Ministrant: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m nabożeństw→[[nab...
zmiany wynikające z zatwierdzonego przez KEP Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej, redakcyjne, linki wew.
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Ministranci z Oltarzewa.jpg|thumb|300px|Ministranci ubrani w komże i pelerynki w kolorze liturgicznym]]
[[Plik:Ministranci z Oltarzewa.jpg|thumb|300px|Ministranci ubrani w komże i pelerynki w kolorze liturgicznym]]
'''Ministrant''' ({{łac.|ministrare}} – służyć, posługiwać, pomagać) – w [[katolicyzm]]ie: osoba posługująca w [[Liturgia|liturgii]], najczęściej w czasie sprawowania [[Eucharystia (sakrament)|Eucharystii]], a także [[Nabożeństwo|nabożeństw]] poza Mszą świętą. Nazwa obejmuje zarówno konkretną funkcję wykonywaną podczas liturgii (np. ministrant ołtarza, ministrant księgi, ministrant światła), jak i stałą posługę wykonywaną najczęściej przez chłopców lub młodzież męską. [[Agenda (księga)|Agenda liturgiczna]] przewiduje obrzęd błogosławieństwa i przyjęcia kandydata do służby liturgicznej ołtarza.
'''Ministrant''' ({{łac.|ministrare}} – służyć, posługiwać, pomagać) – w [[katolicyzm]]ie: osoba posługująca w [[Liturgia|liturgii]], najczęściej w czasie sprawowania [[Eucharystia (sakrament)|Eucharystii]], a także [[Nabożeństwo|nabożeństw]] poza Mszą świętą. Nazwa obejmuje także konkretną funkcję wykonywaną podczas liturgii (np. ministrant ołtarza, ministrant księgi, ministrant światła) przez dorosłych, młodzież i dzieci. Zaleca się, by ministranci byli objęci odpowiednią formacją, zgodnie z ''[[Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej]]'', i otrzymali błogosławieństwo do pełnienia swojej funkcji, zgodnie z księgą ''[[Obrzędy błogosławieństw służby liturgicznej]]''.


== Strój liturgiczny ==
== Strój liturgiczny ==
Linia 7: Linia 7:
Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego w punkcie 336, mówi: „Szatą liturgiczną wspólną dla wszystkich szafarzy wyświęconych i ustanowionych jakiegokolwiek stopnia jest alba przepasana na biodrach paskiem (cingulum), chyba że jest uszyta w taki sposób, że przylega do ciała bez paska. Jeżeli alba nie osłania dokładnie zwykłego stroju koło szyi, przed przywdzianiem alby należy nałożyć humerał”.
Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego w punkcie 336, mówi: „Szatą liturgiczną wspólną dla wszystkich szafarzy wyświęconych i ustanowionych jakiegokolwiek stopnia jest alba przepasana na biodrach paskiem (cingulum), chyba że jest uszyta w taki sposób, że przylega do ciała bez paska. Jeżeli alba nie osłania dokładnie zwykłego stroju koło szyi, przed przywdzianiem alby należy nałożyć humerał”.


Tradycyjnym strojem, który ma najdłuższą historię jest:
Zwyczajowym strojem, który ma najdłuższą historię jest:
* [[sutanela]] – suknia, zakładana w pasie lub sutanna w odpowiednim kolorze liturgicznym
* [[sutanela]] – suknia, zakładana w pasie lub sutanna w odpowiednim kolorze liturgicznym,
* [[komża]]
* [[komża]],
* [[pelerynka]] – zakładana wokół szyi i na ramiona na komżę. Kolor pelerynki również odpowiada okresowi liturgicznemu.
* [[pelerynka|pelerynka (kołnierz)]] – zakładana wokół szyi i na ramiona na komżę. Kolor pelerynki również odpowiada okresowi liturgicznemu.


Zdarza się, że w stroju pomija się sutanelę lub pelerynkę (albo i oba te elementy – wtedy ministranci służą w samych komżach). Występują też sytuacje, gdzie kołnierz i rewerenda tworzą [[sutanela|sutanelę]], czyli szatę na wzór kapłańskiej sutanny. Strój ministranta może różnić się w zależności od jego stopnia zaawansowania w służbie – zależnie od zwyczajów w danej parafii ministranci rozpoczynający służbę zwyczajowo najpierw służą w ubraniu cywilnym, po czym otrzymują z rąk księdza-opiekuna komżę, a potem pelerynkę (lub obie równocześnie){{r|Strój ministranta-s4}}.
Zdarza się, że w stroju pomija się sutanelę lub pelerynkę (albo i oba te elementy – wtedy ministranci służą w samych komżach). Występują też sytuacje, gdzie kołnierz i rewerenda tworzą [[sutanela|sutanelę]], czyli szatę na wzór kapłańskiej sutanny. Strój ministranta może różnić się w zależności od jego stopnia zaawansowania w służbie – zależnie od zwyczajów w danej parafii ministranci rozpoczynający służbę zwyczajowo najpierw służą w zwykłym stroju świeckim, po czym otrzymują z rąk księdza-opiekuna komżę, a potem pelerynkę (lub obie równocześnie){{r|Strój ministranta-s4}}.


