Ulica Jagiellońska w Bydgoszczy
{{{jednostki}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
![]() {{{opis zdjęcia}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Państwo | PL | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość |
{{{miejscowość}}} | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Długość |
2,2 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Poprzednie nazwy |
{{{poprzednie nazwy}}} | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Plan | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[[Plik:{{{plan}}}|240x240px|alt=Plan przebiegu ulicy|]] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Bydgoszczy ![]() Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski ![]() Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego ![]() Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Bdg_Jagiellonska_TU_6_07-2013.jpg/240px-Bdg_Jagiellonska_TU_6_07-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Bdg_Jagiellonska_kam_8_07-2013.jpg/240px-Bdg_Jagiellonska_kam_8_07-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Bdg_Jagiellonska_pocz_2_07-2013.jpg/240px-Bdg_Jagiellonska_pocz_2_07-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Ulica_Jagiello%C5%84ska_Bydg_tramwaj_2012.jpg/240px-Ulica_Jagiello%C5%84ska_Bydg_tramwaj_2012.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Bdg_Jagiellonska_rano_10-2013.jpg/240px-Bdg_Jagiellonska_rano_10-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Bdg_Jagiellonska_noc_1_07-2013.jpg/240px-Bdg_Jagiellonska_noc_1_07-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Bdg_Savoy_1_07-2013.jpg/240px-Bdg_Savoy_1_07-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Bdg_kscKlarysek_noc_6_07-2013.jpg/240px-Bdg_kscKlarysek_noc_6_07-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Bdg_CHDrukarnia_noc_2_07-2013.jpg/240px-Bdg_CHDrukarnia_noc_2_07-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Bdg_NBP_noc_1_07-2013.jpg/240px-Bdg_NBP_noc_1_07-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Bdg_Jagiellonska_noc_2_07-2013.jpg/240px-Bdg_Jagiellonska_noc_2_07-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Bdg_FocusPark_noc_5_07-2013.jpg/240px-Bdg_FocusPark_noc_5_07-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Bdg_MediaMarkt_noc2_11-2013.jpg/240px-Bdg_MediaMarkt_noc2_11-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Bdg_SlonecznyMlyn_noc2_11-2013.jpg/240px-Bdg_SlonecznyMlyn_noc2_11-2013.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Widok_Jagiello%C5%84ska_Bydg_e.jpg/240px-Widok_Jagiello%C5%84ska_Bydg_e.jpg)
Ulica Jagiellońska – ulica położona na terenie centrum i Śródmieścia w Bydgoszczy.
Położenie
Ulica znajduje się w centrum Bydgoszczy. Rozciąga się na kierunku wschód-zachód, od Ronda Fordońskiego do skrzyżowania z ul. Gdańską. Jej długość wynosi ok. 2,2 km. Ulica łączy Stare Miasto i Śródmieście z os. Skrzetusko.
Historia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Bydgoszcz_Konstal_803N_tram_nr_218_Linia_1%2C_Aug_1990_-_Flickr_-_sludgegulper.jpg/200px-Bydgoszcz_Konstal_803N_tram_nr_218_Linia_1%2C_Aug_1990_-_Flickr_-_sludgegulper.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Bydg_budynki_adm_rze%C5%BAni_1.jpg/200px-Bydg_budynki_adm_rze%C5%BAni_1.jpg)
Ulica Jagiellońska stanowi średniowieczny trakt komunikacyjny wiodący od przeprawy na Brdzie (od połowy XIII w. stałego mostu, gdzie pobierano opłaty celne) w rejonie grodu bydgoskiego do Wyszogrodu (od XIV w. Fordonu). Po lokacji Bydgoszczy w XIV w. i budowie mostu Miejskiego, trakt ten rozpoczynał się przy Bramie Gdańskiej i wiódł na wschód na terenie położonym na północ od Brdy. W Fordonie można było przeprawić się przez Wisłę w kierunku Ziemi Chełmińskiej lub też podążyć na północny wschód wzdłuż doliny Wisły w kierunku Świecia i Gdańska.
Przebieg drogi, pokrywający się z obecną ulicą widoczny jest na najstarszym planie Bydgoszczy, sporządzonym przez szwedzkiego kwatermistrza Erika Dahlbergha w 1657 r.[1]. W XVII-XVIII w. droga łączyła z miastem folwarki i wsie położone na wschodzie: Grodztwo, Bartodzieje Wielkie, Zimna Woda, Bartodzieje Małe i Fordonek.
Na swoim początkowym odcinku droga wiodła wzdłuż przedmieścia Gdańskiego dochodząc do wschodniej granicy miasta, w rejonie dzisiejszej ul. Bernardyńskiej. W 1867 r. do miasta włączono przedmieście Grodztwo. Odtąd wschodnia granica miasta przebiegała w rejonie dzisiejszej ul. Ogińskiego. Kolejne poszerzenie granic miało miejsce w 1920 r. i wówczas ulica w całym dzisiejszym przebiegu znajdowała się w granicach miasta Bydgoszczy[2]. W okresie międzywojennym ulica Jagiellońska kończyła się na ul. Piotrowskiego, a dalszy odcinek, aż do ul. Szerokiej nosił nazwę ul. Promenada.
Kształtowanie się ulicy Jagiellońskiej jako ważnej, reprezentacyjnej ulicy miasta zapoczątkowało wzniesienie w latach 1834-1834 r. budynku administracyjnego dla władz rejencji bydgoskiej. W późniejszych dziesięcioleciach na przedmieściu Grodztwo ukształtowało się stopniowo oficjalne centrum miasta: administracyjne, oświatowe i kulturalne. W 1840 r. ulicę nazwano Wilhelmstraße na cześć króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV. W latach 1870-1872 wybudowano ul. Bernardyńską, która przez most żelazny na Brdzie połączyła Grodztwo z przedmieściem Kujawskim.
W II połowie XIX wieku wzdłuż ulicy wybudowano szereg budynków municypalnych, administracyjnych i oświatowych. Były to kolejno: szpital wojskowy (1850-1852) w narożniku ul. 3 Maja i Jagiellońskiej, budynek Banku Królewskiego (1863-1864), Szkoła Obywatelska dla Chłopców (1872), Szkoła Obywatelska dla Dziewcząt (1875-1878), gmach Poczty Głównej (1896-1899) i inne.
W tym czasie na wschodnich rubieżach miasta w rejonie ul. Jagiellońskiej powstały miejskie jednostki komunalne: gazownia miejska (1860) i rzeźnia miejska (1893). Do dzisiaj zachowały się zabytkowe budynki administracyjne tych przedsiębiorstw, odrestaurowane po 2000 r. W końcu XIX i na początku XX w. wzdłuż ulicy powstały również pierzeje kamienic, z których kilka ma charakter wielkomiejski. Dwie realizacje pozostawił przy ulicy Józef Święcicki, a jedną Heinrich Seeling z Berlina.
Po II wojnie światowej wzrastający ruch samochodowy stworzył konieczność rozbudowy ulicy. W latach 1969-1973 r. trwała budowa trasy W-Z, która miała poprawić warunki ruchu drogowego w Bydgoszczy na kierunku wschód-zachód. Prowadziła ona ul. Fordońską, Toruńską, Wałami Jagiellońskimi, Poznańską i Szubińską. W latach 1972-1974 w ramach tego przedsięwzięcia zmodernizowano również ul. Jagiellońską i Focha na arterie dwujezdniowe z usytuowanym pośrodku torowiskiem tramwajowym. Przy realizacji trasy powstały m.in. Rondo Jagiellonów z podziemnym przejściem dla pieszych oraz Rondo Fordońskie z Mostem Pomorskim[3]. W latach 70. XX w. zlikwidowano również bocznice kolejowe istniejące w rejonie rzeźni i gazowni miejskiej i w miejscu tym zbudowano ul. Ogińskiego łączącą ul. Jagiellońską z ul. Sułkowskiego na os. Leśnym[4].
