Tramwaje w Bytomiu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Po 1990: torowisko zlikwidowano po czym zaczęto jego ponowną budowę, która trwa obecnie |
m drobne redakcyjne |
||
| Linia 102: | Linia 102: | ||
W latach 1952–1958 przedłużono linię z Kopalni "Nowy Orzeł Biały" do [[Brzeziny Śląskie|Brzezin Śląskich]]. W dalszej rozbudowie linii przeszkodził wiadukt kolejowy. Linię zakończono i zbudowano tam pętlę. Z dniem 31 grudnia 1956 rozebrano torowisko na ulicy Krakowskiej. Następnie w 1960 wskutek szkód górniczych unieruchomiono czynną prawie od 50 lat zajezdnię przy [[Ulica Piekarska w Bytomiu|ulicy Piekarskiej]]. |
W latach 1952–1958 przedłużono linię z Kopalni "Nowy Orzeł Biały" do [[Brzeziny Śląskie|Brzezin Śląskich]]. W dalszej rozbudowie linii przeszkodził wiadukt kolejowy. Linię zakończono i zbudowano tam pętlę. Z dniem 31 grudnia 1956 rozebrano torowisko na ulicy Krakowskiej. Następnie w 1960 wskutek szkód górniczych unieruchomiono czynną prawie od 50 lat zajezdnię przy [[Ulica Piekarska w Bytomiu|ulicy Piekarskiej]]. |
||
1 września 1967 rozpoczęto budowę linii na [[Stroszek (Bytom)|Stroszek]]. Linię wraz z zajezdnią na końcu trasy oddano do użytku w czerwcu 1968. W tym samym czasie zlikwidowano zajezdnię w [[Rozbark]]u oraz wybudowano odcinek toru na ulicy Chrzanowskiego w celu połączenia z [[Ulica Wrocławska w Bytomiu|ulicą Wrocławską]]. Także w tym miesiącu ze względu na zły stan torowiska (szkody górnicze) i stosunkowo małą |
1 września 1967 rozpoczęto budowę linii na [[Stroszek (Bytom)|Stroszek]]. Linię wraz z zajezdnią na końcu trasy oddano do użytku w czerwcu 1968. W tym samym czasie zlikwidowano zajezdnię w [[Rozbark]]u oraz wybudowano odcinek toru na ulicy Chrzanowskiego w celu połączenia z [[Ulica Wrocławska w Bytomiu|ulicą Wrocławską]]. Także w tym miesiącu ze względu na zły stan torowiska (szkody górnicze) i stosunkowo małą liczbę pasażerów zlikwidowano odcinek Rokitnica-Mikulczyce, a kursującą tam od Rynku w Bytomiu do Mikulczyc linię 33 skrócono do Miechowic. W 1971 miały miejsce znaczne zmiany w układzie sieci tramwajowej centrum miasta. Zlikwidowano tor na ulicy Powstańców Warszawskich (od Moniuszki) i przy dworcu [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]], a także znaczny fragment sieci dawnych tramwajów miejskich na części [[Ulica Wrocławska w Bytomiu|ulicy Wrocławskiej]], na Placu Kościuszki, ul. Gliwickiej, ul. Jainty i ul. Pokoju. W to miejsce zbudowano tor na ulicy Moniuszki oraz Jagiellońskiej. Nowy układ torowy zaczął funkcjonować od 10 września 1971. Na Placu Sikorskiego wybudowano dodatkowy trzeci tor postojowy. |
||
W latach siedemdziesiątych usunięto część linii w Bytomiu. 1 września 1976 skrócono linię z [[Karb (Bytom)|Karbia]] do Dąbrowy Miejskiej do ulicy Celnej. Cztery lata później zamknięto całą linię na Karbiu od ulicy Konstytucji do ulicy Celnej. W 1979 zlikwidowano ruch tramwajowy na [[Ulica Piekarska w Bytomiu|ulicy Piekarskiej]], który przywrócono 10 lutego 1982 pod numerem 38. Pierwszy etap likwidacji linii z Bytomia Pogody do [[Piekary Śląskie|Piekar Śląskich]] zakończono 27 kwietnia 1979, kiedy zamknięto odcinek z Piekar Śląskich do Szarleja. Po kolejnych trzech latach zlikwidowano odcinek od Pogody do Szarleja. |
W latach siedemdziesiątych usunięto część linii w Bytomiu. 1 września 1976 skrócono linię z [[Karb (Bytom)|Karbia]] do Dąbrowy Miejskiej do ulicy Celnej. Cztery lata później zamknięto całą linię na Karbiu od ulicy Konstytucji do ulicy Celnej. W 1979 zlikwidowano ruch tramwajowy na [[Ulica Piekarska w Bytomiu|ulicy Piekarskiej]], który przywrócono 10 lutego 1982 pod numerem 38. Pierwszy etap likwidacji linii z Bytomia Pogody do [[Piekary Śląskie|Piekar Śląskich]] zakończono 27 kwietnia 1979, kiedy zamknięto odcinek z Piekar Śląskich do Szarleja. Po kolejnych trzech latach zlikwidowano odcinek od Pogody do Szarleja. |
||
Wersja z 12:43, 2 mar 2014
Szablon:Sieć tramwajowa infobox Tramwaje w Bytomiu – system komunikacji tramwajowej działający na terenie miasta Bytom, będący częścią sieci w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. Liczy 10 linii i działa nieprzerwanie od 1894.
