Piotr Fronczewski
Foto: Paweł Matyka | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Zawód | |
Współmałżonek |
Ewa Fronczewska |
Lata aktywności |
od 1958 |
Zespół artystyczny | |
Teatr Narodowy w Warszawie (1968–1969) Teatr Współczesny w Warszawie (1969–1973) Teatr Dramatyczny w Warszawie (1973–1983) Teatr Studio w Warszawie (1984–1987) Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie (od 1991) | |
Odznaczenia | |
Pseudonim |
Franek Kimono, Crazy Zdzich, Pan Kimono |
---|---|
Miejsce urodzenia | |
Typ głosu | |
Gatunki |
piosenka satyryczna, piosenka aktorska, disco, ballada |
Aktywność |
Piotr Fronczewski (1977, 1985–1986, 2001) |
Powiązania | |
Piotr Fronczewski (ur. 8 czerwca 1946 w Łodzi) – polski aktor teatralny, filmowy i dubbingowy, piosenkarz, satyryk, reżyser teatralny oraz pedagog.
Życiorys
Syn Władysława (po II wojnie światowej organizatora widowni w teatrze) i Bogny z d. Duszyńskiej (1912-2016)[1]. Władysław Fronczewski właściwie Finkelsztejn, pochodził z rodziny żydowskiej (syn Izraela i Natalii), nazwisko zmienił przed wojną[2]. Od 1974 roku żonaty z Ewą[3], ojciec Magdaleny Fronczewskiej i Katarzyny Fronczewskiej.
Absolwent, reżyser i profesor nauk teatralnych PWST w Warszawie. Laureat ponad 20 nagród filmowych[4]. W rankingu czytelników tygodnika Polityka zajął 15. miejsce na liście najwybitniejszych polskich aktorów[5].
2 listopada 2015 roku nakładem wydawnictwa Znak ukazała się książka „Ja, Fronczewski” – obszerny wywiad-rzeka przeprowadzony z aktorem przez Marcina Mastalerza poruszający najważniejsze wątki biografii osobistej i zawodowej Piotra Fronczewskiego.
Kariera
Debiutował jako 12-latek w filmie Wolne miasto Stanisława Różewicza.
Grał na scenach teatrów warszawskich: Narodowego (1968–1969), Współczesnego (1969–1973), Dramatycznego (1973–1983), Studio (1984–1987), a obecnie Ateneum (od 1991). Ma w swoim dorobku artystycznym blisko 120 ról filmowych w serialach telewizyjnych i filmach fabularnych.
Grał rozmaite role filmowe, poczynając od roli ojca (Rodzina zastępcza), czarodzieja (Akademia pana Kleksa), lekarza (Cesarskie cięcie), wariata (13 posterunek), a kończąc na rolach gangsterskich. Ceniony za charakterystyczne role w słuchowiskach radiowych[potrzebny przypis] (np. Grzegorz z Rodziny Poszepszyńskich). Użyczał głosu bohaterom gier komputerowych (m.in. Wrota Baldura) oraz filmów animowanych (m.in. Diego z Epoki lodowcowej).
Pod pseudonimem Franek Kimono wydał dwie żartobliwe płyty z muzyką disco. Jest także wykonawcą piosenki aktorskiej. Znany z wykonań przedwojennych szlagierów oraz piosenek do tekstów Gałczyńskiego i Zembatego. Występował także w kabaretach, m.in. w Kabarecie Pod Egidą Jana Pietrzaka i Kabarecie Olgi Lipińskiej.
W latach 70 wraz z Janem Pietrzakiem i Krystyną Jandą był inwigilowany przez SB w ramach akcji wymierzonej przeciwko twórcom Kabaretu Pod Egidą. Komunistyczne władze bardzo bolała popularność kabaretu, budowana na ironii wobec systemu. Wokół kabaretu działało co najmniej kilku tajnych współpracowników SB. Twórcom kabaretu oferowano wyjazdy zagraniczne w zamian za podpisanie tzw. lojalki, której ani on, ani Janda z Pietrzakiem nigdy nie podpisali. Wiele występów Pod Egidą było nagrywanych przez tajnych współpracowników peerelowskich służb i władza utrudniała udostępnienie grupie lokalu. Wiele dowcipów z tego okresu szersza publiczność usłyszała dopiero w latach 80[6].