Nazwy
Ulica w przekroju historycznym posiadała następujące nazwy[5]:
- 1797 - Weg von Pohl[nische] Vordon
- 1800 - Der Weg von Vordon
- 1840-1920 - Wilhelmstraße
- 1920-1939 - Jagiellońska
- 1939-1945 - Hermann-Göringstraße
- 1945-1949 - Jagiellońska
- 1950-1956 - Generalissimusa Stalina
- od 1956 - Jagiellońska
Komunikacja
Ruch tramwajowy
Torowisko na ulicy Jagiellońskiej zostało wybudowane w 1901 r., kiedy uruchomiono trzecią w kolejności linię tramwaju elektrycznego (linia „C” niebieska), z Wilczaka do Szreterów. W latach 1903-1904 przedłużono ją do Bartodziejów, tak że stanowiła najdłuższą linię tramwajową w mieście o długości 5,4 km (od ul. Słonecznej do Gajowej)[6]. Była to linia jednotorowa z mijankami, przecinająca w rejonie dzisiejszej ul. Ogińskiego bocznicę kolejową wiodącą do Gazowni Miejskiej. W 1948 r. zmieniono oznaczenie linii tramwajowej kursującej ulicą Jagiellońską na „3”. W latach 1972-1974 w związku z poszerzeniem ul. Jagiellońskiej, linię w ciągu ulicy przebudowano na dwutorową[7].
Obecnie na ul. Jagiellońskiej kursują tramwaje:
- od ul. Focha do Ronda Jagiellońskiego - nr 2, 3, 4, 5, 6 i 8;
- od ul. Jagiellońskiej do ul. Fordońskiej - nr 2, 3, 4 i 8.
Obciążenie ruchem
Ulica Jagiellońska należy do najbardziej obciążonych ruchem drogowym arterii komunikacyjnych w Bydgoszczy. Pomiar ruchu w 2006 r. wykazał, że w szczycie komunikacyjnym przejeżdża przezeń do ok. 1400 pojazdów na godzinę. W godzinach porannych i popołudniowych na ulicy często notuje sie zatory pojazdów[8].
Zabudowa
Ulica Jagiellońska zalicza się do najważniejszych i bardziej reprezentacyjnych ulic Bydgoszczy. Zabudowa, zwłaszcza na staromiejskim odcinku od ul. Gdańskiej do Ronda Jagiellonów ukształtowała się podczas pruskiego okresu historii miasta. Znajduje się tam kilka okazałych, a jednocześnie zabytkowych budynków administracyjnych i municypalnych, m.in. gmach Urzędu Wojewódzkiego, Poczty Głównej, kujawsko-pomorskiego oddziału NBP, dawne budynki oświatowe, gotycko-renesansowy kościół Klarysek. Powiew nowoczesności stwarza budynek Galerii Handlowej „Drukarnia”, wybudowany na miejscu najstarszej miejskiej drukarni z początku XIX w.
Na dalszym odcinku (od Ronda Jagiellonów do Ronda Fordońskiego) zabudowa ma charakter bardziej rozproszony, mniej jest budynków zabytkowych, a więcej obiektów funkcjonalistycznych zbudowanych po 1945 r. Do ważniejszych budynków historycznych zaliczają się m.in. dawne budynki administracyjne Gazowni Miejskiej, Rzeźni Miejskiej, hotel „Słoneczny Młyn” oraz kamienice z końca XIX i przełomu XIX/XX w., zaś do nowoczesnych: biurowiec Banku Pocztowego, Citibanku, Pałac Młodzieży, Centrum Handlowo-Usługowe "Focus Mall" i inne.
Miejsca i obiekty
Obiekt | Adres | Lata budowy | Styl architektoniczny | Uwagi | Zdjęcie |
Kościół Klarysek Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny | Gdańska 2 – róg Jagiellońskiej | 1582-1645 | gotyk-renesans | Pierwotnie znajdował się tu kościół Św. Ducha, który zaadaptowano jako prezbiterium kościoła konwentualnego klarysek (1615-1835). Po kasacji zakonu przez władze pruskie świątynię wykorzystywano jako magazyn, zakład oczyszczania miasta (1863), remizę straży pożarnej (1875), pogotowie ratunkowe, a w części zachodniej jako wagę miejską. W 1920 r. kościół przeznaczono z powrotem na cele sakralne, jako filię fary. Od 1951 r. jest kościołem rektorskim, od 1972 r. akademickim, a od 1993 r. zakonnym Kapucynów. Od strony ul. Jagiellońskiej znajduje się kaplica kapłańska ufundowana w 1646 r. przez burmistrza Wojciecha Łochowskiego[9]. | ![]() |
Galeria „Drukarnia” | Jagiellońska 1 | 2006-2007 | funkcjonalizm | Centrum handlowe wybudowane na miejscu pierwszej bydgoskiej drukarni z 1806 r. Galeria mieści 50 sklepów – głównie z branży odzieżowej, biżuterii, wyposażenia wnętrz i usługowej; restauracje i kawiarnie oraz klub fitness. Najniższą kondygnację zajmują delikatesy BOMI. Wewnątrz znajduje się parking wielopoziomowy[10]. | ![]() |
Kamienica „Savoy” | Jagiellońska 2 – Plac Teatralny 6 | 1913 | modernizm klasycyzujący | W latach 1789-1800 był tu narożnikowy dom mieszkalny ze spichlerzami i stajnią. W 1853 r. powstała nowa kamienica, która przetrwała do 1912 r., po czym zastąpił ją narożnikowy, sześciokondygnacyjny budynek, zaprojektowany przez arch. Heinricha Grossa z Berlina. Ostateczny kształt uzyskał w latach 1922-1923, a w 1940 r. powstały arkady według projektu Jana Kossowskiego na żądanie władz hitlerowskich[10]. W 1907r. mieścił się tutaj Bank Stadthagen oraz winiarnia Luckwald. | ![]() |
Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki | Jagiellońska 3 | 1834-1836 | klasycyzm | Budynek wzniesiony według projektu radcy budowlanego Carla Adlera, skorygowanego przez Friedricha Obucha oraz Karla Friedricha Schinkla z Berlina. Rozbudowywany w latach 1863-1864, 1898-1900 i w 1965 r. Do 1920 r. mieścił władze rejencji bydgoskiej. W okresie międzywojennym znajdowały się tu urzędy: skarbowe, policyjne i pocztowe. W okresie okupacji ponownie umieszczono tu władze regencyjne, zaś po 1945 r. Pomorski Urząd Wojewódzki. W latach 1975-1998 mieścił się tu również Sejmik Samorządowy Województwa Bydgoskiego. Od 1999 r. jest siedzibą Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego[10]. | ![]() |
Biurowiec Urzędu Wojewódzkiego | Jagiellońska 3 – róg ul. Konarskiego | 1966-1969 | funkcjonalizm | Czternastokondygnacyjny biurowiec wzniesiony według projektu Bronisława Jabłonki dla potrzeb Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy. Mieści wydziały Urzędu Wojewódzkiego: Bydgoskiego (1975-1999) i Kujawsko-Pomorskiego (od 1999 r.). W latach 1990-2001 najwyższe piętra budynku zajmowała redakcja TVP Bydgoszcz[10]. | ![]() |
