Pałac w Rudnicy: Różnice pomiędzy wersjami
50°37′N 16°40′E/50,616667 16,666667| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne techniczne |
Merytoryczne, źródła/przypisy |
||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
}} |
}} |
||
[[Plik:2016 Pałac w Rudnicy 01.jpg|thumb|240px|Pałac w Rudnicy]] |
[[Plik:2016 Pałac w Rudnicy 01.jpg|thumb|240px|Pałac w Rudnicy]] |
||
'''Pałac w Rudnicy''' – wybudowany około 1560 r.<ref>"Sudety" nr 11/2013 podają jako prawdopodobną datę budowy lata 1550-1560, a lata dziewięćdziesiąte XVI wieku jako datę budowy zachodniego skrzydła</ref> |
'''Pałac w Rudnicy''' – wybudowany około 1560 r. pierwotnie jako [[renesans]]owy dwór<ref>"Sudety" nr 11/2013 podają jako prawdopodobną datę budowy lata 1550-1560, a lata dziewięćdziesiąte XVI wieku jako datę budowy zachodniego skrzydła</ref><ref name="nid">{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|data dostępu=15.02.2015|strony=248}}</ref>. |
||
==Położenie== |
==Położenie== |
||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
==Historia== |
==Historia== |
||
Pałac w Rudnicy został wzniesiony pierwotnie jako obronny dwór renesansowy przypuszczalnie przez Balzera von Sterza około lat 1550 - 1560 roku. Dwór ten miał plan prostokąta (obecnie skrzydło wschodnie) oraz wieżę, którą wzniesiono w narożniku południowo wschodnim narożniku. Z tego okresu zachowały się detale skrzydła wschodniego - sklepienie krzyżowe w pomieszczeniach przyziemia oraz sklepienia lunetowe na pietrze oraz dekoracja sgraffito. Dwór po 1573 roku został rozbudowany od północy o nowe prostopadłe skrzydło przypuszczalnie przez Georga von Nimptsch und Diesdorf. W ten sposób powstała bryła dwuskrzydłowa, którą zintegrowano, pokrywając dekoracją sgraffitową także powierzchnie południową skrzydła północnego. Rolę fasady w tym okresie spełniała elewacja południowa z wejściem głównym, o czym świadczy dekoracyjny motyw [[Lancknecht|lancknechtów]]. W 1577 roku wieś kupił Fabian von Reichenbach i posiadał go do 1589 roku. W latach 80 - 90 XVI wieku zbudowano trzecie skrzydło, przez co plan założenia zaczął przypominać podkowę z półotwartym dziedzińcem<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Pałac Rudnica, Rudnica - polska-org.pl |data dostępu = 2019-07-30 |opublikowany = polska-org.pl |url = https://polska-org.pl/513941,Rudnica,Palac_Rudnica.html}}</ref>. |
|||
| ⚫ | |||
W 1715 roku lub w 1718. ówczesny właściciel Christian Moriz von Hugwitz zbudował czwarte barokowe skrzydło od strony południa, a na dziedzińcu zbudowano dwukondygnacyjny krużganek, którego relikty zachowane są przy skrzydle zachodnim, północnym i wschodnim. W ramach przebudowy cały pałac uzyskał zewnętrzną szatę barokową, a funkcja fasady została przeniesiona na elewacje północną z portalem. Wtedy też część sgraffitów została zniszczona nowymi oknami, a pozostałą zasłonięto, pokrywając je gładkim tynkiem. W narożnikach umieszczono barokowe szczyty w wolutami<ref name=":0" />. |
|||
W połowie XIX wieku nastąpiła przebudowa dokonana przez rodzinę von Sternberg. Zasypano fosę, a wszystkie fasady zostało otynkowane oraz otrzymały boniowanie w partii przyziemia nadając bryle cechy architektury klasycystycznej. Fasada została przeniesiona znowu na elewację południową, gdzie powstał portyk kolumnowy z tympanonem. W tym okresie została podwyższona renesansowa wieża otrzymując nowe neogotyckie zwieńczenie i dekoracje w postaci strzelnic i krenlażu<ref name=":0" />. |
|||
| ⚫ | Po [[1945]] r. kolejno w użytkowaniu Armii Czerwonej, ośrodka hodowli zarodowej i Urzędu Gminy Stoszowice. Obecnie własność Agencji Nieruchomości Rolnych. Obiekt jest opuszczony i zdewastowany, w stanie ruiny. Zachowały się mury obwodowe oraz cylindryczna wieża. Obok park ze stawem; po [[1945]] r. zdewastowany. |
||
Na elewacji zachowały się ślady renesansowych dekoracji [[sgraffito]]<ref name=":0" />. |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
| Linia 44: | Linia 52: | ||
==Bibliografia== |
==Bibliografia== |
||
* ''[[Słownik geografii turystycznej Sudetów]]. [[Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie]]. [[Przedgórze Paczkowskie]]'', t. 21 (N-Ż), pod red. [[Marek Staffa|Marka Staffy]], Wrocław: "I-Bis", 2008, {{ISBN|83-85773-93-1}}, s. 250 |
* ''[[Słownik geografii turystycznej Sudetów]]. [[Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie]]. [[Przedgórze Paczkowskie]]'', t. 21 (N-Ż), pod red. [[Marek Staffa|Marka Staffy]], Wrocław: "I-Bis", 2008, {{ISBN|83-85773-93-1}}, s. 250 |
||
*[[Michał Pszczółkowski]], [http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-bc9e2dfe-a63f-4b95-adb5-045d9890a7bc ''Pałac w Rudnicy – historia, architektura, dekoracja'', Architectus, 2013, Nr 4(36), s. 3-18] |
|||
{{Dwory, pałace i zamki powiatu ząbkowickiego}} |
<br />{{Dwory, pałace i zamki powiatu ząbkowickiego}} |
||
{{Dwory, pałace i zamki województwa dolnośląskiego}} |
{{Dwory, pałace i zamki województwa dolnośląskiego}} |
||
Wersja z 11:07, 30 lip 2019
 nr rej. pałac A/4573/726 z 5.09.1960, park A/4574/845/WŁ z 18.09.1981
| |
 Ruiny pałacu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Ukończenie budowy |
1560 r. |
| Ważniejsze przebudowy |
1686, 1715-1718 |
Położenie na mapie gminy Stoszowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego  | |
| 50°37′N 16°40′E/50,616667 16,666667
| |
Pałac w Rudnicy – wybudowany około 1560 r. pierwotnie jako renesansowy dwór[1][2].
