BMP-3
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Kurgańska Fabryka Maszyn |
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
3 + 7 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
UTD-29M o mocy 500 KM (ok. 370 kW) |
| Transmisja |
hydromechaniczna |
| Długość |
7200 mm |
| Szerokość |
3150 mm |
| Wysokość |
2300 mm / 2450 mm |
| Prześwit |
450 mm |
| Masa |
bojowa: 18,7 T |
| Moc jedn. |
19,7 kW/T |
| Osiągi | |
| Prędkość |
70 km/h |
| Zasięg pojazdu |
600 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| armata 100 mm 2A70 armata 30 mm 2A72 | |
| Użytkownicy | |
| ZSRR, Federacja Rosyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Kuwejt, Ukraina, Azerbejdżan, Kazachstan | |
BMP-3 – radziecki bojowy wóz piechoty.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wprowadzenie pod koniec lat 70. XX wieku do uzbrojenia Armii Radzieckiej bojowego wozu piechoty BMP-2 nie zatrzymało prac nad wozami tej kategorii. Poza próbami udoskonalania BMP-2 rozpoczęto prace nad bojowym wozem piechoty nowej generacji.
Podstawą do prac nad nowym bojowym wozem piechoty stał się prototypowy lekki czołg pływający Obiekt 685[1]. Nie został on wprowadzony do uzbrojenia, ale jego podwozie uznano za na tyle udane, że postanowiono wykorzystać je w budowie nowego bwp. Zespołem konstruującym miał kierować A. Błogonrawow (później zastąpił go A. Nikonow).
Konstruktorzy postanowili nie wprowadzać większych zmian w konstrukcji podwozia, dlatego projektowany bojowy wóz piechoty zachował typowo czołgowy układ przedziałów z silnikiem w tylnej części (większość bwp ma silnik w przedniej części, co umożliwia umieszczenie dużych drzwi z tyłu pojazdu). Zmieniono jednak silnik na płaski UTD-29, dzięki czemu nad silnikiem powstała wolna przestrzeń o wysokości kilkudziesięciu centymetrów. Po otwarciu górnych pokryw przedziału desantowego możliwe jest opuszczenie wozu przez małe drzwi w tylnej części wozu, ale jest to rozwiązanie znacznie mniej bezpieczne i wygodne niż w innych bwp.
Kadłub nowego bwp został nieznacznie podwyższony w porównaniu z Obiektem 685. Wykonano go ze stopu aluminium. Pojazd wyposażono w przekładnię hydromechaniczną i hydrokinetyczny mechanizm skrętu GOMP. Nowy prototyp był prawdopodobnie pierwszym radzieckim pojazdem pancernym pozbawionym zewnętrznych zbiorników paliwa. Pojemność zbiorników wewnętrznych wynosiła 690 dm³ i zapewniała zasięg 600 km.
Dzięki nowym gąsienicom o szerokości 380 mm i pędnikom wodnym nowy wóz miał mieć lepsze właściwości trakcyjne i prędkość pływania.
Uzbrojenie nowego wozu miało stanowić 30 mm armata 2A42, 30 mm granatnik automatyczny AGS-17, karabin maszynowy PKT i wyrzutnia ppk 9M113 Konkurs. Uzbrojenie miało być zamocowane w płaskiej bezzałogowej wieży. Dodatkowo w przedniej części kadłuba zainstalowano dwa kursowe PKT.
Prototypy wozu w takiej konfiguracji oznaczonej jako Obiekt 688 były gotowe do prób w 1981 roku. Prototypy miały numery 602 i 603.
W 1982 roku powstały następne prototypy oznaczone numerami 601 i 604. Były one wyposażone w nową wieżę opracowaną w KBP z Tuły. W nowej wieży zainstalowane były nowe wzory uzbrojenia, 100 mm armata 2A70 sprzężona z 30 mm armatą 2A72 i 7,62 karabinem maszynowym PKT. Armata 2A70 pełniła dodatkowo rolę wyrzutni ppk 9M117 Bastion (AT-10). Ostatecznie zrezygnowano z testów wozów ze starą wieżą i postanowiono zbudować jeszcze dwa prototypy z wieżami z Tuły (nr. 605 i 606). Zbudowano łącznie 27 pojazdów prototypowych. Od 1985 roku cztery wozy skierowano do prób państwowych.
