Szczuczyn (województwo podlaskie)

{{{nazwa}}}

{{{nazwa oryginalna}}}

[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]] {{{opis zdjęcia}}}
[[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga]] [[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Państwo	{{{państwo}}}
Zarządzający	Burmistrz
Powierzchnia	13,23 km²
Populacja (2008) • liczba ludności • gęstość	{{{liczba ludności}}} {{{gęstość zaludnienia}}} os./km²
Nr kierunkowy	{{{numer kierunkowy}}}
Kod pocztowy	{{{kod pocztowy}}}
Tablice rejestracyjne	{{{tablice rejestracyjne}}}
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
Strona internetowa

{{Miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | nazwa oryginalna = | numer kierunkowy = | zdjęcie = | gęstość zaludnienia = | commons = | dopełniacz nazwy = | kod pocztowy = | liczba ludności = | współrzędne = | opis zdjęcia = | państwo = | flaga = | nazwa = | tablice rejestracyjne = Nieznane pola: "fax_um", "sekundN", "flaga_miasta", "Miasto", "herb_miasta", "gęstość", "grodzki", "tel_um", "mail_um", "rodzaj_gminy", "kod_poczt", "populacja", "tablica_rej", "gmina", "galeria_commons", "domena", "adres_um", "nr_kier", "powiat", "prawa_miejskie", "założone", "minutE", "TERYT", "aglomeracja", "stopniN", "kod_poczt_um", "mapa_miasta", "miejska", "stopniE", "pozycja", "sekundE", "SIMC", "minutN", "dopełniacz_miasta", "mail", "miasta_partnerskie", "prezydent" oraz "województwo".

Szczuczyn to miasto w woj. podlaskim, w powiecie grajewskim, położone 57 km na północ od Łomży. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Szczuczyn. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. łomżyńskiego.

Przez miasto przepływa Wissa, niewielka rzeka, dopływ Biebrzy.

Dane ogólne

• Powierzchnia: 13,23 km²
• Liczba ludności: 3 602 (2004-12-31)

Ośrodek usługowy; drobny przemysł: spożywczy, skórzany i ceramiczny.

Historia

Około 1425 r. nad Wissą osiedlili się Szczukowie, pochodzący z północnego Mazowsza. Przywilejem z dnia 16 października 1436 r. książę Władysław ponownie nadał i sprzedał Falisławowi i Marcinowi Szczukom 55 włók ziemi po obu stronach Wissy. Na tych ziemiach powstała wieś Szczuki Litwa. Wieś ta w 1651 r. przeszła w ręce Jana Ławskiego. W 1683 r. ziemię odkupił Stanisław Antoni Szczuka, sekretarz i zaufany dyplomata króla Jana III Sobieskiego. Magnat zgromadził inne ziemie w tej okolicy. W latach 1689-91 rozpoczął się pierwszy etap budowy miasta Szczuczyna. 9 listopada 1692 r. uznaje się za datę powstania miasta. Po wielkim pożarze w roku 1699 miasto zostało odbudowane przez S. A. Szczukę. Jan III Sobieski nadał Szczuczynowi prawa miejskie magdeburskie. Był on fundatorem barokowego zespołu kościoła, kolegium i klasztoru, jako wotum wdzięczności za wiktorię wiedeńską. W 1700 r. rozpoczęło tu działalność kolegium pijarskie. W 1721 r., już po śmierci S. A. Szczuki, powstała w Szczuczynie szkoła dla dziewcząt. Szczuczyńskie kolegium kończyli zasłużeni uczeni: Jakub Falkowski, Antoni Waga, Jakub Waga, Teodor Waga, Bronisław Trentowski. Istniał tutaj pierwszy w Polsce instytut dla głuchoniemych, który w 1816 r. przeniesiono do Warszawy.

W 1858 r. powstał w Szczuczynie szpital pw. św. Stanisława.

