Ulica Sukiennice we Wrocławiu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ulica Sukiennice
Stare Miasto
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

113 m

Poprzednie nazwy

Tuchhausstraße
Elisabethstraße

Przebieg
Rynek (Rynek Ratusz)
Zaułek Grotowskiego
Nowy Ratusz
Rynek (Rynek Ratusz)
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ulica Sukiennice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Ulica Sukiennice”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ulica Sukiennice”
51°06′35,891″N 17°01′55,631″E/51,109970 17,032120
Multimedia w Wikimedia Commons
Widok z zachodu
Widok ze wschodu
Początek ul. Sukiennice
Ul. Sukiennice 7-8
Zaułek J. Grotowskiego, przecznica – ul. Sukiennice
Budynek historycznych Sukiennic

Ulica Sukiennice – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście, przebiegająca przez zespół zabudowy śródrynkowej (tretu), który położony jest w obrębie wrocławskiego Rynku. Droga przypisana do ulicy ma 113 m długości. Ma ona status drogi wewnętrznej. Powstała po zburzeniu istniejących tu dawnych Sukiennic i zastąpieniu ich nową zabudową, ówcześnie przeznaczoną na cele głównie mieszkalne. Przy współczesnej ulicy znajdują się w jej pierzejach zarówno budynki historyczne wpisane do rejestru zabytków lub w przypadku jednego z nich ujęte w gminnej ewidencji zabytków, jak i współczesne. Część budynków należy do Urzędu Miejskiego Wrocławia i wykorzystywana jest dla potrzeb administracji samorządowej oraz Muzeum Miejskiego Wrocławia.

Położenie, droga i jej przebieg[edytuj | edytuj kod]

Ulica biegnie przez zespół zabudowy śródrynkowej, tzw. tret, położony w obrębie Rynku. Obszar ten leży w obrębie samorządowego osiedla Stare Miasto obejmującego między innymi Stare Miasto we Wrocławiu[1][2]. Droga przypisana do ulicy ma 113 m długości i położona jest na działce ewidencyjnej o polu powierzchni wynoszącym 855 m². Ma ona status drogi wewnętrznej[a][1][3][4][5], o dominującym ruchu pieszym[6][7], z dopuszczeniem ruchu samochodowego wyłącznie w celu zapewnienia dojazdu do poszczególnych obiektów wyłącznie ich użytkownikom, pojazdom specjalnym oraz dostawczym w określonych godzinach[8]. Wymaga się aby nawierzchnia drogi była wykonana wyłączenie jako posadzka z kostki i płyt kamiennych, a sposób jej ułożenia nawiązywał do istniejącego układu graficznego[9].

Łączy się ona z następującymi placami i innymi ciągami komunikacyjnymi[3]:

Po stronie wschodniej ulica łączy się z Rynkiem (Rynek Ratusz) normalnym połączeniem otwartym[3][11], a przy krańcu zachodnim ulica łączy się z Rynkiem (Rynek Ratusz) poprzez przejście bramowe w budynku Starego Ratusza[3][11][14]. Natomiast zaułek Jerzego Grotowskiego, z którym powiązana jest ulica Sukiennice, przebiega przez przejścia bramowe w budynku przy ulicy Sukiennice 5 (kierunek północy)[12][15] i przy ulicy Sukiennice 11 (kierunek południowy)[12][16].

Nazwy[edytuj | edytuj kod]

W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:

Niemiecka nazwa ulicy – Elisabethstraße – została nadana cześć Elżbiety Ludwiki Wittelsbach (urodzona 13.11.1801 r., zmarła 14.12.1873 r. w Dreźnie), żony ówczesnego następcy tronu, a późniejszego króla Prus – Fryderyka Wilhelma IV Pruskiego. Elżbieta była córką króla Bawarii – Maksymiliana I Józefa Wittelsbacha. Ulicę nazwano jej imieniem z okazji pobytu we Wrocławiu książęcej pary w roku 1824[17]. Współczesna nazwa ulicy – ulica Sukiennice – została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 94 z dnia 20.12.1945 r.[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