== Zadania ministranta ==
== Stopnie formacji ministranckiej ==
Podstawowymi funkcjami ministranckimi są:
Tak jak każda diecezja dopuszcza różne stroje ministrantów, tak również wyróżnia się różne stopnie posługi ministranckiej. Podstawowymi funkcjami, ustanowionymi przez Dyrektorium Krajowego Duszpasterstwa Służby Liturgicznej są:


* '''Kandydat''' – przyjęto, że kandydaci nie mają stroju liturgicznego, są jednak od tego wyjątki. Okres kandydatury określa proboszcz lub opiekun parafialny LSO. Powinien on być na tyle długi, aby kandydat poznał wszystkie elementy służby przy ołtarzu{{r|Malak2005|SL}}. Niektóre parafie okres kandydatury dzielą na stopnie aspiranta i kandydata. W takim wypadku aspirant nie nosi stroju liturgicznego w ogóle, kandydat zaś nosi komżę.
* '''kandydat''' – przyjęto, że kandydaci nie mają stroju liturgicznego, są jednak od tego wyjątki. Okres kandydatury określa proboszcz lub opiekun parafialny LSO. Powinien on być na tyle długi, aby kandydat poznał wszystkie elementy służby przy ołtarzu{{r|Malak2005|SL}}. Niektóre parafie okres kandydatury dzielą na stopnie aspiranta i kandydata. W takim wypadku aspirant nie nosi stroju liturgicznego w ogóle, kandydat zaś nosi komżę
⚫
*'''choralista''' – jego zadaniem jest dawanie sygnałów do zmiany postawy, a także bicie w [[gong]]<ref name=":2">https://www.ministranci.pl/Niezbednik-ministranta/Stopnie-ministranckie</ref>. Jego funkcją jest również odpowiadanie śpiewem w czasie [[Msza|Mszy św]]<ref>{{Cytuj |tytuł = FUNKCJE  MINISTRANTA |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = www.fara-jaslo.rzeszow.opoka.org.pl |url = http://www.fara-jaslo.rzeszow.opoka.org.pl/Grupy%20parafialne/ministranci/fun-min.htm}}</ref>. Zadania choralisty<ref>{{Cytuj |tytuł = LSO Bielawa - abc ministranta - stopnie liturgiczne |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = www.bielawa.archidiecezja.wroc.pl |url = http://www.bielawa.archidiecezja.wroc.pl/lso_bielawa/abc_ministranta/stopnie_liturgiczne.htm}}</ref>:

