Kietrz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 13:32, 24 lip 2016

Szablon:POL miasto infobox Kietrz (niem. Katscher, czes. Ketř) – miasto w województwie opolskim, w powiecie głubczyckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kietrz, w południowej części Płaskowyżu Głubczyckiego, nad rzeką Troją (dorzecze Odry).

Według danych z 31 grudnia 2014 roku miasto miało 6167 mieszkańców^[1].

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2010 powierzchnia miasta wynosi 18,74 km²^[2].

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do poprzedniego województwa opolskiego.

Historia

Osada słowiańska z XI wieku. Lokacji miasta dokonał w 1321 roku biskup Konrad z Ołomuńca^[3].

W latach 1557–1877 Kietrz był własnością śląskiego rodu von Gaschin. Kietrz z okolicami stanowił od średniowiecza majątek biskupstwa ołomunieckiego, co czyniło z niego tzw. morawską enklawę na Śląsku. Po I wojnie śląskiej od 1742 znalazł się w granicach Królestwa Prus i stał się głównym ośrodkiem kościelnego dystryktu kietrzańskiego formalnie podległego archidiecezji ołomunieckiej do 1972.

Jednym z głównych zajęć mieszkańców Kietrza było tkactwo. W 1905 r. kierownictwo Królewskiej Szkoły Tkackiej w Kietrzu objął Richard Keilholz, który uruchomił tu m.in. tkalnię mechaniczną z maszyną żakardową oraz propagował produkcję dywanów typu „perskiego”. Po wybuchu I wojny światowej Keilholz zorganizował w Kietrzu system chałupniczych szwalni, szyjących bieliznę dla armii pruskiej^[4]. Szkoła Tkacka działała w Kietrzu do 1935 r.

Podczas II wojny światowej w miejscowości od 1942 roku funkcjonował jeden z sieci niemieckich obozów koncentracyjnych przeznaczonych dla Polaków na Śląsku – Polenlager 92^[5].

Zabytkowe centrum zostało spalone przez wojska radzieckie. Po II wojnie ruiny rozebrano, a odzyskaną cegłę wywieziono z miasta. Powojenny rozwój miasta ściśle związany był Fabryką Dywanów „Welur” i kombinatem rolnym.

Po 1945 r. ludność niemiecką, która pozostała w Kietrzu wysiedlono do Niemiec. W maju 1946 administracyjnie zatwierdzono obecną nazwę^[6].

W latach 1945–1991 stacjonowała tu strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza. Z dniem 16 maja 1991 roku strażnica została przejęta przez Straż Graniczną i funkcjonowała do 30 czerwca 2006 r., kiedy to została rozformowania.

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Kietrza w 2014 roku ^[7].

Zabytki

Obecnie w centrum dominuje zabudowa współczesna. Zachowało się też kilka kamienic i barokowe figury na rynku.

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są^[8]:

Stare Miasto, wypisane z księgi rejestru
kościół par. pw. św. Tomasza, barokowy z XVI-XVIII w., wypisany z księgi rejestru
kościół klasztorny franciszkanek pw. Trzech Króli, ul. Raciborska 81, wybudowany w latach 1928–29
kaplica cmentarna pw. Świętego Krzyża, wybudowana w 1783 r., połowie XIX w.
plebania, obecnie dom mieszkalny, ul. Kościelna 6, wybudowany w XVIII wieku
ruiny zamku-pałacu, z XVI w.-XIX wieku
zagroda, ul. Górska 2, wybudowany ok. 1800 r.
- dom
- ogrodzenie z bramą i furtą, nie istnieje
dom, ul. Górska 6, wybudowany w 1728 r.
dom, ul. Górska 16, z pocz. XIX w. , nie istnieje
dom zagroda, ul. Górska 32, wybudowany na początku XIX w.
dom zagroda, ul. Górska 40, wybudowany na początku XIX w.
- dom
- spichrz, nie istnieje
- ogrodzenie z bramą i dwie furty, nie istnieje

inne zabytki:

Gospodarka

W Kietrzu działa Kombinat Rolny „Kietrz” Sp. z o.o, państwowa spółka, powstała na bazie Państwowego Gospodarstwa Rolnego Kietrz. Kombinat o powierzchni 5553 ha, zatrudniający ponad 300 osób, jest przedsiębiorstwem państwowym, często określany mianem ostatniego polskiego PGRu – jedynego, któremu udało się przetrwać transformację ustrojową^[9].

