Joanna Bator
 Joanna Bator (2023) | |
| Imię i nazwisko |
Joanna Bator-Łukasiewicz |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
2 lutego 1968 |
| Narodowość |
polska |
| Język |
polski |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
|
Piaskowa Góra (2009) | |
| Odznaczenia | |
| |
Joanna Bator, również Joanna Bator-Łukasiewicz[2] (ur. 2 lutego 1968 w Wałbrzychu[3][4]) – polska pisarka, publicystka, felietonistka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Studiowała kulturoznawstwo na Uniwersytecie Wrocławskim. Ukończyła także Szkołę Nauk Społecznych przy Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Jej doktorat w dziedzinie filozofii poświęcony był filozoficznym aspektom feministycznych teorii i dyskusji, jaką feministki prowadziły z psychoanalizą i postmodernizmem. Była to jedna z pierwszych w Polsce prac na ten temat.
W latach 1999–2008 Joanna Bator pracowała jako adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, w latach 2007–2011 wykładała również w Polsko-Japońskiej Wyższej Szkole Technik Komputerowych i kilku innych warszawskich uczelniach. W tym czasie przebywała na stypendiach w Middlesex University w Londynie, dwukrotnie w New School for Social Research w Nowym Jorku i trzykrotnie w Tokio jako stypendystka JSPS, Cannon Foundation in Europe oraz Japan Foundation. Pisała felietony i eseje w prasie polskiej i polonijnej – zawsze jako „wolny strzelec”. Jurorka międzynarodowej Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego w latach 2012–2014.
Jest znawczynią i wielbicielką japońskiej kultury. Efektem pierwszego dwuletniego pobytu Joanny Bator w Japonii była książka Japoński wachlarz (2004, 2011). W 2013 pojawił się na rynku jej zbiór esejów i felietonów Rekin z Parku Yoyogi. W jej powieściach jest również wiele odniesień i inspiracji związanych z japońską kulturą. W sumie spędziła w Japonii cztery lata.
Od 2011 Joanna Bator nie jest związana z żadną instytucją naukową i poświęca się głównie pisaniu. Pierwsza powieść, Piaskowa Góra (2009), przyniosła jej sukces w Polsce i za granicą, który ugruntowała następna – Chmurdalia (2010). Jej kolejna powieść Ciemno, prawie noc ukazała się w 2012 i została nagrodzona Nagrodą Literacką „Nike”. Następnie Bator opublikowała kolejny esej intymny pt. Wyspa Łza w 2014 i powieść Rok Królika w 2015. Jesienią 2017 ukazała się jej pierwsza japońska powieść pt. Purezento.
W 2012 Joanna Bator skrytykowała Wikipedię w „Gazecie Wyborczej”, kiedy nie pozwolono jej poprawić daty swoich urodzin w Wikipedii, błędnie podanej w innych źródłach[5]. Powodem było niepowołanie się przez autorkę na weryfikowalne źródła zewnętrzne. Dariusz Jemielniak, analizując ten incydent zauważa, że stanowi on przykład niezrozumienia zasad Wikipedii przez społeczeństwo[6]. Była to pierwsza w Polsce tak głośna krytyka nowych mediów przez twórców literatury, która doprowadziła do dyskusji w licznych mediach[7][8].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
Felietonistka „Gazety Wyborczej” i „Pani”; publikowała w: „Bluszczu”, „Czasie Kultury”, „Kulturze i Społeczeństwie”, „Twórczości”, „Tygodniku Powszechnym”. Autorka prac naukowych, esejów, powieści i opowiadań.
- 2001 – Feminizm, postmodernizm, psychoanaliza, Gdańsk, Słowo/obraz terytoria
- 2002 – Kobieta, powieść, Warszawa, Twój Styl
- 2004 – Japoński wachlarz, Warszawa, Twój Styl
- 2009 – Piaskowa Góra, Warszawa, wydawnictwo W.A.B. (powieść nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” oraz Nagrody Literackiej Gdynia[9], niemiecki przekład znalazł się w finale międzynarodowej nagrody literackiej przyznawanej przez Haus der Kulturen der Welt oraz fundację Elementarteilchen – German International Literary Award)
- 2010 – Chmurdalia, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B. (powieść w finale Nagrody Literackiej „Nike”)
- 2011 – Japoński wachlarz. Powroty, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B.