⚫
** dzwonienie sygnaturką (bądź innym dzwonkiem) na rozpoczęcie procesji wejścia,
* '''Ministrant''' – po okresie kandydatury zostaje uroczyście pobłogosławiony do pełnienia funkcji ministranta. Rodzaj posługi dostosowuje się do wieku i umiejętności ministranta. Posługa ministranta dzieli się na:
⚫
** dzwonienie gongiem podczas ukazania [[Hostia|Hostii]] oraz [[Kielich (liturgia)|kielicha]] z Krwią Pańską,
⚫
** '''choralista''' – jego zadaniem jest dawanie sygnałów do zmiany postawy, a także bicie w [[gong]]<ref name=":2">https://www.ministranci.pl/Niezbednik-ministranta/Stopnie-ministranckie</ref>. Jego funkcją jest również odpowiadanie śpiewem w czasie [[Msza|Mszy św]]<ref>{{Cytuj |tytuł = FUNKCJE  MINISTRANTA |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = www.fara-jaslo.rzeszow.opoka.org.pl |url = http://www.fara-jaslo.rzeszow.opoka.org.pl/Grupy%20parafialne/ministranci/fun-min.htm}}</ref>. Podczas [[Procesja wejścia|procesji wejścia]] idzie z przodu, przed ministrantem ołtarza<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Vademecum Ministranta – Parafia Św. Jana Chrzciciela w Jeleniej Górze-Cieplicach |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = cieplice-pijarzy.pl |url = https://cieplice-pijarzy.pl/abc-ministranta/}}</ref>. Jest to jeden z pierwszych stopni formacji ministranckiej. Zadania choralisty<ref>{{Cytuj |tytuł = LSO Bielawa - abc ministranta - stopnie liturgiczne |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = www.bielawa.archidiecezja.wroc.pl |url = http://www.bielawa.archidiecezja.wroc.pl/lso_bielawa/abc_ministranta/stopnie_liturgiczne.htm}}</ref>:
⚫
** dzwonienie dzwonkami w odpowiednich momentach w czasie liturgii (nie ma ściśle określonej zasady, kiedy należy używać dzwonków, każda [[diecezja]] i [[parafia]] ma swoje tradycje oraz zwyczaje),
⚫
*** dzwonienie sygnaturką (bądź innym dzwonkiem) na rozpoczęcie procesji wejścia,
⚫
** odpowiadanie śpiewem [[kapłan]]owi w czasie liturgii. Kiedy choralistów jest więcej, jeden z nich powinien dzwonić dzwonkami, a inny gongiem<ref>{{Cytuj |tytuł = Służba Liturgiczna kościółGarnizonowy Wojksa Polskiego w Jeleniej Górze |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = www.kosciolgarnizonowy.pl |url = https://www.kosciolgarnizonowy.pl/sluzba_liturgiczna.html}}</ref>.
⚫
*** dzwonienie gongiem podczas ukazania [[Hostia|Hostii]] oraz [[Kielich (liturgia)|kielicha]] z Krwią Pańską,
⚫
* '''ministrant ołtarza''' – jego zadaniem jest przygotowanie [[ołtarz]]a i świętych naczyń. Zwykle podczas liturgii funkcję tę pełnią dwie osoby<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Ministranci ołtarza |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = www.oaza.pl |url = http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministranci_oltarza/ministranci_oltarza.php}}</ref>. W [[Procesja wejścia|procesji wejścia]] ministrant ołtarza idzie za choralistami<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Vademecum Ministranta – Parafia Św. Jana Chrzciciela w Jeleniej Górze-Cieplicach |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = cieplice-pijarzy.pl |url = https://cieplice-pijarzy.pl/abc-ministranta/}}</ref>. Zadania ministranta ołtarza<ref>http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministranci_oltarza/prezentacja_funkcji_ministrantow_oltarza.pdf</ref>:
⚫
*** dzwonienie dzwonkami w odpowiednich momentach w czasie liturgii (nie ma ściśle określonej zasady, kiedy należy używać dzwonków, każda [[diecezja]] i [[parafia]] ma swoje tradycje oraz zwyczaje),
⚫
** przygotowanie ołtarza (zarówno przed liturgią jak i w trakcie - rozłożenie korporału,
⚫
*** odpowiadanie śpiewem [[kapłan]]owi w czasie liturgii. Kiedy choralistów jest więcej, jeden z nich powinien dzwonić dzwonkami, a inny gongiem<ref>{{Cytuj |tytuł = Służba Liturgiczna kościółGarnizonowy Wojksa Polskiego w Jeleniej Górze |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = www.kosciolgarnizonowy.pl |url = https://www.kosciolgarnizonowy.pl/sluzba_liturgiczna.html}}</ref>.
⚫
** przygotowanie naczyń liturgicznych i troska o nie,
⚫
** '''ministrant ołtarza''' – jego zadaniem jest przygotowanie [[ołtarz]]a i świętych naczyń. Zwykle podczas liturgii funkcję tę pełnią dwie osoby<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Ministranci ołtarza |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = www.oaza.pl |url = http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministranci_oltarza/ministranci_oltarza.php}}</ref>. W [[Procesja wejścia|procesji wejścia]] ministrant ołtarza idzie za choralistami<ref name=":0" />. Zadania ministranta ołtarza<ref>http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministranci_oltarza/prezentacja_funkcji_ministrantow_oltarza.pdf</ref>:
⚫
** posługa do chleba, [[Woda|wody]] i [[Wino mszalne|wina]],
⚫
*** przygotowanie ołtarza (zarówno przed liturgią jak i w trakcie - rozłożenie korporału,
⚫
** [[lavabo]],
⚫
*** przygotowanie naczyń liturgicznych i troska o nie,
⚫
** pomoc w odebraniu darów ofiarnych (jeśli występuje procesja),
⚫
*** posługa do chleba, [[Woda|wody]] i [[Wino mszalne|wina]],
⚫
* '''ministrant krzyża (krucyferariusz)''' – niesie krzyż w procesji. Idzie on za ministrantami kadzidła w towarzystwie ceroferariuszy<ref>{{Cytuj |tytuł = Ministrant krzyża |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = lso.diecezja.elk.pl |url = http://lso.diecezja.elk.pl/index.php/ministranci/6-ministrant-krzya}}</ref>. W czasie Mszy św. swoją posługę pełni jedynie w procesji wejścia i wyjścia. Może także pełnić swoją funkcję w czasie obrzędów nadzwyczajnych i innych procesji. Rodzaje krzyży procesyjnych<ref>http://www.wysoka.olesno.pl/pliki/rodzaje_krzyza.pdf</ref>:
⚫
*** [[lavabo]],
⚫
** [[Krzyż łaciński]] – używamy go wtedy, gdy liturgii Mszy świętej przewodniczy kapłan oraz biskup.
⚫
*** pomoc w odebraniu darów ofiarnych (jeśli występuje procesja), Do zadań ministranta ołtarza nie należą<ref name=":1" />:
⚫
** [[Krzyż patriarchalny|Krzyż arcybiskupi (patriarchalny)]] – winien być używany w czasie liturgii Mszy świętej pod przewodnictwem arcybiskupa, a zwłaszcza metropolity oraz kardynała. Ten rodzaj krzyża wyróżnia się występowaniem jednego długiego ramienia oraz ramienia krótszego.
*** przenoszenie puszek z cząstkami Świętych Postaci,
⚫
** [[Krzyż papieski]] – używa się go tylko wtedy, gdy liturgii Mszy świętej przewodniczy Ojciec Święty lub papież emerytowany. Ten rodzaj krzyża wyróżnia się piramidalnym układem trzech ramion.
*** [[puryfikacja]],
*** przenoszenie [[Konsekracja|konsekrowanej]] [[Hostia|hostii]]. Czynności ministranta ołtarza rozpoczynają się po [[Modlitwa powszechna|modlitwie powszechnej]], ponieważ wtedy zaczyna się [[liturgia eucharystyczna]]<ref>{{Cytuj |autor = Instytut Gość Media |tytuł = Posługa i formacja ministrantów ołtarza |data = 2007-09-28 |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = liturgia.wiara.pl |url = https://liturgia.wiara.pl/doc/420674.Posluga-i-formacja-ministrantow-oltarza/2}}</ref>.
* '''ministrant światła''' '''(ceroferariusz)''' – podczas liturgii niesie świecę lub pochodnię. Udział ceroferariuszy w mszy św.<ref>{{Cytuj |tytuł = Funkcje i stopnie służby liturgicznej |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = ministranci-radzionkow |url = http://ministranci-radzionkow.jimdofree.com/liturgia/funkcje-i-stopnie-służby-liturgicznej/ |język = en-US}}</ref>:
⚫
** podczas procesji wejścia idą za turyferariuszem i nawikulariuszem, a po obu stronach krucyferariusza,
⚫
** '''ministrant krzyża (krucyferariusz)''' – niesie krzyż w procesji. Idzie on za ministrantami kadzidła w towarzystwie ceroferariuszy<ref>{{Cytuj |tytuł = Ministrant krzyża |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = lso.diecezja.elk.pl |url = http://lso.diecezja.elk.pl/index.php/ministranci/6-ministrant-krzya}}</ref>. W czasie Mszy św. swoją posługę pełni jedynie w procesji wejścia i wyjścia. Może także pełnić swoją funkcję w czasie obrzędów nadzwyczajnych i innych procesji. Rodzaje krzyży procesyjnych<ref>http://www.wysoka.olesno.pl/pliki/rodzaje_krzyza.pdf</ref>:
⚫
** w procesji z [[Ewangeliarz]]em i podczas odczytywania Ewangelii (poza okresem wielkanocnym),
⚫
*** [[Krzyż łaciński]] – używamy go wtedy, gdy liturgii Mszy świętej przewodniczy kapłan oraz biskup.
⚫
** w procesji wyjścia prowadzą asystę razem z krucyferariuszem. Udział w liturgii poza mszą<ref>{{Cytuj |tytuł = Służba podczas procesji |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = ministrant.krzyz.org |url = http://ministrant.krzyz.org/procesja.htm}}</ref>:
⚫
*** [[Krzyż patriarchalny|Krzyż arcybiskupi (patriarchalny)]] – winien być używany w czasie liturgii Mszy świętej pod przewodnictwem arcybiskupa, a zwłaszcza metropolity oraz kardynała. Ten rodzaj krzyża wyróżnia się występowaniem jednego długiego ramienia oraz ramienia krótszego.
⚫
** w [[Procesja teoforyczna|procesji teoforycznej]]: dwóch ceroferariuszy na przodzie po obu stronach krzyża i dwóch przed Najświętszym Sakramentem
⚫
*** [[Krzyż papieski]] – używa się go tylko wtedy, gdy liturgii Mszy świętej przewodniczy Ojciec Święty lub papież emerytowany. Ten rodzaj krzyża wyróżnia się piramidalnym układem trzech ramion.
⚫
* '''ministranci kadzidła (nawikulariusz i turyferariusz)''' – odpowiadają za kadzidło podczas liturgii. Turyferariusz, idący po prawej stronie, niesie trybularz, inaczej kadzielnicę, a nawikulariusz, idący po lewej stronie, nawikułę, inaczej łódkę<ref>{{Cytuj |tytuł = Ministranci kadzidła |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = www.oaza.pl |url = http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministranci_kadzidla/ministranci_kadzidla.php}}</ref>. Kadzidło podaje się w następujących momentach<ref>http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministranci_kadzidla/prezentacja_funkcji_ministrantow_kadzidla.pdf</ref>:
** '''ministrant światła''' – dawniej nazywani akolitami, podczas liturgii niosą świece. Udział ceroferariuszy w mszy św.<ref>{{Cytuj |tytuł = Funkcje i stopnie służby liturgicznej |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = ministranci-radzionkow |url = http://ministranci-radzionkow.jimdofree.com/liturgia/funkcje-i-stopnie-służby-liturgicznej/ |język = en-US}}</ref>:
⚫
** obrzędy wstępne (okadzenie [[ołtarz]]a),
⚫
*** podczas procesji wejścia idą za turyferariuszem i nawikulariuszem, a po obu stronach krucyferariusza,
⚫
** odczytanie Ewangelii (okadzenie [[ewangeliarz]]a),
⚫
*** w procesji z [[Ewangeliarz]]em i podczas odczytywania Ewangelii (poza okresem wielkanocnym),
⚫
** przygotowanie darów (okadzenie darów na [[ołtarz]]u, głównego [[celebrans]]a, koncelebransów i ludu),
⚫
*** w procesji wyjścia prowadzą asystę razem z krucyferariuszem. Udział w liturgii poza mszą<ref>{{Cytuj |tytuł = Służba podczas procesji |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = ministrant.krzyz.org |url = http://ministrant.krzyz.org/procesja.htm}}</ref>:
⚫
** przeistoczenie (okadzenie Najświętszych Postaci),
⚫
*** w [[Procesja teoforyczna|procesji teoforycznej]]: 2 ceroferariuszy na przodzie po obu stronach krzyża i 2 przed Najświętszym Sakramentem
⚫
** podczas błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem.
⚫
** '''ministranci kadzidła (nawikulariusz i turyferariusz)''' – odpowiadają za kadzidło podczas liturgii. Turyferariusz, idący po prawej stronie, niesie trybularz, inaczej kadzielnicę, a nawikulariusz, idący po lewej stronie, nawikułę, inaczej łódkę<ref>{{Cytuj |tytuł = Ministranci kadzidła |data dostępu = 2020-12-16 |opublikowany = www.oaza.pl |url = http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministranci_kadzidla/ministranci_kadzidla.php}}</ref>. Kadzidło podaje się w następujących momentach<ref>http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministranci_kadzidla/prezentacja_funkcji_ministrantow_kadzidla.pdf</ref>:
⚫
* '''ministrant księgi''' – odpowiedzialny za wszystkie księgi, używane podczas mszy św. i nabożeństw<ref name=":2" />. Do jego zadań należy<ref>http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministrant_ksiegi/prezentacja_funkcji_ministranta_ksiegi.pdf</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Ministrant księgi |data dostępu = 2020-12-17 |opublikowany = lso.diecezja.elk.pl |url = http://lso.diecezja.elk.pl/index.php/ministranci/8-ministrant-ksigi}}</ref>:
⚫
*** obrzędy wstępne (okadzenie [[ołtarz]]a),
⚫
** przygotowanie tekstów modlitwy powszechnej,
⚫
*** odczytanie Ewangelii (okadzenie [[ewangeliarz]]a),
⚫
** przygotowanie czytań mszalnych w lekcjonarzu,
⚫
*** przygotowanie darów (okadzenie darów na [[ołtarz]]u, głównego [[celebrans]]a, koncelebransów i ludu),
⚫
** przygotowuje odpowiednie teksty w mszale,
⚫
*** przeistoczenie (okadzenie Najświętszych Postaci),
⚫
** zanosi mszał na ołtarz w czasie przygotowania darów i zdejmuje po komunii św.,
⚫
*** podczas błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem.
⚫
** podaje teksty celebransowi, stojąc od jego zewnętrznej strony.
⚫
** '''ministrant księgi''' – odpowiedzialny za wszystkie księgi, używane podczas mszy św. i nabożeństw<ref name=":2" />. Do jego zadań należą<ref>http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministrant_ksiegi/prezentacja_funkcji_ministranta_ksiegi.pdf</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Ministrant księgi |data dostępu = 2020-12-17 |opublikowany = lso.diecezja.elk.pl |url = http://lso.diecezja.elk.pl/index.php/ministranci/8-ministrant-ksigi}}</ref>:
⚫
* [[Lektor (posługa kościelna)|'''ministrant słowa Bożego''' (tzw. "lektor promowany")]] – ministrant pełniący funkcję lektora i pobłogosławiony do jej pełnienia przez opiekuna służby liturgicznej, proboszcza lub dziekana, względnie zaproszonego biskupa<ref>Konferencja Episkopatu Polski, ''Obrzędy błogosławieństw służby liturgicznej'', Wprowadzenie, 13. </ref>. Do zadań ministranta słowa Bożego należy odczytywanie Słowa Bożego, wezwań modlitwy powszechnej, komentarzy mszalnych, może także wykonywać psalmy responsoryjne. Jako starszy z grona ministrantów sprawuje nad nimi opiekę{{r|SL|SL}}.
⚫
*** przygotowanie tekstów modlitwy powszechnej,
⚫
*'''[[psałterzysta]]''' – osoba, która podczas liturgii wykonuje psalm responsoryjny.
⚫
*** przygotowanie czytań mszalnych w lekcjonarzu,
⚫
* [[Ceremoniarz|'''ceremoniarz''' (mistrz ceremonii)]] – ceremoniarz odpowiada za przygotowanie liturgii i jej poprawny przebieg. Odpowiada bezpośrednio po celebransie za poprawność liturgii. Musi posiadać dużą wiedzę dotyczącą przepisów liturgicznych. Może pełnić rolę animatora służby liturgicznej.
⚫
*** przygotowuje odpowiednie teksty w mszale,
⚫
*** zanosi mszał na ołtarz w czasie przygotowania darów i zdejmuje po komunii św.,
⚫
*** podaje teksty celebransowi, stojąc od jego zewnętrznej strony.

