry Kissinger

Henry Kissinger
Data i miejsce urodzenia	27 maja 1923 Fürth
56. Sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych
Okres	od 22 września 1973 do 20 stycznia 1977
Przynależność polityczna	Partia Republikańska
Poprzednik	William P. Rogers
Następca	Cyrus Vance
8. Doradca ds. bezpieczeństwa narodowego
Okres	od 20 stycznia 1969 do 3 listopada 1975
Poprzednik	Walt Rostow
Następca	Brent Scowcroft
Odznaczenia

Prezydent Richard Nixon (po lewej) i Henry Kissinger, 1972

Henry Kissinger, właśc. Heinz Alfred Kissinger (ur. 27 maja 1923 w Fürth) – amerykański polityk i dyplomata, profesor nauk politycznych Uniwersytetu Harvarda. Doradca ds. bezpieczeństwa narodowego i sekretarz stanu podczas prezydentury Richarda Nixona oraz Geralda Forda. Za swój wkład podczas negocjacji w czasie konfliktu w Wietnamie otrzymał w 1973 Pokojową Nagrodę Nobla. Człowiek Roku tygodnika „Time” w 1972 (razem z prezydentem Nixonem).

Życiorys

Urodził się w żydowskiej rodzinie w Niemczech, która w 1938 uciekła przed nazistami do Stanów Zjednoczonych. W 1943 uzyskał amerykańskie obywatelstwo. Po II wojnie światowej służył jako tłumacz w 970 Korpusie Kontrwywiadu Stanów Zjednoczonych w okupowanych Niemczech, gdzie wsławił się dekonspiracją wielu agentów Gestapo.

W 1950 ukończył z wyróżnieniem nauki polityczne na Uniwersytecie Harvarda, a w 1954 na podstawie pracy o systemie Metternicha obronił doktorat. W latach 60. był doradcą gubernatora Nelsona Rockefellera oraz konsultantem ds. bezpieczeństwa różnych agencji rządowych. W latach 1969–1975 pełnił funkcję doradcy ds. bezpieczeństwa narodowego, a w latach 1973–1977 sekretarza stanu – najpierw w administracji prezydenta Richarda Nixona, a później Geralda Forda.

W 1973 otrzymał – wspólnie z Wietnamczykiem Lê Đức Thọ – Pokojową Nagrodę Nobla. Przyznanie mu jej jest uznawane za jedną z najbardziej kontrowersyjnych decyzji Komitetu Noblowskiego w historii. Jako protest przeciwko tej decyzji dwóch członków Komitetu zrezygnowało z członkostwa, co stało się po raz pierwszy w historii tej nagrody.

W 2002 był przewodniczącym prezydenckiej komisji ds. zbadania przyczyn zamachów z 11 września 2001.

Uważany za jednego z głównych architektów światowej polityki odprężenia (obok m.in. Richarda Nixona, Charles’a de Gaulle’a czy Willy’ego Brandta), dzięki której w dużej mierze zakończono zimną wojnę. Współodpowiedzialny za obalenie demokratycznie wybranego prezydenta Chile Salvadora Allende i dojście do władzy junty generała Augusto Pinocheta. Walnie przyczynił się do rozpoczęcia tajnego i w świetle prawa międzynarodowego nielegalnego bombardowania Kambodży podczas wojny w Wietnamie.

Zwolennik polityki realnej. Wielu politologów uznaje go za najlepszego sekretarza stanu w historii. Zaś przez wielu obrońców praw człowieka oskarżany jest o zbrodnie wojenne.

Tuż po wyborze na prezydenta Stanów Zjednoczonych w 2016 Donald Trump zwrócił się do niego z prośbą, aby został doradcą o specjalnym charakterze.

Odznaczenia

• Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone, 1977)
• Brązowa Gwiazda (Stany Zjednoczone, 1945)
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy, 1976)
• Order Tomáša Garrigue Masaryka I klasy (Czechy, 1998)
• Rycerz Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego (Wielka Brytania, 1995)
• Order św. Michała i św. Jerzego (Wielka Brytania)
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (Polska, 1997)
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (1977)
• Bawarski Order Zasługi (Bawaria, 2005)
• Medal za Zasługi dla Badenii-Wirtembergii (Badenia-Wirtembergia, 2007)

Publikacje

Książki wydane w języku angielskim (wybór)

• Observations: Selected Speaches and Essays, 1982–1984
• Years of Upheveal
• For the Record: Selected Statements, 1977–1980
• White House Years
• American Foreign Policy: The Essays
• Problems of National Strategy: A Book of Readings
• The Troubled Partnership: A Reappraisal of the Atlantic Alliance
• The Necessity for Choice: Prospects of American Foreign Policy
• A World Restored: Castlereagh, Metternich and the Restoration of Peace, 1812-1822
• Does America Need a Foreign Policy? Towards a Diplomacy in 21st Century

Książki przełożone na język polski

• Dyplomacja, 1996
• Kryzys: Anatomia dwóch kryzysów, 2005
• O Chinach, 2017
• Porządek światowy, 2017

W kulturze

Henry Kissinger jest drugoplanową postacią w powieści Ericha Segala Absolwenci.

W 2018 filmie Vice w reżyserii Adama McKaya w postać Kissingera wcielił się Kirk Bovillk.

Bibliografia

• HolgerH. Klitzing HolgerH., The Nemesis of Stability. Henry A. Kissinger’s Ambivalent Relationship with Germany, Trier: WVT, 2007, ISBN 978-3-88476-942-3 .
• Robert D. Schulzinger, Henry Kissinger. Doctor of diplomacy, Columbia Univ. Pr., New York 1989, ​ISBN 0-231-06952-9​

Linki zewnętrzne

• Biografia Office of the Historian, Bureau of Public Affairs, Departament Stanu Stanów Zjednoczonych (ang.)