Historia
1894–1898
Historia tramwajów w Bytomiu sięga końca XIX wieku, kiedy 27 maja 1894 uruchomiono pierwszą linię tramwaju na Górnym Śląsku, a właściwie parowej kolei miejskiej, biegnącą z Bytomia przez Rozbark, Szarlej do Deutsch Piekar (dzisiaj Piekary Śląskie[1].) W sierpniu oraz grudniu oddano kolejne odcinki linii przedłużając ją do Gliwic przez Zabrze[1]. Uruchomiono również pierwsze warsztaty i zajezdnię w Rozbarku przy dzisiejszej ulicy Stanisława Witczaka. Lokomotywy używane wówczas były konstrukcjami parowymi dostarczonymi przez niemiecką firmę Hohenzollern A.G. für Lokomotivbau z Düsseldorfu, a cała linia liczyła 34,5 km długości[1].
Ze względu na duże korzyści 29 września 1898 na podstawie koncesji uzyskanej od miasta firma Oberschlesische Dampfstrassenbahn otworzyła kolejną linię biegnącą z Bytomia przez Szombierki, Biskupice do Zabrza.
1898–1914
Dzięki uruchomieniu kolejno w 1897 i 1898 elektrowni w Zabrzu i w elektrowni w Chorzowie, po czterech latach od wprowadzenia napędu parowego, postanowiono rozpocząć realizację planu wprowadzenia trakcji elektrycznej[2].
W 1898 rozbudową linii tramwajowych w Bytomiu zajęły się na mocy uzyskanych koncesji dwie firmy: Kramer & Co., która uruchomiła linie łączące Bytom z Siemianowicami Śląskimi oraz z Radzionkowem przez Dąbrowę Miejską i Suchą Górę oraz Schikora & Wolff, która uruchomiła linię z Bytomia do Wielkich Hajduk przez Świętochłowice[2].
Kolejnym etapem rozwoju bytomskich tramwajów było otwarcie sieci tramwajów miejskich (Städtische Strassenbahn Beuthen), o prześwicie torów 1435 mm. 23 listopada 1913 uruchomiono normalnotorowe linie biegnące z bytomskiego rynku do Miechowic z odcinkiem Karb – Dąbrowa Miejska oraz linia łącząca rynek z ulicą Piekarską, gdzie powstała również zajezdnia[2]. W latach późniejszych również linie wąskotorowe rozpoczęto przebudowywać na normalną szerokość toru.
1918–1939
Po zakończeniu I wojny światowej linie bytomskich tramwajów zostały podzielone przebiegającą granicą pomiędzy Polskę a Niemcami. Linie zostały przecięte na odcinkach Bytom – Królewska Huta, Bytom – Świętochłowice, Szombierki – Chebzie, Bytom – Piekary Śląskie, oraz dwukrotnie na odcinku Bobrek – Biskupice[3]. Skutkiem okazał się podział majątku firmy Schlesische Kleinbahn A.G.: 1 stycznia 1922 spółka Oberschlesische Kleinbahnen und Elektrizitats Werke A.G. przejęła linie po stronie polskiej, natomiast firma Oberschlesische Dampfstrassenbahn G.m.b.H. – po niemieckiej[3].
