Portal:Dąbrowa Górnicza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii



Portal o mieście Dąbrowa Górnicza
Dąbrowa Górnicza (niem. Dombrowa) jest miastem położonym w południowej Polsce, w województwie śląskim. Największe powierzchniowo miasto województwa (9. w kraju) i największy ośrodek przemysłowy Zagłębia Dąbrowskiego.
  Wstęp  edytuj

Witamy na portalu Dąbrowskim

Znajdujesz się na portalu dla Wikipedystów zainteresowanych miastem Dąbrową Górniczą.

Celem tego portalu jest poszerzanie artykułów na temat miasta Dąbrowa Górnicza, a także jego dzielnic oraz dodawanie zdjęć i grafik z nim związanych.

Budowa portalu

Portal wzorowany był głównie na portalu Żywieckim.

Pierwsza część dotyczy prezentacji miasta. Znajdziemy tu artykuły opisujące historię, geografię, edukację, czy kulturę miasta.

Druga część dotyczy rozwoju portalu. Mamy nadzieję, że chętne osoby będą poprawiać oraz tworzyć nowe artykuły i dodawać kolejne zdjęcia związane z Dąbrową Górniczą.

Centrum miasta zimą
Dąbrowa Górnicza w Wikipedii Dąbrowa Górnicza w Wikimedia Commons
  Wydarzenia  edytuj

Grudzień 2008

  • 31 grudnia zorganizowano po kilku latach przerwy imprezę sylwestrową dla mieszkańców miasta. Na koncertach wystąpił m.in. Boney M.
Boney M podczas występu przed dąbrowskim PKZ-em w centrum.


  Dzielnice Dąbrowy  edytuj

Dzielnice Dąbrowy Górniczej

W latach 1977-1984 jedną z dzielnic stanowił Sławków.

  Czy wiesz,że...  edytuj
  • Juliusz Kaden-Bandrowski – wielokrotnie przebywał w Dąbrowie i poświęcił jej Czarne skrzydła.
  • Krzysztof Kieślowski – w latach 40. i 50. XX wieku mieszkał w dzielnicy Strzemieszyce.
  • Maria Konopnicka – często gościła, tu mieszkała jej córka. Utwory poświęcone Dąbrowie: Dym (o Hucie Bankowej), Hanysek (o dzieciach Dąbrowy), Ofiara pracy, Jasełka:
Hej górnicy my z Dąbrowy
Światła ciepła straż,
czarny na nas pył węglowy,
Lecz to węgiel nasz.


  Historia  edytuj

Początki Dąbrowy Górniczej

Pierwsza wzmianka o Dąbrowie pojawiła się w 1726 roku. Najstarsze wzmianki o osadach z terenu dzisiejszej Dąbrowy Górniczej to m.in. XII wiek o Trzebiesławicach, rok 1220 o Błędowie w kronikach biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża, XIV wiek o Strzemieszycach i Ujejscu (pierwsza wzmianka z roku 1372), XV wiek o Gołonogu, Ząbkowicach w księgach Jana Długosza oraz w 1443 o Sikorce, w 1551 o Łęce. Prawdopodobnie od X wieku istniał Łosień, będący wczesnośredniowiecznym ośrodkiem wytopu metali.

Rozwój miasta

Intensywny rozwój zawdzięcza odkryciu wielkich złóż węgla kamiennego w drugiej połowie XVIII wieku i związanego z tym bardzo szybkiemu rozwojowi przemysłowemu.

W 1815 roku Dąbrowa zostaje siedzibą Gminy Olkusko-siewierskiej, natomiast w 1864 roku siedzibą Gminy Osad Górniczych. W 1903 roku od Dąbrowy zostają odłączone: Środula, Sielec i Konstantynów. W 1909 roku zostają odłączone: Zagórze, Niwka, Modrzejów, Klimontów, Dańdówka, Józefów i Bobrek. W tym samym roku powstała gmina Dąbrowa Górnicza, w której skład weszły Dąbrowa, Stara Dąbrowa, Niepiekło i kolonie: Bankowa, Koszelew, Łabęcka, Huty Cynkowe, Mydlice, Gliniaki i Dębniki. W 1915 do Dąbrowy zostają przyłączone Koszelew, Ksawera i Warpie.

Na przełomie XIX i XX w. Dąbrowa była największym skupiskiem inteligencji technicznej w Zagłębiu, której kuźnią była Szkoła Górnicza Sztygarka. Historia tej szkoły to piękne karty w dziejach polskiego górnictwa i walk rewolucyjnych. Wydawała też ważne czasopismo naukowe Przegląd Górniczo-Hutniczy.

