Michael Willmann
| ||
 Autoportret artysty namalowany w 1682 roku | ||
| Imię i nazwisko | Michael Lucas Leopold Willmann | |
| Data i miejsce urodzenia | 27 września 1630 Królewiec | |
| Data i miejsce śmierci | 26 sierpnia 1706 Lubiąż | |
| Narodowość | niemiecka | |
| Dziedzina sztuki | malarstwo | |
| Epoka | barok | |
Michael Lucas Leopold Willmann (ur. 26 września 1630 w Królewcu, zm. 26 sierpnia 1706 w Lubiążu[1]) – niemiecki malarz, zwany „śląskim Rembrandtem[2]”.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ojcem Michaela był królewiecki artysta malarz Christiana Peter, a matką szlachcianka Maria Dirschow. Miał dziewięcioro rodzeństwa. Rodzina była wyznania kalwińskiego. Początkowo uczył się rzemiosła malarskiego u swego ojca[3]. Decydująca dla jego artystycznego rozwoju była podróż do Amsterdamu, którą odbył ok. 1650. Choć ze względów finansowych nie mógł zapisać się na naukę do któregoś z wielkich mistrzów holenderskich, to poznał w tym czasie ich dzieła i niektóre techniki m.in. malarstwo Rembrandta, a także malarstwo włoskie obecne w kolekcjach holenderskich. Stąd duży wpływ wywarło na Willmannie malarstwo tych twórców[4]. Ponadto poznał dzieła Rubensa oraz van Dycka, a duży wpływ na jego twórczość miało antwerpskie Zdjęcie z Krzyża Rubensa. W swoich najlepszych obrazach korzystał z rubensowskiego języka form, do którego należą dynamiczna kompozycja, monumentalizm, dosłowność przedstawiania szczegółów, bogactwo form ciała ludzkiego[potrzebny przypis]. W trakcie pobytu w Amsterdamie wykonywał liczne rysunki i szkice oglądanych dzieł, kupował też odbitki różnych obrazów uznanych malarzy[5]. Po opuszczeniu Amsterdamu przez kilka lat podróżował studiując kolekcje malarskie w różnych miastach Niemiec (w tym we Wrocławiu, gdzie był w 1656 r.), Polski i zwłaszcza w Pradze, gdzie był po 1656 r. Pojawiające się w starszej literaturze informacje, że zajmował stanowisko malarza dworu berlińskiego i że podczas pobytu we Wrocławiu miał spór z tamtejszym cechem malarzy nie znajdują potwierdzenia w źródłach[6]. 21 X 1660 na zaproszenie opata miejscowego klasztoru cystersów osiedlił się w Lubiążu, gdzie otworzył pracownię malarską i przebywał już do końca życia, kupując tu dom z ogrodem (w 1687 dokupił jeszcze jedną działkę) i pracując głównie dla tego klasztoru [7]. Podejmował stąd krótkie podróże, m.in. był w Berlinie w 1699 oraz Kłodzku, gdzie 22 V 1663 dokonał konwersji na katolicyzm. 26 XI 1662 ożenił się z mieszkającą w Lubiążu Heleną Lišką[8], z którą miał cztery córki i syna[9]. Zmarł w związku z postępującą dną moczanową[10]
Zmumifikowane zwłoki Willmanna znajdują się w krypcie opatów kościoła w Lubiążu[11].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
W obrazach Willmanna uzyskuje odbicie barokowy pogląd na miejsce człowieka w świecie. Nie stoi on już w centrum, jak u renesansowych artystów-badaczy, ale staje się jednym z elementów niespokojnej, otaczającej go przyrody. Początkowe, mniej samodzielne dzieła, wykazują zależność od renesansowych kompozycji i ówczesnych mistrzów. Z czasem jednak rozwinął swoje umiejętności, w czym pomogła mu duża liczba zamówień malarskich. Całkowitą niezależność artystyczną osiągnął w cyklu martyriów.
