Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP
Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP – organy szczególne administracji wojskowej okresu II Rzeczypospolitej Polskiej. Były to przede wszystkim attachaty wojskowe przy Ambasadach Rzeczypospolitej Polskiej.
Zadania[edytuj | edytuj kod]
Do zadań polskiej wojskowej służby dyplomatycznej tuż po zakończeniu I wojny światowej należały:
- zabezpieczenie bytu i organizacja powrotu do ojczyzny jeńców wojennych narodowości polskiej
- objęcie kontrolą i sprowadzenie do kraju licznych polskich formacji wojskowych, głównie z Rosji, Francji i Włoch
- zakup i transport sprzętu dla armii odradzającego się Państwa Polskiego
- pozyskiwanie pomocy w świetle narastającego konfliktu z bolszewicką Rosją
Wojskowe placówki dyplomatyczne w czerwcu 1919[edytuj | edytuj kod]
- attaché wojskowy w Bernie
- attaché wojskowy w Belgradzie
- attaché wojskowy w Bukareszcie
- attaché wojskowy w Budapeszcie – wakat
- attaché wojskowy w Helsingfors (ob. Helsinki)
- pełnomocnik wojskowy Państwa Polskiego w Rzymie
- pełnomocnik wojskowy Państwa Polskiego w Wiedniu
- Polska Misja Wojskowa w Paryżu – gen. Tadeusz Rozwadowski
- Polska Misja Wojskowa w Szwecji, Norwegii i Danii – gen. por. Józef Pomiankowski
- Misja Wojskowo-Gospodarcza w Paryżu – gen. Jan Romer
- ekspert wojskowy przy Przedstawicielu nadzwyczajnym Państwa Polskiego w Kownie
Wojskowe placówki dyplomatyczne 1 października 1920 roku[edytuj | edytuj kod]
„Spis placówek wojskowo-dyplomatycznych Rzeczypospolitej Polskiej stan z dnia 1 października 1920 roku”[1]
- attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Bernie – rtm. Zygmunt Ołdakowski
- attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Belgradzie – ppłk Aleksander Powroźnicki
- attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Brukseli – mjr August Starzeński
- attaché wojskowy przy delegacie Rządu Polskiego w Budapeszcie – mjr Albert Wielopolski
- attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Bukareszcie – mjr pd SG dr Olgierd Górka
- pomocnik attaché wojskowego – rtm. Jan Jurjewicz
- attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Helsingforsie – płk Mieczysław Pożerski
- pomocnik attaché wojskowego – ppor. Feliks Bock
- attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Kopenhadze – ppłk Roman Małachowski
- attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Paryżu – wakat
- pomocnik attaché wojskowego – rtm. Witold Dowbor
- oficerowie łącznikowi Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego przy sztabie marszałka Focha – kpt. Ludwik Hieronim Morstin i por. Aleksander Zaleski
- delegat Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego przy głównodowodzącym Armii Estońskiej w Tallinnie – rtm. Stanisław Bogusławski
- pomocnik – mjr Konstanty Abłamowicz
- delegat Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego przy głównodowodzącym Armii Łotewskiej w Rydze – mjr pd SG Aleksander Zygmunt Myszkowski
- pomocnik – por. Eugeniusz Kaniewski
- attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Rzymie – mjr Mieczysław Poniński
- pomocnik attaché wojskowego – mjr Jan Pogorski ps. „Jan z Kościelca”
- pomocnik attaché wojskowego – kpt. Maksymilian Kukowski
- attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Sztokholmie – kpt. mar. Stefan Frankowski
- attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Tokio i attaché wojskowy przy Przedstawicielstwie Polskim w Chinach – płk pd SG Paweł Aleksandrowicz
- attaché wojskowy i morski przy Poselstwie Polskim w Waszyngtonie – mjr mar. Grzegorz Piotrowski
- pomocnik attaché wojskowego – mjr Kazimierz Mach
- attaché wojskowy przy Przedstawicielstwie Polskim w Wiedniu – wakat
- pomocnik attaché wojskowego – por. Jerzy Paweł Oleziński
- pełnomocnik wojskowy przy Delegacji polskiej przy Wysokiej Porcie w Konstantynopolu – gen. ppor. Józef Porzecki
- pełnomocnik wojskowy i morski przy Poselstwie Polskim w Londynie – kontradm. Wacław Kłoczkowski
- pomocnik pełnomocnika – rtm. Józef Górski