W miejscu dzisiejszej ulicy znajdowała się zabudowa średniowiecznego zespołu budynków – Sukiennic, zwanych też Domem Kupców. Po wprowadzeniu w Prusach swobody handlu, a tym samym zniesieniu przywilejów w tym zakresie, zdecydowano o zbudowaniu budynków mieszkalnych w miejscu Domu Kupców. Wraz z projektem nowej zabudowy wytyczono także ulicę – dzisiejszą ulicę Sukiennice. W wyniku działań wojennych prowadzonych podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r. część domów uległa zniszczeniu. Pozostałe po wojnie wyremontowano lub odbudowano i funkcjonują także współcześnie, w dużej części z nowym przeznaczeniem. Wolną od zabudowy przestrzeń wykorzystano do zbudowania w latach 90. XX wieku nowego budynku pod numerem 6-7[19][20][21][22].

 Osobny artykuł: Sukiennice we Wrocławiu.

Zabudowa i zagospodarowanie[edytuj | edytuj kod]

Ulica zabudowana jest dwiema ciągłymi pierzejami, na które składają się budynki zabytkowe oraz współczesna zabudowa uzupełniająca i zabytkowym budynkiem zamykającym zachodni kraniec ulicy, w którym wykonano przejścia i przejazd bramowy[3][20][22][23]. Przy ulicy znajdują się następujące punkty adresowe[3]: 1-2[24], 3-4[25], 5[15], 6[26], 7[27], 8[28], 9[14], 9a[29], 10[30], 11[16], 12[31], 13[32], 14/15[33].

W lokalach użytkowych dolnych kondygnacji znajdowały się i znajdują między innymi różne lokale gastronomiczne takie jak np. pod nr 1-2: restauracja Vega[34], pod nr 6: restauracja Rybna[35], Gospoda Wrocławska[36], Quorematto[37], pod nr 9a: restauracja Pod Papugami[38]. Część budynków należy do Urzędu Miejskiego Wrocławia i jest użytkowania dla potrzeb administracji samorządowej miasta, tak jak np. pod nr 9 i 10: biura związane z Urzędem Miejskim Wrocławia, Radą Miejską i Prezydentem Wrocławia[14][30], czy też muzeum pod nr 14/15: Muzeum Miejskie Wrocławia[39][40], Muzeum Sztuki Mieszczańskiej - Stary Ratusz[41][42].

Ochrona i zabytki[edytuj | edytuj kod]

Ochrona obszarowa[edytuj | edytuj kod]

Obszar, przez których przebiega ulica Sukiennice, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII–XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod nr. rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.[23][43][44][45]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[46][47][48]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego oraz historycznego charakteru najstarszej części miasta[49][50]. Ochronie, w postaci wymogu ich zachowania, podlegają także przejścia przez blok zabudowy śródrynkowej łączące poszczególne odcinki rynku Ratusz, w tym między innymi pasaż usługowy "Przejście Sukiennice"[51] oraz "Przejście Pokutnicze" – łączące ulicę Więzienną z ulicą Św. Doroty (obecnie Zaułek Jerzego Grotowskiego)[52]. Także cały blok śródrynkowy podlegają ochronie oraz wskazywane są jako obiekty stanowiące centralną dominantę o najwyższej hierarchii i najbardziej prestiżowym znaczeniu[53].

Obiekty chronione[edytuj | edytuj kod]

Przy ulicy oraz w bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki[23][54][55]:

