Przejdź do zawartości

Aleksander Kędzior

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aleksander Kędzior
Ilustracja
pułkownik dyplomowany artylerii pilot pułkownik dyplomowany artylerii pilot
Pełne imię i nazwisko

Aleksander Karol Kędzior

Data i miejsce urodzenia

10 października 1897
Ciężkowice, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

10 stycznia 1986
Londyn, Wielka Brytania

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Sztab Naczelnego Wodza

Stanowiska

szef Sztabu Naczelnego Wodza

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania francuska 1940

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje – trzykrotnie ranny
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Srebrny za Długoletnią Służbę Medal Brązowy za Długoletnią Służbę Medal Zwycięstwa (międzyaliancki) Medal Waleczności (Austro-Węgry) Medal Waleczności (Austro-Węgry) Krzyż Wojskowy Karola
Multimedia w Wikimedia Commons

Aleksander Karol Kędzior (ur. 10 października 1897 w Ciężkowicach, zm. 9 stycznia 1986 w Londynie[1]) – pułkownik dyplomowany artylerii pilot Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 10 października 1897 w Ciężkowicach, w ówczesnym powiecie grybowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Franciszka i Ludwiki z Rybów[2]. W roku szkolnym 1907/1908 uczęszczał do gimnazjum w Przemyślu, a w latach 1908–1914 do Prywatnego Gimnazjum Miejskiego z prawem publiczności w Jaworowie (tam 10 lipca 1919 zdał maturę)[3][4].

16 sierpnia 1914 wstąpił do Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu walczył w szeregach 2 pułku piechoty Legionów Polskich[5]. W październiku tego roku został odkomenderowany do Szkoły Podchorążych Legionów Polskich. 20 stycznia 1915 został przeniesiony do 14. kompanii 3 pułku piechoty na stanowisko komendanta plutonu. Od 12 kwietnia w 4. kompanii, od 5 maja do 25 sierpnia w 1. kompanii, a od 3 sierpnia do 4 września 1915 pełnił obowiązki adiutanta II batalionu 3 pp[6]. 9 sierpnia 1915 został mianowany chorążym[6]. Od 4 września ponownie na stanowisku komendanta plutonu w 12. kompanii, a od 14 listopada 1915 w 1. kompanii 3 pp[6]. Wyróżnił się 5 lipca 1916 w bitwie pod wsią Gradie[7]. 26 marca 1922 pułkownik Józef Zając we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał:

w bitwie pod Gradjami dnia 5 lipca 1916 dowódca I batalionu 3 pp Leg.Pol. powierzył chorążemu Aleksandrowi Kędziorowi, wówczas dowódcy plutonu, zdobycie karabinu maszynowego nieprzyjaciela, który usadowił się w odległości 100 kroków przed własną linią. Chor. Kędzior to bardzo niebezpieczne przedsięwzięcie wykonał, wziął karabin maszynowy i kilku jeńców. W (...) przeprowadzeniu okazał nieustraszoną odwagę i szybką orientację[8].

24 listopada 1916 został mianowany z dniem 1 listopada tego roku podporucznikiem[6]. Na podstawie orzeczenia Trybunału Odwoławczego Rad Oficerskich z 13 marca 1917 został ukarany pozbawieniem stopnia oficerskiego na okres sześciu miesięcy z zastrzeżeniem, że „odzyskanie tego stopnia może nastąpić tylko na podstawie wzorowego zachowania się”[6]. Powodem było „zajście z por. Lewickim”[9]. 4 kwietnia 1917 rozkazem Komendy LP został pozbawiony stopnia oficerskiego i przeniesiony jako sierżant do 2 pułku piechoty[6]. Dziesięć dni później rozkaz o przeniesieniu do 2 pp został cofnięty[6]. Do 10 października 1917 służył jako sierżant w oddziale telefonicznym 3 pp, a od 21 do 25 października tego roku w oddziale sztabowym 3 pp[6]. 3 listopada 1917 został przydzielony do 1 pułku artylerii[6]. Od 10 stycznia 1918 jako ogniomistrz przebywał na kursie lotniczym[6]. W marcu został internowany w Huszt[6].