Największy zbiór obrazów malarza znajduje się w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Kilkanaście po II wojnie światowej znalazło się w warszawskich kościołach (m.in. w kościele franciszkanów, paulinów i kościele św. Stanisława Kostki), niektóre jego dzieła zachowały się też w Lubiążu (freski w pałacu opata), Krzeszowie (freski na ścianach i sklepieniu miejscowego kościoła pw. świętego Józefa) i Otmuchowie (obraz w ołtarzu głównym kościoła parafialnego).
W 2008 roku powstał Szlak Sakralnej Sztuki Barokowej im. Michaela Willmanna mający na celu realizacji idei „Barok w Służbie Rozwoju Lokalnego”, czyli wykorzystanie dzieł malarzy środkowoeuropejskiego baroku do szeroko rozumianego rozwoju lokalnego.
Na przełomie 2009 i 2010 roku odnaleziono na poddaszu kościoła św. Antoniego we Wrocławiu nieznany obraz Willmanna, który przedstawia franciszkańskiego mnicha Jana Kapistrana[12], zaś w kwietniu 2010 zidentyfikowano w tym samym kościele obraz Wizję św. Antoniego Padewskiego[13].
Przypisywane prace[14][edytuj | edytuj kod]
Michaelowi Willmannowi przypisuje się ponad 300 obrazów, w tym znaczącą liczbę fresków oraz ok. 90 projektów do grafik. Prace Willmanna zdobią do dziś wnętrza klasztorów i kościołów oraz różnego typu rezydencji[15]
- Trójca Święta (obraz Michaela Willmanna)
- Wizja św. Antoniego Padewskiego - 1699, Kościół św. Antoniego z Padwy we Wrocławiu
Obrazy w Muzeum Narodowym we Wrocławiu[edytuj | edytuj kod]
W zbiorach Muzem Narodowego we Wrocławiu znajduje się czterdzieści siedem dzieł Michaela Willmanna[16]
- Koronacja Marii – 1656, 138x89, Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Święta Monika – 1660-1670, 84 x 64, Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Ostatnia wieczerza – 1661, 77,4 x 146, Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Męczeństwo św. Apolonii – 1664, 205 x 140, Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Porwanie Persefony – 1665, 121 x 172, Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Orfeusz grający zwierzętom – 1670, 112 x 144, Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Raj – ok. 1670, 171 x 268, Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Portret Arnolda Freibergera – 1672, 58 x 46,7, Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Pocałunek Józefa – 1675, 170x120, Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Krajobraz z prorokiem Elizeuszem – 1675, 87,2 x 107,5 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Rodzina Chrystusa – 1677-1679, 119 x 73 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Melchizedek – 1681, 220 x 118 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Aaron – 1681, 220 x 118 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Komunia apostołów – 1681, 143 x 111 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Autoportret – 1682, 64,5 x 51,5 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Wizja św. Bernarda – 1682, 100 x 69 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Ecce Homo – 1682, 236,5 x 167 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Modlitwa w Ogrójcu – 1682, 238 x 162 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Pokłon pasterzy – 1682, 159,5 x 113,5 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Zmartwychwstanie Chrystusa – 1682, 160,5 x 113,5 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Dysputa św. Katarzyny – 1682, 167,5 x 116 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Wizja św. Ludgardy – 1682, 160 x 104 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Pocałunek Józefa – 1682, 147,5 x 111 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Portret Bernharda Rosy – 