- zastępca szefa Misji przy głównodowodzącym Siłą Zbrojną w południowej Rosji w Sewastopolu – – por. Stefan Michalski
Wojskowe placówki dyplomatyczne w 1939[edytuj | edytuj kod]
- attaché wojskowy w Belgradzie i Sofii – ppłk Tadeusz Wasilewski[b] (1938–1939)
- attaché wojskowy i lotniczy w Berlinie – ppłk dypl. Antoni Szymański (1 IV 1932 – 3 IX 1939)
- pomocnik ds. lotniczych – płk lotn. Adam Stefan Kowalczyk
- pomocnik attaché – kpt. dypl. art. Leszek Marian Biały
- attaché wojskowy w Bernie – ppłk dypl. Antoni Szymański (1 VII – 3 IX 1939)
- attaché wojskowy w Brukseli z siedzibą w Paryżu – płk dypl. art. Wojciech Fyda[c]
- pomocnik attaché – ppłk dypl. piech. Gustaw Łowczowski[d]
- attaché wojskowy w Budapeszcie – ppłk dypl. Jan Emisarski (1939–1940)
- attaché wojskowy w Bukareszcie – płk dypl. Tadeusz Zakrzewski (1937–1941)
- pomocnik attaché – mjr dypl. piech. Marian Zimnal
- attaché wojskowy w Helsinkach – ppłk dypl. art. Łoś Władysław Gotfryd Ludwik
- attaché wojskowy w Kownie – płk dypl. Leon Mitkiewicz-Żołłtek (1938 – X 1939)
- attaché wojskowy w Lizbonie – ppłk dypl. art. Aleksander Kędzior
- pomocnik attaché – kpt. br. panc. Stefanowicz Aleksander II
- attaché wojskowy i lotniczy w Londynie – ppłk dypl. lotn. Kwieciński Bogdan Józef
- attaché wojskowy w Moskwie – ppłk dypl. piech. Konstanty Zaborowski
- attaché lotniczy – ppłk dypl. lotn. Stanisław Szczekowski[e]
- attaché wojskowy w Paryżu – płk dypl. Wojciech Fyda[c] (IV 1936 – XI 1939)
- attaché lotniczy – ppłk lotn. Piniński Franciszek Ksawery
- pomocnik attaché wojskowego i lotniczego – ppłk dypl. piech. Gustaw Dobiesław Bogumił Łowczowski[d]
- przy attaché – mjr int. Prochaska Franciszek
- w dyspozycji attaché – kpt. piech. Kurczewski Mieczysław II
- attaché wojskowy w Pradze – ppłk dypl. art. Bronisław Noel
- attaché wojskowy w Sofii – ppłk dypl. piech. Wasilewski Tadeusz
- attaché wojskowy w Sztokholmie z siedzibą w Warszawie – mjr dypl. Andrzej Marecki[f] (1936–1939)
- attaché wojskowy w Tallinnie – ppłk dypl. Stanisław Szczekowski[e] (1936–1939)
- attaché wojskowy w Rzymie – ppłk dypl. pil. Marian Romeyko (IV 1938 – V 1940)
- attaché wojskowy i morski w Tokio – ppłk dypl. Jerzy Levittoux (1938–1939)
- attaché wojskowy, lotniczy i morski w Waszyngtonie – ppłk lotn. inż. Chromiec Andrzej
Attachés wojskowi RP i ich pomocnicy według miejsca pełnionej służby[edytuj | edytuj kod]
| Poselstwo RP w Belgradzie | .svg) | ||
|---|---|---|---|
| ppłk Aleksander Powroźnicki | 1919 – 1920 | ||
| kpt. art. Józef Pędracki | 1921 | ||
| mjr art. Stefan Michalski | do 1 II 1924[5] | 28 pap | |
| mjr / ppłk piech. Stanisław Edward Grodzki | V 1925 – III 1929 | ||
| mjr / ppłk piech. Mieczysław Starzyński | 1929 – 16 IX 1933 | ||
| mjr dypl. piech. Jan Grudzień | XII 1933 – †7 X 1936 | ||
| ppłk dypl. piech. Tadeusz Wasilewski | 1938 – 1939 | ||
| Poselstwo RP w Bukareszcie |  | ||
| Attachés wojskowi | |||
| kpt. piech. Witold Ignacy Wielogłowski | 1922 (ad interim) | pomocnik attachés wojskowego | |
| ppłk kaw. Bolesław Wieniawa-Długoszowski | XI 1921 – 1923 | ||
| mjr SG (kaw.) Witold Dzierżykraj-Morawski | 1923 – 1926 | dowódca szwadronu w 17 puł | |
| ppłk dypl. piech. Jan Kowalewski | 1933 – 1937 | szef sztabu Obozu Zjednoczenia Narodowego | |
| Pomocnicy attachés wojskowego | |||
| kpt. rez. piech. Witold Ignacy Wielogłowski | 1922 – 1923 | ||
| Ambasada RP w Paryżu | |||
| Attachés wojskowi | |||
| mjr art. Józef Beck | 1922 – 1923 | stan nieczynny |  |
| płk dypl. piech. Jerzy Ferek-Błeszyński | 14 II 1928 – 5 I 1936 | stan nieczynny | |
| płk dypl. art. Wojciech Fyda | 24 IV – XI 1939 | ||
| Pomocnicy attachés wojskowego | |||
| rtm. / mjr Witold Dowbor | 1920 – 1 III 1924[6][7] | 2 puł | |
| Attachés morski w Londynie i Paryżu z siedzibą w Paryżu | |||
| kmdr ppor. Stanisław Lasocki | VIII 1939 – VII 1940 | ||
| Ambasada RP w Moskwie (do 12 kwietnia 1934 roku – Poselstwo RP) |  | ||
| Attachés wojskowi | |||
| mjr SG (kaw.) Tadeusz Kobylański | do XI 1928 | dowódca szwadronu w 3 puł | |