Okres międzywojenny stał się okresem masowego przekuwania na tor normalnej szerokości. W Bytomiu pierwsze tory wąskie przekuto na przełomie lat 1930 i 1931, prace zakończono cztery lata później. Bytomskie Tramwaje jako jedyne na Śląsku pozostały w całości własnością miasta, co pozwoliło na dalszy rozwój po stronie niemieckiej. Dzięki temu powstały kolejne odcinki normalnotorowe – w 1925 uruchomiono odcinek z Miechowic przez Rokitnicę do Wieszowy. Dwa lata później ukończono linię prowadzącą z bytomskiego rynku ulicą Krakowską przez Pogodę do kopalni rud nieżelaznych Nowy Orzeł Biały a w 1928 oddano do ruchu odcinek z Rokitnicy do Helenki. W śródmieściu Bytomia przy modernizacji zmiany szerokości torów zmianie uległo kilka połączeń. Zlikwidowano linię wąskotorową na ul. Dworcowej. W zamian utworzono pętlę przebiegającą ulicami Sądową, Powstańców Warszawskich i Jagiellońską wraz z dworcem tramwajowym na dzisiejszym placu Sikorskiego.
5 marca 1931 uruchomiono pierwsze pospieszne połączenie tramwajowe relacji Bytom – Gliwice, oznaczone literą "E" (pochodzącą od niemieckiego Eilzug, szybki tramwaj). Linia ta funkcjonowała do października 1941 roku[3].
W 1938 Bytom posiadał 18,25 km linii tramwajowych[3].
1945–1989
Po zakończeniu II wojny światowej tramwaje w Bytomiu zaczęły kursować z dniem 19 marca 1945. 15 listopada 1948 utworzono związek między komunalny Śląsko-Dąbrowskie Linie Komunikacyjne z siedzibą w Katowicach. Związek ten przejął kontrole nad całą siecią tramwajową. Dwa lata później uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 27 lutego 1951 Śląsko-Dąbrowskie Linie Komunikacyjne przekształcono w Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Katowicach, a bytomskie tramwaje znalazły się pod rządami tychże przedsiębiorstw.
W dniu 31 grudnia 1949 bytomskie tramwaje kursowały na następujących liniach:
| Numer linii | Trasa |
|---|---|
| 5 | Bytom - Szombierki - Bobrek - Zabrze |
| 6 | Bytom - Chorzów - Katowice |
| 7 | Bytom - Świętochłowice - Katowice - Mysłowice |
| 8 | Bytom - Szarlej - Piekary Śląskie |
| 9 | Bytom - Chebzie - Wirek - Chorzów |
| 11 | Bytom - Chorzów - Wirek - Katowice II |
| 17 | Łagiewniki - Chropaczów - Lipiny |
| 31 | Bytom - Miechowice - Wieszowa |
| 31a | Bytom - Karb - Miechowice |
| 32 | Bytom - Miechowice - Stolarzowice |
| 33 | Karb - Dąbrowa Miejska |
| 34 | Bytom Kopalnia "Nowy Orzeł Biały" - Zajezdnia |
| 34a | Bytom Plac Inwalidów Wojennych - Zajezdnia |
W latach 1952–1958 przedłużono linię z Kopalni "Nowy Orzeł Biały" do Brzezin Śląskich. W dalszej rozbudowie linii przeszkodził wiadukt kolejowy. Linię zakończono i zbudowano tam pętlę. Z dniem 31 grudnia 1956 rozebrano torowisko na ulicy Krakowskiej. Następnie w 1960 wskutek szkód górniczych unieruchomiono czynną prawie od 50 lat zajezdnię przy ulicy Piekarskiej.
1 września 1967 rozpoczęto budowę linii na Stroszek. Linię wraz z zajezdnią na końcu trasy oddano do użytku w czerwcu 1968. W tym samym czasie zlikwidowano zajezdnię w Rozbarku oraz wybudowano odcinek toru na ulicy Chrzanowskiego w celu połączenia z ulicą Wrocławską. Także w tym miesiącu ze względu na zły stan torowiska (szkody górnicze) i stosunkowo małą liczbę pasażerów zlikwidowano odcinek Rokitnica-Mikulczyce, a kursującą tam od Rynku w Bytomiu do Mikulczyc linię 33 skrócono do Miechowic. W 1971 miały miejsce znaczne zmiany w układzie sieci tramwajowej centrum miasta. Zlikwidowano tor na ulicy Powstańców Warszawskich (od Moniuszki) i przy dworcu PKP, a także znaczny fragment sieci dawnych tramwajów miejskich na części ulicy Wrocławskiej, na Placu Kościuszki, ul. Gliwickiej, ul. Jainty i ul. Pokoju. W to miejsce zbudowano tor na ulicy Moniuszki oraz Jagiellońskiej. Nowy układ torowy zaczął funkcjonować od 10 września 1971. Na Placu Sikorskiego wybudowano dodatkowy trzeci tor postojowy.
