Węgorzewo: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nie podano opisu zmian |
ilustracja |
||
Linia 45: | Linia 45: | ||
}} |
}} |
||
[[Plik:Węgorzewo.jpg|thumb|250px|Węgorzewo]] |
[[Plik:Węgorzewo.jpg|thumb|250px|Węgorzewo]] |
||
[[Plik:Wegorzewo Hartknoch 1684.jpg|thumb|250px|Widok miasta w 1684 roku]] |
|||
'''Węgorzewo''' (dawniej ''Węgobork'', [[język niemiecki|niem.]] ''Angerburg'', [[język litewski|lit.]] ''Ungura'') to [[miasto]] w [[województwo warmińsko-mazurskie|woj. warmińsko-mazurskim]], w [[powiat węgorzewski|powiecie węgorzewskim]], siedziba [[gmina Węgorzewo|gminy miejskiej Węgorzewo]], na terenie historycznej krainy [[Litwa Mniejsza]]{{fakt|data=2011-01}}. [[Podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975-1998]] miasto administracyjnie należało do [[województwo suwalskie|woj. suwalskiego]], a w latach [[1999]]-[[2001]] do [[powiat giżycki|powiatu giżyckiego]]. Od 1 I [[2002]] miasto powiatowe. |
'''Węgorzewo''' (dawniej ''Węgobork'', [[język niemiecki|niem.]] ''Angerburg'', [[język litewski|lit.]] ''Ungura'') to [[miasto]] w [[województwo warmińsko-mazurskie|woj. warmińsko-mazurskim]], w [[powiat węgorzewski|powiecie węgorzewskim]], siedziba [[gmina Węgorzewo|gminy miejskiej Węgorzewo]], na terenie historycznej krainy [[Litwa Mniejsza]]{{fakt|data=2011-01}}. [[Podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975-1998]] miasto administracyjnie należało do [[województwo suwalskie|woj. suwalskiego]], a w latach [[1999]]-[[2001]] do [[powiat giżycki|powiatu giżyckiego]]. Od 1 I [[2002]] miasto powiatowe. |
||
Wersja z 23:05, 27 cze 2011
[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]] {{{opis zdjęcia}}} | |||||
| |||||
Państwo | {{{państwo}}} | ||||
---|---|---|---|---|---|
Zarządzający |
Burmistrz | ||||
Powierzchnia |
10,88 km² | ||||
Populacja (2010) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
{{{numer kierunkowy}}} | ||||
Kod pocztowy |
{{{kod pocztowy}}} | ||||
Tablice rejestracyjne |
{{{tablice rejestracyjne}}} | ||||
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} | |||||
Strona internetowa |
Węgorzewo (dawniej Węgobork, niem. Angerburg, lit. Ungura) to miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, siedziba gminy miejskiej Węgorzewo, na terenie historycznej krainy Litwa Mniejsza[potrzebny przypis]. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. suwalskiego, a w latach 1999-2001 do powiatu giżyckiego. Od 1 I 2002 miasto powiatowe.
Według danych z 31 grudnia 2008 miasto miało 11541 mieszkańców.
Historia
Krzyżacy w 1335 r. zbudowali u ujścia Węgorapy do Mamr drewniany zamek, zwany Angerburg. Został on spalony w 1365 r. w czasie najazdu Litwinów. Nowy zamek usytuowano w tym samym miejscu. W XV wieku, niedaleko zamku, powstała nowa osada nazywana początkowo Gieratową Wolą, potem Nową Wolą. Próba lokacji miasta w 1412 r. nie powiodła się. W roku 1479 biskup warmiński Łukasz Watzenrode wydał pozwolenie na wybudowanie w osadzie kaplicy. W 1510 r. w dokumentach wymieniana jest osada Gerothwohl (Geratowa Wola), później zwana Nowa Wsią, której przywilej lokacyjny wydano w 1514. Nowa Wieś była zaczątkiem miasta, a 4 kwietnia 1571 miejscowość uzyskała prawa miejskie, nadane przez księcia Albrechta Fryderyka Hohenzollerna.
