Lygodactylus
| Lygodactylus | |||
| J.E. Gray, 1864[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – L. mombasicus | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Lygodactylus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Lygodactylus strigatus J.E. Gray, 1864 (= Hemidactylus capensis Smith, 1849) | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Lygodactylus – rodzaj jaszczurek z rodziny gekonowatych (Gekkonidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (Senegal, Gambia, Gwinea Bissau, Gwinea, Sierra Leone, Liberia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Mali, Burkina Faso, Ghana, Togo, Benin, Niger, Nigeria, Kamerun, Czad, Sudan, Erytrea, Somalia, Etiopia, Sudan Południowy, Republika Środkowoafrykańska, Gwinea Równikowa, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca, Gabon, Kongo, Demokratyczna Republika Konga, Rwanda, Burundi, Uganda, Kenia, Tanzania, Malawi, Zambia, Angola, Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambik, Juan de Nova, Madagaskar, Eswatini, Południowa Afryka i wyspa Europa) i Ameryce Południowej (Brazylia, Boliwia i Paragwaj)[7][8].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1864 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym jaszczurkom z Afryki Południowo-Wschodniej wraz z opisem nowych taksonów opublikowanym na łamach Proceedings of the Zoological Society of London[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) Lygodactylus capensis.
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Lygodactylus: gr. λυγος lugos ‘giętka gałązka, witki’[9]; δακτυλος daktulos ‘palec’[10].
- Scalabotes: gr. ασκαλαβωτης askalabōtēs ‘cętkowana jaszczurka’[9]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Scalabotes thomensis Peters, 1881.
- Microscalabotes: gr. μικρος mikros ‘mały’[11]; rodzaj Scalabotes Peters, 1881. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Microscalabotes cowanii Boulenger, 1883 (= Scalabotes bivittis Peters, 1883).
- Millotisaurus: Jacques Millot (1897–1980), francuski arachnolog, anatom, ichtiolog i etnolog; gr. σαυρος sauros ‘jaszczurka’[12]. Gatunek typowy: Millotisaurus mirabilis Pasteur, 1962.
- Domerguella: Charles Antoine Domergue (1914–2008), francuski przyrodnik i herpetolog; łac. przyrostek zdrabniający -ella[5]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Lygodactylus miops Günther, 1891.
- Vanzoia: Paulo Emílio „Vanzo” Vanzolini (1924–2013), brazylijski herpetolog[13]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Vanzoia klugei Smith, Martin & Swain, 1977.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące gatunki[7]:
- Lygodactylus angolensis Bocage, 1896
- Lygodactylus angularis Günther, 1893
- Lygodactylus arnoulti Pasteur, 1965
- Lygodactylus baptistai Marques, Ceriaco, Buehler, Bandeira, Janota & Bauer, 2020
- Lygodactylus bernardi FitzSimons, 1958
- Lygodactylus bivittis (Peters, 1883)
- Lygodactylus blancae Pasteur, 1995
- Lygodactylus blanci Pasteur, 1967
- Lygodactylus bonsi Pasteur, 1962
- Lygodactylus bradfieldi Hewitt, 1932
- Lygodactylus broadleyi Pasteur, 1995
- Lygodactylus capensis (Smith, 1849)
- Lygodactylus chobiensis Fitzsimons, 1932
- Lygodactylus conradti Matschie, 1892
- Lygodactylus conraui Tornier, 1902
- Lygodactylus decaryi Angel, 1930
- Lygodactylus depressus Schmidt, 1919
- Lygodactylus expectatus Pasteur & Blanc, 1967
- Lygodactylus fischeri Boulenger, 1890
- Lygodactylus fritzi Vences, Multzsch, Gippner, Miralles, Crottini, Gehring, Rakotoarison, Ratsoavina, Glaw & Scherz, 2022
- Lygodactylus grandisonae Pasteur, 1962
- Lygodactylus graniticolus Jacobsen, 1992
- Lygodactylus gravis Pasteur, 1965
- Lygodactylus grotei Sternfeld, 1911
- Lygodactylus guibei Pasteur, 1965
- Lygodactylus gutturalis (Bocage, 1873)
- Lygodactylus hapei Vences, Multzsch, Gippner, Miralles, Crottini, Gehring, Rakotoarison, Ratsoavina, Glaw & Scherz, 2022
- Lygodactylus heeneni de Witte, 1933
- Lygodactylus heterurus Boettger, 1913
- Lygodactylus hodikazo Vences, Multzsch, Gippner, Miralles, Crottini, Gehring, Rakotoarison, Ratsoavina, Glaw & Scherz, 2022
- Lygodactylus incognitus Jacobsen, 1992
- Lygodactylus inexpectatus Pasteur, 1965
- Lygodactylus insularis Boettger, 1913
- Lygodactylus intermedius Pasteur, 1995
- Lygodactylus keniensis Parker, 1936
- Lygodactylus kimhowelli Pasteur, 1995
- Lygodactylus klemmeri Pasteur, 1965