W latach siedemdziesiątych usunięto część linii w Bytomiu. 1 września 1976 skrócono linię z Karbia do Dąbrowy Miejskiej do ulicy Celnej. Cztery lata później zamknięto całą linię na Karbiu od ulicy Konstytucji do ulicy Celnej. W 1979 zlikwidowano ruch tramwajowy na ulicy Piekarskiej, który przywrócono 10 lutego 1982 pod numerem 38. Pierwszy etap likwidacji linii z Bytomia Pogody do Piekar Śląskich zakończono 27 kwietnia 1979, kiedy zamknięto odcinek z Piekar Śląskich do Szarleja. Po kolejnych trzech latach zlikwidowano odcinek od Pogody do Szarleja.
Ze względu na przebudowę wąskiego tunelu pod mostem kolejowym na Karbiu 1 maja 1983 zawieszono ruch w kierunku Miechowic, Rokitnicy, Wieszowy i Stolarzowic, od tej pory tramwaje kończyły bieg na ul. Łużyckiej. Po trwającej 10 lat przebudowie nie było już sensu rekonstruować trasy do Rokitnicy i dalej, co dla ówczesnego PKT Katowice byłoby nie lada wydatkiem.
Po 1990
W styczniu 1990 zakończono budowę pętli tramwajowej przy ul. Wrocławskiej w Dymitrowie.
Od połowy 2000 remontowane jest torowisko linii 6 i 41. Na przełomie marca i kwietnia 2006 zlikwidowano linię 8, która została zastąpiona na odcinku Pętla Wrocławska – Plac Sikorskiego linią 31, później też zlikwidowaną. W roku 2008 zawieszono kursy linii 7 z Łagiewnik Targowiska do Placu Sikorskiego. Także w tym roku odbył się gruntowny remont placu Sikorskiego przeprowadzony przez Tramwaje Śląskie i obejmujący nowe torowisko oraz chodniki[5].
Aktualne połączenia
Tramwaje z Bytomia kursują na następujących liniach (stan na 1 lutego 2013):
| Numer linii | Trasa |
|---|---|
| 5 | Bytom Plac Sikorskiego - Szombierki - Bobrek - Biskupice - Zabrze - Zaborze Pętla |
| 6 | Bytom Politechnika Śląska - Bytom Plac Sikorskiego - Łagiewniki - Chorzów - Dąb - Katowice - Brynów Pętla |
| 7 | Bytom Łagiewniki Targowisko - Piaśniki - Świętochłowice - Chorzów Batory - Katowice - Koszutka Słoneczna pętla |
| 9 | Bytom Plac Sikorskiego - Szombierki - Godula - Chebzie - Wirek - Chorzów Ratusz |
| 17 | Chebzie Pętla - Lipiny - Chropaczów - Łagiewniki - Piaśniki - Świętochłowice - Chorzów Ratusz |
| 18 | Stroszek Zajezdnia - Bytom Plac Sikorskiego - Szombierki - Bobrek - Ruda - Chebzie Pętla |
| 19 | Stroszek Zajezdnia - Bytom - Łagiewniki - Chorzów - Dąb - Katowice Plac Miarki |
| 31 | Stroszek Zajezdnia - Bytom Plac Sikorskiego (nocna) |
| 33 | Stroszek Zajezdnia - Bytom - Łagiewniki - Chorzów - Dąb - Koszutka Słoneczna Pętla |
| 38 | Bytom Kościół św. Trójcy - ul. Piekarska - Bytom Powstańców Śląskich |
Zobacz też
- ↑ a b c Historia śląskich tramwajów - przed elektryfikacją. tram-silesia.pl. [dostęp 2009-05-19]. (pol.).
- ↑ a b c Historia śląskich tramwajów - tramwaje elektryczne do 1922 roku. tram-silesia.pl. [dostęp 2009-05-19]. (pol.).
- ↑ a b c d Historia śląskich tramwajów - pod dwoma zarządami w latach 1922-1939. tram-silesia.pl. [dostęp 2009-05-19]. (pol.).
- ↑ Historia śląskich tramwajów - pamiętne półwiecze 1939-1989. tram-silesia.pl. [dostęp 2009-05-19]. (pol.).
- ↑ Agnieszka Klich: Bytom: Wkrótce remont Placu Sikorskiego. wpk.katowice.pl, 2007-11-09. [dostęp 2009-05-19]. (pol.).
| Funkcjonujące |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zlikwidowane |
| ||||||
| Niezrealizowane | |||||||
| Szybkie tramwaje |