1684, 46,6 x 37 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Ucieczka do Egiptu – 1685, 163 x 198 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Droga na Golgotę – 1685, 183 x 162 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Święta Urszula – 1685, 186 x 116 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Śmierć św. Barbary – 1687, 301 x 192 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Śmierć i apoteoza św. Wacława – 1690, 143 x 115 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Święta Katarzyna – 1690, 50 x 35,7 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Miłosierny Samarytanin – 1695, 122,5 x 63,7 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Święty Hieronim – 1695, 206 x 122 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Święty Ambroży – 1695-1696, 206 x 122 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Święty Grzegorz – 1695-1696, 210 x 129 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Święty Augustyn – 1696, 205 x 123 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Śmierć św. Barbary - 1697, 205 x 140 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Chrystus frasobliwy 1701, 170,5 x 109 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Chrystus przy kolumnie – 1701, 210 x 115 Muzeum Narodowe we Wrocławiu;
- Ukrzyżowanie - 1702, (tryptyk) Muzeum Narodowe we Wrocławiu
- Ukrzyżowanie – (kwatera środkowa) 255 x 153 cm,
- Matka Boska Bolesna – (lewe skrzydło) 221 x 110 cm
- Święty Jan – (prawe skrzydło) 221 x 110 cm
Obrazy w Warszawie[edytuj | edytuj kod]
- Krajobraz ze świętym Janem - 1656, 88 × 118 cm Muzeum Narodowe w Warszawie;
- Wniebowzięcie NMP - 1681 Warszawa-Pyry, kościół paraf. św. Piotra i Pawła;
- Męczeństwo św. Jakuba Mł- ok. 1700, Warszawa-Włochy, kościół paraf. św. Teresy;
- Męczeństwo św. Judy Tadeusza - 1700, Warszawa-Włochy kościół paraf. św. Teresy;
- Śmierć św. Benedykta - 1683-84, klasztor SS. Sakramentek (kaplica klasztorna);
- Ukrzyżowanie św. Andrzeja - 1662, kościół paraf. św. Karola Boromeusza na Mirowie;
- Męczeństwo św. Bartłomieja - 1662, kościół paraf. Świętej Trójcy na Powiślu;
- Św. Jan Ewangelista na wyspie Patmos - 1681-82, kościół archikatedralny św. Jana Chrzciciela (zakrystia);
- Chrzest Chrystusa - 1681-82 Warszawa, kościół archikatedralny św. Jana Chrzciciela (kaplica baptysterium);
- Św. Bernard ze swoimi przyjaciółmi przed opatam z C^teaux - po 1701 Warszawa, kościół archikatedralny św. Jana Chrzciciela;
- Ukrzyżowanie - 1656 Warszawa, kościół paraf. Chrystusa Króla na Targówku, ul. Tykocińska;
- Męczeństwo św. Jana Ewangelisty - 1661 (?). Warszawa, kościół paraf. Chrystusa Króla na Targówku;
- Wizja św. Augustyna - 1660 Warszawa, kościół paraf. Najświętszego Zbawiciela, pl. Zbawiciela (obraz ołtarza bocznego);
- Wizja św. Bernarda - 1682 Warszawa, kościół paraf. Najświętszego Zbawiciela (boczna kaplica Matki Boskiej);
- Nawiedzenie NMP - ok. 1682 Warszawa, kościół paraf. Nawiedzenia NMP;
- Ukrzyżowanie św. Piotra - 1661 Warszawa, kościół paraf. św. Stanisława Kostki na Żoliborzu;
- Ścięcie św. Pawła - 1661 Warszawa, kościół paraf. św. Stanisława Kostki na Żoliborzu;
- Wizja św. Bernarda z Clairvaux - 1661 Warszawa, kościół paraf. św. Stanisława Kostki na Żoliborzu (kaplica boczna);
- Męczeństwo św. Wawrzyńca - 1663 Warszawa, kościół paraf. św. Wawrzyńca na Woli, ul. Wolska;
- Męczeństwo św. Tomasza - 1662 Warszawa, kościół paraf. Wszystkich Świętych na Grzybowie;
- Męczeństwo św. Szymona - 1662 Warszawa, kościół paraf. Wszystkich Świętych na Grzybowie;
- Męczeństwo św. Macieja - 1675 Warszawa, kościół paraf. Wszystkich Świętych na Grzybowie;
