Tramwaje w Toruniu
| [[{{{typ systemu}}}]] | |
| UWAGA: Błąd parametru {{{typ systemu}}}={{{typ systemu}}} Ten parametr może przyjmować jedynie wartości:
| |
| [[Plik:{{{logo}}}|150x150px|alt=Logotyp|]] {{{opis logo}}} | |
 {{{opis grafiki}}} | |
| Państwo | {{{państwo}}} |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Organizator |
{{{organizator}}} |
| Operator | |
| Liczba linii |
{{{liczba linii}}} |
| Lata funkcjonowania |
{{{lata funkcjonowania}}} |
| Dzienna liczba pasażerów |
{{{dzienna liczba pasażerów}}} |
| Roczna liczba pasażerów |
{{{roczna liczba pasażerów}}} |
| Infrastruktura | |
| [[Plik:{{{schemat}}}|240x240px|alt=Schemat sieci|]] {{{opis schematu}}} | |
| Długość sieci |
{{{długość sieci}}} |
| Rozstaw szyn |
{{{rozstaw szyn}}} |
| Napięcie zasilania |
{{{napięcie zasilania}}} |
| Liczba stacji |
{{{liczba stacji}}} |
| Liczba zajezdni |
{{{liczba zajezdni}}} |
| Liczba przystanków |
{{{liczba przystanków}}} |
| Tabor | |
| Liczba pojazdów |
{{{liczba pojazdów}}} |
| [{{{www}}} Strona internetowa] | |
Początek komunikacji tramwajowej w Toruniu datuje się na rok 1891. Obecnie linie obsługuje Miejski Zakład Komunikacji w Toruniu, liczący ponad 118 lat.
Rozstaw szyn w Toruniu wynosi 1000 mm.
Historia
Pierwszy tramwaj pojawił się w Toruniu w 1891 roku. Był to tramwaj konny, kursujący z Bydgoskiego Przedmieścia na dworzec Toruń Miasto. Zbudowano także na ulicy Sienkiewicza wozownię i stajnie. W 1893 linia ta przewiozła ponad 550 tysięcy pasażerów, przy 21 osobach całego personelu[2]. Budowę i eksploatację tramwajów konnych w Toruniu prowadziło berlińskie przedsiębiorstwo Havestadt Contag do schyłku 1898, gdy komunikację tramwajową w mieście przejęła również berlińska firma Towarzystwo Akcyjne Elektrizitäts Gesellschaft Felix Singer, która w ciągu półtora miesiąca przebudowała tabor i linię w elektryczny tramwaj (linia ta, podobnie jak w następnych latach była wyłącznie jednotorowa)[3]. Pod koniec 1901 komunikacja tramwajowa przeszła do firmy Zakłady Elektryczne miasta Toruń[2]. Ciągły rozwój tramwajów toruńskich przerwały perturbacje związane z tworzeniem się nowo powstałego państwa polskiego i brakiem funduszy, co doprowadziło w 1921 do trzymiesięcznej przerwy w kursowaniu wszystkich tramwajów[2]. Przebieg trasy linii nr 1 uległ pewnym zmianom rok po zelektryfikowaniu sieci tramwajowej. Trasa biegła ulicami (w dzisiejszym brzmieniu ich nazw): Bydgoska, Chopina, Pl. Rapackiego, Kopernika, św. Ducha, Rynek Staromiejski, Szeroka, Królowej Jadwigi, Rynek Nowomiejski, św. Jakuba (po modyfikacji: św. Katarzyny, Pl. św. Katarzyny), Dworzec Toruń - Miasto[4]. Od czasu elektryfikacji sieci tramwajowej sukcesywnie zwiększano ilość linii kursujących po mieście. W roku 1899 uruchomiono linię nr 2, łącząca centrum Torunia z wówczas jeszcze podmiejską wsią (a od roku 1906 dzielnicą) Mokre. Na rok 1903 przypadła budowa pętli obwodowej, okalającej spora część Bydgoskiego Przedmieścia, w cztery lata później uruchomiono linię nr 3, która połączyła Rynek Staromiejski z Chełmińskim Przedmieściem. Po oddaniu do użytku nowego mostu drogowego w 1934, linia nr 4 spięła Toruń z okolicznym Podgórzem - od roku 1938 dzielnicą miasta. W 1934-1935 powstała linia nr 5, łącząca Przedmieścia Jakubskie i Bydgoskie, będąca najdłuższą linią miasta (6,3 km; linia nr 1 miała wówczas 6 km, linia nr 2 - 3,8 km, linie 3 i 4 po około 2 km)[2]. Pod koniec II wojny światowej, w wyniku zniszczeń sieci tramwajowej na 6 miesięcy zawieszono ruch tramwajowy, który udało się przywrócić dopiero 1 V 1945[2]. W 1970 wyprowadzono tramwaje ze starówki, poprzez nowo wybudowaną tzw. małą obwodnicę staromiejską wiodącą ulicami Wały gen. Sikorskiego i Szumana. Przez pewien czas funkcjonowała linia nr 6, która biegła od Dworca Głównego PKP do wielkiego zakładu przemysłowego - ulokowanej we wschodniej części miasta Elany.
