Przejdź do zawartości

Szczepan Twardoch

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szczepan Twardoch
ilustracja
Szczepan Twardoch, 2024
Data i miejsce urodzenia

23 grudnia 1979
Knurów

Język

polski, śląski

Alma Mater

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Ważne dzieła
Nagrody
  • Nagroda Nautilus (2006)
  • Paszport „Polityki” (2012)
  • Nagroda Czytelników Literackiej Nagrody Nike (2013)
  • Śląski Wawrzyn Literacki (2012) za powieść "Morfina"
  • Nagroda Fundacji im. Kościelskich (2015)
  • Nagroda Literacka im. Samuela Bogumiła Lindego
  • Dwukrotnie nominowany do Nagrody im. Kazimierza Kutza
Strona internetowa

Szczepan Lech Twardoch (ur. 23 grudnia 1979 w Knurowie[1]) – prozaik i publicysta tworzący w języku polskim, a okazjonalnie także po śląsku[2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył socjologię na Międzywydziałowych Indywidualnych Studiach Humanistycznych na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

Publikował w czasopismach: „Życie”, „Opcje”, „Fronda”, „44/Czterdzieści i Cztery”, „Nowa Gazeta Śląska”, „Arcana”, „Gazeta Wyborcza”, „Rzeczpospolita” i „Czas Fantastyki” jako niezależny publicysta. Był redaktorem działu literackiego dwumiesięcznika „Christianitas”. Felietonista „Polityki” oraz „Wysokich Obcasów Extra”.

Jego opowiadanie Obłęd rotmistrza von Egern nominowane było do nagrody Nautilus za rok 2003 i zajęło w głosowaniu 4. miejsce. Opowiadanie pod tytułem Rondo zdobyło Nautilusa za najlepsze opowiadanie roku 2006. Za Epifanię wikarego Trzaski otrzymał zaś Srebrne Wyróżnienie Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego w 2008. W 2010 ukazał się francuski przekład jego powieści Przemienienie (Transfiguration). W 2011 roku otrzymał za powieść Wieczny Grunwald Wyróżnienie Nagrody im. Józefa Mackiewicza[3]. Za zbiór opowiadań Tak jest dobrze został nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2012[4]. W 2013 został laureatem Paszportu Polityki za rok 2012 w kategorii literatura. Nagrodę otrzymał za powieść Morfina[5] – powieść ta była w finale Nagrody Literackiej Nike 2013[6] oraz otrzymała nominację do Nagrody Literackiej Gdynia 2013[7] i nominację do Prix du Livre Européen / European Book Prize 2015[8]. W 2014 wyszła kolejna jego książka – Drach[9], która znalazła się w finale Nagrody Literackiej Nike 2015[10] i zdobyła niemiecką nagrodę literacką Brücke Berlin 2016[11]. W 2015 został laureatem Nagrody Fundacji im. Kościelskich. W kwietniu 2017 otrzymał główną nagrodę w plebiscycie „O!Lśnienia 2016” w kategorii „Literatura”, organizowanym przez Onet.pl[12]. W 2017 był nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii proza za powieść Król[13]. W 2019 został laureatem Nagrody im. Samuela Bogumiła Lindego[14]. Zdjęcia do serialu Król produkowanego dla Canal+ opartego na powieści Twardocha zostały zakończone w październiku 2019, gdzie pisarz wystąpił gościnnie, wcielając się w postać kierownika sali w restauracji[15][16]. W lutym 2022 roku Szczepan Twardoch otrzymał Nagrodę im. Kazimierza Kutza[17]. W listopadzie 2023 otrzymał Nagrodę Planety Lema za niezależność w myśleniu o rzeczywistości, a także za przekroczenie miliona sprzedanych egzemplarzy swoich książek (szczegóły poniżej). Nagrodę przyznano w ramach Festiwalu Bomba Megabitowa[18].

