Przejdź do zawartości

James Garner

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
James Garner
Ilustracja
James Garner (1959)
Imię i nazwisko

James Scott Baumgarner

Data i miejsce urodzenia

7 kwietnia 1928
Norman

Data i miejsce śmierci

19 lipca 2014
Los Angeles

Zawód

aktor, producent filmowy

Współmałżonek

Lois Josephine Fleischman Clarke
(1956–2014; jego śmierć)

Lata aktywności

1954–2014

Odznaczenia
Purpurowe Serce (Stany Zjednoczone)
Multimedia w Wikimedia Commons

James Garner, właśc. James Scott Baumgarner (ur. 7 kwietnia 1928 w Norman, zm. 19 lipca 2014 w Los Angeles) − amerykański aktor filmowy i telewizyjny oraz producent. Laureat trzech Złotych Globów, dwóch nagród Emmy, Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych, dwóch People’s Choice Award i dwóch nagród Bambi. Nominowany do Oscara za pierwszoplanową rolę w filmie Romans Murphy’ego (1985).

8 lutego 1960 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6927 Hollywood Boulevard[1][2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Norman[3] w stanie Oklahoma w rodzinie metodystów jako najmłodszy z trzech synów Mildred Scott (z domu Meek) i Weldona Warrena „Billa” Bumgarnerów[4]. Miał dwóch starszych braci − Charlesa Warrena (1924–1984) i Jacka (1926–2011)[4]. Jego matka była w połowie Czirokezką, a ojciec miał pochodzenie niemieckie. Jego matka zmarła w 1933, pięć lat po jego narodzinach. Po śmierci matki Garner i jego bracia zostali wysłani, aby zamieszkać z krewnymi. W 1934 ojciec Jamesa ponownie ożenił się z Wilmą Risinger. Drugie małżeństwo ojca rozpadło się w 1943.

James Garner uczęszczał do Wilson Elementary School, Norman Junior High i Norman High School (Norman Public Schools). W wieku 16 lat postanowił wstąpić do United States Merchant Marine, jednak został szybko zwolniony z powodu choroby lokomocyjnej[5]. Po II wojnie światowej Garner przeprowadził się do Los Angeles, gdzie zamieszkał ze swoim ojcem i zapisał się do Hollywood High School, gdzie został wybrany najpopularniejszym uczniem. W 1948 ojciec po raz trzeci ożenił się z Grace Davey. Po ukończeniu szkoły Garner wstąpił do Gwardii Narodowej. Wraz z armią został wysłany na 14 miesięcy na Półwysep Koreański, gdzie trwała wojna. Podczas walk został ranny, później za to otrzymał Purpurowe Serce[6].

W 1954 Paul Gregory, przyjaciel Garnera, którego poznał podczas nauki w Hollywood High School, namówił go do występu na Broadwayu w roli członka Trybunału i porucznika Stephena Maryki w przedstawieniu Hermana Wouka Bunt przed sądem wojennym[7] u boku Henry’ego Fondy. Wziął udział w reklamach telewizyjnych. W 1955 Garner był brany pod uwagę do głównej roli kowboja Cheyenne’a Bodiego w serialu westernowym ABC/Warner Bros. Cheyenne, którą ostatecznie otrzymał Clint Walker, a Garner pojawił się gościnnie w czterech odcinkach Cheyenne (1955−1957). Wystąpił w odcinku serialu ABC Warner Brothers Presents (1956) − pt. „Eksplozja” („Explosion”) z Charlesem Bronsonem. Jego pierwsze role kinowe to podpułkownik Joe Craven w melodramacie wojennym Mervyna LeRoya Ku nieznanemu (Toward the Unknown, 1956) i Preston w komediodramacie Davida Butlera Dziewczyna, którą zostawił (The Girl He Left Behind, 1956).

Po występie w niewielkiej roli sierżanta Johna Maitlanda w westernie Shoot−Out at Medicine Bend (1957), powiedział: „Zawsze fajnie było pracować z reżyserem Richardem Lelandem „Dickiem” Bare, a odtwórca głównej roli Randolph Scott był starym wyjadaczem, ale film nie jest wart ani grosza”[8]. Przełomem w karierze kinowej okazała się rola kapitana United States Marine Corps Mike’a Baileya w melodramacie Joshuy Logana Sayonara (1957), gdzie partnerował Marlonowi Brando i Miyoshi Umeki, za którą został uhonorowany Złotym Globem dla najbardziej obiecującego nowicjusza[9]. Ponadto film otrzymał cztery Oscary i sześć nominacji[10].

Od 22 września 1957 do 1 kwietnia 1962 grał postać profesjonalnego gracza w pokera na Dzikim Zachodzie w serialu ABC Maverick, za którą był nominowany do nagrody Emmy dla najlepszego aktora pierwszoplanowego w serialu dramatycznym[9]. Za rolę Henry’ego Tyroona w komedii Szwindel (The Wheeler Dealers, 1963) z Lee Remick zdobył nominację do Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu[9]. Wystąpił jako dr Joe Cardin w dramacie Williama Wylera Niewiniątka (The Children’s Hour, 1961)[10] z Audrey Hepburn i Shirley MacLaine, kapitan RAF Bob Hendley „Zbieracz” w dramacie wojennym Johna Sturgesa Wielka ucieczka (The Great Escape, 1963)[10] z Steve’em McQueenem i Richardem Attenborough, dr Gerald Boyer w komedii romantycznej Normana Jewisona A to historia (The Thrill of It All, 1963)[10] z Doris Day i porucznik Charles E. Madison w czarnej komedii Arthura Hillera Amerykanizacja Emily (The Americanization of Emily, 1964)[10] z Julie Andrews i Melvynem Douglasem.

