Włoszczowa

{{{nazwa}}}

{{{nazwa oryginalna}}}

[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]] {{{opis zdjęcia}}}
[[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga]] [[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Państwo	{{{państwo}}}
Zarządzający	Burmistrz
Powierzchnia	30,17 km²
Wysokość	240 m n.p.m.
Populacja (2008) • liczba ludności • gęstość	{{{liczba ludności}}} {{{gęstość zaludnienia}}} os./km²
Nr kierunkowy	{{{numer kierunkowy}}}
Kod pocztowy	{{{kod pocztowy}}}
Tablice rejestracyjne	{{{tablice rejestracyjne}}}
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
Strona internetowa

{{Miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | nazwa oryginalna = | numer kierunkowy = | zdjęcie = | gęstość zaludnienia = | commons = | dopełniacz nazwy = | kod pocztowy = | liczba ludności = | państwo = | współrzędne = | opis zdjęcia = | flaga = | nazwa = | tablice rejestracyjne = Nieznane pola: "fax_um", "sekundN", "flaga_miasta", "Miasto", "miejska", "gęstość", "grodzki", "tel_um", "mail_um", "rodzaj_gminy", "kod_poczt", "populacja", "tablica_rej", "gmina", "galeria_commons", "nr_kier", "powiat", "prawa_miejskie", "założone", "herb_miasta", "adres_um", "TERYT", "stopniN", "kod_poczt_um", "mapa_miasta", "aglomeracja", "stopniE", "minutE", "sekundE", "SIMC", "minutN", "dopełniacz_miasta", "mail", "miasta_partnerskie", "prezydent" oraz "województwo".

Włoszczowa – miasto powiatowe w województwie świętokrzyskim, do 1999 w województwie kieleckim, 10 685 mieszkańców (2008). Siedziba władz gminy Włoszczowa i powiatu włoszczowskiego.

Położenie geograficzne

Włoszczowa znajduje się we wschodniej części Niecki Włoszczowskiej na Wyżynie Przedborskiej. Wschodnią granicę miasta wyznacza rzeka Czarna Struga należąca do dorzecza Pilicy. Położone na północ od zwartej zabudowy miejskiej łąki przecina sztucznie uregulowana rzeka (dopływ Czarnej Strugi). W południowej części miasta znajduje się niewielkie wapienne wzniesienie nazywane Czarnecką lub Ewińską Górą – najwyższy punkt w granicach miasta – 271 m n.p.m.

Zabytki

• Ślady wczesnośredniowiecznego grodziska (kopiec św. Jana Nepomucena) z XII-XIII wieku. Prawdopodobnie było to grodzisko stożkowe z wieżą obronną. W odległości kilku metrów od podstawy kopca widać ślady fosy. Na jego szczycie znajduje się figura świętego Jana Nepomucena (stąd nazwa kopca) wykonana w stylu barokowym.
• Pozostałości założeń obronnych po zamku Szafrańców (herbu Stary Koń) z XVI wieku.

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny we Włoszczowie

• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z XVII wieku, rozbudowany w XIX wieku. Wewnątrz barokowy obraz Matki Bożej z św. Joachimem i Józefem z połowy XVII wieku. Zbudowany na planie krzyża. Bryła świątyni wybudowana w połowie XVII wieku. Mniejsza wieża – tzw. "sygnaturka" pochodzi z 1874 roku. Duża wieża (dzwonnica z zegarem) wzniesiona została ok. 1896 roku jako wotum dziękczynne ufundowane przez ocalałych po epidemii cholery.
• Kaplica Wszystkich Świętych wybudowana w latach 1786-1788 przez Ewę Małachowską żonę Mikołaja Małachowskiego (cm. parafialny z XVII w.) w stylu klasycystycznym.
• Figurki św. Floriana z pierwszej połowy XIX wieku w Rynku oraz z XVIII wieku przy ul. Kusocińskiego. W miejscu tej drugiej do połowy XVII wieku znajdował się modrzewiowy kościół parafialny pod wezwaniem św. Jakuba.
• Szkoła Podstawowa nr 1 (budynek z 1922 r.). W czasie okupacji hitlerowskiej w budynku szkoły mieścił się wojskowy szpital.
• Układ urbanistyczny centrum miasta z XVI w.