| mjr / ppłk dypl. piech. Jan Kowalewski | XI 1928 – 1933 | attaché wojskowy w Bukareszcie | |
| kpt. dypl. piech. Władysław Harland | p.o. V 1933 – XII 1935 | pomocnik attachés wojskowego | |
| ppłk dypl. piech. Konstanty Zaborowski | XII 1935 – V 1939 | dowódca 79 pp | |
| płk dypl. art. Stefan Brzeszczyński | V – X 1939 | dowódca 1 (101) pal | |
| Pomocnicy attachés wojskowego | |||
| por. art. Jan Szczepkowski | do 1 IV 1924[8] | 8 pap w Płocku | |
| rtm. / mjr SG Tadeusz Kobylański | od 1 IV 1924 | attaché wojskowy w Moskwie | |
| kpt. dypl. piech. Władysław Harland | III 1932 – III 1937 | kierownik Samodzielniego Referatu Technicznego Oddziału II SG | |
| mjr dypl. piech. mgr Stanisław Marcin Maleciński | 10 III 1937 – X 1939 | Oddział II Sztabu Naczelnego Wodza | |
| attaché lotniczy | |||
| ppłk dypl. lotn. Stanisław Szczekowski[e] | 1939 | ||
- Wiktor Drymmer – attaché wojskowy RP w Estonii, 1923–1929
- Henryk Floyar-Rajchman – attaché wojskowy i morski RP w Tokio, 1928–1932
- Stefan Frankowski – attaché morski RP w Szwecji, marzec 1919 – lipiec 1921
- Jerzy Grobicki – attaché morski RP w Budapeszcie, 1921–1924
- Wacław Jędrzejewicz – attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Tokio, 1 kwietnia 1926 – jesień 1928 (przeniesiony w stan nieczynny).
- Stanisław Kara – attaché wojskowy w Rydze i w Tallinnie
- Juliusz Kleeberg – attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Kijowie, listopad 1918 – luty 1919
- Aleksander Kędzior – attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Lizbonie, od stycznia 1937
- Konrad Libicki – attaché wojskowy przy Poselstwie Polskim w Helsinkach, listopad 1924 – grudzień 1927
- Kazimierz Mach – attaché wojskowy w Waszyngtonie
- Ignacy Matuszewski – attaché wojskowy RP w Rzymie, 1924–1926
- Tadeusz Schaetzel - attaché wojskowy RP w Konstantynopolu, 1923–1926
- Zygmunt Wejchan – zastępca attaché wojskowego RP w Bukareszcie 1920–1923
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- ordre de Bataille Wojska Polskiego II RP w okresie pokoju
- placówki dyplomatyczne i konsularne Polski na świecie oraz obcych państw w Polsce
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[3].
- ↑ ppłk Tadeusz Wasilewski był jednocześnie attaché wojskowym w Belgradzie i Sofii[2].
- ↑ a b płk Wojciech Fyda był jednocześnie attaché wojskowym w Paryżu i Brukseli[2].
- ↑ a b ppłk Gustaw Łowczowski był jednocześnie pomocnikiem attaché wojskowym w Paryżu i Brukseli[2].
- ↑ a b c ppłk Stanisław Szczekowski był jednocześnie attaché lotniczym w Moskwie i attaché wojskowym w Talinie[2].
- ↑ mjr dypl. Andrzej Marecki był jednocześnie kierownikiem samodzielnego referatu operacyjnego w oddziale III SG[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Spis placówek wojskowo-dyplomatycznych Rzeczypospolitej Polskiej stan z dnia 1 X 1920 r., Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/2/12, s. 290–291.
- ↑ a b c d e Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 428-429.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 424.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 12 kwietnia 1924 roku, s. 210.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 20 marca 1924 roku, s. 134.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 201.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 3 kwietnia 1924 roku, s. 183.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wojsko Polskie–struktury organizacyjne. Etaty oddziałów Wojska Polskiego z września 1939 roku. [dostęp 2018-09-19].
- Piotr Stawecki, Attaché wojskowi Drugiej Rzeczypospolitej, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” Nr 2 (202) z 2004, s. 107–138.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Materiały do działalności attachatów wojskowych przy ambasadach II RP w zasobach CAW. archiwumcaw.wp.mil.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-26)]. dostęp 2008-09-20
| Rodowód | |
|---|---|
| Naczelne władze wojskowe | |
| Rodzaje sił zbrojnych | |
| Formacje |
|
| Bronie |
|
| Służby | |
| WP w 1939 | |
| Inne |
|
