Miedzichowski Park Krajobrazowy
 Jezioro Głębokie w 2023 r. | |
| park krajobrazowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Data utworzenia |
25 kwietnia 1986 / 25 listopada 2019 (pod obecną nazwą) |
| Akt prawny |
Uchwała nr XIII/256/19 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 25 listopada 2019 r. w sprawie Miedzichowskiego Parku Krajobrazowego |
| Powierzchnia |
1432,28 ha |
Położenie na mapie gminy Miedzichowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotomyskiego  | |
 52°24′51,4″N 15°50′43,0″E/52,414278 15,845278
| |
Miedzichowski Park Krajobrazowy – park krajobrazowy w województwie wielkopolskim. Objęty ochroną w 1986 jako fragment jednej z dwóch części Pszczewskiego Parku Krajobrazowego, w ówczesnym województwie gorzowskim. Uchwałą Sejmiku Województwa Wielkopolskiego od 2019 pod obecną nazwą i w obecnych granicach.
Celem parku jest ochrona i zachowanie wyraźnie wykształconego krajobrazu polodowcowego; zachowanie populacji rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk; zachowanie naturalnych, cennych ekosystemów wodnych i bagiennych; zachowanie cennych ekosystemów leśnych, łąkowych, murawowych oraz zaroślowych; utrzymanie struktury przestrzennej terenów z uwzględnieniem swoistych cech miejscowego krajobrazu.
Park ma powierzchnię 1432,28 ha (14,3228 km²), co czyni go najmniejszym parkiem krajobrazowym w Polsce. Przylega do Pszczewskiego Parku Krajobrazowego wzdłuż granicy z województwem lubuskim.
Podstawa prawna[edytuj | edytuj kod]
- uchwała nr XIII/256/19 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 25 listopada 2019 r. w sprawie Miedzichowskiego Parku Krajobrazowego[1].
Walory kulturowe[edytuj | edytuj kod]
Na terenie Parku można odnaleźć liczne przykłady dawnej zabudowy olęderskiej, szczególnie w okolicach miejscowości Silna Nowa[2]. Pomiędzy jeziorami Proboszczowskim a Rybojadło, w miejscu zwanym Żelazną Bramą, znajdują się widoczne w terenie pozostałości grodziska kultury łużyckiej[3].
Formy ochrony przyrody[edytuj | edytuj kod]
Całość obszaru Parku wchodzi w skład obszarów Natura 2000: Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry[4] (obszar specjalnej ochrony ptaków) oraz Rynna Jezior Obrzańskich[5] (specjalny obszar ochrony siedlisk).
Na terenie Parku znajdują się dwa pomniki przyrody: dąb szypułkowy w pobliżu jeziora Trzy Tonie[6] oraz lipa drobnolistna na północ od jeziora Silna Duża[7]
Jezioro Silna Mała jest objęte ochroną jako użytek ekologiczny, chroniący ekosystem niewielkiego zbiornika wodnego, ze stanowiskiem m.in. bobrka trójlistkowego[8][9]. Drugi użytek ekologiczny „Śródleśne Bagno” o powierzchni 0,6 ha znajduje się na północny wschód od Jeziora Głębokiego[10]. Trzeci użytek ekologiczny „Podmokła łąka” o powierzchni ok. 1 ha leży przy wschodniej granicy Parku, na południe od miejscowości Leśny Folwark[11]. Postulowany w dokumentach planistycznych z zakresu ochrony przyrody użytek ekologiczny chroniący bór bagienny na torfowisku w sąsiedztwie jeziora Silna Duża do tej pory nie doczekał się utworzenia[9][12].
W obrębie Parku nie znajduje się żaden rezerwat przyrody. Bezpośrednio do granicy Parku przylega rezerwat przyrody Jezioro Wielkie[13] w województwie lubuskim, na terenie Pszczewskiego Parku Krajobrazowego.
Flora i roślinność[edytuj | edytuj kod]
Przeważająca większość zbiorowisk leśnych Parku to lasy gospodarcze z przewagą sosny. Miejscami znajdują się w nich stanowiska widłaków: widłaka jałowcowatego, widłaka goździstego i widlicza spłaszczonego[9].
W obniżeniach terenu po dawnych jeziorach wykształciły się torfowiska, z charakterystycznymi roślinami takimi jak wełnianka pochwowata, rosiczka okrągłolistna i bagno zwyczajne[9]. Najczęściej występującym gatunkiem storczyka w parku jest kruszczyk szerokolistny[9].
Większość jezior w granicach Parku to zbiorniki płytkie i żyzne, w których obecne są zbiorowiska roślin o liściach pływających, przede wszystkim grążela żółtego (m.in. w jeziorze Trzy Tonie)[9].
Fauna[edytuj | edytuj kod]
Charakterystycznym elementem ornitofauny Parku są ptaki wodne – większość jezior Parku jest zajęta przez co najmniej 1 parę perkozów dwuczubych, częste są tez żerujące kormorany i czaple siwe[14].