Zabytki

Zachowane:

• Klasztor barokowy zakonu Pijarów budowany w latach 1697 - 1711 (1743?), projektu Józefa Pioli, budowę prowadził Józef Fontana. Fundował go Stanisław Antoni Szczuka i król Jan III Sobieski.
• Kościół Imienia Najświętszej Marii Panny z 1701-1711 roku w stylu barokowym. Dekoracja sztukatorska wnętrza została wykonana przez Francesco Maino w 1708 roku.
  • Barokowy ołtarz z obrazem Madonny z XVI-wieku ze srebrną sukienką przesłaną przez papieża Innocentego XIII.
  • W ołtarzu prawej nawy obraz "Widzenie św. Józefa Kalasantego" namalowany przez Jerzego Siemiginowskiego, (nadwornego malarza Jana III Sobieskiego).
  • Barokowy krucyfiks z początku XVII w.
• Kolegium Pijarów z 1706(1708?) roku w stylu barokowym dla 300 uczniów.
• Zespół Poczty Polskiej (w stylu klasycznym) zbudowany w 1863 r. W skład jego wchodzą:
  • Poczta,
  • Stajnia,
  • Wozownia.
• Barokowe założenie miejskie z końca XVII wieku.
• Najstarszy budynek w Szczuczynie pochodzi z 1690 r. Jednopiętrowy dom właścicieli miasta Szczuków,przy ul. Plac Tysiąclecia 1, mieści dziś sklepy i mieszkania lokatorskie.
• Dom Żyda "Ozerowicza" z 1853 r. przy ul. Kościelnej 1 - po spaleniu wyremontowany i użytkowany jako Ognisko Muzyczne, obecnie od zachodu mieści się Sklep Mięsny, a od północy Księgarnia.

Niezachowane:

• Pałac rodu Szczuków w stylu barokowym z 1687-1690 roku, projektu Józefa Piola, budowę prowadził Józef Fontana. Przebudowany w latach 1705-1709 na pałac na planie prostokąta z dwoma narożnymi alkierzami. Zniszczony został w 1712 roku (Wojna Północna). Fundamenty odkryto w latach 1966-1967 i 1977-1979. Leżał na wschód od ulicy Kilińskiego i na północ od Księżanki. Obecnie są plany wyeksponowania ruin.
• Ratusz w stylu barokowym na Starym Rynku z początku XVIII wieku.
• Pomnik murowany wzniesiony na cześć komisarza dóbr szczuczyńskich Samuela Szpielowskiego Neronowicza z 1710 roku (pomnik zniszczono w czasie II wojny światowej).
• Dworek, w którym mieściła się szkoła żeńska prowadzona przez Siostry Miłosierdzia (rozebrany w 1817 r.).
• Fortyfikacje bastionowe otaczające miasto w XVIII wieku.
• Synagoga z 1820 roku. Bardzo bogata, najładniejsza z trzech byłych domów modlitw, stała

obok poczty. Spalona razem z dwoma skromniejszymi 21.09.1939 r. przez wycofujące się wojska niemieckie. Pozostały po niej trzy słupy z ogrodzenia.

Transport

Lokalny węzeł drogowy, w mieście krzyżują się drogi krajowe:

• 58 kierunek Szczytno-Olsztynek
• 61 kierunek Augustów-Grajewo-Szczuczyn-Łomża-Warszawa

Znani ludzie urodzeni w Szczuczynie

• Myer Prinstein - lekkoatleta, wielokrotny medalista olimpijski

Bibliografia

• Janusz Sobolewski, Irena Sobolewska: Prezentuje się Powiat Grajewski. Wyd. 2. Rajgród: Towarzystwo Miłośników Rajgrodu, 2006. ISBN 83978-88371-06-1.brak strony w książce

Zobacz też

• Powiat szczuczyński
• Cmentarz żydowski w Szczuczynie (województwo podlaskie)

Linki zewnętrzne

• Strona z bogatą historią miasta Szczuczyn. [dostęp 22 września 2008]. (ang.).zły zapis daty dostępu
• Strona Urząd Miasta Szczuczyn