Sama tylko kopalnia Reden zatrudniała połowę robotników tworzącego się wokół Dąbrowy zagłębia przemysłowego, któremu dała nazwę. Huta Bankowa była największą w Królestwie Kongresowym, a moc jej maszyn stanowiła 1/3 całego przemysłu Królestwa i zapoczątkowała w nim produkcję stali.

Przyznanie praw miejskich

Władze carskie nie chciały przyznać praw miejskich, mimo ze Dąbrowa liczyła ponad 30 tysięcy mieszkańców. Uczyniły to dopiero bardziej tolerancyjne władze austriackie, 18 sierpnia 1916 roku. W 1919 roku Rada Miejska zmieniła nazwę na Dąbrowę Górniczą.

Ul. Sobieskiego (1928)

Duży wpływ na miasto miało wybudowanie w latach 1972-76 największego w kraju i jednego z największych w Europie Kombinatu Metalurgicznego Huta Katowice.

Z niejasnych przesłanek w 1975 roku, ciążące ku Dąbrowie Górniczej Zagórze i Kazimierz Górniczy zostały włączone do Sosnowca.

Największą liczbę mieszkańców miasto miało w 1982 roku i wynosiła ona 152 373, natomiast największą powierzchnię wynoszącą 209 km², w latach 1977-84.

  Zabytki Dąbrowy  edytuj

Dworce kolejowe

Dworzec w Dąbrowie Górniczej w okresie I wojny światowej.

Kościoły

Bazylika NMP Anielskiej.

Kaplice

Inne


  Administracja  edytuj

Dane

  • 188 km² - powierzchnia miasta
  • 4 100 ha - zajmują lasy
  • 700 ha - to powierzchnia jezior - głównie Pogorii


  Geografia  edytuj
Położenie Dąbrowy Górniczej w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Silesia

Dąbrowa Górnicza leży na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, w makroregionie Wyżyna Śląska i mazoregionach Wyżyna Katowicka i Garb Tarnogórski. Miasto graniczy z powiatem będzińskim (Będzin, Gmina Psary, Gmina Mierzęcice, Siewierz, Sławków), powiatem zawierciańskim (Gmina Łazy), powiatem olkuskim w województwie małopolskim (Gmina Klucze, gmina Bolesław) oraz z Sosnowcem.

  Komunikacja  edytuj

Transport drogowy

Przez terytorium miasta przebiegają:

Trwają prace projektowe nad przedłużeniem do Dąbrowy Górniczej Drogowej Trasy Średnicowej, która z Katowic biegłaby przez Mysłowice, Sosnowiec, Będzin, a w Dąbrowie: ul. Dąbskiego, okolicami dworca PKP, Al. Zagłębia Dąbrowskiego, Piecucha, Al. Józefa Piłsudskiego do S1.

Transport kolejowy

Nastawnia

Bardzo rozwinięta sieć kolejowa o jednej z największych gęstości w kraju.

W mieście znajduje się aż 9 stacji kolejowych:

W przeszłości istniała jeszcze jedna pasażerska linia kolejowa łącząca Dąbrowę Górniczą Ząbkowice z Piekarami Śląskimi i dalej z Tarnowskimi Górami. Tory tej trasy przebiegały przez Będzin Łagisze, Psary Gródków, Będzin Grodziec i Wojkowice. Istniała wtedy jeszcze jedna stacja kolejowa – Dąbrowa Górnicza Piekło. Pociągi osobowe kursowały na tej trasie do 1982 roku. W 1993 roku linie zlikwidowano rozbierając most na Brynicy między Piekarami Śląskimi i Wojkowicami oraz tory w samych Wojkowicach. Na odcinku Dąbrowa Górnicza ZąbkowiceBędzin Grodziec do dziś kursują pociągi towarowe.

Pociągi dalekobieżne (nie wszystkie) zatrzymują się na dwóch stacjach: Dąbrowa Górnicza i Dąbrowa Górnicza Ząbkowice. Na pozostałych stacjach zatrzymują się osobowe pociągi podmiejskie.

W Dąbrowie Górniczej w pobliżu Huty Katowice znajduje się także towarowa stacja przeładunkowa Linii Hutniczej-Szerokotorowej dawniej zwaną linią hutniczo-siarkową (LHS). Tory te mają rozstaw szyn większy od normalnego, obowiązujący w krajach byłego Związku Radzieckiego. Łączą Polskę z Ukrainą i Rosją, bez konieczności przeładunku towarów na granicy.