Jako oficer byłego Polskiego Korpusu Posiłkowego reskryptem Rady Regencyjnej z 25 października 1918 został przydzielony do podległego jej Wojska Polskiego w randze podporucznika[10]. Od 1 listopada tego roku służył w 4. baterii 7 pułku artylerii polowej w Warszawie (późniejszej 6. baterii 2 pułku artylerii polowej Legionów)[11]. W trzeciej dekadzie grudnia 1918 wyruszył na front w Małopolsce i walczył na wojnie z Ukraińcami[11]. 7 lipca 1919 Naczelny Wódz mianował go porucznikiem „za wybitne odznaczenie się w bojach na froncie galicyjskim, w chwilach ciężkich dla wojska”[12]. 4 grudnia 1919 został mianowany z dniem 1 grudnia tego roku kapitanem[13]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził 6 baterią 2 pułku artylerii polowej Legionów[14].

Od 5 kwietnia 1921 pełnił służbę w baterii zapasowej 1 pułku artylerii polowej Legionów na stanowisku zastępcy dowódcy baterii i pełniacego obowiązki jej dowódcy[5][15]. 25 listopada tego roku został zatwierdzony na stanowisku wspomnianej baterii[5]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 112. lokatą w korpusie oficerów artylerii[16]. 1 czerwca tego roku, w związku z przeprowadzoną reorganizacją, powierzono mu pełnienie obowiązków komendanta kadry baterii zapasowej w Warszawie[5][17]. W listopadzie 1923 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu 1923–1925[18][19]. 1 grudnia 1924 prezydent RP nadał mu stopień majora z dniem 15 sierpnia 1924 i 46. lokatą w korpusie oficerów artylerii[20][21]. Od grudnia 1924 do 30 czerwca 1925 przebywał na urlopie kuracyjnym[22]. W październiku 1925 przesunięty został z II rocznika Kursu 1923/25 na II rocznik Kursu 1924/26[23]. W listopadzie 1925 został przeniesiony do kadry oficerów korpusu artylerii z pozostawieniem na kursie w WSWoj.[24] Dyrektor nauk WSWoj., pułkownik Louis Faury napisał w opinii: „inteligenty, jednak umysł z natury niezdyscyplinowany, charakter niezależny, siła pracy lub woli dość słaba. Zdolny do lepszej wydajności pod energicznym przełożonym”[25].

Z dniem 11 października 1926, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Oddziału III Sztabu Generalnego[26]. Objął funkcję kierownika referatu obrony przeciwlotniczej, a od 2 marca 1927 pełnił obowiązki szefa wydziału[27][28]. Z dniem 1 grudnia 1927 został przeniesiony służbowo na pierwszy czteromiesięczny kurs dla oficerów sztabowych lotnictwa przy Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie[29]. 23 kwietnia 1928 wszczęto przeciwko niemu śledztwo[30] (później zostało umorzone, a sprawa przekazana do rozpatrzenia przez sąd honorowy)[31]. 27 kwietnia 1929 został przeniesiony służbowo do 5 Dywizji Piechoty we Lwowie na stanowisko szefa sztabu[32]. Z dniem 1 listopada 1930 został przeniesiony do 10 pułku artylerii ciężkiej w Przemyślu na stanowisko dowódcy dywizjonu[33][34]. Od 16 stycznia do 7 kwietnia 1931 pełnił obowiązki dowódcy pułku[35], a od 8 kwietnia do 10 września tego roku był słuchaczem kursu doskonalącego w Szkole Strzelania Artylerii w Toruniu[36]. W marcu 1932 został przeniesiony do 20 pułku artylerii lekkiej w Prużanie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[37][38]. Od 16 sierpnia 1932 dowódca części pułku stacjonującej w garnizonie Prużana, a od 6 listopada tego roku I zastępca dowódcy pułku[39]. 24 stycznia 1934 został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 i 2. lokatą w korpusie oficerów artylerii[40][41]. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 3 dywizjonu artylerii konnej w Wilnie na stanowisko dowódcy dywizjonu[42][43]. 16 września 1936 został przydzielony do Inspektora Obrony Powietrznej Państwa[44]. Od stycznia 1937 był attaché wojskowym przy Poselstwie RP w Lizbonie[45]. Na tym stanowisku obserwował przebieg wojny domowej w Hiszpanii, przesyłając szczegółowe raporty o przebiegu działań wojennych i organizacji wojsk.