Kamienica Emila Werckmeistra | Jagiellońska 4 – róg Pocztowej | 1910-1912 | eklektyzm, neomanieryzm, neobarok | Kamienica zbudowana dla kupca Emila Werkmeistra według projektu arch. Heinricha Seelinga z Berlina[11]. W 1920 r. została zakupiona przez miasto i przeznaczona dla potrzeb Komunalnej Kasy Oszczędności. W 1938 r. budynek rozbudowano poprzez nadbudowanie skrzydła i oficyn według projektu Jana Kossowskiego[11]. Obecnie w budynku mieści się siedziba Banku Gdańskiego (Millenium). | ![]() |
Poczta Główna | Jagiellońska 6 – róg Pocztowej | 1883-1899 | neogotyk | Siedziba Cesarskiej Dyrekcji Poczty w Bydgoszczy oraz urzędów: pocztowego i telegraficznego. Budynek powstał dwu etapach według projektu Kleindfeldta i Neumanna jako Kaiserliche Oberpostdirektion. Obecnie mieści główny oddział Poczty Polskiej w Bydgoszczy[12]. | ![]() |
Oddział NBP | Jagiellońska 8 – róg Lubeckiego | 1863-1864 | neorenesans | Kompleks zbudowano dla potrzeb bydgoskiej filii Banku Królewskiego w Berlinie według planów mistrza budowlanego Hermanna Cuno. Od 1875 r. mieścił się tu bydgoski oddział Reichsbanku, w latach 1920-1924 filia Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, w latach 1924-1939 oddział Banku Polskiego S.A. W okresie okupacji ponownie zlokalizowano w nim oddział Reichsbanku (Kaiserliche Reichsbankstelle), a od 1945 znajduje się tu bydgoski oddział Narodowego Banku Polskiego[13]. | ![]() |
Zespół Szkół Plastycznych | Konarskiego 2-4 – róg Jagiellońskiej | 1875-1878 | eklektyzm-neorenesans | Budynek wzniesiony według projektu arch. Carla Rose dla Szkoły Obywatelskiej dla Dziewcząt (niem. Töchterschule). W 1884 r. szkołę przeniesiono do nowo wybudowanego przy ul. Konarskiego budynku obecnego Zespołu Szkół Gastronomicznych. W latach 1884-1911 mieściła się tu Szkoła Obywatelska dla Chłopców (niem. Bürgerschule)[5]. Od 1982 r. w budynku znajduje się Państwowy Zespół Szkół Plastycznych im. Leona Wyczółkowskiego[5]. | ![]() |
Centrum Edukacji Nauczycieli | Jagiellońska 9 | 1872 | klascycyzm | Budynek wzniesiony według projektu budowniczego Müllera dla średniej Szkoły Obywatelskiej dla Chłopców. Szkoła mieściła się w nim do 1884 r., kiedy przeniesiono ją do wybudowanego w sąsiedztwie większego budynku obecnego Zespołu Szkół Plastycznych[5], a budynek zajęła Miejska Szkoła Średnia dla Dziewcząt (niem. Städtische mittlere Mädchenschule). W 2010 r. w budynku mieściło się bydgoskie przedstawicielstwo Urzędu Marszałkowskiego oraz Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli. | ![]() |
Kamienica | Jagiellońska 10 | 1862-1866 | eklektyzm | Kamienica odnowiona w 2013 r. zdobiona ornamentami roślinnymi | ![]() |
Rektorat Collegium Medicum UMK | Jagiellońska 13 | 1850-1852 | funkcjonalizm | W latach 1852-1920 znajdował się tu pruski szpital garnizonowy, a następnie do 1928 r. polski szpital wojskowy. W latach 1928-1939 w budynku głównym mieściła się m.in. cerkiew prawosławna i sala teatralna, a w części zachodniej - szkoła powszechna utrzymywana przez stowarzyszenie "Rodzina Wojskowa". W latach 1945-1947 budynek ponownie wykorzystywano jako szpital garnizonowy, po czym został przeznaczony na cele cywilne[14]. Przebudowa obiektu przeprowadzona w latach 1947-1948 zatarła jego historyzujące, neoromańskie cechy architektoniczne. W latach 1948-1990 mieściła się w nim siedziba KW PZPR. W 1990 r. przekazany Akademii Medycznej (od 2004 Collegium Medicum UMK). | ![]() |
