Obwód Rawa Mazowiecka Armii Krajowej
| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rozformowanie |
1945 |
| Organizacja | |
| Formacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Obwód Rawa Mazowiecka AK – jednostka terytorialna Służby Zwycięstwu Polski, Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. Operowała na terenie powiatu Rawa Mazowiecka. Kryptonimy: „35”, „Rybitwa”, a następnie „Dwór”, „Pokrzywa”, „Drzazga”, „Zagajnik”, „Puzon”, „AD”.
Obwód wchodził początkowo w skład Inspektoratu Rejonowego Skierniewice ZWZ i podlegał Komendzie Okręgu Łódź ZWZ. W lipcu 1940 został przekazany do Okręgu Warszawa–Województwo ZWZ, następnie z dniem 1 marca 1941 został ponownie przekazany do Okręgu Łódzkiego AK[2].
Struktura Obwodu[edytuj | edytuj kod]
Komenda Obwodu[edytuj | edytuj kod]
Obwód w ramach Służby Zwycięstwu Polsce a następnie ZWZ od października 1939 organizował por. NN „Pszczoła”, „Sulima”, który zaginął w styczniu 1940. następnie do lata 1940 pełniącym obowiązki komendanta był kpt. Marek Karski „Andrzej”, „Mateusz”. Od wiosny do jesieni 1941 komendantem był por. art. Tadeusz Perdzyński „Tarnawa”, a do marca 1942 por. Jan Sasin „Kopka”. Od marca 1942 do maja 1944 komendantem był kpt./mjr Stanisław Pawłowski „Powała”, od maja do sierpnia 1944 kpt./mjr Władysław Romańczyk „Rosa”, „Czarny”, „Kula”, „Wir”, zaś od września 1944 do stycznia 1945 kpt./mjr Stanisław Leszczyński „Dąb”, „Konar”[3].
Struktura terytorialna[edytuj | edytuj kod]
Teren obwodu podzielony był na pięć rejonów.
- Rejon I Rawa Mazowiecka miasto – komendant por. Michał Wencel „Radwan”, ppor. Franciszek Morski;
- Rejon II gmina Gortatowice – komendant por. NN „Żak”, por. Edward Kamiński „Młot”;
- Rejon III gmina Spała – komendant por. Marian Sala „Brzoza”, por. Marian Listwoń „Harenda”;
- Rejon IV gmina Zabłocie – komendant mjr Rudolf Majewski „Solski”, „Roman”, por. Edmund Markowski „Zawrat";
- Rejon V gmina Nowe Miasto – komendant por. Janusz Karbowski „Pilicki”[3].
Według stanu na 1 grudnia 1944 obwód liczył 2535 żołnierzy. W lipcu 1944 na terenie obwodu z Zespołu dywersyjnego powstał oddział partyzancki OP „Wilk" pod dowództwem ppor. Ryszarda Karwowskiego „Roggers”, składający się z 37 żołnierzy i 5 sanitariuszek[4]. Oddział został otoczony i rozbity 30 sierpnia 1944, zaś wcześniej został zabity w zasadzce jego dowódca[5]. Od maja 1944 na terenie obwodu działał 13-osobowy oddział z Obwodu Skierniewice, pod dowództwem Stanisława Sawickiego „Lerman”, a następnie por. Mariana Sali „Borza". Od sierpnia dowództwo OP „Dzik”, objął por. Henryk Sieczkowski „Władysław” (ok. 40 żołnierzy)[6]. 27 listopada 1944 po siedemnastogodzinnej walce oddział został rozbity, zaś 25 partyzantów poległo[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wnuk 2007 ↓, s. 380.
- ↑ Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945. T. II. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1990, s. 256.
- ↑ a b Wawrzyniak 1988 ↓, s. 33
- ↑ Wawrzyniak 1988 ↓, s. 207.
- ↑ Wawrzyniak 1988 ↓, s. 238.
- ↑ Wawrzyniak 1988 ↓, s. 274.
- ↑ Wawrzyniak 1988 ↓, s. 278–279.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Eugeniusz Wawrzyniak: Na rubieży Okręgu AK Łódź. Zarys dziejów Inspektoratu Rejonowego i Podokręgu AK Piotrków Trybunalski. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1988.
- Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.
