Józef Niećko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józef Niećko
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 marca 1891
Kozłówka, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

20 listopada 1953
Warszawa

Członek Rady Państwa
Okres

od 21 maja 1948
do 20 listopada 1953

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Ludowe / Zjednoczone Stronnictwo Ludowe

Prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego
Okres

od 16 listopada 1947
do 27 listopada 1949

Przynależność polityczna

Polskie Stronnictwo Ludowe

Poprzednik

Stanisław Mikołajczyk

Następca

funkcja zniesiona

Prezes Stronnictwa Ludowego „Roch”
Okres

od 4 listopada 1944
do 12 lipca 1945

Przynależność polityczna

Stronnictwo Ludowe „Roch”

Poprzednik

Kazimierz Bagiński

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski

Józef Niećko (ur. 25 marca 1891 w Kozłówce, zm. 20 listopada 1953 w Warszawie) – polski publicysta, działacz ruchu ludowego, kierownik Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici” (1928–1939), członek Rady Naczelnej Stronnictwa Ludowego, prezes Centralnego Komitetu Wykonawczego Polskiego Stronnictwa Ludowego (1947–1949) i członek Rady Państwa (1948–1953). Poseł do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm PRL I kadencji. Jeden z międzywojennych głosicieli powrotu do słowiańskiej wiary rodzimej, postulowanego w ramach doktryny „agraryzmu wiciowego”[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Michała i Zuzanny zd. Kozieł[2]. Uzyskał wykształcenie niepełne podstawowe, samouk. W latach 1914–1915 był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej na Lubelszczyźnie, za co został wywieziony w głąb Rosji. W 1919 powrócił do kraju. W okresie II Rzeczypospolitej od 1919 działał w ruchu młodzieży wiejskiej, był m.in. redaktorem „Wici” – organu Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici” i miesięcznika „Chłopski Świat” (1945–1947) oraz „Chłopi i Państwo” (1947); w latach 1928–1939 był kierownikiem ZMW RP „Wici”. Od 1938 był członkiem Rady Naczelnej Stronnictwa Ludowego.

Podczas II wojny światowej uczestniczył w konspiracyjnym Stronnictwie Ludowym „Roch”. W latach 1940–1945 był członkiem Centralnego Kierownictwa Ruchu Ludowego, w tym w latach 1944–1945 jego przewodniczącym. Z ramienia kierownictwa ruchu ludowego był politycznym zwierzchnikiem Batalionów Chłopskich. W 1945 należał do Rady Jedności Narodowej.

W latach 1945–1947 pełnił funkcję wiceprezesa i członka Naczelnego Komitetu Wykonawczego Polskiego Stronnictwa Ludowego, reprezentował (obok Czesława Wycecha) frakcję ugodową wobec PPR[3], 27 marca 1947 usunięty z partii. Po wykluczeniu z PSL przewodniczący Komitetu Organizacyjnego, następnie przewodniczący Centralnego Komitetu Lewicy PSL, który po ucieczce Stanisława Mikołajczyka (20.X.1947) przekształcił się 27 października w Tymczasowy NKW PSL i przejął samozwańczo władzę nad Polskim Stronnictwem Ludowym, przejmując siłą, przy udziale funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, jego siedzibę i redakcje gazet stronnictwa – Gazety Ludowej i Chłopskiego Sztandaru[4]. Od 1949 do 1953 przewodniczący Rady Naczelnej Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W 1949 wiceprzewodniczący Centralnego Komitetu Jedności Ruchu Ludowego. Od 1952 do 1953 członek Prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Narodowego.

Grób Józefa Niećki na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

W latach 1945–1947 był posłem do Krajowej Rady Narodowej, a w latach 1948–1953 członkiem Rady Państwa. Od 1952 do śmierci poseł na Sejm PRL I kadencji. W listopadzie 1949 został członkiem Ogólnokrajowego Komitetu Obchodu 70-lecia urodzin Józefa Stalina[5].

W 1949 odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[6], a w 1951 Orderem Sztandaru Pracy I klasy[7].

Zmarł 20 listopada 1953 w Warszawie i został pochowany na stołecznym cmentarzu Powązkowskim (aleja zasłużonych, grób 21)[8].

Uchwałą Rady Państwa z dnia 21 listopada 1953 r. „Za wybitne zasługi w pracy dla Polski Ludowej” pośmiertnie odznaczony został Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[9].

Jego żoną była Joanna Niećko.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Okraska 2010 ↓, s. 84.
  2. Akt urodzenia Józefa Niećki (nr 52/1891). szukajwarchiwach.gov.pl. [dostęp 2023-04-29].
  3. Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6s. 806-807.
  4. Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6s. 828.
  5. Życie Warszawy, nr 306 (1808), 6 listopada 1949, str. 1
  6. M.P. z 1949 r. nr 62, poz. 831.
  7. M.P. z 1951 r. nr 38, poz. 456.
  8. Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF NIEĆKO, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31].
  9. M.P. z 1953 r. nr 117, poz. 1517.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Profil na stronie Biblioteki Sejmowej
  • Informacje w BIP IPN
  • Remigiusz Okraska: Słowiańska sielanka. Józef Niećko i jego „neopogańska” wizja dziejów Polski. W: Religia – Polityka – Naród. Studia nad współczesną myślą polityczną. Rafał Łętocha (red.). Kraków: Zakład Wydawniczy »NOMOS«, 2010.
  • Tadeusz Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991