Produkcję seryjną nowego bojowego wozu piechoty uruchomiono w 1986 roku. Wozy seryjne wyposażane były w nowe silniki UTD-29M o mocy 370 kW. W marcu 1988 roku pierwsze 10 wozów seryjnych zostało skierowanych do jednego z pułków Białoruskiego Okręgu Wojskowego w celu przeprowadzenia prób w warunkach polowych[2]. Wyniki prób okazały się niejednoznaczne. Nowy pojazd miał bardzo dużą siłę ognia, ale jednocześnie był bardzo awaryjny. Z uwagi na nietypowe umieszczenie, skomplikowana była wymiana silnika, zajmująca 20 godzin[3]. Dodatkowo okazało się, że hydrokinetyczny mechanizm skrętu GOMP wymaga częstych regulacji, możliwych jedynie po zdemontowaniu silnika[3]. Za niezbyt optymalne uznano także rozmieszczenie desantu[3].
Pomimo uwag krytycznych BMP-3 był produkowany i kolejne pojazdy kierowano do jednostek. Z czasem zmniejszyła się awaryjność pojazdu, ale rozmieszczenia żołnierzy desantu w wozie nie można było poprawić. Między 1988 a 1992 rokiem w BMP-3 całkowicie przezbrojono jako pierwszy jeden z pułków Syberyjskiego Okręgu Wojskowego[3]. W lutym 2010 roku na uzbrojeniu wojsk Federacji Rosyjskiej pozostawały 464 BMP-3. Stanowią one uzbrojenie: 5 Samodzielnej Brygady Zmotoryzowanej, 9 Samodzielnej Brygady Zmotoryzowanej, 74 Samodzielnej Brygady Zmotoryzowanej oraz 20 Samodzielnej Brygady Zmotoryzowanej.
BMP-3 odniósł spory sukces eksportowy. W 1989 roku Zjednoczone Emiraty Arabskie i Kuwejt zamówiły odpowiednio 650 i 150 egzemplarzy BMP-3. Wozy eksportowane do krajów arabskich posiadają termowizor Mamut-Athos (taki sam jak czołgi Leclerc) umieszczony w osłonie z tyłu wieży. Później 43 wozy sprzedano cypryjskim Grekom, a 40 przekazano Korei Południowej w zamian za anulowanie części długów. Po rozpadzie ZSRR część BMP-3 znalazła się na uzbrojeniu armii Ukrainy, Azerbejdżanu i Kazachstanu. Według niepotwierdzonych informacji pewną liczbę tych wozów zakupiły także ChRL, Sri Lanka i Syria.
Sprzedaż BMP-3 umożliwiła kontynuowanie rozwoju tego pojazdu i powstanie kolejnych wersji:
- zmodernizowana wersja eksportowa dla Zjednoczonych Emiratów Arabskich wyposażona w nowy celownik połączony z laserowym dalmierzem/podświetlaczem celu. Wersja ta nie posiada bloku laserowego podświetlacza celu KDT-2 nad lufą.
- BMP-3 wyposażony w system obrony aktywnej Arena (wersja nieprodukowana seryjnie). Zaprezentowany w 1999 roku zmodyfikowany pojazd miał także nowy zestaw celowników (o nazwie Buklet, ze stabilizowanym termowizorem Iris, celownikiem dziennym BZS-1, przeciwlotniczym PPB-2 i stabilizowanym, obrotowym przyrządem obserwacyjnym dowódcy TKN-A1).
- BMP-3W - wersja wyposażona w dodatkowy pancerz składający się z elementów pasywnych i reaktywnych. Masa dodatkowego pancerza wynosi 4150 kg. Pojazd w tej wersji nie pływa. Prawdopodobnie nieprodukowany seryjnie.
- BMP-3 - wersja z nową wieżą. Posiada takie samo uzbrojenie główne (armaty 2A70 i 2A72), jak standardowe BMP-3, ale wyposażony jest w termowizor i panoramiczny przyrząd obserwacyjny dowódcy. Z armaty można odpalać nowe ppk 9M117M1 Arkan.
- BREM-Ł Beglianka - początkowo znany jako Obiekt 691, wóz ewakuacyjny. Prawdopodobnie produkowany seryjnie dla ZEA.
- TZM Wostorg - maszyna inżynieryjno-drogowa. Nieprodukowany seryjnie.
- BRM-3K Ryś - bojowy wóz rozpoznawczy. Prototyp miał oznaczenie Obiekt 501. Przyjęty do uzbrojenia Armii rosyjskiej w 1995.
- BMP-3K - wersja dowodzenia z ograniczonym zapasem amunicji (22 naboje 100 mm, 3 ppk). Wóz posiada dodatkową radiostację TNA-4-6 i generator prądotwórczy AB1-P30.