Obiekty zabytkowe
strona obiekt[b], adres powstanie, rodzaj ochrony, nr rej.[c], INSPIRE_ID[d] fotografia
północna Kamienica "Pod bł. Jakubem"[23][56], obecnie budynek usługowy (Bar "Vega")[23]
Rynek Ratusz 27a[23] (ulica Sukiennice 1[54][55][56][57]) 		XIII wiek, lata 1821-1822; projekt Ferdinand Tschech[23] (1825 r., XX wiek[54])
rodzaj ochrony: rejestr zabytków A/4031/183 z dnia 15.02.1962 r.[23][54][55][56][57]
północna Kamienica "Pod Złotym Jabłkiem" z usługowym parterem, obecnie budynek biurowo-usługowy
ulica Sukiennice 2[23][54][55][58][59] 		XIV wiek, lata 1821-1822; projekt Ferdinand Tschech[23] (1825 r., XX wiek[54])
rodzaj ochrony: rejestr zabytków A/4032/184 z dnia 15.02.1962 r.[23][54][55][58][59]
północna Kamienica "Pod Murzynem" z usługowym parterem, obecnie budynek biurowo-usługowy
ulica Sukiennice 3[23][54][55][60][61] 		XIV wiek, lata 1821-1822; projekt Ferdinand Tschech[23] (1825 r., XX wiek[54])
rodzaj ochrony: rejestr zabytków A/4029/185 z dnia 15.02.1962 r.[23][54][55][60][61]
północna Kamienica "Pod Złotym Krzyżem" z usługowym parterem (lata 20. XX wieku sklep J. Henela & C. Fuchsa), obecnie budynek biurowo-usługowy
ulica Sukiennice 4[23][54][55][62][63] 		XIV wiek, lata 1821-1822; projekt Ferdinand Tschech[23] (1825 r., XX wiek[54])
rodzaj ochrony: rejestr zabytków A/4030/186 z dnia 15.02.1962 r.[23][54][55][62][63]
północna Kamienica "Pod Złotą Owcą", obecnie budynek usługowy (restauracja)
ulica Sukiennice 5[23][64] 		XIV-XV wiek, lata 20. XIX wieku, po 1945 r.
rodzaj ochrony: gminna ewidencja zabytków, mpzp[23]
północna, nad ulicą i południowa Dom Płócienników (kupiecki); od 1863 r. - Nowy Ratusz, obecnie Urząd Miasta Wrocławia[23][65][66][67]
ulica Sukiennice 9[23][65][55] (ulica Sukiennice 7-9[66][67], Rynek Ratusz 3-6[65][55][67]) 		lata 1521-1859 (rozebrany), lata 1860-1863 (projekt Friedricha Augusta Stülera) z elementami wcześniejszej budowli[23] (XV wiek, 1859 r.[65])
rodzaj ochrony: rejestr zabytków A/2688/206 z dnia 30.12.1970 r.[23][65][55][66][67]
południowa Kamienica, obecnie budynek Urzędu Miasta Wrocławia
ulica Sukiennice 10[23][54][55][68][69] 		XVI wiek - 1 połowa XVII wieku, lata 1821-1822; projekt Ferdinand Tschech[23] (1825 r., XX wiek[54])
rodzaj ochrony: rejestr zabytków A/2696/260 z dnia 30.12.1970 r.[23][54][55][68][69]
południowa Kamienica, obecnie budynek Urzędu Miasta Wrocławia
ulica Sukiennice 11[23][54][55][68][70] 		XVI wiek - 1 połowa XVII wieku, lata 1821-1822; projekt Ferdinand Tschech[23] (1825 r., XX wiek[54])
rodzaj ochrony: rejestr zabytków A/2696/260 z dn. 30.12.1970 r.[23][54][55][68][70]
południowa Kamienica "Pod Żelaznym Krzyżem", obecnie budynek Urzędu Miasta Wrocławia
ulica Sukiennice 12[23][54][55][71][72] 		XVI wiek - 1 połowa XVII wieku, lata 1823-1825; projekt Ferdinand Tschech[23] (1825 r., XX wiek[54])
rodzaj ochrony: rejestr zabytków 173/187 z dnia 15.02.1962 r.[23][54][55][71][72]
południowa Kamienica "Pod Słoniem", obecnie budynek Urzędu Miasta Wrocławia
ulica Sukiennice 13[23][54][55][71][73] 		XVI wiek - 1 połowa XVII wieku, lata 1823-1825; projekt Ferdinand Tschech[23] (1825 r., XX wiek[54])
rodzaj ochrony: rejestr zabytków 173/187 z dnia 15.02.1962 r.[23][54][55][71][73]
południowa Kamienica "Pod Złotym Aniołem", obecnie MUZEUM MIEJSKIE WROCŁAWIA
ulica Sukiennice 14[23][54][55][74][75] 		XVI wiek - 1 połowa XVII wieku, lata 20. XIX wieku[23] (1825 r., XX wiek[54])
rodzaj ochrony: rejestr zabytków 174/188 z dnia 15.02.1962 r.[23][54][55][74][75]
południowa Kamienica "Pod Złotym Gronem", obecnie MUZEUM MIEJSKIE WROCŁAWIA
ulica Sukiennice 15[23][54][55][74][76] 		XVI wiek - 1 połowa XVII wieku, lata 20. XIX wieku[23] (1825 r., XX wiek[54])
rodzaj ochrony: rejestr zabytków 174/188 z dnia 15.02.1962 r.[23][54][55][74][76]