W Kietrzu planowana jest budowa biogazowni o mocy 2 MW kosztem 40 mln zł^[10].

Wspólnoty religijne

W Kietrzu działa rzymskokatolicka parafia pw. świętego Tomasza Apostoła oraz Dom Zakonny franciszkanek misjonarek Maryi. Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi także Kościół Zielonoświątkowy, protestancka wspólnota o charakterze ewangelicznym: Zbór Betlejem. W Kietrzu mieści się również Sala Królestwa miejscowego Chrześcijańskiego Zboru Świadków Jehowy^[11].

Sport

Osobny artykuł: Stadion Miejski w Kietrzu.

W Kietrzu istnieje drużyna piłkarska Włókniarz Kietrz, która grała w sezonach 2000/2001, 2001/2002 oraz 2002/2003 w 2. (obecnie 1.) lidze polskiej.

14 marca 2011 roku została otwarta kryta pływalnia przy Zespole Szkół w Kietrzu^{[potrzebny przypis]}

Transport

Przez miasto przebiegają dwie drogi wojewódzkie:

Do 21 grudnia 2007 roku w miejscowości funkcjonowało Przejście graniczne Kietrz - Třebom.

Współpraca partnerska

Miastami partnerskimi są:

Bílovec, Czechy – od 8 czerwca 2001 r.^[12]
Tyśmienica, Ukraina

Linki zewnętrzne

Kietrz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 52 .

↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2014 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-05-01. ISSN 2083-3342.
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
↑ Na Ziemi Ojców, Rocznik Ziem Zachodnich i Północnych, 1962, Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich, s. 199
↑ Syniawa Mirosław: Richard Keilholz, w: „Przyroda Górnego Śląska” nr 57 jesień 2009, s. 13–15
↑ Roman Z. Hrabar, Niemieckie obozy dla Polaków na Śląsku w czasie II wojny światowej „Polenlager”, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo „Śląsk”, 1972
↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
↑ http://www.polskawliczbach.pl/Kietrz, w oparciu o dane GUS.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 27. [dostęp 30.11.2012].
↑ Ostatni PGR dumą polskiego rolnictwa. [dostęp 2014-06-10].
↑ Dziennik Polska-Europa-Świat, 20.01.2009 r., s. 7.
↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.
↑ Partnerstwo Gmin. Urząd Miejski w Kietrzu. [dostęp 2010-11-19].

[1] Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2014 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-05-01. ISSN 2083-3342.

[2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

[3] Na Ziemi Ojców, Rocznik Ziem Zachodnich i Północnych, 1962, Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich, s. 199

[4] Syniawa Mirosław: Richard Keilholz, w: „Przyroda Górnego Śląska” nr 57 jesień 2009, s. 13–15

[5] Roman Z. Hrabar, Niemieckie obozy dla Polaków na Śląsku w czasie II wojny światowej „Polenlager”, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo „Śląsk”, 1972

[6] Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).

[7] ttp://www.polskawliczbach.pl/Kietrz, w oparciu o dane GUS.

[8] Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 27. [dostęp 30.11.2012].

[9] Ostatni PGR dumą polskiego rolnictwa. [dostęp 2014-06-10].

[10] Dziennik Polska-Europa-Świat, 20.01.2009 r., s. 7.

[11] Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.

[12] Partnerstwo Gmin. Urząd Miejski w Kietrzu. [dostęp 2010-11-19].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