W 1656 miasto zostało doszczętnie zniszczone w czasie najazdu sprzymierzonych z Rzeczpospolitą Tatarów. Po tych zniszczeniach i wyludnieniach rozwijało się wskutek żywiołowej kolonizacji polskich osadników z Mazowsza. W tym czasie nosiło dwie nazwy: niemiecką Angerburg (od nazwy zamku) i polską Węgobork (przyswojenie nazwy niemieckiej). Kolejna klęskę miasto przeżyło w latach 1709-1710 w czasie epidemii dżumy. W 1730 wprowadzono oświetlenie ulic latarniami. W 1734 r. na węgorzewskim zamku gościł król Stanisław Leszczyński – uciekał z kraju przed wojskami rosyjskimi, które wyniosły na tron polski Augusta III Sasa. Z Węgorzewa Stanisław Leszczyński udał się do Francji.
W roku 1740 arianin inżynier Jan Władysław Suchodolec (syn Samuela Suchodolskiego ze Starej Różanki) zbudował wodociąg. Woda doprowadzona była do studzien miejskich i do najwyższych pięter węgorzewskiego zamku. W 1829 r. otwarto pierwsze na Mazurach seminarium nauczycielskie, kształcące niemiecka kadrę nauczycielska. Ożywienie miasta spowodował rozwój żeglugi na jeziorach mazurskich i wybudowanie linii kolejowej. Do 1945 r. Węgorzewo było węzłem kolejowym, z którego rozchodziło się pięć linii (do dzis została tylko jedna do Kętrzyna, ale w 1992 zawieszono ruch osobowy). W czasie I wojny światowej toczyły się w okolicy walki między wojskami niemieckim a rosyjskimi. W latach międzywojennych Węgorzewo stało sie popularnym letniskiem i ośrodkiem sportów wodnych. W 1945 r. zabudowa miasta zniszczona została w około 80% przez Armię Czerwoną
W 1945 r. miasto włączone zostało do Polski pod nazwą Węgorzewo. Jego dotychczasowa, niemiecka ludność zastąpiona została polskimi przesiedleńcami. Od 2002 Węgorzewo pełni funkcje miasta powiatowego.
Zabytki i turystyka
- Późnogotycki kościół św. Piotra i Pawła z lat 1605-1611, powiększony o transept w 1729 r. i dobudowana wieżą w połowie XVIII w., hełm z latarnią z 1826 r. Późnorenesansowe wyposażenie wnętrza, ołtarz główny i ambona z XVII w. Nad portalem wieży umieszczone są herby barona Fryderyka zu Dohna i Andrzeja von Kreutzena – fundatorów kościoła. Obok płyta nagrobna starosty Hansa von Auera, z 1659 r.
- Zamek krzyżacki z 1398 r., przebudowany w pierwszej połowie XVIII w. w stylu barokowym. W połowie XIX w. zamek został zaadaptowany na sąd i więzienie. Po zniszczeniach w czasie II wojny światowej odbudowany i przeznaczony na cele kulturalne. Jest to budowla trójskrzydłowa, obejmująca nieregularny dziedziniec, otwarta w stronę rzeki Wegorapy. W skrzydle północnym znajduje się brama wjazdowa. Zachowała się także okrągła baszta.
- Ratusz z XIX w. przy ul. Zamkowej, przed wojną budynek Urzędu Finansowego, obecnie siedziba Urzędu Miasta i Gminy
- Kamieniczki z XIX w. przy ul. Zamkowej, Teatralnej, Pionierów, Placu Wolności
- Cerkiew prawosławna z początku XX wieku (parafialna) - dawna kaplica baptystów
- Dwie kaplice cmentarne z XIX/XX w.
- jezioro Mamry
- Kanał Młyński
- Muzeum Kultury ludowej przy ul. Portowej
- pałac i park z 1. połowy XIX w.
- przystań rybacka i jachtowa, kursują tu statki pasażerskie
- budynek dworca kolejowego z XIX w.
- budynek Szkoły Podstawowej nr 1 (dawniej garnizon) z XIX w.
- kompleks budynków Jednostki Wojskowej z XIX w.
- kompleks budynków dawnego zakładu Betehsda z XIX w.
- dawne cmentarze Betehsdy przy ul. Teatralnej i Rolnej z XVIII w.
