53°16′43″N 15°19′29″E/53,278611 15,324722Suchań
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
 Rynek w Suchaniu | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Prawa miejskie |
1487 | ||
| Burmistrz |
Stanisława Bodnar | ||
| Powierzchnia |
3,57[1] km² | ||
| Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Strefa numeracyjna |
(+48) 91 | ||
| Kod pocztowy |
73-132 | ||
| Tablice rejestracyjne |
ZST | ||
Położenie na mapie gminy Suchań  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu stargardzkiego  | |||
| 53°16′43″N 15°19′29″E/53,278611 15,324722
| |||
| TERC (TERYT) |
3214114 | ||
| SIMC |
0979716 | ||
Urząd miejski ul. Pomorska 72,73-132 Suchań | |||
| Strona internetowa | |||
Suchań (niem. Zachan) – miasto w Polsce w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Suchań.
Według danych z 31 grudnia 2021 r. miasto miało 1322 mieszkańców[2].
Przez miasto przepływa niewielka rzeka Reczyca.
Ośrodek administracyjny rolniczej okolicy. Dawny gród, osada i zamek książęcy przekazany w XIII wieku joannitom na komturię. Prawa miejskie otrzymuje w XV, od 1654 należy do Brandenburgii. Zachowany dawny układ urbanistyczny o kształcie wrzeciona i ryglowe domy.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 3,57 km²[3].
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa szczecińskiego.
Miasto znajduje się na terenie dzisiejszego województwa zachodniopomorskiego, w powiecie stargardzkim. Jest siedzibą gminy Suchań. Położone jest na Równinie Nowogardzkiej i Pojezierzu Ińskim. Suchań znajduje się w odległości 20 km (niektóre dane podają 22 km) od Stargardu, 18 km od Choszczna, około 80 km od Gorzowa Wielkopolskiego oraz około 60 km od Szczecina.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Około V wieku n.e. w okolice Suchania przybyli przybysze z wyspy Bornholm, którzy założyli tu odkrytą w 2006 roku osadę składającą się z ziemianek[4]. Nie wiadomo kiedy osada ta została porzucona. W początku X wieku ludność słowiańska zbudowała tu gród obronny. W 1269 roku Suchań jeszcze jako wieś, po raz pierwszy został wzmiankowany w dokumencie. W połowie XIII wieku okolica została zagarnięta przez zakon joannitów, a powodem przywłaszczenia były niespłacone długi księcia pomorskiego Barnima I. W celu umocnienia swojej zdobyczy we wschodniej części dzisiejszego miasta joannici zbudowali zamek na planie czworoboku, który do czasu budowy zamku w Swobnicy był ich najważniejszą siedzibą w tej części Pomorza. Po ostrym konflikcie z księciem Barnimem I, zakon stracił Suchań (wtedy villa Zukan) w 1269 r., ale już 9 lat później, po śmierci Barnima I, joannici zajęli kilka wsi książęcych w tym Suchań. W 1295 r. książęta pomorscy oficjalnie nadali go joannitom zachowując jednak zwierzchnictwo terytorialne. W 1312 r. zamek stał się siedzibą joannickiego komtura. Obecnie istniejąca historyczna część miasta położona jest na równinie, wzdłuż dawnego traktu ze Szczecina i Stargardu na Mazowsze. W 1487 r. Suchań jest wzmiankowany jako posiadający prawa miejskie, jednak dokładna data nadania praw miejskich i jego lokacji w miejscu starej słowiańskiej osady nie jest znana. W okresie reformacji Joannici sprzedali miasto Wolfowi Borcke, jednak książęta pomorscy nie zatwierdzili tej transakcji. W 1551 r. Suchań przeszedł pod zarząd dóbr książęcych w Szadku. W 1637 r. zmarł Bogusław XIV, co zbiegło się z najazdem Szwedów na Pomorze i do końca wojny miasto przechodziło z rąk do rąk. Układ urbanistyczny miasta to rynek z zabudowaniami z XVIII i XIX w., a dominującym elementem zabudowy jest gotycki kościół z głazów narzutowych z XV w. Od 1653 r. miasto znajdowało się pod panowaniem brandenburskich Hohenzollernów. W 1701 r. wcielono je do Królestwa Pruskiego i aż do 1709 r. pozostawało w bezpośrednim posiadaniu rodziny von Schwerin. W końcu XVIII wieku na miejscu zamku zbudowano dwór. W XIX w. istniał przy mieście folwark, który w latach 1828–1831 częściowo rozparcelowano. Na gruntach pofolwarcznych powstała kolonia Suchań. Od 1850 r. stanowiła wraz z miastem jedną jednostkę administracyjną. Miasto podczas II wojny światowej zostało w 1945 roku zniszczone w 50%. W marcu 1945 r. wojska radzieckie wkroczyły do miasta, a pierwsi osadnicy pojawili się w kwietniu 1945 r.[5] Szkołę polską uruchomiono w dniu 25 maja 1945 roku. W roku 1954 wybudowano nowy budynek szkoły. W 1984 roku wybudowano kolejny nowoczesny obiekt szkolny[6]. W 1985 roku w centrum odsłonięto głaz pamiątkowy z napisem "Dla upamiętnienia 40 rocznicy wyzwolenia Suchania przez AR i powrotu tych ziem do Macierzy"[7].