Położenie
Pałac położony jest w Rudnicy – wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Stoszowice.
Historia
Pałac w Rudnicy został wzniesiony pierwotnie jako obronny dwór renesansowy przypuszczalnie przez Balzera von Sterza około lat 1550 - 1560 roku. Dwór ten miał plan prostokąta (obecnie skrzydło wschodnie) oraz wieżę, którą wzniesiono w narożniku południowo wschodnim narożniku. Z tego okresu zachowały się detale skrzydła wschodniego - sklepienie krzyżowe w pomieszczeniach przyziemia oraz sklepienia lunetowe na pietrze oraz dekoracja sgraffito. Dwór po 1573 roku został rozbudowany od północy o nowe prostopadłe skrzydło przypuszczalnie przez Georga von Nimptsch und Diesdorf. W ten sposób powstała bryła dwuskrzydłowa, którą zintegrowano, pokrywając dekoracją sgraffitową także powierzchnie południową skrzydła północnego. Rolę fasady w tym okresie spełniała elewacja południowa z wejściem głównym, o czym świadczy dekoracyjny motyw lancknechtów. W 1577 roku wieś kupił Fabian von Reichenbach i posiadał go do 1589 roku. W latach 80 - 90 XVI wieku zbudowano trzecie skrzydło, przez co plan założenia zaczął przypominać podkowę z półotwartym dziedzińcem[3].
W 1715 roku lub w 1718. ówczesny właściciel Christian Moriz von Hugwitz zbudował czwarte barokowe skrzydło od strony południa, a na dziedzińcu zbudowano dwukondygnacyjny krużganek, którego relikty zachowane są przy skrzydle zachodnim, północnym i wschodnim. W ramach przebudowy cały pałac uzyskał zewnętrzną szatę barokową, a funkcja fasady została przeniesiona na elewacje północną z portalem. Wtedy też część sgraffitów została zniszczona nowymi oknami, a pozostałą zasłonięto, pokrywając je gładkim tynkiem. W narożnikach umieszczono barokowe szczyty w wolutami[3].
W połowie XIX wieku nastąpiła przebudowa dokonana przez rodzinę von Sternberg. Zasypano fosę, a wszystkie fasady zostało otynkowane oraz otrzymały boniowanie w partii przyziemia nadając bryle cechy architektury klasycystycznej. Fasada została przeniesiona znowu na elewację południową, gdzie powstał portyk kolumnowy z tympanonem. W tym okresie została podwyższona renesansowa wieża otrzymując nowe neogotyckie zwieńczenie i dekoracje w postaci strzelnic i krenlażu[3].
Po 1945 r. kolejno w użytkowaniu Armii Czerwonej, ośrodka hodowli zarodowej i Urzędu Gminy Stoszowice. Obecnie własność Agencji Nieruchomości Rolnych. Obiekt jest opuszczony i zdewastowany, w stanie ruiny. Zachowały się mury obwodowe oraz cylindryczna wieża. Obok park ze stawem; po 1945 r. zdewastowany.
Na elewacji zachowały się ślady renesansowych dekoracji sgraffito[3].
Przypisy
- ↑ "Sudety" nr 11/2013 podają jako prawdopodobną datę budowy lata 1550-1560, a lata dziewięćdziesiąte XVI wieku jako datę budowy zachodniego skrzydła
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 248. [dostęp 15.02.2015].
- ↑ a b c d Pałac Rudnica, Rudnica - polska-org.pl [online], polska-org.pl [dostęp 2019-07-30].
Bibliografia
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie. Przedgórze Paczkowskie, t. 21 (N-Ż), pod red. Marka Staffy, Wrocław: "I-Bis", 2008, ISBN 83-85773-93-1, s. 250
- Michał Pszczółkowski, Pałac w Rudnicy – historia, architektura, dekoracja, Architectus, 2013, Nr 4(36), s. 3-18