Otrzymał propozycję objęcia funkcji dyrektora artystycznego od trzech teatrów warszawskich, we wszystkich trzech odmówił, co było szeroko komentowane w mediach kulturalnych[potrzebny przypis]:
- Teatr Narodowy (po odmowie funkcję przyjął Jan Englert),
- Teatr Polski (po odmowie funkcję przyjął Andrzej Seweryn).
- Teatr Ateneum (po odmowie funkcję przyjęła Izabella Cywińska).
Tadeusz Łomnicki, Zbigniew Zapasiewicz oraz Gustaw Holoubek uznali wspólnie w 1990 roku podczas dyskusji w programie TV, że wśród studentów od 1965 roku Piotr Fronczewski należy do pierwszej trójki najwybitniejszych aktorów teatralnych i dramatycznych w Polsce obok Andrzeja Seweryna, z którym Fronczewski studiował i Wojciecha Pszoniaka.
W RMF FM razem z Piotrem Metzem prowadził program Koniec Wieku. Poza tym też w RMF FM czytał Harry’ego Pottera, a w Programie Trzecim Polskiego Radia książki Z głowy i Good Night Dżerzi Janusza Głowackiego.
W wakacje 2004 w audycji Sekret na lato w RMF FM emitowano fragmenty książki Kod Leonarda da Vinci Dana Browna, czytanej przez Piotra Fronczewskiego.
Filmografia
Filmy
|
Seriale
Role dubbingowaneFilmy
Seriale
|
Teatr
Rok | Tytuł | Uwagi | Źródło |
---|---|---|---|
1967 | Trzy siostry – Antoni Czechow | jako Czebutykin Iwan Romanowicz; reżyseria: Wyrzykowski Marian; PWST w Warszawie | |
1968 | Kram z piosenkami – Schiller Leon | jako chłopiec; reżyseria: Fijewska Barbara, Teatr Narodowy w Warszawie | |
1969 | Po górach, po chmurach – Bryll Ernest | jako żołnierz; reżyseria: Axer Erwin, Teatr Współczesny w Warszawie | |
Ryszard III – William Shakespeare | jako sir James Blount; reżyseria: Maciejowski Jan; Teatr Narodowy w Warszawie | ||
Nieboska komedia – Zygmunt Krasiński | jako duch/rzemieślnik; reżyseria: Hanuszkiewicz Adam, Teatr Narodowy w Warszawie | ||
Maria Stuart – Fryderyk Schiller | jako Mortimer; reżyseria: Axer Erwin; Teatr Współczesny w Warszawie | ||
1970 | Człowiek z kwiatem w ustach – Pirandello Luigi | jako konferansjer; reżyseria: Kajzar Helmut; Teatr Współczesny w Warszawie | |
Kretyn – Pirandello Luigi | jako redaktor; reżyseria: Kajzar Helmut; Teatr Współczesny w Warszawie | ||
Akwarium 2 – Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz | jako Winston Ryba; reżyseria: Łomnicki Tadeusz; Teatr Współczesny w Warszawie | ||
1971 | Potęga ciemności – Tołstoj Lew | jako strażnik; reżyseria: Axer Erwinw; Teatr Współczesny w Warszawie | |
1972 | Litość Boga – Cau Jean | jako Aleks; reżyseria: Englert Maciej; Teatr Współczesny w Warszawie | |
Macbett – Eugène Ionescoforma | jako żołnierz, drzewo, chory, mężczyzna z ludu; reżyseria: Axer Erwin; Teatr Współczesny w Warszawie | ||
Król Jeleń – Gozzi Carloforma | jako Truffaldino; reżyseria: Pampiglione Giovanni; Teatr Współczesny w Warszawie | ||
Człowiek znikąd – Ignatij Dworiecki | jako Ryżuchin; reżyseria: René Ludwik; Teatr Dramatyczny w Warszawie | ||
1973 | Sama słodycz – Ireneusz Iredyński | jako pacjent; reżyseria: Hübner Zygmunt; Teatr Współczesny w Warszawie | |
Bartleby – Zawieyski Jerzy | jako Bartleby; reżyseria: Skaruch Witold; Teatr Dramatyczny w Warszawie | ||
2001 | Skąpiec – Molière | jako Harpagon; reżyseria: Zaleski Krzysztof; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | |
2003 | Młynarski, czyli trzy elementy – Wojciech Młynarski | jako pacjent Mateusz Franciszek Weltszmerc-Markotny; reżyseria: Umer Magda; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | |
Frederick czyli bulwar zbrodni – Eric-Emmanuel Schmitt | jako Frederick Lemaitre; reżyseria: Adamczyk Wojciech; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | ||