Biurowiec Banku Pocztowego | Jagiellońska 17 | 1968 | funkcjonalizm | Budynek wzniesiono na podstawie projektu Henryka Micuły, w sąsiedztwie rozebranego arsenału i magazynu Pruskiego Urzędu Prowiantowego z 1817 r.[15] W 1990 r. ulokowano w nim siedzibę nowo założonego Banku Pocztowego, którego akcjonariuszami są Poczta Polska (75%) oraz PKO BP (25%). | ![]() |
Oddział Citi Handlowy | Jagiellońska 21 | 1991-1992 | funkcjonalizm | Budynek bydgoskiego oddziału Banku Handlowego w Warszawie, obecnie Citibanku. Został zbudowany według projektu Kurta Roesslinga z Siegen przez przedsiębiorstwo Steckel & Roggel Baugesselschaft z Gelsenkirchen[16]. | ![]() |
Pałac Młodzieży | Jagiellońska 27 | 1970-1974 | funkcjonalizm | Budynek wzniesiono według projektu arch. Z. Lipskiego, J. Sadowskiego i J. Wujka, z inicjatywy Społecznego Komitetu Budowy Młodzieżowego Domu Kultury, Techniki i Sportu, powołanego w 1969 r. Na trzech kondygnacjach mieszczą się: sala kinowo-teatralna, sala sportowa, kryty basen, sala baletowa, liczne pracownie, sale wystaw, klubowe i wykładowe oraz kawiarnia. Jest najważniejszą w Bydgoszczy placówką nauczania i wychowania pozaszkolnego[3]. | ![]() |
Park Ludowy | Jagiellońska-Piotrowskiego-Markwarta | 1953 | Park miejski o powierzchni 6,4 ha, urządzony na miejscu zlikwidowanego po II wojnie światowej miejskiego cmentarza ewangelickiego, założonego w 1778 r. Posiada amfiteatr, fontannę, korty tenisowe, place zabaw oraz pomnik Wincentego Witosa, który od 1984 r. jest ustanowiony patronem parku. Wśród starodrzewu znajduje się kilka pomników przyrody[17]. | ![]() | |
Ogród Władysława Jagiełły | Jagiellońska-Urocza | 1844 | Ogród miejski założony w okresie pruskim, znacznie rozbudowany i upiększony w okresie międzywojennym. Wykonano wówczas rozarium oraz fontannę, a tereny parkowe przylegały do rzeki Brdy. W latach 1973-1975 obszar parku zmniejszono wskutek budowy Bydgoskiego Domu Technika oraz biurowca. Pozostałą część terenu zagospodarowano w formie skweru z basenem otwartym[17]. | ![]() | |
Kamienica | Jagiellońska 30 | 1895-1896 | eklektyzm | Kamienica wpisana do rejestru zabytków województwa kujawsko-pomorskiego | ![]() |
Kamienica Roberta Arona | Jagiellońska 36 | 1893-1894 | neorenesans-manieryzm | Budynek mieszkalny zrealizowany dla Roberta Arona, kupca i fabrykanta zajmującego się produkcją i sprzedażą materiałów budowlanych. Wykonano go według projektu bydgoskiego budowniczego Józefa Święcickiego. Budynek posiada dach mansardowy, zaś we wnętrzach mieściły się dwa siedmiopokojowe mieszkania[18]. | ![]() |
Budynki Gazowni Miejskiej | Jagiellońska 42 | 1905-1906 | historyzm | Budynek administracyjny gazowni miejskiej, otwartej w Bydgoszczy 1 października 1860 r. Wybudowano go według projektu miejskiego radcy budowlanego Carla Meyera. Budynek został częściowo zniszczony w styczniu 1945 r. Podczas powojennej przebudowy stracił część swojego wystroju zewnętrznego (ozdobne szczyty, sztukaterie i zdobienia). Od 2003 r. mieści bydgoski Oddział Pomorskiej Spółki Gazownictwa, swym zasięgiem obejmujący województwo kujawsko-pomorskie i część pomorskiego[19] | |