- Ukamieniowanie św. Stefana - ok. 1682 Warszawa, kościół paraf. Wszystkich Świętych na Grzybowie;
- Męczeństwo św. Mateusza - 1700 Warszawa, kościół paraf. Wszystkich Świętych na Grzybowie;
- Męczeństwo św. Filipa - ok. 1700 Warszawa, kościół paraf. Wszystkich Świętych na Grzybowie;
- Męczeństwo św. Jakuba St. - ok. 1700 Warszawa, kościół paraf. Wszystkich Świętych na Grzybowie;
- Modlitwa w Ogrójcu - ok. 1661 Warszawa, kościół oo. Franciszkanów Stygmatów św. Franciszka;
- Cierniem Koronowanie - 1661 Warszawa, kościół oo. Paulinów Św. Ducha;
- Podniesienie krzyża - ok. 1700 Warszawa, kościół oo. Paulinów Św.Ducha;
- Pejzaż ze św. Janem Chrzcicielem - 1656 Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. M. Ob. 1041);
- Sześć dni stworzenia - 1668 Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. M. Ob. 1037);
- Święta Rodzina (Pocałunek Józefa) - Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. M. Ob. 1042);
- Śmierć św. Barbary - 1681-82 Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. M. Ob. 1470);
- Pierwszy upadek Chrystusa pod krzyżem - po 1682 Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. M. Ob. 1038);
- Spotkanie Chrystusa z kobietami jerozolimskimi - po 1682 Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. M. Ob. 1040);
- Przybicie Chrystusa do krzyża - po 1682 Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. M. Ob. 1039);
- Autoportret - 1682 Warszawa, Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. M. Ob.1439);
- Św. Urszula Warszawa - Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. 186880);
- Matka Boska Bolesna - 1702 Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. 187255);
- Św. Jan Ewangelista - 1702 Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. 186390);
- Św. Mikołaj Warszawa - Warszawa, Muzeum Narodowe (nr inw. M. Ob. 1415);
- Uczta bogów Warszawa - Warszawa, Muzeum Narodowe;
- Krajobraz z prorokiem Elizeuszem Warszawa - Warszawa, Zamek Królewski (nr inw. 893);
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kozieł 2013. s. 15 i 32
- ↑ Katarzyna Kaczorowska, Na tropach Michała Willmanna. Śląski Rembrandt przyprawia o wielkie emocje, „Gazetawroclawska.pl” [dostęp 2018-03-14] (pol.).
- ↑ Kozieł 2013. s. 16
- ↑ Kozieł 2013. s. 17-19
- ↑ Kozieł 2013. s. 17-19
- ↑ Kozieł 2013. s. 20, 21
- ↑ Kozieł 2013. s. 21, 22
- ↑ Kozieł 2013. s. 21, 22, 24
- ↑ Kozieł 2013. s. 28
- ↑ Kozieł 2013. s. 32
- ↑ Beata Maciejewska: Tajemnica mumii ślaskiego mistrza uznanego za świetego Gazeta.pl 2. 11. 2015
- ↑ Beata Maciejewska: Obraz śląskiego Rembrandta odnaleziony na poddaszu (pol.). Gazeta.pl, 2010-01-06 19:24. s. 1. [dostęp 2010-01-07].
- ↑ Beata Maciejewska: Willmann zostawił ślad - niezwykłe odkrycie w kościele (pol.). Gazeta.pl, 2010-04-09 10:44. s. 1. [dostęp 2010-04-09].
- ↑ Malarstwo śląskie s.1655-1702
- ↑ Ks. Tadeusz Fitych Michael Willmann – współtwórca i uczestnik Krzeszowskiego okręgu religijno-kulturowego wymiany darów
- ↑ "Willmann odzyskany" na kulturaonline.pl
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Malarstwo Śląskie (1520-1800), kat zbiorów, wyd. Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Wrocław 2009, ISBN 978-83-86766-74-3
- Kozieł A., 2013: Michael Willmann i jego malarska pracownia. ACTA UNIVERSITATIS WRATISLAVIENSIS No 3463. ISBN 978-83-229-3356-5
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Galeria dzieł Michaela Willmanna
- Najnowszy opracowany życiorys Michaela Willmanna w ramach Szlaku Sakralnej Sztuki Barokowej im. Michaela Willmanna
- Andrzej Kozieł, Rembrandt van Rijn and Michael Willmann, or a story of dispelling a certain myth, „Rocznik Historii Sztuki” 33 (2008), s. 153-176 [1]
