Pomnik Karola Świerczewskiego w Poznaniu
 Pomnik Karola Świerczewskiego i kościół św. Jerzego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce |
ul. Grochowska |
| Styl architektoniczny | |
| Projektant | |
| Całkowita wysokość |
18 m |
| Data budowy |
styczeń 1975 |
| Data odsłonięcia |
11 października 1975 |
| Data likwidacji |
8 czerwca 2009 |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
 52°24′25,679″N 16°52′27,779″E/52,407133 16,874383
| |
Pomnik Karola Świerczewskiego – modernistyczny pomnik istniejący od 1975 do 2009 w Poznaniu na Osiedlu Karola Świerczewskiego (obecnie os. ks. Popiełuszki, przy ul. Grochowskiej). Upamiętniał gen. Karola Świerczewskiego Waltera.
Opis dzieła[edytuj | edytuj kod]
Całość założenia (pomnik, tereny zielone, sieć wodno-kanalizacyjną) zaprojektowano na powierzchni 7 140 m². Projektantami bryły pomnika byli Anna Krzymańska i Ryszard Skupin. Centralnym akcentem dość rozległego założenia pomnikowego była 18-metrowa bryła betonu w kształcie rękojeści bagnetu wbitego w ziemię. Towarzyszyły jej dwie stele ze scenami batalistycznymi z życia generała (generał Świerczewski wśród walczących Hiszpanów oraz generał Świerczewski wśród walczącego proletariatu). Na pierwszej był wyryty napis: Rok 1917. Wielka Rewolucja Październikowa / Braterstwo Broni, Przyjaźń, Lenino – Bug – Studzianki – Poznań – Wał Pomorski – Kołobrzeg – Gdańsk – Odra-Nysa – Berlin; na drugiej: Rok 1936. Hiszpania / Polska jest wszędzie gdzie bronią wolności (Józef Sułkowski). Na wysokości 3,10 m zainstalowany był poziomy cokół z elementami rzeźbiarskimi (płaskorzeźby orderów Budowniczy Polski Ludowej, Virtuti Militari, Krzyż Grunwaldu, Krzyż Walecznych).
Na licu pomnika widniał napis Generał Karol Świerczewski – Walter. Budowniczy Polski Ludowej. 1897-1947 oraz cytat z wiersza Władysława Broniewskiego:
Nie o każdym śpiewają pieśni
lecz to imię opiewać będą
ono potrafi się wznieść
ponad historię legendą
Otoczenie pomnika zaprojektował Jan Kopydłowski.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pomnik powstał z inicjatywy działaczy społecznych poznańskiego Grunwaldu. W 1968 utworzony został Społeczny Komitet Budowy Pomnika Karola Świerczewskiego w Poznaniu na którego czele stanął Zygmunt Piękniewski (po jego śmierci w 1969 - Zygmunt Węgrzyk). Towarzyszyli mu w Prezydium Komitetu: Jan Dobry, Stanisław Gębczyński, Zenon Werner, Bolesław Usarewicz, Tadeusz Wojciechowski, Marian Jakubowicz, Wacław Głowiński, Czesław Skrzypek. Komitet formalnie działał jako stowarzyszenie[a].
W styczniu 1975 położono fundamenty pod pomnik. Prace realizowały przedsiębiorstwa miejskie oraz mieszkańcy Grunwaldu w ramach czynów społecznych. Prace ukończono jesienią 1975. Komitet Budowy rozwiązano 29 grudnia 1975.
Odsłonięcie[edytuj | edytuj kod]
Na uroczystość odsłonięcia 11 października 1975 przybyli przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej, LWP, przedstawiciele władz szczebla wojewódzkiego i miejskiego, kombatanci i mieszkańcy Poznania. Przemawiali: Józef Cichowlas (członek Egzekutywy KW PZPR, I sekretarz Komitetu Dzielnicowego PZPR Poznań-Grunwald), Władysław Śleboda (prezydent miasta), gen. broni Tadeusz Tuczapski (wiceminister Obrony Narodowej, Główny Inspektor Obrony Terytorialnej). Gen. broni Tadeusz Tuczapski odsłonił pomnik pod którym chwilę później złożono kwiaty i wieńce. Zgromadzona publiczność odśpiewała Międzynarodówkę.
Po uroczystości, w Szkole Podstawowej nr 88 im. Gen. K. Świerczewskiego, odbyło się spotkanie z budowniczymi pomnika połączone z wręczeniem odznaczeń.
-
Przed uroczystością -
Przemówienie wygłasza Józef Cichowlas -
Przemówienie wygłasza Władysław Śleboda -
Aktu odsłonięcia pomnika dokonuje gen. broni Tadeusz Tuczapski -
U stóp pomnika złożono wieńce i wiązanki kwiatów
Wyburzenie[edytuj | edytuj kod]
Pomnik zburzono 8 czerwca 2009. Najpierw został pocięty, a następnie przewrócony[1][2].
W sąsiedztwie miejsca, gdzie kiedyś stał pomnik, znajduje się kościół św. Jerzego.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ zarejestrowane w Wydziale Spraw Wewnętrznych UMP 30.01.1969 pod nr 205
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wojna o pomnik generała Świerczewskiego w: epoznan.pl z 27 marca 2007 (dostęp 2012-12-22)
- ↑ Pomnik Karola Świerczewskiego zostanie zburzony w: epoznan.pl (dostęp 2012-12-22)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- pomnik Karola Świerczewskiego Waltera w Jabłonkach – inny pomnik związany z Karolem Świerczewskim
- ulica Bukowska – w czasach PRL ulica Karola Świerczewskiego, przebiegająca w pobliżu
- Wielkopolskie Zakłady Teleelektroniczne "Telkom-Teletra" im. Karola Świerczewskiego – w pobliżu
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sprawozdania w: Kronika Miasta Poznania 3/1976, s. 139-145; on-line: [1]
- Pomnik gen. Karola Świerczewskiego w Poznaniu. sztuka.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. w: sztuka.net (dostęp 2012-12-22)