Budynki Rzeźni Miejskiej | Jagiellońska 41-47 | 1890-1911 | historyzm | Budynki administracyjne Rzeźni Miejskiej, wzniesione w latach 1890-1893 na podstawie projektów miejskiego radcy budowlanego Carla Meyera. Budynek z wieżą pochodzi z 1909-1910 r. Obok zakładu w latach 1892-1893 powstała targowica miejska (2 ha), do której doprowadzono osobną bocznicę kolejową (obecnie nie istniejącą)[5]. W 2006 r. Bydgoskie Zakłady Mięsne zostały translokowane na ul. Witebską (Brdyujście), a w miejscu po zburzonych zakładach powstało centrum handlowe Focus Mall. Zabytkowe budynki administracyjne zostały zachowane i odrestaurowane. | ![]() |
Focus Mall | Jagiellońska 39-47 | 2007-2008 | funkcjonalizm | Największe w mieście centrum handlowo-usługowo-rozrywkowe, otwarte 23 kwietnia 2008 r. Mieści m.in. 150 sklepów i punktów usługowych, multipleks Cinema City, delikatesy Alma i elektromarket Saturn. Posiada dwupoziomowy parking na ok. 1200 aut | ![]() |
Dworzec PKS | Jagiellońska 58 | 1973-1975 | funkcjonalizm | Znajduje się na terenie 5 ha i składa z budynku głównego z poczekalnią, kasami i kawiarnią, zespołu zadaszonych peronów oraz punktów handlowych. Przed budynkiem znajduje się parking, a w pobliżu Brdy – zaplecze dla autobusów[10]. | ![]() |
Kamienice | Jagiellońska 51-57 | 1900-1910 | wczesny modernizm | Zespół kamienic stojących w pobliżu skrzyżowania z ul. Ogińskiego, wzniesionych w pierwszym dziesięcioleciu XX w. | ![]() |
Hotel Campanile | Jagiellońska 59 | 2013 | funkcjonalizm | Hotel sieci Campanile | ![]() |
Kamienica | Jagiellońska 63 | 1903 | eklektyzm | Kamienica z frontonem, herbem właściciela i wyrytą datą budowy | ![]() |
Kamienica Franza Errelisa | Jagiellońska 69 | 1902-1903 | styl malowniczy | Kamienica powstała na zlecenie urzędnika kolejowego Franza Errelisa, według projektu bydgoskiego budowniczego Józefa Święcickiego. Jest to ostatnia kamienica autorstwa budowniczego, całkowicie odmienna pod względem rozwiązań formalno-stylistycznych od jego dotychczasowych realizacji. Budynek posiada cztery kondygnacje, z jednym, reprezentacyjnym mieszkaniem na każdym z poziomów[18]. | ![]() |
Media Markt | Jagiellońska 94 | 2008 | funkcjonalizm | Centrum handlowe utworzone w zmodernizowanej hali produkcyjnej. | ![]() |
Słoneczny Młyn | Jagiellońska 96 | 1862 | mur, szachulec | W latach 1862-1945 młyn parowy, należący do Wolfena i Fliessa (1862-1892), Berwalda (1892-1938), Bronisława Kentzera (1938-1939), Schemke i Hermela (1940-1945). W 1948 r. został upaństwowiony w gestii Państwowych Zakładów Zbożowych w Bydgoszczy[20]. W 2003 r. został wyłączony z produkcji i przeznaczony na sprzedaż. Kupiony przez Barbarę Komorowską, został w latach 2007-2009 przebudowany na czterogwiazdkowy hotel „Słoneczny Młyn”. | ![]() |
Biurowiec "Biprokabel" | Jagiellońska 103 | 1969 | funkcjonalizm | Biurowiec wzniesiony dla Biura Studiów i Projektów "Biprokabel" | |
Kamienica nr 107 | Jagiellońska 107 | po 1900 | wczesny modernizm | Kamienica na rogu z ul. Pestalozziego | ![]() |