Demografia[edytuj | edytuj kod]
- Piramida wieku mieszkańców Suchania w 2014 roku[8].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- młyn tzw. Dolny z wyposażeniem (w czasie pożaru zniszczeniu uległ młyn wraz z dużą częścią wyposażenia. Obecnie są tam prowadzone przez nowego właściciela, prace porządkowo – remontowe),
- tama po tzw. Młynie Górnym, na wysokości kąpieliska w okolicach zjazdu na Słodkowo,
- kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy – ukazujący style: romański (np. ściany), gotycki (np. witraże), i barokowy (np. wieża kościelna) z XV w. (budowla z głazów narzutowych),
- dwa dęby szypułkowe – pomniki przyrody,
- pozostałości cmentarza żydowskiego,
- pozostałości fundamentów i wałów średniowiecznego zamku Joannitów z XIII wieku, na miejscu którego powstał w XVIII wieku dwór,
- budynki po browarze (obecnie obiekty magazynowe znajdujące się na terenie piekarni),
- cmentarze żołnierzy wyzwalających tereny dzisiejszej Polski (jeden na wys. 2,5 km od Suchania w stronę Tarnowa- zagajniczek, widać jeszcze murek, a w środku jest dużo drzewek, drugi gdzieś na wysokości zajazdu przy Inie w lasach),
- cmentarz przykościelny (nie stwierdzono jeszcze, czy ta informacja jest prawdziwa, ale jest bardzo prawdopodobna).
Władze miasta[edytuj | edytuj kod]
- Burmistrz Suchania – mgr inż. Stanisława Bodnar
- Zastępca Burmistrza – mgr Bartłomiej Dąbek
- Skarbnik Miejski – mgr Teresa Grzegorczyk
Instytucje:
Urząd Miejski w Suchaniu, Posterunek Policji, Straż Miejska, Ochotnicza Straż Pożarna, Leśnictwo, Ośrodek Pomocy Społecznej, Urząd Pocztowy, Niepubliczny Ośrodek Zdrowia „Asklepios”, Apteka „Centrum”.
Kultura i oświata[edytuj | edytuj kod]
W mieście funkcjonuje:
- Zespół Szkół Publicznych,
- Biblioteka Publiczna,
- Parafia Rzymskokatolicka,
- Gminny Dom Kultury.
Miasto realizuje swoje zadania w zakresie oświaty w 3 placówkach, które wchodzą w skład Zespołu Szkół Publicznych w Suchaniu: Szkoła podstawowa im. Janusza Kusocińskiego, Gimnazjum Publiczne, Przedszkole Publiczne.
Oferta kulturalna skierowana jest do dzieci i młodzieży, które mogą rozwijać swoje zdolności w zespołach artystycznych i kołach zainteresowań.
Sport[edytuj | edytuj kod]
W mieście znajduje się piłkarski stadion sportowy oraz obiekty sportowe wchodzące w skład Zespołu Szkół, na które składa się: zespół boisk, sala gimnastyczna i siłownia. W Zespole Szkół Publicznych działa Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „Kusy”, a w nim: sekcja piłki nożnej, lekkoatletyki i tenisa stołowego. Na terenie gminy oraz miasta działa Ludowy Zespół Sportowy „Orkan”, w którym trenują i grają piłkarze w grupach: seniorów, juniorów oraz trampkarzy.
Ochrona zdrowia[edytuj | edytuj kod]
W Suchaniu funkcjonuje Niepubliczny Ośrodek Zdrowia „ASKLEPIOS”, także znajduje się Apteka „Centrum”.
Ciekawostki i legendy[edytuj | edytuj kod]
- Pierwsza osada została założona już w X w.
- Przez Suchań przechodził prawdopodobnie szlak Celtów
- Pod kościołem mogą znajdować się jeszcze groby Joannitów, którzy stacjonowali w Komturii w Suchaniu
- Możliwe jest, że, pomimo dużej odległości, między kościołem a zamkiem istnieje podziemna droga do zamku
- Na wysokości parkingu koło Iny znajduje się orle gniazdo (być może dwa)
- Suchań posiada specyficzny mikroklimat: gdy pada deszcz, w okolicach samego Suchania jest go mniej niż chociażby na wysokości skrzyżowania Sadłowo-Słodkówko, czy nawet Suchanówka, znajdującego się około 3 km od centrum Suchania.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku, Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08].
- ↑ Suchań - Liczba mieszkańców miasta i gminy Suchań, www.suchan.pl [dostęp 2022-01-17].
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 26 lipca 2013, ISSN 1505-5507.
- ↑ W Suchaniu badają osadę skandynawskich przybyszów, archeowiesci.pl [dostęp 2017-11-26] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-17].
- ↑ Suchań – Historia, www.suchan.pl [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Zespół Szkół Publicznych w Suchaniu - Historia. [dostęp 2014-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-03)].
- ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 709
- ↑ Suchań w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-12] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wiejska Inicjatywa Rozwoju – Biuletyn Urzędu Miasta i Gminy w Suchaniu
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
|