Dane o bezkręgowcach Parku są fragmentaryczne. Występują tu liczne gatunki motyli dziennych, m.in. rojnik morfeusz, strzępotek perełkowiec, strzępotek glicerion, rusałka żałobnik, przeplatka atalia i modraszek amandus[14]. W borach sosnowych występuje kolorowo ubarwiony chrząszcz – bogatek ośmioplamkowy[14].
Na terenie Parku prawdopodobnie występuje gniewosz plamisty – pewne jest jego występowanie w Pszczewskim Parku Krajobrazowym po drugiej stronie granicy województwa[14], a na terenie Miedzichowskiego Parku Krajobrazowego również występują dogodne siedliska dla tego gatunku, zbliżone do tych wskazywanych z regionu[15].
Zagrożenia dla przyrody i krajobrazu[edytuj | edytuj kod]
Kluczowym zagrożeniem dla walorów przyrodniczych Parku są zmiany klimatu: wieloletni deficyt opadów powoduje degradację i zanikanie siedlisk podmokłych, w szczególności torfowisk[9][12]. Zagrożeniem, szczególnie dla ptaków, jest drapieżnictwo obcych, inwazyjnych gatunków ssaków – wizona amerykańskiego i szopa pracza[12][16]. W Parku obserwuje się zwiększającą się presję ze strony obcych, inwazyjnych gatunków roślin, m.in. dębu czerwonego, robinii akacjowej, czeremchy amerykańskiej, tawliny jarzębolistnej i niecierpka gruczołowatego[9][12]. Zagrożeniem dla stanowisk widłaków jest gospodarka leśna – bez wyznaczania stref ochronnych wokół istniejących stanowisk, rośliny te zanikają w wyniku niszczenia i odsłaniania ściółki podczas prac leśnych[9].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Miedzichowski Park Krajobrazowy stwarza dogodne warunki do uprawiania ekoturystyki ze względu na niską gęstość zaludnienia i duży udział lasów i jezior. Podczas planowania wycieczek rowerowych należy jednak mieć na uwadze, że piaszczyste drogi leśne bywają trudno przejezdne dla rowerów[2].
Szlaki piesze[edytuj | edytuj kod]
niebieski szlak pieszy z Trzciela do Pszczewa (i dalej do Międzychodu) przecina Park na całej długości. Odcinek w obrębie Parku ma ok. 8 km. Początkowy odcinek szlaku (od tartaku w Jabłonce do okolic Jeziora Głębokiego) jest słabo wyznaczony w terenie i trudny do pokonania[2].
Szlaki rowerowe[edytuj | edytuj kod]
Przez Park przebiegają szlaki sieci szlaków rowerowych gminy Miedzichowo:
„Piach po osie” lub „Miedzichowski Paryż-Dakar” – odcinek w Parku ma długość ok. 2 km.
„Boczkiem, boczkiem” – odcinek w Parku ma długość ok. 2 km[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Uchwała nr XIII/256/19 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 25 listopada 2019 r. w sprawie Miedzichowskiego Parku Krajobrazowego.
- ↑ a b c d Praca zbiorowa, Kierunek krajobraz. Miedzichowski Park Krajobrazowy, Błażej Wandtke, Mikołaj Kirschke (red.), Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, 2022, ISBN 978-83-965009-5-3.
- ↑ Zespół grodzisk: łużyckie i wczesnośredniowieczne na pograniczu wielkopolsko-lubuskim [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – Obszary NATURA 2000 – Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – Obszar Natura 2000 – Rynna Jezior Obrzańskich [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – Pomniki Przyrody [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – Pomniki Przyrody [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – Użytki Ekologiczne – Jezioro Silna Mała [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2023-04-06].
- ↑ a b c d e f g h i Krzysztof Świerkosz i inni, Operat ochrony szaty roślinnej Pszczewskiego Parku Krajobrazowego, Warszawa: Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2004.
- ↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – Użytek Ekologiczny – Śródleśne Bagno [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – Użytek Ekologiczny – Podmokła Łąka [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2023-04-06].
- ↑ a b c d UCHWAŁA NR XXXV/393/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO z dnia 18 marca 2013 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Pszczewskiego Parku Krajobrazowego [online], Dziennik urzędowy województwa lubuskiego, 21 marca 2013 [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody – Rezerwat Przyrody – Jezioro Wielkie [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2023-04-06].
- ↑ a b c d Grzegorz Gabryś i inni, Operat ochrony zwierząt Pszczewskiego Parku Krajobrazowego, Warszawa: Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 2004.
- ↑ Mikołaj Kaczmarski, Tadeusz Mizera, Nowe dane o gniewoszu plamistym Coronella austriaca w Polsce Środkowo-Zachodniej (Wielkopolska), „Chrońmy Przyrodę Ojczystą”, 74 (5), 2018, s. 365–373.
- ↑ Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 28 marca 2014r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry PLB080005 [online], 28 marca 2014.
