Województwo malborskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m MalarzBOT: poprawki |
→Sejmiki: drobne merytoryczne |
||
| Linia 39: | Linia 39: | ||
|commons = |
|commons = |
||
}} |
}} |
||
'''Województwo malborskie''' – [[województwo]] w [[I Rzeczpospolita|I Rzeczypospolitej]] istniejące w latach 1466–1772. Stanowiło jedną z czterech części [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]], należących do [[prowincja wielkopolska|prowincji wielkopolskiej]]. Stolicą był [[Malbork]], jednakże sejmiki ziemskie odbywały się w [[Sztum]]ie, a wojewoda rezydował w [[Dzierzgoń|Dzierzgoniu]] (wtedy Kiszpork). |
'''Województwo malborskie''' – [[województwo]] w [[I Rzeczpospolita|I Rzeczypospolitej]] istniejące w latach 1466–1772. Stanowiło jedną z czterech części [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]], należących do [[prowincja wielkopolska|prowincji wielkopolskiej]]. Stolicą był [[Malbork]], jednakże sejmiki ziemskie odbywały się w [[Sztum]]ie, a wojewoda rezydował w [[Dzierzgoń|Dzierzgoniu]] (wtedy Kiszpork). Województwo malborskie było najmniejszym województwem Prus Królewskich. Szlachta była nieliczna i tylko ona mogła brać udział w sejmiku wojewódzkim obradującym w Sztumie<ref name=":0">http://www.obn.olsztyn.pl/komunikaty/2015/KMW-2-2014.pdf</ref>. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
| Linia 69: | Linia 69: | ||
== Sejmiki == |
== Sejmiki == |
||
[[Sejmiki ziemskie]] odbywały się w [[Sztum]]ie, gdzie wybierano 8 posłów (po dwóch z powiatu) na [[sejmik generalny]] dla Prus Królewskich i 2 deputatów do [[Trybunał Koronny|Trybunału Koronnego]] w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]]<ref name="Gloger1903" />. |
[[Sejmiki ziemskie]] odbywały się w [[Sztum]]ie, gdzie wybierano 8 posłów (po dwóch z powiatu) na [[sejmik generalny]] dla Prus Królewskich i 2 deputatów do [[Trybunał Koronny|Trybunału Koronnego]] w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]]<ref name="Gloger1903" />. W sejmikach wojewódzkich obradujących w Sztumie uczestniczyło od kilku do 50 osób<ref name=":0" />. W XVIII w. miejscem spotkań stawał się zazwyczaj kościół sztumski<ref name=":0" />. Termin sejmiku malborskiego wyznaczał wojewoda malborski. Z kancelarii grodzkiej wojewody, znajdującej się w Dzierzgoniu, wychodziły do szlachty uniwersały. W razie nieobecności wojewody uniwersały ogłaszał kasztelan elbląski<ref name=":0" />. |
||
Gród w Sztumie zależał od starosty w Kiszporku (czyli wojewody)<ref name="Gloger1903" />. |
Gród w Sztumie zależał od starosty w [[Dzierzgoń|Kiszporku]] (czyli wojewody)<ref name="Gloger1903" />. |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Wersja z 14:36, 29 sie 2019
| ||||
| 1466–1772 | ||||
| ||||
| Sentencja: Para ad astra iter[1] | ||||
| Państwo | ||||
|---|---|---|---|---|
| Prowincja | ||||
| Data powstania |
1466 | |||
| Siedziba wojewody | ||||
| Wojewoda |
zobacz: wojewodowie malborscy | |||
| Siedziba sejmiku | ||||
| Powierzchnia |
2096 km² | |||
| Podział administracyjny | ||||
| ||||
| Liczba reprezentantów | ||||
| ||||
| Położenie na mapie Rzeczypospolitej [[Plik:{{{mapa Polski}}}|240x240px|alt=Położenie na mapie Polski|]] | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
| 54°02′21,1200″N 19°01′39,3600″E/54,039200 19,027600 | ||||
Województwo malborskie – województwo w I Rzeczypospolitej istniejące w latach 1466–1772. Stanowiło jedną z czterech części Prus Królewskich, należących do prowincji wielkopolskiej. Stolicą był Malbork, jednakże sejmiki ziemskie odbywały się w Sztumie, a wojewoda rezydował w Dzierzgoniu (wtedy Kiszpork). Województwo malborskie było najmniejszym województwem Prus Królewskich. Szlachta była nieliczna i tylko ona mogła brać udział w sejmiku wojewódzkim obradującym w Sztumie[2].
Historia
Województwo zostało utworzone w 1466 r.
Województwo istniało do 1772, gdy w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej tereny województwa zostały w całości włączone do Królestwa Prus.
Terytorium
Województwo malborskie było najmniejszym województwem Prus Królewskich. Obejmowało obszar od Zatoki Gdańskiej i Zalewu Wiślanego, granicząc od wschodu z Księstwem Warmińskim i Prusami Książęcymi. Od południa także z częścią Prus Książęcych zwanych Pomezanią lub Prusami Górnymi (Oberland) , a od zachodu graniczyło z województwem pomorskim poprzez koryto Wisły. Województwo obejmowało znaczną część Żuław Wiślanych.
Województwo obejmowało obszar 2096 km².[potrzebny przypis]
Administracja
Za stolicę województwa uznawano Malbork, gdzie na przemian z Grudziądzem odbywały się sesje sejmu stanów pruskich (tzw. generał pruski)[3].
Województwo malborskie dzieliło się na 4 powiaty[3]:
- sztumski
- kiszporski (dzierzgoński)
- elbląski
- malborski.
Województwo miało 1 starostwo grodowe kiszporskie (dzierzgońskie) oraz 2 starostwa niegrodowe: sztumskie, tolkmickie. Zygmunt Gloger wskazywał, że były jeszcze inne[3].
Wojewoda malborski był jednocześnie starostą kiszporskim (dzierzgońskim). Wybierał sobie podwojewodziego i pisarza. Sprawował także sądy grodzkie w Dzierzgoniu (wtedy Kiszpork)[3].
W Malborku nie odbywały się sądy, a jedynie w Dzierzgoniu oraz sądy grodzkie i ziemskie w Sztumie. Sądy ziemskie sprawował sędzia ziemski z ławnikami[3].
Sejmiki
Sejmiki ziemskie odbywały się w Sztumie, gdzie wybierano 8 posłów (po dwóch z powiatu) na sejmik generalny dla Prus Królewskich i 2 deputatów do Trybunału Koronnego w Piotrkowie[3]. W sejmikach wojewódzkich obradujących w Sztumie uczestniczyło od kilku do 50 osób[2]. W XVIII w. miejscem spotkań stawał się zazwyczaj kościół sztumski[2]. Termin sejmiku malborskiego wyznaczał wojewoda malborski. Z kancelarii grodzkiej wojewody, znajdującej się w Dzierzgoniu, wychodziły do szlachty uniwersały. W razie nieobecności wojewody uniwersały ogłaszał kasztelan elbląski[2].
Gród w Sztumie zależał od starosty w Kiszporku (czyli wojewody)[3].
Przypisy
- ↑ Stefan Krzysztof Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993, s. 215.
- ↑ a b c d http://www.obn.olsztyn.pl/komunikaty/2015/KMW-2-2014.pdf
- ↑ a b c d e f g Część II: Podział na prowincje i województwa, Województwo Malborskie. W: Zygmunt Gloger: Geografia historyczna ziem dawnej Polski. Kraków: 1903.