Historia

• Pierwsza wzmianka o Włoszczowie pochodzi z roku 1154. Wówczas Henryk Sandomierski przekazał miejscowość o nazwie Vloszcova Joannitom z Zagości.
• Prawa miejskie nadane w 1539 roku przez króla Zygmunta I Starego staraniem starosty chęcińskiego Hieronima Szafrańca.
• XVI-XVII wiek – Włoszczowa znajduje się w rękach Szafrańców.
• Od II połowy XVII wieku do 1943 wzmożone osadnictwo żydowskie. W języku jidysz miasto otrzymało nazwę Vlotscheve.
• Koniec XVIII wieku – miasto znajduje się pod panowaniem rodu Małachowskich, m.in. wojewody sieradzkiego Mikołaja Małachowskiego. Jego żona Ewa z Męcińskich buduje kaplicę cmentarną pw. Wszystkich Świętych.
• Według Skorowidzu Miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. III. województwo kieleckie, wyd. w Warszawie w 1925 r. Włoszczowa liczyła 5479 mieszkańców, w tym 2565 wyznania rzymskokatolickiego, 2910 mojżeszowego; narodowość polską podało 5322 mieszkańców, żydowską 156, niemiecką – 1.
• W czasie wojny pod okupacją niemiecką w Generalnym Gubernatorstwie. We Włoszczowie istniało getto w rejonie ulicy Kilińskiego na południe od Rynku.
• W 1969 roku powstaje największe włoszczowskie przedsiębiorstwo Zakład Stolarki Budowlanej Stolbud Włoszczowa.
• W 1980 roku oddany do użytku nowy szpital, który jako jeden z pierwszych w Polsce, (jeszcze w okresie PRL) otrzymuje imię Jana Pawła II.
• W pierwszej połowie grudnia 1984 r. dwutygodniowy strajk młodzieży Zespołu Szkół Zawodowych przy ul. Wiśniowej w obronie krzyży usuniętych z sal lekcyjnych. Strajkującą młodzieżą opiekowali się księża Marek Łabuda i Andrzej Wilczyński (+ 2000) oraz prob. ks. Kazimierz Biernacki (+1986). Pamiątkowa tablica na budynku szkoły.
• Początek lat 90. XX wieku – okres upadku wielu dużych zakładów pracy, między innymi PTSB "Transbud Kielce" Oddział VI Włoszczowa, PEBEROL, STW – w mieście panuje ogromne bezrobocie. Sytuacja nieco poprawia się dopiero dekadę później.
• W październiku 2006 miasto uzyskało ekspresowe połączenie kolejowe z Warszawą i Krakowem.
• 3 czerwca 2007 koronacja Obrazu Najświętszej Maryi Panny Opiekunki Rodzin papieskimi diademami pobłogosławionymi przez papieża Benedykta XVI.

Zob. m.in. S. Janaczek, Włoszczowa. Zarys dziejów miasta do końca XVIII wieku, Włoszczowa 2007; Z Matką Bożą Opiekunką Rodzin na ziemi włoszczowskiej, red. ks. T. Gacia, Kielce 2006.

Herb Miasta Włoszczowa

Wizerunek herbu ewoluował od połowy XVI w. W zasadzie nie zmieniała się jego górna część, czyli rysunek dwóch wież. Z prawej (heraldycznej) wygląda głowa białego konia – element herbu "Staż" Szafrańców – byłych właścicieli Włoszczowy. Z lewej głowa białego ptaka (nieznanego pochodzenia). Dolna część jest podzielona na dwie części. Po prawej stronie znajduje się biały połuorzeł bez korony. Z lewej litera "K" w koronie – nawiązanie do przynależności do dawnego województwa kieleckiego.

Przemysł

W mieście funkcjonuje przemysł drzewny, spożywczy, obróbki aluminium, budowlany oraz elektryczny.

Do największych zakładów należą:

• ZPUE S.A. – producent urządzeń do przesyłu i rozdziału energii elektrycznej.
• Stolbud Włoszczowa S.A. – producent drewnianych drzwi i okien. Ma 800 pracowników. Od 2006 roku w grupie ZPUE S.A.
• Effector S.A. – producent szyb zespolonych i okapników; obróbka aluminium.
• Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska "Włoszczowa" – producent serów twardych i serków deserowych.