@@ Linia 47: / Linia 47: @@
 == Historia ==
-Osada słowiańska z [[XI wiek]]u. [[Lokacja (historia)|Lokacji]] miasta dokonał w 1321 roku biskup [[Konrad z Ołomuńca]]<ref>Na Ziemi Ojców, Rocznik Ziem Zachodnich i Północnych, 1962, Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich, str. 199</ref>.
+Osada słowiańska z [[XI wiek]]u. [[Lokacja (historia)|Lokacji]] miasta dokonał w 1321 roku biskup [[Konrad z Ołomuńca]]<ref>''Na Ziemi Ojców, Rocznik Ziem Zachodnich i Północnych'', 1962, Towarzystwo Rozwoju Ziem Zachodnich, s. 199</ref>.
-W latach 1557-1877 Kietrz był własności śląskiego rodu [[Ród von Gaschin|von Gaschin]]. Kietrz z okolicami stanowił od średniowiecza majątek [[Archidiecezja ołomuniecka|biskupstwa ołomunieckiego]] co czyniło z niego tzw. [[Morawskie enklawy na Śląsku|morawską enklawę na Śląsku]]. Po [[wojny śląskie|I wojnie śląskiej]] od 1742 znalazł się w granicach [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]] i stał się głównym ośrodkiem kościelnego [[dystrykt kietrzański|dystryktu kietrzańskiego]] formalnie podległego archidiecezji ołomunieckiej do 1972 roku.
+W latach 1557–1877 Kietrz był własnością śląskiego rodu [[Ród von Gaschin|von Gaschin]]. Kietrz z okolicami stanowił od średniowiecza majątek [[Archidiecezja ołomuniecka|biskupstwa ołomunieckiego]], co czyniło z niego tzw. [[Morawskie enklawy na Śląsku|morawską enklawę na Śląsku]]. Po [[wojny śląskie|I wojnie śląskiej]] od 1742 znalazł się w granicach [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]] i stał się głównym ośrodkiem kościelnego [[dystrykt kietrzański|dystryktu kietrzańskiego]] formalnie podległego archidiecezji ołomunieckiej do 1972.
-Jednym z głównych zajęć mieszkańców Kietrza było tkactwo. W 1905 r. kierownictwo Królewskiej Szkoły Tkackiej w Kietrzu objął [[Richard Keilholz]], który uruchomił tu m.in. tkalnię mechaniczną z maszyną żakardową oraz propagował produkcję dywanów typu "perskiego". Po wybuchu I wojny światowej Keilholz zorganizował w Kietrzu system chałupniczych szwalni, szyjących bieliznę dla armii pruskiej<ref>Syniawa Mirosław: ''Richard Keilholz'', w: "Przyroda Górnego Śląska" nr 57 jesień 2009, s. 13-15</ref>. Szkoła Tkacka działała w Kietrzu do 1935 r.
+Jednym z głównych zajęć mieszkańców Kietrza było [[tkactwo]]. W 1905 r. kierownictwo Królewskiej Szkoły Tkackiej w Kietrzu objął [[Richard Keilholz]], który uruchomił tu m.in. tkalnię mechaniczną z maszyną żakardową oraz propagował produkcję dywanów typu „perskiego”. Po wybuchu I wojny światowej Keilholz zorganizował w Kietrzu system chałupniczych szwalni, szyjących bieliznę dla armii pruskiej<ref>Syniawa Mirosław: ''Richard Keilholz'', w: „Przyroda Górnego Śląska” nr 57 jesień 2009, s. 13–15</ref>. Szkoła Tkacka działała w Kietrzu do 1935 r.
-Podczas II wojny światowej w miejscowości od 1942 roku funkcjonował jeden z sieci niemieckich obozów koncentracyjnych przeznaczonych dla Polaków na Śląsku - [[Polenlager]] 92.<ref>Roman Z. Hrabar, Niemieckie obozy dla Polaków na Śląsku w czasie II wojny światowej "Polenlager", Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo "Śląsk", 1972</ref>
+Podczas II wojny światowej w miejscowości od 1942 roku funkcjonował jeden z sieci niemieckich obozów koncentracyjnych przeznaczonych dla Polaków na Śląsku – [[Polenlager]] 92<ref>Roman Z. Hrabar, Niemieckie obozy dla Polaków na Śląsku w czasie II wojny światowej „Polenlager”, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo „Śląsk”, 1972</ref>.
-Zabytkowe centrum zostało spalone przez wojska radzieckie. Po II wojnie ruiny rozebrano a odzyskaną cegłę wywieziono z miasta. Powojenny rozwój miasta ściśle związany był Fabryką Dywanów "Welur" i kombinatem rolnym.
+Zabytkowe centrum zostało spalone przez wojska radzieckie. Po II wojnie ruiny rozebrano, a odzyskaną cegłę wywieziono z miasta. Powojenny rozwój miasta ściśle związany był Fabryką Dywanów „Welur” i kombinatem rolnym.
 Po 1945 r. ludność niemiecką, która pozostała w Kietrzu wysiedlono do Niemiec. W maju 1946 administracyjnie zatwierdzono obecną nazwę<ref>Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. ({{Monitor Polski|rok=1946|numer=44|pozycja=85}}).</ref>.
-W latach 1945 - 1991 stacjonowała tu [[Strażnica WOP Kietrz|strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza]]. Z dniem 16.05.1991 roku strażnica została przejęta przez [[Straż Graniczna (Polska)|Straż Graniczną]] i funkcjonowała do 30.05.2006 roku, kiedy to została rozformowania.
