Wilamowianie
| ||
| ||
| Nazwa polska | Wilamowianie | |
| Rejon | Podgórze Wilamowickie | |
| Kraj | Polska | |
| Język | wilamowicki, polski | |
| Religia | rzymski katolicyzm | |
| Grupa | Niemcy, Holendrzy, Szkoci, Polacy | |
Wilamowianie[1] (niem. Wilmesauer, wil. Wymysiöejyn) – grupa etnograficzna pochodzenia germańskiego zamieszkująca miasto Wilamowice koło Bielska-Białej, mówiąca własnym językiem wilamowickim, posiadająca własny strój ludowy i tradycje. Nazwa Wilamowianie odnosi się do mieszkańców Wilamowic utożsamiających się ze społecznością kulturową Wilamowic, mieszkańców miasta określa się słowem wilamowiczanie[2]. Wilamowianie nie są oficjalnie uznawaną przez rząd grupą etniczną[3].
Mowa[edytuj | edytuj kod]
Wilamowiczanie posługują się językiem polskim oraz etnolektem wilamowskim, nazywanym wymysiöeryś, który w powszechnym użytku był jeszcze w Wilamowicach do 1945. Po zakończeniu II wojny światowej władze komunistyczne zabroniły mówienia po wilamowsku. Mimo zniesienia tego zakazu w 1956, wymysiöeryś był stopniowo zastępowany przez polski, zwłaszcza wśród młodszego pokolenia. Obecnie tylko około 70 osób potrafi porozumiewać się tym językiem. Rozprawa doktorska Tomasza Wicherkiewicza „Język, kultura i mieszkańcy Wilamowic w świetle twórczości literackiej Floriana Biesika” na nowo wzbudziła zainteresowanie kulturą oraz mową wilamowską. W 2003 roku, w miejscowej szkole podstawowej rozpoczęto nauczanie języka wilamowskiego, którego to podjął się wilamowski poeta Józef Gara. Chętnych do nauki tego języka dzieci było ok. 20. Z powodu spadku zainteresowania grupa rozpadła się, a dalszą pielęgnacją kultury wilamowskiej zainteresowani byli jedynie Justyna Majerska i Tymoteusz Wiktor Król, którzy kontynuowali naukę. Dzięki wnioskowi Tymoteusza Króla, Biblioteka Kongresu USA 18 lipca 2007 wpisała język wilamowski w rejestr języków świata. Został on również zarejestrowany w Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej, gdzie przydzielono mu kod ISO: wym[4].
Znani Wilamowiczanie[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hermann Mojmir: Wörterbuch der deutschen Mundart von Wilamowice,. cz. S-Z, s. 531, Kraków, Polska Akademja Umiejętności, 1930.
- ↑ Jan Grzenia: Słownik nazw własnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 370. ISBN 83-01-13710-X.
- ↑ Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, art. 2., ust. 4. (Dz.U. z 2005 r. Nr 17, poz. 141).
- ↑ SIL International, Documentation for ISO 639 identifier:wym.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Barbara Maria Bazielich, „Strój wilamowicki” (Atlas polskich strojów ludowych. Cz. 5, Małopolska; z. 15), Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2001, ISBN 83-87266-65-5.