⚫
* [[Lektor (posługa kościelna)|'''Lektor''' – ministrant Słowa Bożego]] – w Liturgicznej Służbie Ołtarza to ministrant, pełniący funkcję lektora i pobłogosławiony do jej pełnienia przez ks. dziekana. Do jego zadań należy odczytywanie Słowa Bożego, wezwań modlitwy powszechnej, komentarzy mszalnych, może także wykonywać psalmy responsoryjne. Jako starszy z grona ministrantów sprawuje nad nimi opiekę{{r|SL|SL}}.
⚫
** '''[[Psałterzysta]]''' – lektor, który podczas liturgii wykonuje psalm responsoryjny i aklamację przed Ewangelią.
⚫
* [[Ceremoniarz|'''Ceremoniarz''' – mistrz ceremonii]] – lektor w stopniu ceremoniarza, odpowiada za przygotowanie liturgii i jej poprawny przebieg. Odpowiada bezpośrednio po celebransie za poprawność liturgii. Musi posiadać dużą wiedzę dotyczącą przepisów liturgicznych. Często jako element ubioru nosi krzyż ceremoniarski, nakładany uroczyście przez biskupa. Może pełnić rolę opiekuna parafialnej służby liturgicznej{{r|SL|SL}}.

W przypadku braku ministrantów o niższym stopniu, lektor bądź ceremoniarz przejmuje ich obowiązki. W przypadku braku ministrantów o wyższym stopniu, funkcje te często przejmowane są przez księdza.