+W latach 1945–1991 stacjonowała tu [[Strażnica WOP Kietrz|strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza]]. Z dniem 16 maja 1991 roku strażnica została przejęta przez [[Straż Graniczna (Polska)|Straż Graniczną]] i funkcjonowała do 30 czerwca 2006 r., kiedy to została rozformowania.
 == Demografia ==
 * Piramida wieku mieszkańców Kietrza w 2014 roku <ref>[http://www.polskawliczbach.pl/Kietrz#dane-demograficzne http://www.polskawliczbach.pl/Kietrz], w oparciu o dane GUS.</ref>.
-<br />[[Plik:Piramida_wieku_Kietrz.png|690x480px]]
+<br />[[Plik:Piramida wieku Kietrz.png|690x480px]]
 == Zabytki ==
 Obecnie w centrum dominuje zabudowa współczesna. Zachowało się też kilka kamienic i barokowe figury na rynku.
@@ Linia 70: / Linia 71: @@
 * Stare Miasto, wypisane z księgi rejestru
 * kościół par. pw. św. Tomasza, [[barok]]owy z XVI-XVIII w., wypisany z księgi rejestru
-* kościół klasztorny franciszkanek pw. Trzech Króli, ul. Raciborska 81, wybudowany w latach 1928-29
+* kościół klasztorny franciszkanek pw. Trzech Króli, ul. Raciborska 81, wybudowany w latach 1928–29
 * kaplica cmentarna pw. Świętego Krzyża, wybudowana w 1783 r., połowie XIX w.
 * plebania, obecnie dom mieszkalny, ul. Kościelna 6, wybudowany w XVIII wieku
@@ Linia 89: / Linia 90: @@
 == Gospodarka ==
-W Kietrzu działa Kombinat Rolny "KIETRZ" Sp. z o.o państwowa spółka, powstała na bazie [[PGR|Państwowego Gospodarstwa Rolnego]] Kietrz. Kombinat o powierzchni 5553 ha, zatrudniający ponad 300 osób, jest przedsiębiorstwem państwowym, często określany mianem ostatniego polskiego [[PGR]]u - jedynego któremu udało się przetrwać transformację ustrojową<ref>{{cytuj stronę|url=http://biznes.onet.pl/wideo/ostatni-pgr-duma-polskiego-rolnictwa,150379,w.html|tytuł=Ostatni PGR dumą polskiego rolnictwa|data dostępu=2014-06-10}}</ref>.
+W Kietrzu działa Kombinat Rolny „Kietrz” Sp. z o.o, państwowa spółka, powstała na bazie [[Państwowe gospodarstwo rolne|Państwowego Gospodarstwa Rolnego]] Kietrz. Kombinat o powierzchni 5553 ha, zatrudniający ponad 300 osób, jest przedsiębiorstwem państwowym, często określany mianem ostatniego polskiego [[Państwowe gospodarstwo rolne|PGRu]] – jedynego, któremu udało się przetrwać transformację ustrojową<ref>{{cytuj stronę|url=http://biznes.onet.pl/wideo/ostatni-pgr-duma-polskiego-rolnictwa,150379,w.html|tytuł=Ostatni PGR dumą polskiego rolnictwa|data dostępu=2014-06-10}}</ref>.
-W Kietrzu planowana jest budowa [[Biogazownia|biogazowni]] o mocy 2 MW kosztem 40 mln zł.<ref>[[Dziennik Polska-Europa-Świat]], 20.01.2009 r., str. 7.</ref>
+W Kietrzu planowana jest budowa [[Biogazownia|biogazowni]] o mocy 2 MW kosztem 40 mln zł<ref>[[Dziennik Polska-Europa-Świat]], 20.01.2009 r., s. 7.</ref>.
 == Wspólnoty religijne ==
-W Kietrzu działa [[Kościół katolicki w Polsce|rzymskokatolicka]] [[Parafia św. Tomasza Apostoła w Kietrzu|parafia pw. świętego Tomasza Apostoła]] oraz Zgromadzenie Ss. Franciszkanek Misjonarek Maryi Dom Zakonny . Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi także [[Kościół Zielonoświątkowy w RP|Kościół Zielonoświątkowy]], [[protestantyzm|protestancka]] wspólnota o charakterze [[ewangelikalizm|ewangelicznym]]: Zbór Betlejem. W Kietrzu mieści się również [[Sala Królestwa]] miejscowego [[Świadkowie Jehowy|Chrześcijańskiego Zboru Świadków Jehowy]]<ref>Dane według raportów [http://www.jw.org/apps/P_YBBXHC wyszukiwarki zborów] (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.</ref>.
+W Kietrzu działa [[Kościół katolicki w Polsce|rzymskokatolicka]] [[Parafia św. Tomasza Apostoła w Kietrzu|parafia pw. świętego Tomasza Apostoła]] oraz Dom Zakonny [[Franciszkanki misjonarki|franciszkanek misjonarek Maryi]]. Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi także [[Kościół Zielonoświątkowy w RP|Kościół Zielonoświątkowy]], [[protestantyzm|protestancka]] wspólnota o charakterze [[ewangelikalizm|ewangelicznym]]: Zbór Betlejem. W Kietrzu mieści się również [[Sala Królestwa]] miejscowego [[Świadkowie Jehowy|Chrześcijańskiego Zboru Świadków Jehowy]]<ref>Dane według raportów [http://www.jw.org/apps/P_YBBXHC wyszukiwarki zborów] (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.</ref>.
 == Sport ==