- Lygodactylus klugei (Smith, Martin & Swain, 1977)
- Lygodactylus laterimaculatus Pasteur, 1964
- Lygodactylus lawrencei Hewitt, 1926
- Lygodactylus madagascariensis (Boettger, 1881)
- Lygodactylus manni Loveridge, 1928
- Lygodactylus methuen Fitzsimons, 1937
- Lygodactylus miops Günther, 1891
- Lygodactylus mirabilis (Pasteur, 1962)
- Lygodactylus mombasicus Loveridge, 1935
- Lygodactylus montanus Pasteur, 1965
- Lygodactylus montiscaeruli Jacobsen, 1992
- Lygodactylus nigropunctatus Jacobsen, 1992
- Lygodactylus nyaneka Marques, Ceriaco, Buehler, Bandeira, Janota & Bauer, 2020
- Lygodactylus ocellatus Roux, 1907
- Lygodactylus ornatus Pasteur, 1965
- Lygodactylus pakenhami Loveridge, 1941
- Lygodactylus pauliani Pasteur & Blanc, 1991
- Lygodactylus petteri (Pasteur & Blanc, 1967)
- Lygodactylus picturatus (Peters, 1870)
- Lygodactylus pictus (Peters, 1883)
- Lygodactylus rarus Pasteur & Blanc, 1973
- Lygodactylus regulus Portik, Travers, Bauer & Branch, 2013
- Lygodactylus rex Broadley, 1963
- Lygodactylus roavolana Puente, Glaw, Vieites & Vences, 2009
- Lygodactylus roellae Vences, Multzsch, Gippner, Miralles, Crottini, Gehring, Rakotoarison, Ratsoavina, Glaw & Scherz, 2022
- Lygodactylus salvi Vences, Multzsch, Gippner, Miralles, Crottini, Gehring, Rakotoarison, Ratsoavina, Glaw & Scherz, 2022
- Lygodactylus scheffleri Sternfeld, 1912
- Lygodactylus scorteccii Pasteur, 1959
- Lygodactylus somalicus Loveridge, 1935
- Lygodactylus soutpansbergensis Jacobsen, 1994
- Lygodactylus stevensoni Hewitt, 1926
- Lygodactylus tantsaha Vences, Multzsch, Gippner, Miralles, Crottini, Gehring, Rakotoarison, Ratsoavina, Glaw & Scherz, 2022
- Lygodactylus tchokwe Marques, Ceriaco, Buehler, Bandeira, Janota & Bauer, 2020
- Lygodactylus thomensis (Peters, 1881)
- Lygodactylus tolampyae (Grandidier, 1872)
- Lygodactylus tsavoensis Malonza, Bauer, Granthon, Williams & Wojnowski, 2019
- Lygodactylus tuberosus Mertens, 1965
- Lygodactylus ulli Vences, Multzsch, Gippner, Miralles, Crottini, Gehring, Rakotoarison, Ratsoavina, Glaw & Scherz, 2022
- Lygodactylus verticillatus Mocquard, 1895
- Lygodactylus viscatus Vaillant, 1873
- Lygodactylus waterbergensis Jacobsen, 1992
- Lygodactylus wetzeli (Smith, Martin & Swain, 1977)
- Lygodactylus williamsi Loveridge, 1952
- Lygodactylus winki Vences, Multzsch, Gippner, Miralles, Crottini, Gehring, Rakotoarison, Ratsoavina, Glaw & Scherz, 2022
- Lygodactylus wojnowskii Malonza, Granthon & Williams, 2016
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b J.E. Gray. Notes on some New Lizards from South-Eastern Africa, with the Descriptions of several New Species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 32, s. 59, 1864. (ang.).
- ↑ W.C.H. Peters. Eine neue Gattung von Geckonen, Scalabotes thomensis, welche Hr. Professor Dr. Greeff in Marburg auf der westafrikanischen Insel St. Thomé entdeckt hat, und über die Stellung von Elaps sundevallii Smith, eine von Wahlberg im Kafferlande gefundene Art. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1880, s. 795, 1881. (niem.).
- ↑ G.A. Boulenger. Description of a new genus of geckos. „The Annals and magazine of natural history”. Fifth series. 11 (63), s. 174, 1883. (ang.).
- ↑ G. Pasteur. Notes préliminaires sur les Lygodactyles (Gekkonidés). III. Diagnose de Millotisaurus gen. nov. de Madagascar. „Societe des Sciences Naturelles et Physiques du Maroc”. 28, s. 65, 1962. (fr.).
- ↑ a b G. Pasteur. Notes préliminaires sur les Lygodactyles (Gekkonidés). IV. Diagnoses de quelques formes africaines et malgaches. „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 2e série. 36 (3), s. 313, 1965. (fr.).
- ↑ Smith, Martin i Swain 1977 ↓, s. 195.
- ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Lygodactylus. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-02]. (ang.).
- ↑ R. Midtgaard: Lygodactylus. RepFocus. [dostęp 2024-01-02]. (ang.).
- ↑ a b Jaeger 1959 ↓, s. 146.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 75.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 155.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 229.
- ↑ Smith, Martin i Swain 1977 ↓, s. 196.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
- H.M. Smith, R.L. Martin & T.A. Swain. A new genus and two new species of South American geckos (Reptilia: Lacertilia). „Papéis Avulsos de Zoologia”. 30 (14), s. 195—213, 1977. (ang.).