Przez Dąbrowę Górniczą przebiega historyczna Kolej Warszawsko-Wiedeńska, pierwsza linia kolejowa w Królestwie Polskim i Kolej Iwangorodzko-Dąbrowska.

Komunikacja miejska

Dąbrowa Górnicza należy do KZKGOP, który organizuje komunikację autobusową i tramwajową. Na terenie miasta istnieje kilkadziesiąt linii autobusowych i 5 tramwajowych, które wykonują rocznie odpowiednio ok. 5,7 mln i 925 tys. wozokilometrów (2006 r.).

Transport lotniczy

W odległości ok. 11 km od granicy miasta i ok. 18 km od centrum, znajduje się Międzynarodowy Port Lotniczy "Katowice" w Pyrzowicach, do którego dogodny i szybki dojazd zapewnia droga ekspresowa S1 (E75).

Linki wewnętrzne

  Turystyka i wypoczynek  edytuj

Ciekawostki turystyczne


  Przyroda Dąbrowy  edytuj

Parki miejskie

  • Park miejski "Zielona" powstał dzięki wybudowaniu w 1932 roku drogi do Łagiszy, która połączyła te tereny z centrum miasta. Pierwotnie istniał tutaj las dębowy. Teraz rośnie tu kilka gatunków drzew liściastych. Jego całkowita powierzchnia wynosi 67 ha. Od początku jest on własnością komunalną. W pierwszym okresie miasto wytyczyło alejki oraz zatroszczyło się o wygląd centralnej części parku. Po II wojnie światowej, dzięki wykonywanym w czynie społecznym pracom mieszkańców, udało się uporządkować i przywrócić świetność całemu parkowi. Jeszcze w drugiej połowie lat sześćdziesiątych XX wieku, w parku znajdowało się dużo atrakcji. Znajdowało się tutaj między innymi małe miejskie ZOO, w którym można było oglądać niedźwiedzie brunatne, jelenie, lisy i ptactwo, a po jeziorku można było pływać kajakiem. W parku znajdował się odkryty basen pływacki o wymiarach 20×40 m (obecnie nieczynny). Park Zielona jest doskonałym miejscem do odpoczynku psychicznego jak i czynnego fizycznego. Alejki stanowią ostoję dla wielu gatunków drzew, dających przyjemny chłód, oraz ptaków. Jest doskonałym miejscem do rekreacji. Powstało tutaj boisko do gry w siatkówkę plażową. Od 2004 w parku działa mini-ZOO. Niedawno została również odnowiona fontanna, wraz z zamontowaniem nocnej iluminacji.
  • Park "im. Generała Hallera"
  • Park "Podlesie"
  • Park Śródmiejski "Małpi Gaj"
  • Park Tysiąclecia (Ząbkowice)
  • Planty im. Harcmistrza Stefana Piotrowskiego na Redenie

Linki zewnętrzne

Obszerna galeria zdjęć Parku Zielona

Pustynia Błędowska

Południowo-wschodnia część Pustyni Błędowskiej
  • Pustynia Błędowska – największy w Polsce obszar lotnych piasków pochodzenia fluwioglacjalnego (około 32 km²) leżący na pograniczu Wyżyny Śląskiej i Wyżyny Olkuskiej. Rozciąga się od Błędowa (dzielnicy Dąbrowy Górniczej) na zachodzie do gminy Klucze na wschodzie. Granicą północną pustyni jest wieś Chechło, a na południu graniczy ona z dużym obszarem leśnym. Długość pustyni wynosi niecałe 10 km, a szerokość do 4 km. Średnia miąższość piasków to 40 m (maksymalnie do 70 m). Przez pustynię, z zachodu na wschód, przepływa rzeka Biała Przemsza. Obszar pustyni objęty jest programem ochrony Natura 2000.

Linki wewnętrzne

Więcej patrz tu: Pustynia Błędowska

Linki zewnętrzne

Pustynia Błędowska

Pomniki przyrody

Użytki ekologiczne

Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe


  Kultura Dąbrowy  edytuj
  Gospodarka  edytuj

W Dąbrowie Górniczej mieści się największa w Polsce huta stali: ArcelorMittal Poland oddział Dąbrowa Górnicza (dawna Huta Katowice) i jedna z największych europejskich koksowni: Koksownia Przyjaźń.

W 1996 roku, rozporządzeniem Rady Ministrów, utworzona została Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna (KSSE). W jej skład weszły między innymi tereny Dąbrowy Górniczej oraz sąsiadującego z nią Sosnowca tworząc Podstrefę Sosnowiecko-Dąbrowską. Jej cechą charakterystyczną jest rozproszenie terytorialne obszarów przeznaczonych pod inwestycje oraz ich położenie w pobliżu restrukturyzowanych przedsiębiorstw.