Miasta na prawach powiatu	Opole
Miasta powiatowe	Brzeg Głubczyce Kędzierzyn-Koźle Kluczbork Krapkowice Namysłów Nysa Olesno Prudnik Strzelce Opolskie
Miasta gminne	Baborów Biała Byczyna Dobrodzień Głogówek Głuchołazy Gogolin Gorzów Śląski Grodków Kietrz Kolonowskie Korfantów Leśnica Lewin Brzeski Niemodlin Otmuchów Ozimek Paczków Praszka Prószków Strzeleczki Tułowice Ujazd Wołczyn Zawadzkie Zdzieszowice

Miasto	Kietrz
Wsie (ich części)	Chróścielów (Gniewkowice, Kolonia Zachód) Dzierżysław Kozłówki Lubotyń (Lubotyń-Kolonia) Ludmierzyce Nasiedle (Nowy Dwór) Nowa Cerekwia Pilszcz Rogożany Rozumice Ściborzyce Wielkie (Przysieczna) Wojnowice
Osady	Gęsina Nowa Cerekwia

Miasta	Baborów Głubczyce Kietrz
Gminy miejsko-wiejskie	Baborów Głubczyce Kietrz
Gminy wiejskie	Branice

Przynależność wojewódzka	woj. śląskie (1945–50) woj. opolskie (1950–75)
Miasta (1945–75)	Baborów (Baworów) Głubczyce Kietrz
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Baborów (Baworów-Wieś) Branice Głubczyce (Głubczyce-Wieś) Kietrz (Kietrz-Wieś) Klisino (do 1954) Lisięcice (Łysosice/Łysocice) Mokre (do 1954) Pilszcz (do 1954) Włodzienin (Władzienin) (do 1954) Zubrzyce (Żubrzyce) (do 1954)
Gromady (1954–72)	Babice (1954–59) Baborów (1959–72) Bogdanowice (1954–61) Branice (1954–72) Dobieszów (1954–59) Dzierżysław (1954–72) Głubczyce (1961–72) Gołuszowice (1954–68) Grobniki (1954–61) Kazimierz (1954–59) Kietlice (1954–59) Klisino (1954–59) Kolonia Mokre (1954–72) Krasne Pole (1954–61) Lisięcice (1954–72) Nasiedle (1954–72) Nowa Cerekwia (1954–72) Pilszcz (1954–72) Posucice (1954–61) Raków (1954–59) Rozumice (1954–59) Sucha Psina (1954–68) Szonów (1959–72) Ściborzyce Małe (1954–72) Włodzienin (1954–72) Wysoka (1954–59) Zubrzyce (1954–61)