Od 27 marca 1974 do 10 stycznia 1980 występował w roli prywatnego detektywa Jamesa Scotta Rockforda w serialu kryminalnym NBC Prywatny detektyw Jim Rockford (The Rockford Files), za którą był nominowany do trzykrotnie Złotego Globu dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym (1978, 1979, 1980)[9] i pięciokrotnie do nagrody Emmy dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym (1976, 1977, 1978, 1979, 1980)[9]. W musicalu Blake’a Edwardsa Victor/Victoria (1982) z Julie Andrews i Lesley Ann Warren został obsadzony w roli gangstera z Chicago Kinga Marchanda[10]. Kreacja Murphy’ego Jonesa, ekscentrycznego wdowca w komedii romantycznej Martina Ritta Romans Murphy’ego (Murphy’s Romance, 1985) z Sally Field przyniosła mu nominację do Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego i Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie komediowym lub musicalu[9].

W westernie komediowym Richarda Donnera Maverick (1994)[10] z Melem Gibsonem i Jodie Foster zagrał szeryfa Zane’a Coopera, a w melodramacie Nicholasa Sparksa Pamiętnik (The Notebook, 2004)[10] z Geną Rowlands wystąpił w roli starszego Noaha Calhouna.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Swoją żonę Lois Clarke poślubił 17 sierpnia 1956 po zaledwie 14 dniach znajomości. Pozostali małżeństwem do śmierci Garnera. Mieli jedną córkę Gretę oraz Kimberly (córka Clarke z pierwszego małżeństwa)[11].

21 kwietnia 2006 w jego rodzinnym mieście został odsłonięty pomnik aktora, wykonany z brązu.

Po tym gdy w maju 2008 przeszedł rozległy zawał serca wycofał się z życia publicznego[12]. Zmarł nagle 19 lipca 2014 w swoim domu w Los Angeles w wieku 86 lat[13][14].

Wybrana filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Nagrody

[edytuj | edytuj kod]
Rok Nagroda Kategoria Film / Serial
1958 Złoty Glob Nowa gwiazda roku – aktor w filmie fabularnym[9] Sayonara (1957)
1977 Nagroda Emmy Najlepszy aktor w serialu dramatycznym[9] Prywatny detektyw Jim Rockford (1976)
Bambi Międzynarodowy serial telewizyjny[9]
1978 People’s Choice Award Ulubiony wykonawca telewizyjny[9] —
1982 Ulubiony wykonawca w nowym serialu telewizyjnym[9] —
1987 Nagroda Emmy Wybitny występ specjalny w dramacie lub komedii[9] Obietnica (TV, 1986)
1991 Złoty Glob Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym[9] Decoration Day (TV, 1990)
1994 Złoty Glob Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym[9] Rekiny Manhattanu (TV, 1993)
1999 Bambi Nagroda honorowa za całokształt twórczości[9] —
2005 Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych Nagroda honorowa za całokształt twórczości[9] —

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ James Garner. Walk of Fame. [dostęp 2025-03-16]. (ang.).
  2. ↑ Meredith Blake, Hollywood Star Walk: James Garner, Actor, „Los Angeles Times”, 24 czerwca 2010 [dostęp 2025-03-16] (ang.).
  3. ↑ James Garner Biography (1928–2014). Film Reference. [dostęp 2025-03-15]. (ang.).
  4. ↑ a b Louis du Mort: James Garner (1928–2014). Find a Grave Memorial. [dostęp 2025-03-16]. (ang.).
  5. ↑ Robert Sellers, James Garner: The actor known for his portrayals of an honourable man in a dishonourable world, „The Independent”, 21 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] (ang.).
  6. ↑ Gene Triplett: The Garner files Retrospective honors actor’s career. The Oklahoman. [dostęp 2025-03-15]. (ang.).
  7. ↑ James Garner. Internet Broadway Database. [dostęp 2025-03-16]. (ang.).
  8. ↑ James Garner, Jon Winokur: The Garner Files: A Memoir. Simon & Schuster, 2011, s. 251. ISBN 978-1451642612.
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p James Garner Biography, „TV Guide” [dostęp 2025-03-19] [zarchiwizowane z adresu 2025-03-19] (ang.).
  10. ↑ a b c d e f g h James Garner. Rotten Tomatoes. [dostęp 2025-03-16]. (ang.).
  11. ↑ Veronica Horwell, James Garner, Witty, Handsome Leading Man, Dies at 86, „The Guardian”, 20 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] (ang.).
  12. ↑ PAP, Nie żyje aktor James Garner, „Rzeczpospolita”, 20 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-21] (pol.).
  13. ↑ Bruce Weber, James Garner obituary, „The New York Times”, 20 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] (ang.).
  14. ↑ Dennis McLellan, James Garner dies at 86; TV antihero of ‘Maverick,’ ‘Rockford Files’, „Los Angeles Times”, 20 lipca 2014 [dostęp 2025-03-16] (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tomasz Jopkiewicz. Anty– i bohater. „Film”. nr 6 (2357/LIV), s. 86, czerwiec 1998. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X. 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych za całokształt twórczości
Złoty Glob dla najlepszego aktora w miniserialu lub filmie telewizyjnym
1980–1999
2000–2019
2020–2039

Złoty Glob dla nowej gwiazdy roku w kategorii aktor

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=James_Garner&oldid=76300947”