We wrześniu 1939 przybył z Portugalii do Paryża, gdzie został mianowany przez szefa polskiej Misji Wojskowej gen. Stanisława Burhardta-Bukackiego szefem sztabu Oddziałów Polskich we Francji. 1 października 1939 został mianowany szefem Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych. W tym czasie awansowany do stopnia pułkownika artylerii. Po przybyciu do Francji gen. Władysława Sikorskiego został wyznaczony 7 listopada 1939 na szefa Sztabu Naczelnego Wodza. 10 marca 1940 złożył prośbę o zwolnienie ze stanowiska, lecz Sikorski odmówił. W początku maja złożył ponowną dymisję w związku z wydaniem przez Naczelnego Wodza zgody na wymarsz 1 Dywizji Grenadierów na front. Został zwolniony ze stanowiska 5 czerwca 1940.

Po przedostaniu się do Anglii początkowo bez przydziału. W 1942 mianowany attaché wojskowym przy utworzonej 1 listopada 1942 Ambasadzie Rzeczypospolitej w Chongqingu w Chinach (przy rządzie Czang Kaj-szeka), gdzie przebywał do końca wojny. Po wojnie osiedlił się w Wielkiej Brytanii, gdzie zmarł. Spoczywa w grobowcu rodzinnym w Ciężkowicach.

Był żonaty z Zofią z Nowakowskich, z którą miał córkę Zofię (ur. 19 grudnia 1925)[46].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Nekrolog Aleksandra Kędziora
  2. ↑ Kolekcja ↓, s. 34, 40.
  3. ↑ Kolekcja ↓, s. 48–49.
  4. ↑ Kędzior Aleksander Karol. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2024-02-01].
  5. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 41.
  6. ↑ a b c d e f g h i j k Kolekcja ↓, s. 58.
  7. ↑ Kolekcja ↓, s. 16.
  8. ↑ Kolekcja ↓, s. 16–17.
  9. ↑ Kolekcja ↓, s. 143.
  10. ↑ Dz. Rozp. Komisji Wojskowej, 1918, R. 1, nr 1, Warszawa 1918, s. 5.
  11. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 49.
  12. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 77 z 16 lipca 1919, poz. 2483.
  13. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 99 z 29 grudnia 1919, poz. 4284.
  14. ↑ Barszczewski 1929 ↓, s. 6.
  15. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 277, 685.
  16. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 194.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 715, 817.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 71 z 13 listopada 1923, s. 750.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 638, 1364.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 736.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 741.
  22. ↑ Kolekcja ↓, s. 89.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 114 z 28 października 1925, s. 617.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 119 z 12 listopada 1925, s. 642.
  25. ↑ Kolekcja ↓, s. 93.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 11 października 1926, s. 342.
  27. ↑ Kolekcja ↓, s. 50.
  28. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 432, 454.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927, s. 370.
  30. ↑ Kolekcja ↓, s. 39.
  31. ↑ Kolekcja ↓, s. 72.
  32. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929, s. 127.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 299.
  34. ↑ Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 24.
  35. ↑ Kolekcja ↓, s. 107.
  36. ↑ Kolekcja ↓, s. 152.
  37. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 237.
  38. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 180, 688.
  39. ↑ Kolekcja ↓, s. 114.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 24 stycznia 1934, s. 1.
  41. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 158.
  42. ↑ Kolekcja ↓, s. 117.
  43. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 163.
  44. ↑ Kolekcja ↓, s. 123, 141.
  45. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 158, 428.
  46. ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 40.
  47. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 6 stycznia 1923, s. 14.
  48. ↑ Barszczewski 1929 ↓, s. 26.
  49. ↑ M.P. z 1933 r. nr 171, poz. 208.
  50. ↑ Kolekcja ↓, s. 20–23.
  51. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468.
  52. ↑ Kolekcja ↓, s. 31–33.
  53. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 8 czerwca 1922, s. 385.
  54. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 949.
  55. ↑ Kolekcja ↓, s. 24–30, 40.
  56. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 67, 98.
  57. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 126.
  58. ↑ Kolekcja ↓, s. 40.
  59. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 34.
  60. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927, s. 375.
  61. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 34, 58.
  62. ↑ Kolekcja ↓, s. 67.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Szefowie Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
Szef Sztabu Wojsk Polskich
Szefowie Sztabu Generalnego WP
Szefowie Sztabu Głównego WP
Szefowie Sztabu Naczelnego Wodza
Szefowie Sztabu Głównego
Naczelnego Dowództwa WP
Szefowie Sztabu Generalnego WP

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aleksander_Kędzior&oldid=72747557”