Na podstawie twórczości Twardocha powstały spektakle: Król (premiera w 2018, reżyseria Monika Strzępka), Drach (2018, Robert Talarczyk), Pokora (2021, Robert Talarczyk) i Byk (2022, Robert Talarczyk i Szczepan Twardoch)[19][20][21][22].

W 2023 roku wydawca Twardocha – Wydawnictwo Literackie – poinformował, że sprzedaż książek Szczepana Twardocha przekroczyła milion egzemplarzy. Liczba ta obejmuje książki papierowe, ebooki i pliki audio. Najpopularniejsza powieść Szczepana Twardocha to Król – od premiery książka kupiło ją 300 tys. czytelników. Na drugim miejscu jest Morfina – 153 tys., a na trzecim Królestwo z wynikiem 135 tys. sprzedanych egzemplarzy[23].

Dracha przetłumaczono na śląski[24].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Powieści

[edytuj | edytuj kod]

Zbiory opowiadań

[edytuj | edytuj kod]

Dramat

[edytuj | edytuj kod]

Dzienniki, eseistyka, poradniki

[edytuj | edytuj kod]
  • Zabawy z bronią, Wydawnictwo Dębogóra 2009
  • Wyznania prowincjusza, Fronda 2010
  • Sztuka życia dla mężczyzn, Świat Książki 2013, współautor: Przemysław Bociąga[28]
  • Wieloryby i ćmy, Wydawnictwo Literackie 2015
  • Lepiej byś tam umarł, Wydawnictwo W.A.B. 2017, współautor: Mamed Khalidov
  • Jak nie zostałem poetą, Wydawnictwo Literackie 2019
  • Wielkie Księstwo Groteski, Wydawnictwo Literackie 2021

Opowiadania

[edytuj | edytuj kod]
  • Obłęd rotmistrza von Egern, „Science Fiction”, 23
  • Gmina, „Science Fiction”, 30
  • Cud domu brandenburskiego, „Nowa Fantastyka”, czerwiec 2004
  • Historia prowincjonalna, opowiadanie w antologii Małodobry
  • Królewskie pytanie, „Fahrenheit”, styczeń-luty 2005
  • Quitzlalope, „Nowa Fantastyka”, marzec 2005
  • Stille Nacht, opowiadanie w antologii Deszcze Niespokojne
  • Exodus, FA-art, styczeń-luty 2006
  • Rondo na maszynę do pisania, papier i ołówek, SFFH 12/2006
  • Żywot i śmierć św. Felicjana, Fantastyka – wydanie specjalne zima 2006
  • Dwie przemiany Włodzimierza Kurczyka, „Nowa Fantastyka”, czerwiec 2009
  • Pola, „44/Czterdzieści i Cztery”, 2010
  • Tak jest dobrze, Nowa Fantastyka, marzec 2011
  • Fade to Black, opowiadanie w antologii Pożądanie

