Fryderyka (Katowice)
50°17′09″N 19°01′05″E/50,285944 19,018083
| Część Katowic | |
 Zabudowa kolonii Fryderyka od strony zachodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| W granicach Katowic |
1951 |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
| Strefa numeracyjna |
0-32 |
| Kod pocztowy |
40-153 |
| Tablice rejestracyjne |
SK |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Katowic  | |
| 50°17′09″N 19°01′05″E/50,285944 19,018083
| |
Fryderyka (niem. Friederike Kolonie[1]) – kolonia robotnicza w północnej części Katowic, na terenie dzielnicy Wełnowiec-Józefowiec[2]. Została założona w latach 50. XIX wieku dla pracowników huty żelaza Hohenlohe[1], a jej zabudowa w dużej mierze przetrwała do dnia dzisiejszego[3][1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Powstanie kolonii Fryderyka ma związek z rozwojem na terenie Wełnowca zakładów przemysłowych księcia Friedricha Augusta zu Hohenlohe-Öhringen, które znajdowały się przy drodze z Katowic do Huty Laura (Siemianowice Śląskie)[4], zwłaszcza powstałej w 1803 roku huty żelaza Hohenlohe[1]. Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na siłę roboczą podjęto decyzję o budowie domów robotniczych na obszarze Józefowca lub w bezpośrednim sąsiedztwie hut. Ostatecznie kolonię wybudowano w latach 50. XIX wieku[5] pomiędzy hałdą huty Hohenlohe a drogą do Huty Laura (obecnie aleja W. Korfantego). Powstało wówczas dziesięć dwukondygnacyjnych domów wielorodzinnych. Obiekty te nie miały wówczas dostępu do wodociągu i kanalizacji[4]. W 1885 roku kolonię Fryderyka zamieszkiwało 1361 osób. Wówczas znajdowała się ona na terenie obszaru dworskiego Bytków i przynależała do niej poczta w Wełnowcu[6]. W 1924 roku kolonię włączono do gminy Wełnowiec, a w 1951 roku wraz z całą gminą do Katowic[4]. W latach 90. XX wieku kilka domów dawnej kolonii (numery 169-179) zostało wyburzonych[3].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Zabudowa kolonii przetrwała do dnia dzisiejszego[1] i znajduje się przy alei W. Korfantego 147, 149, 151-153, 157-159, 161-163, 165-167, 181-183, 186-187 i 189. Są to obiekty o wartości historycznej[7], wpisane do Gminnej Ewidencji Zabytków, a także są chronione przepisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, na mocy którego ustanowiono wokół nich strefę ochrony konserwatorskiej[8].
W rejonie spisowym nr 260010, obejmujący obszar na wschód od alei W. Korfantego i na północ od ulicy Konduktorskiej, według spisu powszechnego z 2011 roku zamieszkiwały 254 osoby, w tym 119 mężczyzn i 135 kobiet[2]. Wierni rzymskokatoliccy zamieszkujących kolonię przynależą do parafii Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Katowicach-Wełnowcu[9].
Kolonię obsługują autobusy i tramwaje na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego. Z przystanku Wełnowiec Gnieźnieńska według stanu z marca 2021 roku kursują dwie linie tramwajowe i dziewięć linii autobusowych[10]. Kod pocztowy budynków kolonii to 40-153[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Joanna Tofilska, Antoni Steuer, Osady i osiedla, [w:] Antoni Barciak, Ewa Chojecka, Sylwester Fertacz, Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012, s. 665.
- ↑ a b Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach: Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. mapy.orsip.pl. [dostęp 2021-03-23]. (pol.).
- ↑ a b Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, s. 118, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
- ↑ a b c Lech Szaraniec, Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 101, ISBN 83-905115-0-9.
- ↑ Według innego źródła – Bulsa, 2018, s. 118 – zabudowa kolonii powstała na przełomie XIX i XX wieku
- ↑ Stadt und Landkreis Kattowitz (poln. Katowice). treemagic.org. [dostęp 2021-03-23]. (pol.).
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice – II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. Załącznik nr 1 do uchwały nr XXI/483/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice” – II edycja, Załącznik Z I.9 3/36, Miasto Katowice, 2012 (pol.).
- ↑ Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej: Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2021-03-23]. (pol.).
- ↑ Archidiecezja katowicka: Katowice-Wełnowiec, Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych. www.archidiecezja.katowice.pl. [dostęp 2021-03-23]. (pol.).
- ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2021-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
- ↑ Poczta Polska: Wyszukiwarka kodów pocztowych (Pocztowych Numerów Adresowych). kody.poczta-polska.pl. [dostęp 2021-03-23]. (pol.).