2004 | Król Edyp – Sofokles | jako król Edyp; reżyseria: Holoubek Gustaw; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | |
2006 | Zbrodnia i kara – Fiodor Dostojewski | jako Porfiry; reżyseria: Sass Barbara; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | |
2008 | Stacyjka Zdrój – Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski | jako Prezes Omega; reżyseria: Opatowicz Adam, Poniedzielski Andrzej; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | |
Odejścia – Václav Havel | jako dr Vilem Rieger; reżyseria: Cywińska Izabella; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | ||
2010 | Skarpetki, opus 124 – Daniel Colas | jako Verdier; reżyseria: Englert Maciej, Teatr Współczesny w Warszawie | |
2011 | Edukacja Rity – Willy Russell | jako dr Frank Bryant; reżyseria: Wojtyszko Maciej; Teatr 6. Piętro w Warszawie | |
2013 | Ja, Feuerbach – Tankred Dorst | Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie; reżyseria: Fronczewski Piotr |
Książki mówione
Franek Kimono
- Osobny artykuł:
Piotr Fronczewski w 1983 roku wykreował postać muzyczną o pseudonimie „Franek Kimono”, która miała być parodią muzyki disco[8].
Dyskografia
- Albumy
Rok | Tytuł | Pozycja na liście | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
POL | |||||||||
1984 | Franek Kimono (jako Franek Kimono lub jako Franek Kimono & S.M.A®)[9][10][11] | 50[12] | |||||||
Franek Kimono i „goła prywatka”[11] | – | ||||||||
1985 | Panowie FP (Piotr Fronczewski i Jan Pietrzak)[13] | – | |||||||
1986 | Na progu raju (jako Piotr Fronczewski vel Crazy Zdzich)[14][11] | – | |||||||
1990 | Ale kryzys (jako Piotr Fronczewski)[15] | – | |||||||
Hossa Bossa (jako Franek Kimono)[11] | – | ||||||||
1998 | Toczy się życie (jako pan Kimono)[16][11] | – | |||||||
2001 | Złota kolekcja. Portret muzyczny (jako Piotr Fronczewski)[17] | – | |||||||
„—” pozycja nie była notowana. |
- Single
Rok | Tytuł | Pozycja na liście | Album | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
LP3 [18] |
SLiP [19] | ||||||||
1977 | „Sam na sam” (Piotr Fronczewski i Magda Umer)[20] | – | – | ||||||
1983 | „Bruce Lee – karate mistrz”[21] | 5 | – | Franek Kimono | |||||
1984 | „Break Dance”[22] | – | – | ||||||
1984 | „Don't Cry Mona Lisa”[23] | – | – | ||||||
1998 | „Mega Mix'99”[24] | 42 | – | Franek Kimono (reedycja) | |||||
2008 | Sokół feat. Pono – „W aucie” (gościnnie: Franek Kimono)[25] | – | 5 | Teraz pieniądz w cenie | |||||
„—” pozycja nie była notowana. |
- Inne notowane utwory
Rok | Tytuł | Pozycja na liście | Album |
---|---|---|---|
LP3 [18] | |||
1983 | „Dysko Story” | 27 | Franek Kimono |
„Pola Monola + Coca-Cola” | 7 |
Gry komputerowe/mobilne
- 1998: Hopkins FBI – lektor, szef FBI
- 1999: Baldur’s Gate – narrator
- 2000: Baldur’s Gate II: Cienie Amn – narrator
- 2001: Baldur’s Gate II: Tron Bhaala – narrator
- 2003: Gorky Zero – generał McCormick
- 2004: Świątynia pierwotnego zła – narrator
- 2005: The Bard’s Tale – narrator
- 2006: Neverwinter Nights 2 – Casavir
- 2009: Dragon Age: Początek – Sten
- 2010: ModNation Racers – Biff Tradwell
- 2011: LittleBigPlanet 2 – Larry Da Vinci
- 2011: Twierdza 3 – narrator
- 2011: The Elder Scrolls V: Skyrim – Paarthurnax
- 2012: Sorcery: Świat magii – Dash
- 2012: Wonderbook: Księga Czarów – narrator
- 2015: Earthcore: Shattered Elements – narrator
Nagrody i wyróżnienia
- Nagroda Polskiego Radia Wielki Splendor – 2013[26]
- Nagroda im. Tadeusza Żeleńskiego-Boya za rolę w wyreżyserowanym przez siebie przedstawieniu Ja, Feuerbach - nagrodę przyznał zarząd polskiej sekcji Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych.