- kościół Dobrego Pasterza wybudowany w latach 1912-1913
- kościół bizantyjsko-ukraiński Św. Krzyża 1933
Kościoły i związki wyznaniowe
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki, Kościół Greckokatolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny; trzy Kościoły protestanckie: Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Chrześcijan Baptystów i Kościół Zielonoświątkowy oraz Świadkowie Jehowy (zbór).
Sport
W mieście swą siedzibę ma klub piłkarski Vęgoria Węgorzewo. W sezonie 2006/2007 grał w klasie okręgowej, w I grupie warmińsko-mazurskiej. Zajął w niej 2.miejsce i po barażach z Romintą Gołdap (3:0 w, 1:1 d) awansował do IV ligi warmińsko-mazurskiej. Obecnie, już trzeci sezon z rzędu CWKS Vęgoria gra w III lidze, grupa podlasko-warmińsko-mazurska.
Tranzyt i komunikacja
Główne ciągi komunikacyjne
- ul. S. Jaracza – ul. Zamkowa – ul. Gen. J. Bema – ul. Łuczańska
- ul. Armii Krajowej
- pl. Grunwaldzki – ul. 11 Listopada
Główne skrzyżowania
- pl. Grunwaldzki
- ul. Zamkowa – ul. Armii Krajowej
- ul. Zamkowa – ul. 3 Maja
Trasy wylotowe
- ul. Łuczańska ⇒ 63 Giżycko, Łomża, dalej 61 Warszawa
- ul. Stefana Jaracza ⇒ 650 Barciany, dalej Olsztyn
- ul. Armii Krajowej ⇒ 63 Rudziszki
- ul. 11 Listopada ⇒ 650 Gołdap, dalej Suwałki
- ul. Jasna ⇒ Kal
- al. Wojska Polskiego ⇒ Stręgiel
Drogi krajowe i wojewódzkie przebiegające przez miasto
- 63 – Sławatycze – Węgorzewo – Rudziszki w mieście: ul. Armii Krajowej – ul. Zamkowa – ul. Gen. J. Bema – ul. Łuczańska
- 650 – Barciany – Węgorzewo – Gołdap w mieście: ul. S. Jaracza – ul. Zamkowa – ul. Targowa – ul. 11 Listopada
Przejście graniczne Perły-Kryłowo w gminie Węgorzewo to planowane polsko-rosyjskie drogowe przejście graniczne dla małego ruchu graniczego.
Komunikacja publiczna
Do Węgorzewa obecnie nie docierają pociągi pasażerskie PKP – ruch pasażerski został zawieszony w 1992 roku, a towarowy – w 2000 roku. Najbliższa stacja kolejowa z czynnym ruchem pasażerskim PKP znajduje się w pobliskim Giżycku. Jednak od 19 lipca 2008 roku w okresie wakacji i we wrześniu odbywają się kursy pociągów turystycznych pod zarządem Stowarzyszenia Hobbystów Kolejowych. Na 2009 rok planowany jest parowóz i zwiększenie liczby kursów z 2 w weekendy do 4 codziennie. Lokalne i dalekobieżne połączenia autobusowe obsługiwane są przez Veolia Transport Mazury – Placówka Terenowa w Węgorzewie. Ważną rolę odgrywają również: PPKS Mrągowo, PPKS Suwałki i PPKS Olsztyn. Węgorzewo posiada dalekobieżne połączenia autobusowe z Warszawą (także PPKS Mińsk Mazowiecki), Gdańskiem, Olsztynem, Augustowem i Suwałkami. Lokalne autobusy kursują do Gołdapi, Giżycka, Kętrzyna, Mrągowa, Pisza, Kruklanek i miejscowości powiatu węgorzewskiego.
Miasta partnerskie
- Leffrinckoucke (Francja) – 20 czerwca 1992
- Rottenburg (Niemcy) – 1 czerwca 1996
- Jaworów (Ukraina) – 1 czerwca 1996
- Czerniachowsk (Rosja) – 23 grudnia 1996
- Niemenczyn (Litwa) – 27 lutego 2008
Bibliografia
- Darmochwał T., Rumiński M. J., 1996. Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok