Zamek Quingenburg
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość |
wzniesienie Garncarz |
| Typ budynku | |
| Ukończenie budowy | |
| Zniszczono | |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowa Ruda  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
 50°37′43,48″N 16°34′21,50″E/50,628744 16,572639
| |
Zamek Zwinburg (Zamek Quingenberg, Zamek na Garncarzu) – śladowe szczątki ruin po zamku w postaci porozrzucanych po północnym stoku góry głazów i kawałków kamieni z muru.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Zamek znajdował się w środkowej części Gór Sowich w Sudetach Środkowych w województwie dolnośląskim, przy drodze wiodącej w kierunku Przełęczy Woliborskiej ok. 4,5 km na północny wschód od Nowej Rudy[1].
Zamek został zbudowany na stromym i skalistym wzgórzu Garncarza[2], wznoszącym się 644 m n.p.m. i sąsiadującym ze skałkami. Szczyt zbudowany jest z gnejsowych skał. Całe wzgórze oraz otoczenie ruin zamku porośnięte jest lasem świerkowym regla dolnego. Zbocza Garncarza są strome, a z trzech stron otoczone są głębokimi dolinkami potoków Piekielnicy. Droga, nad którą stał zamek-strażnica, to szlak handlowy wiodący z równiny śląskiej przez Czechy na południe Europy. Szlak ten nazywano Piekielną Drogą. Był to jeden z „świetlistych szlaków”, a zamek zbudowano dla kontroli i ochrony tego szlaku. Wstępne prace archeologiczne prowadzone w 1993 odsłoniły znikome resztki zabudowy.
Opis zamku[edytuj | edytuj kod]
Zamek Zwinburg/Quingenberg zbudowano pod koniec XIII wieku na skalnym stromym wzniesieniu z nieobrobionego kamienia. Będąca w powszechnym obiegu nieprawidłowa nazwa zamku Quingenberg pochodzi od niemieckiej nazwy góry Garncarz, na której stoi. Dawne źródła, m.in. Chronik der Stadt Neurode podają nazwę Zwinburg jako oryginalną. Prawdopodobnie tak jak inne zamki obronne budowane w tym okresie, była to mała warownia (strażnica), zbudowana na obrysie nieregularnego owalu. Zamek składał się z zamku górnego, zamku dolnego oraz dziedzińca wewnątrzzamkowego. Całość zajmowała powierzchnię nie większą niż 700 m². W części środkowej obwarowania być może stała okrągła wieża, a budynek mieszkalny znajdował się prawdopodobnie w jednym z naroży dziedzińca. Całość otoczona była kamiennym murem obronnym. Ciasny dziedziniec mieścił wewnątrz stajnie, zabudowania gospodarcze, pomieszczenia dla załogi, budynek z wartownią oraz bramę wjazdową. Biorąc pod uwagę ukształtowanie terenu, droga do zamku prowadziła od strony wschodniej i z tej też strony prawdopodobnie znajdowała się brama wjazdowa do zamku.
Historia zamku[edytuj | edytuj kod]
Prawdopodobnie w połowie XIII wieku książę Bolko I świdnicki kazał zbudować zamek murowany jako jedno z ogniw łańcucha umocnień wzdłuż granicy czeskiej. W drugiej połowie XIV wieku zamek, jak wiele innych umocnień granicznych, przeszedł pod panowanie czeskie. W okresie wojen husyckich został opanowany przez husytów i częściowo przez nich zdewastowany i od tego okresu prawdopodobnie ulegał on powolnemu niszczeniu, po czym został na ponad półwiecze opuszczony. Pod koniec XV wieku stał się siedzibą rycerzy rozbójników, rabujących okoliczne miejscowości. Podobnie jak kilka innych gniazd rozbójniczych na Śląsku, zamek został zdobyty i wysadzony w powietrze z końcem XV wieku przez wojska Macieja Korwina, którymi dowodził Georg von Stein. Od momentu zniszczenia do obecnych czasów zamek pozostaje w ruinie, jednak całkowicie zamek został zniszczony i zrównany z ziemią na początku XIX wieku.
Funkcje zamku[edytuj | edytuj kod]
- Służył utrwalaniu władzy zwierzchniej na bardzo słabo jeszcze zaludnionych terenach górskich.
- Wraz z twierdzami Radosno, Grodno, Nowy Dwór i Rogowiec stanowił lokalną linię umocnień granicznych przy południowej granicy z Czechami.
- Siedziba rycerzy rozbójników w XV w.
- Strzegł drogi handlowej wiodącej z Polski przez Czechy na południe Europy.
Zamek obecnie[edytuj | edytuj kod]
Do dzisiejszych czasów zachowane są relikty zamku w postaci porozrzucanych po północnym stoku góry kawałków kamieni, pochodzących z muru, oraz częściowe ślady obrysu dawnej warowni[3].
Legendy[edytuj | edytuj kod]
Jedna z legend głosi, że skałki w Górach Sowich to zaklęci w głazy przez władcę gór Karkonosza rycerze-rabusie z Zamku Quingenburg, którzy następnie zostali porozrzucani po zboczach za karę za swoje czyny.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zamek Quingenburg na Garncarzu. [dostęp 2012-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Sudety Środkowe s. 6 Ruiny zamków
- ↑ Zamki Polskie
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Julian Janczak, Legendy zamków śląskich, Wrocław: Wydawnictwo Erechtejon, 1995, ISBN 83-86722-05-3, OCLC 750817703.
- Marek Staffa, Słownik geografii turystycznej Sudetów. Góry Sowie, Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 1995
- Praca zbiorowa; mapa turystyczna "Góry Sowie"; skala 1:35 000; Wyd. "Plan"; J. Góra 2007/8; ISBN 978-83-60975-44-2
- Marek Cybulski, "Nowa Ruda, Neurode - Tajemnice, zagadki, historia" cz 1. Wyd. Mróz Media Stanisław Mróz, Nowa Ruda 2018
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Historia i legendy zamku + zdjęcia. zamkipolskie.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