Biurowiec BFM | Jagiellońska 109 | ok. 1970 | funkcjonalizm | Biurowiec wzniesiony dla Bydgoskich fabryk Mebli, w 2010 r. przebudowany na cele biurowe i mieszkalne | ![]() |
- ↑ Zyglewski Zbigniew: Dwa najstarsze plany Bydgoszczy z roku 1657. [w.] Kronika Bydgoska XVI 1994. Bydgoszcz 1995
- ↑ Licznerski Alfons: Rozwój terytorialny Bydgoszczy. [w.] Kronika Bydgoska II. Bydgoszcz 1965
- ↑ a b Bydgoszcz wczoraj i dziś. Praca zbiorowa pod red. Stanisława Michalskiego. Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa-Poznań 1988. ISBN 82-01-05465-4
- ↑ Bałachowska Maria. Bydgoszcz w latach siedemdziesiątych. [w.] Kronika Bydgoska VII 1976-1978
- ↑ a b c d e Czachorowski Antoni red.: Atlas historyczny miast polskich. Tom II Kujawy. Zeszyt I Bydgoszcz. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Toruń 1997
- ↑ Rasmus Hugo: Od tramwaju konnego do elektrycznego. [w.] Kronika Bydgoska XVII 1995. Bydgoszcz 1996
- ↑ Boguta Tadeusz. Rozwój i aktualna problematyka komunikacji miejskiej w Bydgoszczy. [w.] Kronika Bydgoska II 1964-1965
- ↑ Fundacja „Rozwój ATR”. Generalny pomiar cech ruchu drogowego na sieci komunikacyjnej miasta Bydgoszczy, rok 2005/2006, Bydgoszcz wrzesień 2006
- ↑ Bartoszyńska-Potemska Albina: Dzieje i architektura kościoła i klasztoru Klarysek w Bydgoszczy. In. Prace komisji sztuki t. I: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Prace Wydziału Nauk Humanistycznych. Seria D: 1965
- ↑ a b c d e Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996
- ↑ a b Bręczewska-Kulesza Daria: Bydgoskie realizacje Heinricha Seelinga. [w.] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 4. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. Bydgoszcz 1999
- ↑ Winter Piotr: Dawne bydgoskie budynki pocztowe i z pocztą związane. [w.] Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i regionu. zeszyt 2. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. 1997
- ↑ Bręczewska-Kulesza Maria, Wysocka Agnieszka: Historia i architektura gmachu NBP w Bydgoszczy. In. Kalendarz Bydgoski 2007
- ↑ Janina-Janikowska Danuta Beata: Rola bydgoskiego szpitala wojskowego w systemie wojskowych zakładów leczniczych Okręgu Generalnego „Pomorze” i Okręgu Korpusu VIII. In. Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 8. Bydgoszcz 2003
- ↑ Derenda Jerzy. Piękna stara Bydgoszcz – tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006
- ↑ Rogalski Bogumił: Przegląd współczesnej architektury publicznej i urbanistyki Bydgoszczy. [w.] Kronika Bydgoska XIV 1992. Bydgoszcz 1993
- ↑ a b Kuczma Rajmund. Zieleń w dawnej Bydgoszczy. Instytut Wydawniczy „Świadectwo”. Bydgoszcz 1995
- ↑ a b http://www.swiecicki.bydgoszcz.pl/ dostęp 1-12-2010
- ↑ http://www.psgaz.pl/onas/oddzialy/zg_bg/;jsessionid=8DD66782926496EB035F0050F2000D57.portal1_1 dostęp 1-12-2010
- ↑ Derkowska-Kostkowska Bogna: Młyn na Szreterach [w:] Kalendarz Bydgoski, 1998
Bibliografia
- Derenda Jerzy red.: Piękna stara Bydgoszcz. Tom I z serii: Bydgoszcz miasto na Kujawach. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006. ISBN 83-916178-0-7, 978-83-916178-0-9, 83-916178-5-8, 978-83-916178-5-4, 83-916178-1-5, 978-83-916178-1-6
- Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996
Szablon:Ulice i place Bydgoszczy