== Dziewczęta przy ołtarzu ==
== Dziewczęta przy ołtarzu ==
Zgodnie z rozstrzygnięciem [[Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów|Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów]] z 1994 roku, dopuszczenie kobiet i dziewcząt do służby ołtarza należy do kompetencji miejscowego [[biskup ordynariusz|biskupa]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Dominikański Ośrodek Liturgiczny |data = 2007-09-09 |data dostępu = 2021-01-22 |opublikowany = web.archive.org |url = http://web.archive.org/web/20070909045827/http://www.liturgia.dominikanie.pl/dokument.php?id=7}}</ref>. Jednakże, z uwagi na to, że 11 stycznia 2021 roku [[papież]] [[Franciszek (papież)|Franciszek]] zezwolił na formację kobiet do posług [[Lektor|lektoratu]] i [[Akolita|akolitatu]], spodziewać się można rozluźnienia dyscypliny także w kwestii ministrantek, ponieważ ministrant wykonuje ''de facto'' funkcje właściwe [[Akolita|akolicie]] i [[Lektor|lektorowi]], niejako w ich zastępstwie<ref>{{Cytuj |tytuł = Papież Franciszek zmienia zapis Kodeksu Prawa Kanonicznego. Chodzi o posługę kobiet |data = 2021-01-11 |data dostępu = 2021-01-22 |opublikowany = NIEZALEZNA.PL |url = https://niezalezna.pl/373860-papiez-franciszek-zmienia-zapis-kodeksu-prawa-kanonicznego-chodzi-o-posluge-kobiet}}</ref>.
11 stycznia 2021 roku [[papież]] [[Franciszek (papież)|Franciszek]] zezwolił świeckim kobietom na służbę przy ołtarzu, w formie lektoratu i akolitatu, zmieniając zapis [[Kodeks prawa kanonicznego|Kodeksu Prawa Kanonicznego]] i zaznaczył, że posługa ta jest udzielana przez akt liturgiczny<ref>{{Cytuj |tytuł = Papież Franciszek zmienia zapis Kodeksu Prawa Kanonicznego. Chodzi o posługę kobiet |data = 2021-01-11 |data dostępu = 2021-01-22 |opublikowany = NIEZALEZNA.PL |url = https://niezalezna.pl/373860-papiez-franciszek-zmienia-zapis-kodeksu-prawa-kanonicznego-chodzi-o-posluge-kobiet}}</ref>. Dotychczas, dziewczęta były dopuszczane do ołtarza jeżeli wyraził na to zgodę [[biskup ordynariusz]], decyzją [[Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów|Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów]] z 1994 roku<ref>{{Cytuj |tytuł = Dominikański Ośrodek Liturgiczny |data = 2007-09-09 |data dostępu = 2021-01-22 |opublikowany = web.archive.org |url = http://web.archive.org/web/20070909045827/http://www.liturgia.dominikanie.pl/dokument.php?id=7}}</ref>.


== [[Patron (chrześcijaństwo)|Patroni]] ministrantów ==
== [[Patron (chrześcijaństwo)|Patroni]] ministrantów ==
Linia 74: Linia 66:
== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
{{Siostrzane projekty |commons = |słownik = ministrant|źródła = |cytaty = |news = |books = Ministrant|species = |wikiwerek =}}
{{Siostrzane projekty |commons = |słownik = ministrant|źródła = |cytaty = |news = |books = Ministrant|species = |wikiwerek =}}
* [[akolita]]
* [[posługa]]
*[[akolita]]
*[[Lektor (posługa kościelna)|lektor]]
*[[katecheta]]
*[[zakrystian]]


== Przypisy ==
== Przypisy ==

Wersja z 21:31, 15 maj 2021

Ministranci ubrani w komże i pelerynki w kolorze liturgicznym

Ministrant (łac. ministrare – służyć, posługiwać, pomagać) – w katolicyzmie: osoba posługująca w liturgii, najczęściej w czasie sprawowania Eucharystii, a także nabożeństw poza Mszą świętą. Nazwa obejmuje także konkretną funkcję wykonywaną podczas liturgii (np. ministrant ołtarza, ministrant księgi, ministrant światła) przez dorosłych, młodzież i dzieci. Zaleca się, by ministranci byli objęci odpowiednią formacją, zgodnie z Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej, i otrzymali błogosławieństwo do pełnienia swojej funkcji, zgodnie z księgą Obrzędy błogosławieństw służby liturgicznej.

Strój liturgiczny

Lektorzy w albach przepasanych cingulum
Ministranci ubrani w sutanele

Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego w punkcie 336, mówi: „Szatą liturgiczną wspólną dla wszystkich szafarzy wyświęconych i ustanowionych jakiegokolwiek stopnia jest alba przepasana na biodrach paskiem (cingulum), chyba że jest uszyta w taki sposób, że przylega do ciała bez paska. Jeżeli alba nie osłania dokładnie zwykłego stroju koło szyi, przed przywdzianiem alby należy nałożyć humerał”.

Zwyczajowym strojem, który ma najdłuższą historię jest:

  • sutanela – suknia, zakładana w pasie lub sutanna w odpowiednim kolorze liturgicznym,
  • komża,
  • pelerynka (kołnierz) – zakładana wokół szyi i na ramiona na komżę. Kolor pelerynki również odpowiada okresowi liturgicznemu.

Zdarza się, że w stroju pomija się sutanelę lub pelerynkę (albo i oba te elementy – wtedy ministranci służą w samych komżach). Występują też sytuacje, gdzie kołnierz i rewerenda tworzą sutanelę, czyli szatę na wzór kapłańskiej sutanny. Strój ministranta może różnić się w zależności od jego stopnia zaawansowania w służbie – zależnie od zwyczajów w danej parafii ministranci rozpoczynający służbę zwyczajowo najpierw służą w zwykłym stroju świeckim, po czym otrzymują z rąk księdza-opiekuna komżę, a potem pelerynkę (lub obie równocześnie)[1].