- BMP-3F - wersja opracowana prawdopodobnie dla piechoty morskiej. Posiada dodatkowe uszczelnienia kadłuba i zwiększony zapas pływalności. Może pływać do 7 godzin i strzelać przy stanie morza do 3° Beauforta.
- BMP-3 - pojazd do nauki jazdy. Ma mniejszą o 2,3 T masę. Zamiast wieży jest zainstalowana oszklona kabina.
- Obiekt 699 - podwozie bazowe o masie 12 T. Można na nim montować wyposażenie o masie do 6 T. Wykorzystując to podwozie opracowano wersje:
- niszczyciel czołgów z ppk Kornet
- niszczyciel czołgów z ppk Krizantema
- działo samobieżne 2S31 Wena
- zestaw przeciwlotniczy z wieżą Wildcat (uzbrojony w dwie armaty 30 mm Mauser i cztery rakiety naprowadzane na podczerwień)
- zestaw przeciwlotniczy z wieżą zestawu Pancyr.
Opis konstrukcji
[edytuj | edytuj kod]BMP-3 jest pływającym opancerzonym, gąsienicowym wozem bojowym, przeznaczonym do wspierania czołgów.
Załogę BMP-3 tworzy dowódca, kierowca, działonowy i siedmiu żołnierzy desantu. Kierowca i dwóch żołnierzy desantu zajmują miejsce w przedniej części pojazdu, działonowy i dowódca w wieży, a pięciu żołnierzy desantu w przedziale pomiędzy wieżą a przedziałem napędowym.
W przedniej części kadłuba znajduje się przedział kierowania. W środkowej przedział bojowy z wieżą, a w tylnej przedział desantu i napędowy. Opancerzenie kadłuba i wieży chroni przed ostrzałem broni strzeleckiej i odłamkami pocisków artyleryjskich (według oficjalnych danych pancerz czołowy chroni przed pociskami przeciwpancernymi o kalibrze do 30 mm[4], ale niska masa wozu sugeruje, że tak wysoka skuteczność opancerzenia jest mało prawdopodobna). Kadłub wykonany jest ze stopu aluminium[4].
W przedziale napędowym umieszczony jest silnik i układ przeniesienia mocy. Napęd BMP-3 stanowi 10-cylindrowy czterosuwowy, wysokoprężny, chłodzony cieczą silnik UTD-29M o mocy 370 kW. Silnik ma układ widlasty, kąt rozwarcia cylindrów wynosi 144°. Moc z silnika na koła napędowe jest przenoszona przy pomocy hydromechanicznego układu przeniesienia mocy połączonego z hydrokinetycznym mechanizmem skrętu GOMP. Mechanizm przenoszenia mocy umożliwia ruch wozu do tyłu, hamowanie oraz skręcanie.
Zawieszenie pojazdu oparte jest na drążkach skrętnych. Dodatkowo, 1., 2. i 6. para kół jezdnych wyposażona jest w amortyzatory hydrauliczne.
Napęd w wodzie zapewniają dwa pędniki strugowodne, co umożliwiło zwiększenie prędkości i manewrowości w wodzie w stosunku do poprzednich konstrukcji[4].
W przedziale kierowania stanowiska mają kierowca i dwóch żołnierzy desantu po jego obu stronach. Kierowca obserwuje teren przed wozem za pomocą trzech peryskopów. Środkowy peryskop może być zamieniony na peryskop nocny. Kierowca i obaj żołnierze mają trzy indywidualne włazy w górnej płycie[3].
Żołnierze desantu siedzący po obu stronach kierowcy obsługują kursowe karabiny maszynowe PKT kalibru 7,62 mm[3]. Każdy z nich może obserwować teren przed wozem przy pomocy dwóch peryskopów. Kursowe karabiny maszynowe mają kąt ostrzału w pionie od -5 do +15°, w poziomie w zakresie 35° (odpowiednio w prawą i lewą stronę)[2]. Po zablokowaniu, mogą być odpalane zdalnie przez kierowcę[2].
W środkowej części pojazdu znajduje się przedział bojowy z wieżą obrotową. Wieża pancerna ma kształt stożka ściętego. W wieży znajduje się zasadnicze uzbrojenie wozu: 100 mm armata 2A70, 30 mm armata 2A72 i sprzężony z nimi karabin maszynowy PKT. Maksymalny kąt wychylenia armat +60° pozwala używać armaty 2A72 jako broni przeciwlotniczej. Wokół wieży zamocowane jest sześć wyrzutni granatów dymnych 902W Tucza.