- Festiwal „Dwa Teatry”: Nagroda aktorska za rolę męską w kategorii spektakli Teatru Telewizji – za spektakl Skarpetki opus 124 w reżyserii Macieja Englerta – 2012. Spektakl był transmitowany na żywo.
- Nagroda Festiwalu „Dwa Teatry – Sopot 2012” za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Telewizji. Nagroda za spektakl na żywo Skarpetki opus 124 wspólnie razem z Wojciechem Pszoniakiem.
- Wielka Nagroda Festiwalu „Dwa Teatry – Sopot 2009” za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Telewizji
- „Wiktor” w kategorii: Najpopularniejszy aktor telewizyjny – 2009
- Festiwal „Dwa Teatry”: Nagroda aktorska za rolę męską w kategorii spektakli Teatru Telewizji – za rolę Jürgena Stroopa w spektaklu Rozmowy z katem w reżyserii Macieja Englerta – 2007
- Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii: „Teatr” – 2007
- „Feliks Warszawski” za najlepszą rolę męską za role: Edypa w Królu Edypie, Fredericka we Fredericku, czyli Bulwarze Zbrodni w Teatrze Ateneum – 2004
- Festiwal „Dwa Teatry”: Nagroda aktorska za rolę męską w kategorii spektakli Teatru Telewizji – za rolę Syna w spektaklu Podróż w reżyserii Piotra Mikuckiego – 2001
- Podczas V Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd – 2000
- Superwiktor'96 za dorobek artystyczny – 1997
- Złoty Mikrofon – 1988
- „Wiktor” – nagroda telewidzów dla najpopularniejszej postaci TVP (za rok 1987) – 1988
- „Wiktor” dla osobowości telewizyjnej – 1986
- „Złota Kaczka” w kategorii: najlepszy polski aktor; za rok 1985
- Tytuł „Gwiazdy Filmowego Sezonu” przyznany na XV LLF w Łagowie – 1985
- Nagroda I stopnia Przewodniczącego Komitetu do spraw Radia i Telewizji za twórczość i działalność radiową i telewizyjną; za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Teatrze Telewizji – 1984
- Nagroda Zespołowa I stopnia Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za osiągnięcia aktorskie, a w szczególności za przybliżenie postaci historycznych w serialu Królowa Bona – 1982
- Kalisz – XXi KST – w konkursie teatrów TV za role w Weselu i Kordianie – 1981
- Wrocław – XXI FPSW – za rolę Hrabiego Szarma w Operetce Gombrowicza – 1980
- Olsztyn – FTTV – nagroda honorowa dziennikarzy za perfekcyjne aktorstwo w interpretacji wiersza „Lokomotywa” J. Tuwima – 1980
- Srebrny Gwóźdź Sezonu w plebiscycie „Kuriera Polskiego” – 1980
- Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za wybitne kreacje aktorskie w programach RiTV – 1979
- „Złote Grono” na XI LLF w Łagowie dla najpopularniejszego aktora sezonu – 1979
- Nagroda Prezesa Rady Ministrów II stopnia za kreacje aktorskie – 1979
- Olsztyn – FTTV – za rolę w spektaklu TV Parady – 1979
Odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 2015[27][28]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 2003[29][30]
- Złoty Krzyż Zasługi
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – 2007[31]
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – 2013[32]
- Order Uśmiechu – 2015
Przypisy
- ↑ Piotr Fronczewski : Archiwa IPN.
- ↑ Kazimierz Snopek: Zmienianie nazwisk. Warszawa: Skład Główny w Domu Książki Polskiej, 1935, s. 34.