Zadania ministranta

Podstawowymi funkcjami ministranckimi są:

  • kandydat – przyjęto, że kandydaci nie mają stroju liturgicznego, są jednak od tego wyjątki. Okres kandydatury określa proboszcz lub opiekun parafialny LSO. Powinien on być na tyle długi, aby kandydat poznał wszystkie elementy służby przy ołtarzu[2][3]. Niektóre parafie okres kandydatury dzielą na stopnie aspiranta i kandydata. W takim wypadku aspirant nie nosi stroju liturgicznego w ogóle, kandydat zaś nosi komżę
  • choralista – jego zadaniem jest dawanie sygnałów do zmiany postawy, a także bicie w gong[4]. Jego funkcją jest również odpowiadanie śpiewem w czasie Mszy św[5]. Zadania choralisty[6]:
    • dzwonienie sygnaturką (bądź innym dzwonkiem) na rozpoczęcie procesji wejścia,
    • dzwonienie gongiem podczas ukazania Hostii oraz kielicha z Krwią Pańską,
    • dzwonienie dzwonkami w odpowiednich momentach w czasie liturgii (nie ma ściśle określonej zasady, kiedy należy używać dzwonków, każda diecezja i parafia ma swoje tradycje oraz zwyczaje),
    • odpowiadanie śpiewem kapłanowi w czasie liturgii. Kiedy choralistów jest więcej, jeden z nich powinien dzwonić dzwonkami, a inny gongiem[7].
  • ministrant ołtarza – jego zadaniem jest przygotowanie ołtarza i świętych naczyń. Zwykle podczas liturgii funkcję tę pełnią dwie osoby[8]. W procesji wejścia ministrant ołtarza idzie za choralistami[9]. Zadania ministranta ołtarza[10]:
    • przygotowanie ołtarza (zarówno przed liturgią jak i w trakcie - rozłożenie korporału,
    • przygotowanie naczyń liturgicznych i troska o nie,
    • posługa do chleba, wody i wina,
    • lavabo,
    • pomoc w odebraniu darów ofiarnych (jeśli występuje procesja),
  • ministrant krzyża (krucyferariusz) – niesie krzyż w procesji. Idzie on za ministrantami kadzidła w towarzystwie ceroferariuszy[11]. W czasie Mszy św. swoją posługę pełni jedynie w procesji wejścia i wyjścia. Może także pełnić swoją funkcję w czasie obrzędów nadzwyczajnych i innych procesji. Rodzaje krzyży procesyjnych[12]:
    • Krzyż łaciński – używamy go wtedy, gdy liturgii Mszy świętej przewodniczy kapłan oraz biskup.
    • Krzyż arcybiskupi (patriarchalny) – winien być używany w czasie liturgii Mszy świętej pod przewodnictwem arcybiskupa, a zwłaszcza metropolity oraz kardynała. Ten rodzaj krzyża wyróżnia się występowaniem jednego długiego ramienia oraz ramienia krótszego.
    • Krzyż papieski – używa się go tylko wtedy, gdy liturgii Mszy świętej przewodniczy Ojciec Święty lub papież emerytowany. Ten rodzaj krzyża wyróżnia się piramidalnym układem trzech ramion.
  • ministrant światła (ceroferariusz) – podczas liturgii niesie świecę lub pochodnię. Udział ceroferariuszy w mszy św.[13]:
    • podczas procesji wejścia idą za turyferariuszem i nawikulariuszem, a po obu stronach krucyferariusza,
    • w procesji z Ewangeliarzem i podczas odczytywania Ewangelii (poza okresem wielkanocnym),
    • w procesji wyjścia prowadzą asystę razem z krucyferariuszem. Udział w liturgii poza mszą[14]:
    • w procesji teoforycznej: dwóch ceroferariuszy na przodzie po obu stronach krzyża i dwóch przed Najświętszym Sakramentem
  • ministranci kadzidła (nawikulariusz i turyferariusz) – odpowiadają za kadzidło podczas liturgii. Turyferariusz, idący po prawej stronie, niesie trybularz, inaczej kadzielnicę, a nawikulariusz, idący po lewej stronie, nawikułę, inaczej łódkę[15]. Kadzidło podaje się w następujących momentach[16]:
    • obrzędy wstępne (okadzenie ołtarza),
    • odczytanie Ewangelii (okadzenie ewangeliarza),
    • przygotowanie darów (okadzenie darów na ołtarzu, głównego celebransa, koncelebransów i ludu),
    • przeistoczenie (okadzenie Najświętszych Postaci),
    • podczas błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem.
  • ministrant księgi – odpowiedzialny za wszystkie księgi, używane podczas mszy św. i nabożeństw[4]. Do jego zadań należy[17][18]:
    • przygotowanie tekstów modlitwy powszechnej,
    • przygotowanie czytań mszalnych w lekcjonarzu,
    • przygotowuje odpowiednie teksty w mszale,
    • zanosi mszał na ołtarz w czasie przygotowania darów i zdejmuje po komunii św.,
    • podaje teksty celebransowi, stojąc od jego zewnętrznej strony.
  • ministrant słowa Bożego (tzw. "lektor promowany") – ministrant pełniący funkcję lektora i pobłogosławiony do jej pełnienia przez opiekuna służby liturgicznej, proboszcza lub dziekana, względnie zaproszonego biskupa[19]. Do zadań ministranta słowa Bożego należy odczytywanie Słowa Bożego, wezwań modlitwy powszechnej, komentarzy mszalnych, może także wykonywać psalmy responsoryjne. Jako starszy z grona ministrantów sprawuje nad nimi opiekę[3][3].
  • psałterzysta – osoba, która podczas liturgii wykonuje psalm responsoryjny.
  • ceremoniarz (mistrz ceremonii) – ceremoniarz odpowiada za przygotowanie liturgii i jej poprawny przebieg. Odpowiada bezpośrednio po celebransie za poprawność liturgii. Musi posiadać dużą wiedzę dotyczącą przepisów liturgicznych. Może pełnić rolę animatora służby liturgicznej.

