Brandenburgia (kraina historyczna)
| |||||
| Państwa | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica |
Brenna (późniejszy Brandenburg an der Havel), Berlin (od 1417) | ||||
Położenie na mapie
| |||||
Brandenburgia (niem. Brandenburg, dolnołuż. Bramborska, górnołuż. Braniborska, cz. Braniborsko) – kraina historyczna[1], położona między Odrą a Łabą.
Obszar regionu jest tożsamy z Marchią Brandenburską[2] – państwem, istniejącym w latach 1157–1618.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa Brandenburgia pochodzi od niemieckiej nazwy stolicy słowiańskiego plemienia Stodoran – Brenny[a] (niem. Brandenburg), która została zdobyta w 1157 przez Albrechta Niedźwiedzia[3].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Region ten obecnie znajduje się w granicach dwóch państw: Polski, w województwie lubuskim i zachodniopomorskim oraz Niemiec w kraju związkowym Brandenburgia, Saksonii-Anhalt oraz w niewielkich częściach w Mekleburgii-Pomorzu Przednim.
Podział na regiony[edytuj | edytuj kod]
Tak, jak w przypadku podziału Marchii Brandenburskiej na prowincje, tak Brandenburgia jako kraina historyczna dzieli się na te same mniejsze regiony:
- Stara Marchia
- Marchia Środkowa
- Nowa Marchia
Historia[edytuj | edytuj kod]
Brandenburgia pierwotnie była zasiedlona przez plemiona Słowian połabskich[1]. W X wieku tereny te zostały podbite przez plemiona germańskie[1]. W roku 948 król Otton I Wielki ustanowił niemiecką kontrolę nad, w większości słowiańskimi, mieszkańcami tych ziem i ustanowił biskupstwa w Havelbergu i Brandenburgu[2]. Po śmierci Ottona I wybuchło powstanie Słowian, w wyniku którego Niemcy utracili wtedy znaczną część zdobytych terenów i zmuszeni byli wycofać się za Łabę[2].
W połowie XII w. margrabia Marchii Północnej Albrecht Niedźwiedź z rodu Askańczyków walczył ze słowiańskim plemieniem Stodoran. W 1150 roku, w wyniku wieloletnich wypraw militarnych i innego rodzaju zabiegów, formalnie odziedziczył Brandenburgię po ostatnim władcy połabskim, Przybysławie[2]. W walkach z księciem Jaksą z Kopanicy zdobył w 1157 ostatecznie stolicę Stodoran – Brennę – i utworzył Marchię Brandenburską[2]. Nowo utworzone państwo było do 1320 dziedzicznym władztwem Askańczyków. Po śmierci tej dynastii, Brandenburgia na długo stała się przedmiotem sporów i wojen pomiędzy dynastiami Luksemburgów i Wittelsbachów[4].
W XIII w. margrabiowie brandenburscy, korzystając z rozbicia dzielnicowego Polski, zajęli w latach 1249–1250 ziemię lubuską. Następnie posunęli się wzdłuż dolnej Warty, zajmując ziemie leżące wzdłuż Warty, Noteci, Drawy i Gwdy między Pomorzem Zachodnim a Wielkopolską. Na ziemiach tych założyli Nową Marchię (w odróżnieniu od Marchii Średniej, między Łabą i Odrą, oraz Marchii Starej, za Łabą)[3]. Margrabiowie prowadzili systematyczną kolonizację, zakładając nowe miasta (m.in. Berlin, Frankfurt nad Odrą) i wsie oraz ściągając osadników z Niemiec.
W latach 1373–1415 Brandenburgia wchodziła w skład krajów Korony Świętego Wacława[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Historycznie gród był znany również pod takimi nazwami jak Branibór lub Brennabor.
- ↑ Ziemia lubuska posiada związki historyczne i kulturowe zarówno z Wielkopolską, jak i Marchią Brandenburską.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Brandenburgia [online], Fly.pl [dostęp 2022-12-11] (pol.).
- ↑ a b c d e Adriatyk.com.pl, Brandenburgia [online], www.adriatyk.com.pl [dostęp 2022-12-11] (pol.).
- ↑ a b Polska 1138-1320 [online], homo historicus, 5 maja 2013 [dostęp 2023-01-19] (pol.).
- ↑ dygresje.info: turystyka | Historia Brandenburgii [online], dygresje.info [dostęp 2023-01-19].
- ↑ Petr Jokeš, Czesi. Przewodnik po historii narodu i państwa, Kraków: Avalon, 2020, ISBN 978-83-7730-439-6 (pol.).