Bukaczowce

Bukaczowce
Букачівці
	Herb
Państwo	Ukraina
Obwód	iwanofrankiwski
Rejon	rohatyński
Prawa miejskie	1489
Powierzchnia	21,64 km²
Populacja (2018); • liczba ludności	; 1251
Nr kierunkowy	+380 03435
Kod pocztowy	77065
	Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego Bukaczowce
	Położenie na mapie Ukrainy Bukaczowce
	49°15′N 24°30′E/49,250000 24,500000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bukaczowce – osiedle typu miejskiego w rejonie rohatyńskim obwodu iwanofrankowskiego.

Znajduje tu się stacja kolejowa Bukaczowce, położona na linii Lwów – Czerniowce.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Osada została założona w 1438 r. W 1489 r. Bukaczowce uzyskały magdeburskie prawo miejskie; utraciły je między 1932 a 1934 r.

Jerzy Kalinowski, właściciel miasta, ufundował w 1634 r. klasztor bernardynów, który został zniszczony w czasie wojen z Kozakami. Właścicielami miasta w XVIII w byli Łuszczewscy. Franciszek ufundował w 1747 r. parafię i kościół, a jego syn Władysław klasztor reformatów, który skasowano w 1807 r. Później dobra należały m.in. do Augusta Aleksandra Czartoryskiego. W XIX wieku sprawdziła się tutaj rodzina Artura Grottgera. Jego ojciec, Jan Józef pochowany został na miejscowym cmentarzu w 1853 r.^[2]

Na początku września 1907 między stacjami Bukaczowce a Żurawne-Nowosielce doszło do katastrofy kolejowej, wykolejenia pociągu nr 318 wyjeżdżającego ze Stanisławowa o 6:25, który był przepełniony (zbyt dużo wagonów doczepionych)^[3].

W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Bukaczowce w powiecie rohatyńskim województwa stanisławowskiego.

W latach 1942–1943 Niemcy utworzyli tu getto dla Żydów, których zwożono z okolicznych miejscowości. Część wymordowano na miejscu, a resztę wywieziono do obozów koncentracyjnych^[4]. W 1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 5 Polaków^[5].

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca w Bukaczowcach Józefa Bizior przez kilka miesięcy przechowywała dwoje Żydów. W 1987 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu jej tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Tytuł ten otrzymała także jej przyjaciółka Maria Dziankowska, która dostarczyła Żydom tzw. aryjskie papiery^[6].

W 1989 liczyło 1648 mieszkańców^[7].

W 2013 liczyło 1366 mieszkańców^[8].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

zamek^[9]
kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych – murowany, wzniesiony w latach 1822–1825 w miejsce dawnego, drewnianego. Konsekrowany w 1834 r. W latach 1875–1876 jego administratorem był ks. Zygmunt Gorazdowski, późniejszy święty Kościoła katolickiego. W okresie międzywojennym parafia liczyła 2500 wiernych w Bukaczowcach i 8 okolicznych wioskach. Po II wojnie światowej kościół zamieniony na salę gimnastyczną. Oddany katolikom w 1993 r., konsekrowany na nowo w 1994 r^[10].

Urodzeni[edytuj | edytuj kod]

Józef Widawski (w 1882) – ksiądz rzymskokatolicki, uczestnik wojny z bolszewikami 1920 i kawaler Krzyża Walecznych,
Jakub Rothfeld (w 1884) – neurolog, dziad Jacka Rostowskiego.
Adolf Limberger (w 1888) – poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej III kadencji (1930–1935)^[11]. W czasie okupacji niemieckiej przyczynił się do uratowania 70 Żydów^[12].
Antoni Chojcan (5 czerwca 1924 – 4 grudnia 2013) – pułkownik, pilot, żołnierz AK, harcerz, twórca Aeroklubu Wrocławskiego

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Karolówka (Czerniów Nowy)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018, s. 37.
↑ Bukaczowce – Strona główna – Stanisławów Kresy [online], stanislawow.net [dostęp 2023-04-14] .
↑ Katastrofa kolejowa. „Kurier Lwowski”. 413, s. 4, 5 września 1907.
↑ Bukaczowce – akcja „Reinhardt” – Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2023-04-14] (pol.).
↑ HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., EugeniuszE. Różański EugeniuszE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939-1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 383, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661 .
↑ Historia pomocy - Dziankowska Maria i Bizior-Horysławska Józefa. sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2024-02-14]. (pol.).
↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.
↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
↑ Władysław Łoziński: Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku. Lwów, 1903, s. 98.
↑ Bukaczowce. Kościół p.w. Wszystkich Świętych (1822–1825). Iwano-Frankiwski obw., Iwano-Frankowski r-n (Rohatynski r-n) | Kościoły i kaplice Ukrainy [online], rkc.in.ua [dostęp 2023-04-14] .
↑ Adolf Limberger [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-04-14] .
↑ Bukaczowce – akcja „Reinhardt” Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2023-04-14] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Bukaczowce, mko, pow. rohatyński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 457 .
Bukaczowce, mko, pow. rohatyński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 270 .
Historia Żydów w Bukaczowcach na portalu Wirtualny Sztetl
Historia społeczności Bukaczowiec w wieku XX
Bukaczowce na stronie Rady Najwyższej Ukrainy. (ukr.)

[1] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018, s. 37.

[2] Bukaczowce – Strona główna – Stanisławów Kresy [online], stanislawow.net [dostęp 2023-04-14] .

[3] Katastrofa kolejowa. „Kurier Lwowski”. 413, s. 4, 5 września 1907.

[4] Bukaczowce – akcja „Reinhardt” – Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2023-04-14] (pol.).

[5] HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., EugeniuszE. Różański EugeniuszE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939-1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 383, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661 .

[6] Historia pomocy - Dziankowska Maria i Bizior-Horysławska Józefa. sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2024-02-14]. (pol.).

[7] Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.

[8] Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).

[9] Władysław Łoziński: Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku. Lwów, 1903, s. 98.

[10] Bukaczowce. Kościół p.w. Wszystkich Świętych (1822–1825). Iwano-Frankiwski obw., Iwano-Frankowski r-n (Rohatynski r-n) | Kościoły i kaplice Ukrainy [online], rkc.in.ua [dostęp 2023-04-14] .

[11] Adolf Limberger [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-04-14] .

[12] Bukaczowce – akcja „Reinhardt” Teatr NN [online], teatrnn.pl [dostęp 2023-04-14] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Przynależność wojewódzka	woj. stanisławowskie (1920–39)
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)	Bołszowce (od 1934) Bursztyn (od 1934) Rohatyn
Miasteczka (1920–34)	Bołszowce (→) Bukaczowce Bursztyn (→) Firlejów Knihynicze Konkolniki Podgrodzie Podkamień Stratyn Miasto
Gminy miejskie (1920–39 →)	Bołszowce Bursztyn Rohatyn
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–39 →)	Bołszowce Bukaczowce Bursztyn Knihynicze Koniuszki Konkolniki Lipica Dolna Podkamień Puków Rohatyn Żurów

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1557–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)