Dziewczęta przy ołtarzu

Zgodnie z rozstrzygnięciem Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z 1994 roku, dopuszczenie kobiet i dziewcząt do służby ołtarza należy do kompetencji miejscowego biskupa[20]. Jednakże, z uwagi na to, że 11 stycznia 2021 roku papież Franciszek zezwolił na formację kobiet do posług lektoratu i akolitatu, spodziewać się można rozluźnienia dyscypliny także w kwestii ministrantek, ponieważ ministrant wykonuje de facto funkcje właściwe akolicie i lektorowi, niejako w ich zastępstwie[21].

Patroni ministrantów

Zobacz też

Informacje w projektach siostrzanych
 Podręczniki w Wikibooks
 Definicje słownikowe w Wikisłowniku

Przypisy

  1. ↑ ks. Jakub Dębiec. Strój ministranta. „KnC – Króluj nam Chryste”. s. 4. 
  2. ↑ Paweł Malak: ABC Ministranta. Poznań: Hlondianum, 2005. ISBN 83-60214-20-4.
  3. ↑ a b c Słownik liturgiczny Oltarz.pl.
  4. ↑ a b https://www.ministranci.pl/Niezbednik-ministranta/Stopnie-ministranckie
  5. ↑ FUNKCJE  MINISTRANTA [online], www.fara-jaslo.rzeszow.opoka.org.pl [dostęp 2020-12-16].
  6. ↑ LSO Bielawa - abc ministranta - stopnie liturgiczne [online], www.bielawa.archidiecezja.wroc.pl [dostęp 2020-12-16].
  7. ↑ Służba Liturgiczna kościółGarnizonowy Wojksa Polskiego w Jeleniej Górze [online], www.kosciolgarnizonowy.pl [dostęp 2020-12-16].
  8. ↑ Ministranci ołtarza [online], www.oaza.pl [dostęp 2020-12-16].
  9. ↑ Vademecum Ministranta – Parafia Św. Jana Chrzciciela w Jeleniej Górze-Cieplicach [online], cieplice-pijarzy.pl [dostęp 2020-12-16].
  10. ↑ http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministranci_oltarza/prezentacja_funkcji_ministrantow_oltarza.pdf
  11. ↑ Ministrant krzyża [online], lso.diecezja.elk.pl [dostęp 2020-12-16].
  12. ↑ http://www.wysoka.olesno.pl/pliki/rodzaje_krzyza.pdf
  13. ↑ Funkcje i stopnie służby liturgicznej [online], ministranci-radzionkow [dostęp 2020-12-16] (ang.).
  14. ↑ Służba podczas procesji [online], ministrant.krzyz.org [dostęp 2020-12-16].
  15. ↑ Ministranci kadzidła [online], www.oaza.pl [dostęp 2020-12-16].
  16. ↑ http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministranci_kadzidla/prezentacja_funkcji_ministrantow_kadzidla.pdf
  17. ↑ http://www.oaza.pl/cdl/ksl/kpl/ministrant_ksiegi/prezentacja_funkcji_ministranta_ksiegi.pdf
  18. ↑ Ministrant księgi [online], lso.diecezja.elk.pl [dostęp 2020-12-17].
  19. ↑ Konferencja Episkopatu Polski, Obrzędy błogosławieństw służby liturgicznej, Wprowadzenie, 13.
  20. ↑ Dominikański Ośrodek Liturgiczny [online], web.archive.org, 9 września 2007 [dostęp 2021-01-22] [zarchiwizowane z adresu 2007-09-09].
  21. ↑ Papież Franciszek zmienia zapis Kodeksu Prawa Kanonicznego. Chodzi o posługę kobiet [online], NIEZALEZNA.PL, 11 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-22].

Bibliografia

  • E. Stencel, Przy ołtarzu Pana, wyd. Diecezjalne, Pelplin 1993.
  • Ks. Stanisław Szczepaniec, Ceremoniał posług liturgicznych, wyd. Kuria Metropolitalna Archidiecezji Krakowskiej, 1987.
  • Paweł Malak: ABC Ministranta. Poznań: Hlondianum, 2005, s. 48. ISBN 83-60214-20-4.
  • Stopnie liturgicznej na stronie Liturgicznej Służby Ołtarza. [dostęp 2012-05-21].
  • Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej KEP, wyd. Światło-Życie, Kraków 2009
  • Paweł Malak: ABC Ministranta. Poznań: Hlondianum, 2005, s. 48. ISBN 83-60214-20-4.
  • Ogólne Wprowadzenie do mszału Rzymskiego pkt. 336

Linki zewnętrzne

Religioznawstwo
Religie
Ludzie
Miejsca
Rytuały
Pojęcia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ministrant&oldid=63319565”