- ↑ Tygodnik Życie na Gorąco nr 43, 22 października 2015, s. 16-17
- ↑ filmpolski.pl: Piotr Fronczewski
- ↑ Najlepsi aktorzy w historii kina według czytelników „Polityki”. stopklatka.pl, 1998-08-12. [dostęp 2012-01-31].
- ↑ Kabaret Pod Egidą na celowniku SB
- ↑ Piotr Fronczewski - kariera teatralna. www.e-teatr.pl. [dostęp 2013-11-27]. (pol.).
- ↑ Franek Kimono – „King Bruce Lee Karate Mistrz”. [w:] Miały być tylko żartem. Stały się hitami! [on-line]. muzyka.wp.pl, 2011-10-25. [dostęp 2011-10-25].
- ↑ Franek Kimono – Franek Kimono. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Franek Kimono – Franek Kimono. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e Frenake Kimono Kasety. www.franekkimono.com. [dostęp 2013-11-27].
- ↑ OLiS - sprzedaż w okresie 26.05.2008 - 01.06.2008. olis.onyx.pl. [dostęp 2013-12-17].
- ↑ Piotr Fronczewski i Jan Pietrzak – Panowie FP. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Piotr Fronczewski – Na Progu Raju. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Piotr Fronczewski – Ale Kryzys; Label: Polmark – PK-196. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Pan Kimono – Toczy Się Życie. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Piotr Fronczewski – Portret Muzyczny. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ a b LP3 – statystyki dla wykonawcy Franek Kimono. www.lp3.pl. [dostęp 2013-11-27].
- ↑ SLiP – Statystyki dla wykonawcy TPWC. radioszczecin.pl. [dostęp 2013-11-27].
- ↑ Piotr Fronczewski / Magda Umer – Sam Na Sam. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Franek Kimono – Bruce Lee – Karate Mistrz / Dysk – Dżokej. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Franek Kimono – Break Dance / Gimnastyka Aerobic. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Franek Kimono – Don't Cry Mona Lisa. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Franek Kimono – Mega Mix'99. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Sokół featuring Pono & Franek Kimono – W Aucie. www.discogs.com. [dostęp 2013-11-27]. (ang.).
- ↑ Znamy laureatów „Splendorów” - nagród Teatru Polskiego Radia. Polskie Radio SA, 2013-12-02. [dostęp 2013-12-04].
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 851.
- ↑ Prezydent: Dziękuję za zasługi dla Polski. prezydent.pl, 2015-08-03. [dostęp 2015-08-03].
- ↑ M.P. z 2003 r. nr 34, poz. 445 – pkt 5.
- ↑ Odznaczenia dla zasłużonych pracowników Teatru Ateneum. prezydent.pl, 31 marca 2003.
- ↑ Medale „Gloria Artis” dla Kabaretu Pod Egidą. teatry.art.pl, 17 kwietnia 2007.
- ↑ Gloria Artis dla Piotra Fronczewskiego i Mariusza Bonaszewskiego. [w:] Aktualności [on-line]. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 2013-12-03. [dostęp 2013-12-04].
Linki zewnętrzne
- Piotr Fronczewski w bazie IMDb (ang.)
- Piotr Fronczewski w bazie Filmweb
- Piotr Fronczewski w bazie filmpolski.pl
- Szablon:E-teatr
- Piotr Fronczewski – Biblioteka Polskiej Piosenki
- Piotr Fronczewski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Piotr Fronczewski w bazie Akademii Polskiego Filmu
Szablon:Laureaci Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego
- Absolwenci Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza
- Aktorzy filmowi związani z Łodzią
- Aktorzy Kabaretu Olgi Lipińskiej
- Odznaczeni Orderem Uśmiechu
- Muzycy disco
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi
- Polscy artyści kabaretowi
- Polscy aktorzy filmowi
- Polscy aktorzy teatralni
- Polscy aktorzy radiowi
- Polscy aktorzy dubbingowi
- Polscy wokaliści
- Polscy wykonawcy poezji śpiewanej i piosenki literackiej
- Muzycy związani z Łodzią
- Wykładowcy Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza
- Ludzie urodzeni w Łodzi
- Urodzeni w 1946
- Polskie barytony