Części miasta

• "Miasto" – najstarsza miejska część Włoszczowy z XVI-wiecznym układem urbanistycznym
• Podzamcze Włoszczowskie – miejsce początkowego osadnictwa.
• Włoszczówka (Przedmieście) nazwa zapomniana, choć coraz częściej pojawiająca się na dokładniejszych mapach. Obecnie to część ulicy Partyzantów.
• Górki – uliczki na południe od Rynku, ul. Kilińskiego
• Górajek – nazwa pochodzi od nazwiska dziedziczki Włoszczowy – Gorajskiej. Ulica Jędrzejowska oraz tzw. Górajek Beliński – droga wylotowa w kierunku Kielc
• Zielonka – część ulicy Sienkiewicza w okolicy dworca PKS
• Podlipie – Wylotówka na Jędrzejów, za linią kolejową Kielce Częstochowa
• Osiedla wzdłuż osi ulicy Wiśniowej – Osiedle Jana Brożka, Władysława Broniewskiego i Armii Krajowej
• Północ – Najmłodsza "dzielnica" osiedlowa przy linii kolejowej CMK.
• Potarganka – ulica Wiejska.

Infrastruktura i transport

Włoszczowa - budynek stacyjny

Włoszczowa Północ

Transport drogowy

Przez Włoszczowę przebiegają drogi wojewódzkie:

• 786 – Kielce – Częstochowa
• 742 Sulejów – Nagłowice
• 785 Włoszczowa – Radomsko

Transport kolejowy

Włoszczowa posiada dwie stacje kolejowe:

• Włoszczowa na trasie Kielce – Częstochowa.
• Włoszczowa Północ przy linii kolejowej CMK.

Ochrona Środowiska

Miasto Włoszczowa otoczone jest terenami podlegającymi pod Włoszczowsko-Jędrzejowski Obszar Chronionego Krajobrazu. Miasto, podobnie jak cała gmina, objęte jest programem segregacji odpadów. Posiada własne składowisko odpadów na Kępnym Ługu oraz oczyszczalnię ścieków przy ul. Wiejskiej (wybudowana w połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku).

Placówki oświatowe, edukacja i kultura

Szkoły podstawowe i gimnazja

• Zespół Placówek Oświatowych nr 1 im. Józefa Piłsudskiego
• Zespół Placówek Oświatowych nr 2 im. Partyzantów Ziemi Włoszczowskiej

Licea Ogólnokształcące

• I Liceum Ogólnokształcące im gen. Władysława Sikorskiego przy ZSP nr 1.
• II Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Czarnieckiego przy ZSP nr 2.
• III Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica przy ZSP nr 3.

Szkolnictwo wyższe

• Politechnika Świętokrzyska w Kielcach filia we Włoszczowie

Organizacje pozarządowe działające w zakresie kultury i lokalnego dziedzictwa

• Włoszczowskie Towarzystwo Krzewienia Kultury
• Włoszczowskie Towarzystwo Historyczne

Religia

Większość mieszkańców miasta stanowią wierni Kościoła Rzymskokatolickiego (dwie parafie). Działalność duszpasterską prowadzi także Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej, protestancka wspólnota o charakterze ewangelicznym. W mieście działa również Sala Królestwa Świadków Jehowy.

Pierwsza parafia rzymskokatolicka pw. św. Jakuba powstała prawdopodobnie w XIV wieku. Włoszczowa jest siedzibą dekanatu włoszczowskiego. Obecne parafie to:

• Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
• Parafia pw. bł. Józefa Pawłowskiego z grona 108 męczenników II wojny światowej. Od 11 października 1999

Z Włoszczową jako miastem dzieciństwa związany był bp Mieczysław Jaworski, ur. w 1930 r., w latach 1982-2001 bp tyt. Rapidum i sufragan kielecki, zm. w. 2001 r. Popiersie w kościele Wniebowzięcia NMP z napisem: Nigdy stąd nie odszedłem.

Zobacz też

• Synagoga we Włoszczowie
• Cmentarz żydowski we Włoszczowie

Linki zewnętrzne

Szablon:Linki do map Polski Włoszczowskie Towarzystwo Historyczne http://wth-wloszczowa.ovh.org/
Portal społecznościowy mieszkańców Włoszczowy http://www.wloszczowa.jcom.pl/

• Włoszczowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 721 .