Plac Nowy Targ we Wrocławiu
Stare Miasto | |
![]() | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Poprzednie nazwy |
Neumarkt |
Plan | |
![]() | |
Położenie na mapie Wrocławia ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ![]() | |
51,111232°N 17,038199°E/51,111232 17,038199 |
Nowy Targ (niem. Neumarkt, współczesna nazwa administracyjna plac Nowy Targ) – jeden z trzech historycznych placów targowych Starego Miasta we Wrocławiu, obok Rynku i placu Solnego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W XII do lewobrzeżnego Wrocławia napływali goście m.in. Waloni, Niemcy i Żydzi szukający opieki u księcia lub biskupa. Od XIII w. rozpoczyna się także proces lokacji Wrocławia. Osada wrocławska powstała wokół dzisiejszego Nowego Targu i posiadała już w 1214 własny statut, pola i lasy. Na początku XIII w. popierał napływ niemieckich osadników książę Henryk I, dzięki niemu posiadali osiadli we Wrocławiu Niemcy ze swym sołtysem Godinusem osobną gminę i statut[1]. Obecność ich dowodzi, że na terytorium miejskim obowiązywało specjalne sądownictwo według prawa magdeburskiego, a sołtysi sprawowali tam władzę w imieniu księcia.
Później plac został rozszerzony na zachód. W kierunku północnym i południowym wychodziły z placu po trzy ulice, na zachód dwie, zaś na wschód jedna, prowadząca do Nowego Miasta. Na placu znajdował się niegdyś długi budynek kramów kupieckich, wyburzony w początku XX wieku oraz zaginiona po 1945 roku fontanna Neptuna, zwana Gabeljürgen (Jurek z widłami). Oryginalną rzeźbę Neptuna odnaleziono w Wielowsi koło Sycowa dopiero jesienią 2022[2].
W 1909 przeniesiono handel z Nowego Targu do pobliskiej Hali Targowej.
W czasie II wojny światowej zbudowano pod powierzchnią placu obszerny schron, w którym znajdowały się sklepy, a pod koniec lat 90 XX wieku klub muzyczny. W ostatnich tygodniach wojny większość zabudowy placu uległa całkowitemu zniszczeniu, zachowały się jedynie budynek administracyjny (obecnie oddział Urzędu Miasta) oraz kamienica na rogu ul. Jodłowej.
W latach powojennych funkcjonowało tu targowisko, na którym handlowano głównie starzyzną. Jednak ówczesne władze decyzją z dnia 21 lipca 1963 r. przeniosło handlujących na ulicę Krakowską. W latach 50. i 60. wzniesiono wokół placu budynki mieszkalne według projektu Ryszarda Natusiewicza, Włodzimierza Czerechowskiego oraz Anny i Jerzego Tarnawskich. Zabudowano przy tym środkową ulicę pierzei północnej.
W 2013 roku zakończyły się prace przebudowy placu; w miejsce schronu powstał podziemny parking.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Zabudowa przedwojenna[edytuj | edytuj kod]
-
Nowy Targ w 1890.
-
Nowy Targ i Fontanna Neptuna przed rokiem 1945.
Zabudowa modernistyczna[edytuj | edytuj kod]
-
Wschodnia pierzeja powojennej zabudowy proj. Ryszarda Natusiewicza, Włodzimierza Czerechowskiego oraz Anny i Jerzego Tarnawskich.
-
Pierzeja zachodnia
-
Dachy nowych budynków
-
Budynek przy ul. Piaskowej
-
Fragment nowej zabudowy przy ul. Szerokiej
Stan obecny[edytuj | edytuj kod]
-
Plac współcześnie
-
Stan elewacji pierzei północnej
-
Biurowiec Skanska, proj. Maćków Pracownia Projektowa.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Studia i materiały do historii wojskowości. PAN. WIH. t. 30. 1989, Goliński s. 23
- ↑ Maciej Wołodko , Barokowy Neptun z Nowego Targu przetrwał wojnę i wraca do Wrocławia., 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-07] .