W przeciągu kilku ostatnich lat, na terenach podstrefy znajdujących się w Dąbrowie Górniczej wybudowanych zostało wiele zakładów produkcyjnych i usługowych. Są to między innymi: Brembo Poland Sp. z o.o. (branża motoryzacyjna), Ekocem Sp. z o.o. (branża budowlana), Atlas Barbara S.A. (chemia budowlana), Gühring Polska Sp. z o.o., Hobas System Polska Sp. z o.o. (produkcja rur), Galia S.A. (włókiennictwo, obecnie zlikwidowana), NIKE S.A. (branża budownlana), DHL Exel Supply Chain (logistyka, centrum dystrybucji firm Gillette i Philips), Kamis-Przyprawy S.A. (logistyka), PDC Silesia (logistyka, obecnie ProLogis Park Dąbrowa), Fiege (logistyka), TNT (logistyka), Valeo, Ficomirrors Polska (motoryzacja), Final S.A. (branża budowlana), Saia-Burgess Poland (AGD – silniki), Mecacontrol Polska (motoryzacja i urządzenia elektryczne).

Wkrótce rozpocznie się budowa kolejnych zakładów: Sigro (budowlana), Korea Fuel-Tech (motoryzacyjna) i Gühring Polska (druga inwestycja w Dąbrowie).

Strefa przyciąga inwestorów z różnych dziedzin przemysłu ceniących sobie bardzo dobre warunki prowadzenia działalności gospodarczej, jak również brak problemów ze znalezieniem wykształconych i wykwalifikowanych pracowników.

Inne duże przedsiębiorstwa w mieście to między innymi: Saint-Gobain Glass Polska, Saint-Gobain Sekurit Hanglas Polska, Huta Bankowa (swą działalność rozpoczęła w 1834 roku), Damel (fabryka maszyn elektrycznych), Zakłady Tworzyw Sztucznych "Ząbkowice Erg" S.A., Huta Szkła Gospodarczego "Ząbkowice" S.A., Feidal Polska, SARPI Dąbrowa Górnicza (dawniej Lobbe), Wader & Woźniak GmbH, Stalprofil S.A., Kem S.A., Przedsiębiorstwo Przerobu i Obrotu Złomem HK – Cutiron, Montostal, Pfleiderer Technika Izolacyjna Polska, URSA Polska, Pronox i wiele innych.

Handel

Targowiska miejskie przy ulicach: Poniatowskiego, Morcinka/Tysiąclecia, Adamieckiego, Ludowej i Konopnickiej.


  Kościoły i związki wyznaniowe  edytuj

Kahał

Kościoły protestanckie

Kościoły katolickie

  • Kościół Rzymskokatolicki
    • Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata
    • Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
    • Bazylika Najświętszej Maryi Panny Anielskiej w Dąbrowie Górniczej
    • Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej
    • Najświętszej Maryi Panny, Królowej Polski
    • Nawrócenia św. Pawła Apostoła
    • św. Barbary
    • św. Jadwigi Królowej
    • św. Józefa Oblubieńca NMP
    • św. Maksymiliana Marii
    • Trójcy Przenajświętszej (Błędów)
    • Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej (Łęka)
    • Podwyższenia Krzyża Świętego (Łosień)
    • Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Okradzionów)
    • Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel (Strzemieszyce Małe)
    • Najświętszego Serca Pana Jezusa (Strzemieszyce)
    • Najświętszej Maryi Panny Wspomożycielki Wiernych (Trzebiesławice)
    • Przemienienia Pańskiego (Tucznawa)
    • Najświętszej Maryi Panny, Matki Kościoła (Ujejsce)
    • św. Marii Magdaleny (Ząbkowice)
    • Zesłania Ducha świętego (Ząbkowice)
    • św. Antoniego z Padwy (Gołonóg)
  • Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP

Inne


  Jak możesz nam pomóc?  edytuj
  • Edytując lub tworząc artykuły, nie zapomnij o dodaniu ich do odpowiedniej kategorii.
  • Jeżeli uważasz, że można ulepszyć stronę Portalu, poprawić jego układ, kolorystykę lub zawartość, napisz o tym w dyskusji.
  Do zrobienia  edytuj

Do zrobienia

  Do poszerzenia  edytuj

Artykuły do poszerzenia


  Do zilustrowania  edytuj

Brakuje zdjęć dzielnic

Inne portale tematyczne na polskiej Wikipedii