Tłustosz śródziemnomorski
| Eysarcoris ventralis | |||||
| (Westwood, 1837) | |||||
.png) Imago | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
tłustosz śródziemnomorski | ||||
| |||||
Tłustosz śródziemnomorski[1] (Eysarcoris ventralis) – gatunek pluskwiaka z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny tarczówkowatych. Zamieszkuje krainy: palearktyczną, etiopską i orientalną oraz Hawaje.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1837 roku przez Johna Obadiah Westwooda pod nazwą Pentatoma ventralis. Jako miejsce typowe wskazał on Bengal[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Pluskwiak o dość krępym, w zarysie krótko-owalnym ciele długości od 5 do 6 mm. W ubarwieniu jego przeważa kolor szarożółty lub szarobrązowy z gęstym punktowaniem ciemno- do czarnobrązowego koloru. Głowa ma boki czarnobrązowe do czarnych, a wierzch szarożółty z parą jasnych kropek przed oczami. Nadustek jest wolny i tak długi jak policzki lub trochę dłuższy od nich. Czułki buduje pięć członów, z których trzy pierwsze i nasada czwartego są żółte, a dalsza ich część brązowa. Przedplecze ma przednią krawędź prostą do lekko zaokrąglonej, pozbawioną wcięcia przy głowie. Boczne krawędzie przedplecza są w przedniej połowie proste, a jego boczne kąty są zaokrąglone i nie wystają poza nasady półpokryw, co odróżnia go od tłustosza zielarza. Ciemne punktowanie w przedniej części przedplecza jest mniejsze niż u tłustoszy zielarza i zielonobrzuchego. Znacznie krótsza od przykrywki półpokryw tarczka ma część nasadową pozbawioną dużej plamy czarnej, lecz zaopatrzoną w parę małych, okrągłych, jasnych wypukłości w kątach bocznych oraz małą, czarną plamkę u wierzchołka. Półpokrywy mają zakrywki wystające poza szczyt odwłoka, bezbarwne do brązowawych. Na śródpiersiu znajduje się żeberko między odnóżami. Barwa odnóży jest jasna z ciemnym nakrapianiem ud i punktowaniem goleni. Listewka brzeżna odwłoka jest czarna z wąskimi rozjaśnieniami przy zewnętrznych krawędziach segmentów. Spód odwłoka pośrodku jest czarny, a po bokach jasny[3].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten bytuje w szerokim spektrum siedlisk, od suchych przez wilgotne po mokre[4], w tym w lasach, na ich skrajach, na nasłonecznionych zboczach, ciepłych terenach otwartych, a w strefie subtropikalnej i tropikalnej na łąkach i polach uprawnych[1][5][4]. Jest polifagicznym fitofagiem ssącym soki z szerokiego spektrum roślin z rodzin traw, ciborowatych, sitowatych, kapustowatych, bobowatych i selerowatych. Zimują postacie dorosłe w kępach traw i pod opadłym listowiem. W Europie Środkowej aktywne mogą stawać się już w marcu, a okres rozrodczy przypada zwykle na koniec maja[5].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek szeroko rozsiedlony w Starym Świecie. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Malty, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji[6][7]. W Afryce podawany jest z Azorów, Madery, Wysp Kanaryjskich, Maroka, Algierii, Tunezji, Libii, Egiptu, Republiki Zielonego Przylądka[6] i kontynentalnej części krainy etiopskiej[6][5]. W palearktycznej Azji znany jest z Cypru, anatolijskiej części Turcji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Syrii, Izraela, Synaju, Iraku, Arabii Saudyjskiej, Kuwejtu, Kataru, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Omanu, Jemenu, Kazachstanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu, Tadżykistanu, Kirgistanu, Iranu, Afganistanu, Chin, Korei, Japonii i Tajwanu. Poza tym występuje w krainie orientalnej[6] (w tym w Indiach i Mjanmie[8]) i na Hawajach[6], gdzie prawdopodobnie został zawleczony[5].
W Polsce owad ten stwierdzony został tylko dwukrotnie, raz na Górnym Śląsku i raz w Beskidzie Wschodnim, przy czym ten pierwszy rekord powstać mógł w wyniku zawleczenia z transportem winogron[4]. Na Słowacji również jest gatunkiem bardzo rzadkim, występującym tylko na południu kraju[5][3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Eysarcoris ventralis – Tłustosz śródziemnomorski. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2022-07-19].
- ↑ J.O. Westwood: A catalogue of Hemiptera in the collection of the Rev. F. W. Hope, M. A. with short latin diagnoses of the new species. London: Bridgewater, 1837, s. 1-46.
- ↑ a b Jerzy A. Lis: Klucze do oznaczania owadów Polski. T. XVIII: Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera. Cz. zeszyt 14: Tarczówkowate - Pentatomidae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 2000. ISBN 83-88518-05-4.
- ↑ a b c Artur Taszakowski. Występowanie Eysarcoris ventralis (WestWood, 1837) (Hemiptera: Pentatomidae) w Polsce. „Acta entomologica silesiana”. 20, s. 33–35, 2012. ISSN 1230-7777.
- ↑ a b c d e Vladimír Hemala, Jozef Cunev, Valerián Franc. On the occurrence of the stink bug Eysarcoris ventralis (Hemiptera: Heteroptera: Pentatomidae) in Slovakia, with notes on its distribution in neighbouring countries. „Klapalekiana”. 50, s. 51-59, 2014. ISSN 1210-6100.
- ↑ a b c d e Berend Aukema (red.): Eysarcoris ventralis (Westwood, 1837). [w:] Catalogue of Palearctic Heteroptera [on-line]. Naturalis Biodiversity Center. [dostęp 2022-07-13].
- ↑ Eysarcoris ventralis (Westwood, 1837). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2022-07-19].
- ↑ B. Biswas, M.E. Hassan, Kailash Chandra, Sandeep Kushwaha, Paramita Mukherjee. On an Account of Pentatomoidea (Heteroptera: Hemiptera) From Chattisgarh, India. „Rec. zool. Surv. India”. 114(Part-2), s. 211-231, 2014. ISSN 0375-1511.