- 2012 – Ciemno, prawie noc, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B. (za tę powieść autorka otrzymała Nagrodę Literacką „Nike” w 2013)[10].
- 2014 – Rekin z parku Yoyogi, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B.
- 2015 – Wyspa Łza, Kraków, Wydawnictwo Znak
- 2016 – Rok królika, Kraków; Wydawnictwo Znak
- 2017 – Purezento, Kraków; Wydawnictwo Znak
- 2020 – Gorzko, gorzko, Kraków; Wydawnictwo Znak
- 2022 – Ucieczka niedźwiedzicy, Kraków; Wydawnictwo Znak
Książki redagowane:
- 2007 – Ucieleśnienia. Język, praktyka, reprezentacja (z A. Wieczorkiewicz), Warszawa, IFIS
- 2008 – Ucieleśnienia II. Płeć między ciałem i tekstem (z A. Wieczorkiewicz), Warszawa, IFIS
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
Za Japoński wachlarz (2004, 2011) uhonorowana została Nagrodą Wydawców i Nagrodą im. Beaty Pawlak w 2005[11]. Jej Piaskowa Góra była nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” 2010[12] oraz Nagrody Literackiej Gdynia a niemiecki przekład znalazł się w finale Niemieckiej Międzynarodowej Nagrody Literackiej. Finał Nagrody Literackiej „Nike” 2011 za Chmurdalia[13]. Laureatka Nagrody Literackiej „Nike” (2013) za powieść Ciemno, prawie noc[14]. W 2015 została odznaczona Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[15]. W 2018 wraz z tłumaczką Esther Kinsky otrzymała Nagrodę Literacką im. Hermanna Hessego (Calwer Hermann-Hesse-Preis)[16]. W 2024 została laureatką Austriackiej Nagrody Państwowej dla twórców literatury europejskiej[17].
Jurorka międzynarodowej Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ IX Festiwal Góry Literatury, 2023.
- ↑ Dr Joanna Bator-Łukasiewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2016-03-31].[martwy link]
- ↑ Joanna Bator [online], Culture.pl [dostęp 2021-12-26].
- ↑ Gazeta Wyborcza nr 275 z 24/25 listopada 2012, s. 21.
- ↑ Joanna Bator, Awatary wierzą tylko w linki, wyborcza.pl, 2012-11-21 [dostęp 2013-10-07].
- ↑ Dariusz Jemielniak (2013). Życie wirtualnych dzikich. Netnografia Wikipedii, największego projektu współtworzonego przez ludzi. ISBN 978-83-7561-285-1. s. 43.
- ↑ Anita Karwowska: Nieomylnopedia. Metro, 2012. [dostęp 2024-01-23]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Natalia Szafran-Kozakowska: Spojrzenie wolontariuszy Wikipedii na sprawę biogramu Joanny Bator. 2012. [dostęp 2024-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Nominowani 2010 | Nagroda Literacka Gdynia [online], nagrodaliterackagdynia.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-09-18].
- ↑ Tadeusz Sobolewski, Michał Wybieralski, Nike 2013 dla Joanny Bator za książkę Ciemno, prawie noc, wyborcza.pl, 6.10.2013, [dostęp 2013-10-07].
- ↑ Joanna Bator laureatką nagrody im. Beaty Pawlak / Wydarzenia / Instytut Książki [online], www.instytutksiazki.pl, 13 października 2005 [dostęp 2016-03-06].
- ↑ Nagroda Nike 2010. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-20].
- ↑ Nagroda Nike 2011. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-20].
- ↑ Nike 2013 dla Joanny Bator za książkę „Ciemno, prawie noc”. [dostęp 2013-10-06].
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. www.mkidn.gov.pl. [dostęp 2020-05-27].
- ↑ Natalia Szostak. Bator laureatką Nagrody im. Hessego. „Gazeta Wyborcza”, s. 21, 9 marca.
- ↑ Instytut Książki: Joanna Bator laureatką Austriackiej Nagrody Państwowej dla twórców literatury europejskiej [online], dzieje.pl [dostęp 2024-03-19] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Strona Joanny Bator w Wydawnictwie Grupa Wydawnicza Foksal
- Profil w Książki onet.pl. ksiazki.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- Profil w Książkach wp.pl