Baza TERYT, EMUiA[edytuj | edytuj kod]

Dane Głównego Urzędu Statystycznego z bazy TERYT, spis ulic (ULIC)[77]:

  • województwo: DOLNOŚLĄSKIE (02)
  • powiat: Wrocław (0264)
  • gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Stare Miasto (0264059) delegatura
  • Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Stare Miasto (0986946)[78]
  • kategoria/rodzaj: ulica
  • Nazwa ulicy: ul. Sukiennice (21539)[3][78].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Ulica Sukiennice została pozbawiona kategorii drogowej rozporządzeniem nr 15 z 26.08.1998 r.[1].
  2. ↑ Dane o użytkowniku i przeznaczeniu danego obiektu podano według zapodanych źródeł. Dotyczą najczęściej użytkownika pierwszego lub ewentualnie następnych. Należy jednak wziąć pod uwagę ze względu na zachodzące zmiany, że dane te mogą być nieaktualne.
  3. ↑ Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez - gminna ewidencja zabytków.
  4. ↑ INSPIRE_ID - identyfikator zaimplementowany w ramach Infrastructure for Spatial Information in the European Community.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h ZDiUM drogi 2023 ↓, L.p. 6027 (Sukiennice).
  2. ↑ UMWr SIP Mapy 2024 ↓, Osiedla Wrocławia.
  3. ↑ a b c d e f g UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/u/1080/Sukiennice.
  4. ↑ UMWr SIP Mapy 2024 ↓, Mapa własności: działka Stare Miasto, AR_26, 110/2.
  5. ↑ ZGKiKM 2023 ↓, EGiB G5 026401_1.0001.AR_26.110/2).
  6. ↑ Uchwała RMWr 2003 ↓, § 34 ust. 3 pkt 2 lit. d.
  7. ↑ Uchwała RMWr 2003 ↓, § 34 ust. 5.
  8. ↑ Uchwała RMWr 2003 ↓, § 12 ust. 3 i 4.
  9. ↑ Uchwała RMWr 2003 ↓, § 34 ust. 3 pkt 4.
  10. ↑ a b UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/u/893/Rynek.
  11. ↑ a b c d UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/u/740/Rynek%20Ratusz.
  12. ↑ a b c UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/u/2123/zaułekGrotowskiego.
  13. ↑ ZDiUM drogi 2023 ↓, L.p. 7243 (Zaułek Grotowskiego Jerzego).
  14. ↑ a b c UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/31332/Sukiennice/9.
  15. ↑ a b UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/47401/Sukiennice/5.
  16. ↑ a b UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/48973/Sukiennice/11.
  17. ↑ a b c d e Heyduk 2012 ↓, s. 41 (Elisabethstr.).
  18. ↑ UMWD 2024 ↓, Mapy historyczne: 1863-1866, 1901, 1926-1937.
  19. ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 764 (Rynek).
  20. ↑ a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 850-851 (Sukiennice).
  21. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 221-227 (Rynek).
  22. ↑ a b Antkowiak 1970 ↓, s. 250 (Sukiennice).
  23. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao UMWr SIP Mapy 2024 ↓, Gminna ewidencja zabytków.
  24. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/26107/Sukiennice/1-2.
  25. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/42581/Sukiennice/3-4.
  26. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/41195/Sukiennice/6.
  27. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/13426/Sukiennice/7.
  28. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/38371/Sukiennice/8.
  29. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/24183/Sukiennice/9a.
  30. ↑ a b UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/47639/Sukiennice/10.
