Przejdź do zawartości

Kuchnia fińska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Karjalanpiirakat – tradycyjne fińskie pierogi z cienkiego ciasta żytniego z nadzieniem z ryżu. Przed podaniem na gorącym cieście rozsmarowuje się masło, często zmieszane z drobno pokrojonym gotowanym jajkiem (voimuna paisti)

Kuchnia fińska – sztuka kulinarna Finlandii; ogół potraw i napojów charakterystycznych dla tego kraju.

Łączy dania tradycyjne i haute cuisine z nowoczesną kuchnią w stylu kontynentalnym. Ryby i mięso odgrywają ważną rolę w tradycyjnych fińskich potrawach z zachodniej części kraju, a dania z części wschodniej tradycyjnie bazują na różnych warzywach i grzybach. Fińska kuchnia często używa pełnoziarnistych produktów (żyto, jęczmień, owies) i jagód (np. borówki, brusznice moroszki i owoców rokitnika). Różne odmiany rzepy były powszechne w tradycyjnych potrawach, ale zostały zastąpione przez ziemniaki po ich wprowadzeniu w XVIII wieku. Mleko i jego pochodne, jak maślanka są powszechnie stosowane.

W 2007 roku w głosowaniu zorganizowanym przez gazetę „Iltalehti” czytelnicy uznali karjalanpaisti za fińskie danie narodowe[1], natomiast w 2016 w podobnym głosowaniu zorganizowanym przez Suomalaisen ruokakulttuurin edistämissäätiö ELO daniem narodowym wybrano chleb żytni, a karjalanpaisti zajęło drugie miejsce[2][3].

Potrawy

[edytuj | edytuj kod]
Leipäjuusto tu podany z dżemem z moroszki

Tradycyjne potrawy fińskie to:[4]

  • Kaalikääryleet – ruloniki z kapusty
  • Dziczyzna: mięso z jelenia, łosia, kaczki, zająca itp.
  • Hernekeitto – zupa z zielonego groszku, serwowana w czwartki z naleśnikami na deser
  • Leipäjuusto także juustoleipä – podpiekany świeży ser krowi
  • Viili – jogurt ze fermentowanego mleka
  • Perunamuusi – rodzaj purée ziemniaczanego
  • Lihapullat – klopsiki, często z sosem
  • Palvikinkku i palviliha – wedzona wieprzowina lub wołowina
Desery[5]

Przystawki

[edytuj | edytuj kod]
  • Graavilohi - Łosoś marynowany
  • Paistettu Matia - smażona ikra
  • Veripalttu Kluski z krwią


Potrawy świąteczne

[edytuj | edytuj kod]

Ostatki

[edytuj | edytuj kod]
Laskiaispulla

Wielkanoc

[edytuj | edytuj kod]
  • Mämmi – wielkanocny pudding słodzony żytnią owsianką, serwowany z cukrem, mlekiem lub śmietaną
  • Pascha – deser pochodzący z Rosji

Boże Narodzenie

[edytuj | edytuj kod]
  • Joulupöytä (dosł. stół świąteczny) – zestaw wielu typowo świątecznych dań
  • Glögi – grzane wino podawane w sezonie zimowym

Kuchnia regionalna

[edytuj | edytuj kod]

Laponia

[edytuj | edytuj kod]
Renifer sautée z purée ziemniaczanym, dżemem brusznicowym i kiszonymi ogórkami

Karelia

[edytuj | edytuj kod]
  • Karjalanpiirakat – rodzaj płaskiego pieroga otwartego, składającego się z dwóch warstw: spodniej z ciasta z mąki pszenno-żytniej, oraz wierzchniej, wykonanej z purée ziemniaczanego lub gotowanego ryżu
  • Karjalanpaisti – potrawa typu eintopf, częsty element bożonarodzeniowego menu w całej Finlandii
  • Sultsina – sprzedawana na rynku w Joensuu i okolicy

Sawonia

[edytuj | edytuj kod]
  • Kalakukko – ciasto z rybnym nadzieniem
  • Mykyrokka – zupa z krwi zwierzęcej z pierogami
  • Lörtsy – słodkie ciastko nadziewane dżemem

Ostrobotnia i Wyspy Alandzkie

[edytuj | edytuj kod]

W związku z wyraźnymi wpływami kultury szwedzkiej, kuchnia zachodnia różni się znacząco od wschodniej.

  • Klimppisoppa – zupa z mąką i pierogami
  • Ålandskie naleśniki – zazwyczaj z resztek owsianki, serwowane z zupą śliwkową
  • Szwedzki svartbröd "czarny chleb" ze szwedzkojęzycznych regionów Åland; podobny skärgårdslimpa ("wyspiarski chleb", w nawiązaniu do Åland), wyrabia się na południowym wybrzeżu, a w Malaxie w Ostrobotnii malaxlimpa. Chleb żytni, zabarwiony ciemnym syropem

Inne specjalności

[edytuj | edytuj kod]

Posiłki

[edytuj | edytuj kod]
Lohikeitto – popularna w krajach nordyckich zupa z łososia

W Finlandii spożywane są trzy główne posiłki w ciągu dnia: śniadanie, obiad i kolację. Posiłki są często jednodaniowe, składające się z mięsa, do tego ziemniaków, ryżu lub makaronu. Zupy nie są podawane na przystawki, częściej są cięższym pojedynczym posiłkiem. Podczas posiłków pije się często wodę, nalewaną prosto z kranu.

Śniadanie

[edytuj | edytuj kod]

Śniadanie jest postrzegane jako istotny posiłek i zwykle składa się z kanapek. Kanapka jest często posmarowana margaryną, ma pikantne dodatki, takie jak żółty ser lub wędliny. Produkty z kwaśnego mleka, takie jak jogurt lub viili są także powszechne, zazwyczaj podawane w misce z płatkami kukurydzianymi lub muesli, a czasem z cukrem, owocami lub dżemem. Je się też owsiankę (puuro) i spożywane z masłem voisilmä lub z mlekiem, owocami lub dżemem, zwłaszcza z malin lub truskawek (czasami z borówek). Napoje to mleko, soki, herbaty lub kawy.

Przerwy na kawę

[edytuj | edytuj kod]

Finowie piją dużo kawy. Piciu kawy często towarzyszą słodkie bułki lub kanapki. Większość firm wyznacza czas wolny na przerwy na kawę, a podawanie kawy jest nieodłączną częścią każdej wizyty w prywatnym domu.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Se on karjalanpaisti!. iltalehti.fi, 2007-12-06. [dostęp 2016-12-28]. (fiń.).
  2. Suomalaiset päättivät: Ruisleipä on maamme kansallisruoka. yle.fi, 2017-01-19. [dostęp 2017-11-05]. (fiń.).
  3. Suomen kansallisruoka on ruisleipä. elo-saatio.fi, 2017-01-19. [dostęp 2017-11-05]. (fiń.).
  4. Kuchnia Fińska | Notatnik Kuchenny - Smaki całego świata [online] [dostęp 2021-05-21] (pol.).
  5. Justyna Maserak, Tradycyjne fińskie łakocie + wyniki konkursu [online], Świat jest piękny!, 21 sierpnia 2014 [dostęp 2021-05-10] (pol.).
  6. Pannukakku - fiński naleśnik z piekarnika [online], Pannukakku - fiński naleśnik z piekarnika [dostęp 2021-04-30].