Na przestrzeni dziesięcioleci sieć tramwajowa Torunia ulegała licznym przekształceniom. Niektóre linie zlikwidowano, przebieg innych zmieniono. Jako ostania zawieszona została linia nr 5, łącząca Elanę z pętlą przy ul. Olimpijskiej. Obecnie sieć komunikacji tramwajowej składa się czterech linii dziennych (choć biorąc pod uwagę fakt, iż linia nr 1 posiada modyfikację - 1R - w skład sieci wchodzi pięć linii) i jedną nocną.
W przyszłości mówi się[potrzebny przypis] o połączeniu dwóch głównych tras tramwajowych poprzez scalenie pętli linii nr 1 przy ulicy Olimpijskiej i linii nr 2 przy Elanie ulicami Barwną i Olimpijską przy jednoczesnej likwidacji torowiska przy ul. Wschodniej. Ma to związek z planowaną już od 20 lat budową nowej zajezdni tramwajowej przy ul.Barwnej i Olsztyńskiej. W związku z projektem budowy Mostu Wschodniego w Toruniu na wysokości Placu Daszyńskiego zapowiedziano już likwidację torowiska tramwajowego w ul. Wschodniej. Planowane jest także przedłużenie linii tramwajowej do miasteczka akademickiego UMK przy ul. Gagarina, co wg badań miałoby odciążyć przeładowane obecnie linie autobusowe 15, 26 i 40.
Wygląd tramwajów
Szablon:Do weryfikacji Przedwojenne tramwaje były żółte. Eksponowały numer na kółku nad dachem. Używały nietypowego kroju cyfr, tzw. czcionki toruńskiej[potrzebny przypis]. Od przodu i tyłu miały wejścia, zamykane na łańcuszek. Przy wejściu stał konduktor, sprzedając bilety. Po wojnie tramwaje stały się czerwone na dole, jasnokremowe na górze.
W latach 60. XX wieku zunifikowano czcionkę numerów z typową warszawską[potrzebny przypis]. 11 lutego 1968 zlikwidowano etaty konduktorów w MZK, montując automaty "Krab", wydające bilety. W latach 80. XX wieku wprowadzono na większości linii - tramwaje przegubowe dwuczłonowe, 803N tzw. jamniki. Ponieważ nie zdawały egzaminu (częste awarie), wrócono do 802N kanciastych.
Linie
16 stycznia 2007 wprowadzony został nowy układ linii. Korekcie trasy uległa linia nr 4 oraz wydłużono jej czas kursowania, zwiększając częstotliwość. Wprowadzono nową linie 3, która jest linią uzupełniającą w czasie szczytu przewozowego. Likwidacji uległa linia nr 2W. Linie 1 (oraz 1R), 2, 3, 4 to linie dzienne. Linia 1N jest linią nocną kursującą trasą linii 1R w noce z piątków na soboty i z sobót na niedziele.
Linia nocna
| Linia | Trasa |
|---|---|
Linie dzienne
| Linia | Trasa |
|---|---|
Tabor
Wagony liniowe
- 55 wagonów typu 805Na - w zdecydowanej większości zmodernizowane w latach 90. (zmiany dotyczyły elektryki i wnętrza - m.in. dodano charakterystyczny dla Torunia trzeci rząd siedzeń) oraz w latach 2005-2008. Pełny opis modernizacji poniżej.
Modernizacje
Modernizacje tramwajów 805Na w Toruniu wykonuje się od lat 90.
| Lata | Opis | Inne |
|---|---|---|
| lata 90. | remont wnętrza, pulpitu, wymiana elektryki i zdjęcie ramki na światła | brak |
| 2005-ok.2012 | modernizacja designu i remont wnętrza, zmontowany w niej jest system informacji pasażerskiej firmy Pixel | jak w Łodzi, GOPie i Gdańsku |
wagony techniczne
wagony historyczne
- Mimo bogatej historii zakładu, brak właściwego taboru historycznego; jego namiastką jest wagon turystyczny powstały w warsztacie MZK Toruń w roku 1993 na bazie wozu Konstal 5N. Jest on częściowo odkryty przy wejściach. Można rezerwować przejazd, po istniejących liniach w MZK. Czasem jest także włączany do ruchu w sezonie letnim (obowiązuje osobna opłata). Wagon historyczny był eksponowany na Placu Teatralnym w sezonie letnim w 2006, mieszcząc tam kawiarnię. Od września 2007 ustawiono wagon historyczny z okazji starań Torunia o Europejską Stolicę Kultury w 2016 na Rynku Staromiejskim.
Zajezdnie
- od początku istnienia zakładu remiza mieści się przy ul. Sienkiewicza 24/26 (Bydgoskie Przedmieście)
- od wielu lat planowana jest budowa zajezdni centralnej na toruńskich Bielawach
- ↑ Dane ze strony MZK Toruń
- ↑ a b c d e Walczak-Więcławska A., 1986: 95 lat w służbie toruńczyków. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Toruń
- ↑ Walczak-Więcławska A., 1986: 95 lat w służbie toruńczyków. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Toruń, Dane ze strony MZK Toruń
- ↑ Dane ze strony MZK Toruń
Linki zewnętrzne
- Strona Miejskiego Zakładu Komunikacji w Toruniu
- Zarys historii komunikacji tramwajowej w Toruniu
- Toruński Klub Miłośników Komunikacji Miejskiej
- Schemat nowego układu linii tramwajowych
| Funkcjonujące |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zlikwidowane |
| ||||||
| Niezrealizowane | |||||||
| Szybkie tramwaje |