  31. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/28808/Sukiennice/12.
  32. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/31781/Sukiennice/13.
  33. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/pt/52678/Sukiennice/14--15.
  34. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/poi/2619.
  35. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/poi/2566.
  36. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/poi/2364.
  37. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/poi/2556.
  38. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/poi/2544.
  39. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/poi/715.
  40. ↑ Muzeum Miejskie 2024a ↓, O muzeum.
  41. ↑ UMWr SIP EMUiA 2024 ↓, /poi/poi/724.
  42. ↑ Muzeum Miejskie 2024b ↓, Sztuki Mieszczańskiej.
  43. ↑ NID 2023 ↓, s. 216.
  44. ↑ UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 68.
  45. ↑ WUOZ 2023 ↓, wiersz 7972.
  46. ↑ NID 2024 ↓, poz. 121.
  47. ↑ MP 1994 ↓, § 1, 3, załącznik.
  48. ↑ Uchwała RMWr 2003 ↓, § 8 ust. 1.
  49. ↑ wroclaw.pl 2016 ↓, /przedsiebiorczy-wroclaw/park-kulturowy-wroclaw.
  50. ↑ Uchwała RMWr 2014 ↓, § 1, załącznik 1.
  51. ↑ Uchwała RMWr 2003 ↓, § 34 ust. 3 pkt 2 lit. a.
  52. ↑ Uchwała RMWr 2003 ↓, § 34 ust. 3 pkt 2 lit. e.
  53. ↑ Uchwała RMWr 2003 ↓, § 34 ust. 3 pkt 5, 6.
  54. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae NID 2023 ↓, s. 242.
  55. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Uchwała RMWr 2003 ↓, § 34 ust. 1 pkt 1 lit. a.
  56. ↑ a b c UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8712.
  57. ↑ a b WUOZ 2023 ↓, wiersz 8327.
  58. ↑ a b UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8713.
  59. ↑ a b WUOZ 2023 ↓, wiersz 8328.
  60. ↑ a b UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8714.
  61. ↑ a b WUOZ 2023 ↓, wiersz 8329.
  62. ↑ a b UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8715.
  63. ↑ a b WUOZ 2023 ↓, wiersz 8330.
  64. ↑ UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8716.
  65. ↑ a b c d e NID 2023 ↓, s. 221.
  66. ↑ a b c UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8717.
  67. ↑ a b c d WUOZ 2023 ↓, wiersz 8334.
  68. ↑ a b c d WUOZ 2023 ↓, wiersz 8331.
  69. ↑ a b UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8718.
  70. ↑ a b UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8719.
  71. ↑ a b c d WUOZ 2023 ↓, wiersz 8332.
  72. ↑ a b UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8720.
  73. ↑ a b UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8721.
  74. ↑ a b c d WUOZ 2023 ↓, wiersz 8333.
  75. ↑ a b UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8722.
  76. ↑ a b UMWr ZW 2023 ↓, wiersz 8723.
  77. ↑ GUS 2024 ↓, ULIC.
  78. ↑ a b GUS 2024 ↓, ULIC: 21539.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Ulice i place Starego Miasta we Wrocławiu
ulice
ulice historyczne
place

Wrocław
Stare Miasto

Ulice, place i inne drogi osiedla Stare Miasto we Wrocławiu
Historyczne
Stare Miasto
ulice
place
bulwary
mosty
kładki
Ostrów Tumski
ulice
place
bulwary
mosty
pozostałe wyspy:
Bielarska, Daliowa,
Młyńska, Piasek,
Słodowa, Tamka
ulice
bulwary
mosty
kładki

Wrocław

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Sukiennice_we_Wrocławiu&oldid=72403967”