Armata 2A70 ma masę 330 kg. Ma lufę cienkościenną, gwintowaną. Można z niej wystrzeliwać pociski odłamkowo-burzące ZUOF-17 ładowane przy pomocy automatu. W karuzeli automatu znajdują się 22 naboje (łączny zapas amunicji 40 naboi). Armata 2A70 pełni także rolę wyrzutni ppk 9M117/9M117M. W wersji dla tej armaty mają one oznaczenie ZUBK-10-3. Ppk muszą być ładowane ręcznie. W wozie przewożone jest 8 ppk. Naprowadzanie pocisków przeciwpancernych zapewnia laserowy podświetlacz celów 1D16-2 (lub nowszy 1D-16-3) umieszczony w bloku KDT-2 zamocowanym nad lufą.
Armata 2A72 jest bronią automatyczną. Zapas amunicji to 500 naboi. Stosowane są naboje odłamkowe i przeciwpancerne rdzeniowe. Zapas amunicji do km PKT wynosi 6000 sztuk.
Do celowania służy działonowemu system kierowania ogniem 2K23 złożony z komputera balistycznego 1W539, celownika 1K12-2 (lub nowszego 1K13-2) i przeciwlotniczych PPB-2 (działonowego) i 1PZ-10 (dowódcy). Dodatkowo dowódca dysponuje dzienno-nocnym przyrządem obserwacyjnym TKN-3MB. Użycie torów nocnych przyrządów obserwacyjno-celowniczych wymaga użycia reflektora podczerwieni OU-5 (zamocowany z prawej strony lufy)
Pomiędzy wieżą a przedziałem napędowym znajduje się przedział desantowy. Zajmuje w nim miejsce pięciu żołnierzy desantu, w tym trzech na poprzecznej ławce wzdłuż tylnej ściany przedziału desantowego i dwóch na składanych siedzeniach przy burtach między ławką a wieżą[5]. Mogą oni prowadzić ogień przez cztery strzelnice w burtach bwp i jedną w tylnych prawych drzwiach (tylko w pozycji leżącej)[2]. Żołnierze opuszczają przedział desantowy dwoma korytarzami nad silnikiem, po otwarciu dwóch tylnych drzwi i dwóch górnych prostokątnych włazów nad całą długością korytarzy[6]. Otwierają się one na zewnątrz i osłaniają częściowo przechodzących nad przedziałem silnikowym żołnierzy[2]. W górnych włazach umieszczone są dwa małe luki pozwalające prowadzić z wnętrza pojazdu ogień do celów wysoko położonych[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Bartłomiej Kucharski, BMP-3 Manuł wejdzie do produkcji [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM, 21 maja 2023 [dostęp 2023-06-03] (pol.).
- ↑ a b c d e f Szulc 2001 ↓, s. 15.
- ↑ a b c d e f Szulc 2001 ↓, s. 16.
- ↑ a b c Szulc 2001 ↓, s. 14.
- ↑ Szulc 2001 ↓, s. 16-17.
- ↑ Szulc 2001 ↓, s. 15-16 (zdjęcia).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Igor Witkowski, Lekkie i średnie opancerzone wozy bojowe, Warszawa: WiS, 1993, ISBN 83-86028-02-5, OCLC 749866876.
- Dariusz Użycki, BWP-3, Nowa Technika Wojskowa 3/93. ISSN 1230-1655
- Janusz Magnuski, Jeszcze o BMP-3, Nowa Technika Wojskowa 6/93
- Tomasz Szulc. Bojowy wóz piechoty BMP-3. „Nowa Technika Wojskowa”. 11/2001, listopad 2001. ISSN 1230-1655.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona internetowa producenta
- Marcin Gawęda, BMP-3 – najlepiej uzbrojony BWP na świecie. Anatomia siły ognia [online], defence24.pl, 26 grudnia 2014 [zarchiwizowane z adresu 2016-02-10].
| Czołgi | |
|---|---|
| Działa samobieżne i moździerze | |
| Pojazdy przeciwlotnicze | |
| Samobieżne wyrzutnie rakietowe | |
| Transportery opancerzone | |
| Bojowe wozy piechoty | |
| Pojazdy rozpoznawcze | |
| Samochody ciężarowe | |
| Inne pojazdy | |
| Pociągi pancerne | |
| Konstrukcje doświadczalne i prototypowe | |
| Pojazdy bezzałogowe |