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Szczepan Twardoch jest Ślązakiem[29][30][31], mieszka w Pilchowicach. Jego żoną jest architektka i urbanistka Agata Twardoch[32].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Szczepan Twardoch. onet.pl. [dostęp 2020-09-15].
  2. Szczepōn Twardoch: Ô status regiōnalnyj godki my muszymy walczyć i niy żałować na to siył [online], wachtyrz.eu, 30 lipca 2021 [dostęp 2021-09-26].
  3. O Autorze [online], Szczepan Twardoch [dostęp 2021-07-21] (pol.).
  4. Nominowani 2012. Nagroda Literacka Gdynia [online], archiwumnlg.nagrodaliterackagdynia.pl [dostęp 2020-11-13].
  5. Magda Kryjak, Literatura: Szczepan Twardoch [online], www.polityka.pl, 15 stycznia 2013 [dostęp 2020-06-21] (pol.).
  6. Nike 2013. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-06].
  7. Nominowani 2013. Nagroda Literacka Gdynia [online], archiwumnlg.nagrodaliterackagdynia.pl [dostęp 2020-11-13].
  8. Polscy autorzy nominowani do Prix du Livre Européen / Wydarzenia / Instytut Książki. instytutksiazki.pl. [dostęp 2015-07-19].
  9. Jakub Nikodem: Szczepan Twardoch, „Drach”. culture.pl, 2015-01-07. [dostęp 2015-04-01].
  10. Znamy finalistów Nike 2015. culture.pl. [dostęp 2015-09-13].
  11. Drach nagrodzony! [online], instytutksiazki.pl, 14 lipca 2016 [dostęp 2016-07-15].
  12. O!Lśnienia 2016: Szczepan Twardoch odebrał nagrodę główną. onet.pl, 11 kwietnia 2017. [dostęp 2017-04-11].
  13. Nominowani 2017. Nagroda Literacka Gdynia [online], archiwumnlg.nagrodaliterackagdynia.pl [dostęp 2020-11-13].
  14. Szczepan Twardoch laureatem polsko-niemieckiej nagrody literackiej. instytutksiazki.pl, 25 kwietnia 2019. [dostęp 2019-04-29].
  15. "Król". Koniec zdjęć do najbardziej oczekiwanego serialu CANAL+ z gwiazdorską obsadą – Telemagazyn.pl [online], www.telemagazyn.pl [dostęp 2019-10-02] (pol.).
  16. Król [online], FilmPolski [dostęp 2021-10-23] (pol.).
  17. Patryk Obarski, Szczepan Twardoch wyróżniony Nagrodą im. Kazimierza Kutza. Wdowa po reżyserze zgłasza votum separatum [online], Granice.pl, 17 lutego 2022 [dostęp 2022-02-17] (pol.).
  18. Nagroda Planeta Lema dla Szczepana Twardocha [online], wirtualnywydawca.pl, 4 listopada 2023 [dostęp 2023-11-06] (pol.).
  19. Axis Media Unlimited, Spektakle - Nadchodzące premiery - Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie [online], www.teatrpolski.waw.pl [dostęp 2022-11-18] (pol.).
  20. Drach [online], Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach [dostęp 2022-11-18] (pol.).
  21. Pokora [online], Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach [dostęp 2022-11-18] (pol.).
  22. r, Premiera spektaklu BYK w reż. R. Talarczyka i Sz. Twardocha [online], Teatr Śląski im. St. Wyspiańskiego w Katowicach, 14 marca 2022 [dostęp 2022-11-18] (pol.).
  23. Milion sprzedanych książek Szczepana Twardocha [online], Rynek książki, 24 października 2023 [dostęp 2023-10-23] (pol.).
  24. "Drach" Szczepana Twardocha w śląskiej wersji językowej. Przełożył Grzegorz Kulik.
  25. „Chołod” — nowa książka Szczepana Twardocha w październiku. Autor wyrusza także na Spitsbergen [online], granice.pl [dostęp 2022-08-05] (pol.).
  26. Powiedzmy, że Piontek - Wydawnictwo Literackie [online], www.wydawnictwoliterackie.pl [dostęp 2024-06-19] (pol.).
  27. Byk - Wydawnictwo Literackie [online], wydawnictwoliterackie.pl [dostęp 2022-08-25] (pol.).
  28. Smakoluby. newsweek.pl. [dostęp 2017-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-22)].
  29. Juliusz Kurkiewicz: W niedzielę poznamy laureata Nike 2013. Czytelnicy już wybrali – „Morfinę”. wyborcza.pl, 2013-10-05. [dostęp 2013-10-06].
  30. Kamil Kotas, Szczepan Twardoch: Śląska tożsamość wyrasta ze mnie samego [online], wachtyrz.eu, 7 kwietnia 2021 [dostęp 2021-05-10] (śl.).
  31. Szczepan Twardoch: to nie jest "sukces Polaka", ponieważ nie jestem Polakiem [online], kultura.onet.pl [dostęp 2021-05-05].
  32. Katarzyna Pachelska, Agata Twardoch: Kobiety mogą zaprojektować lepsze miasto. Nie tylko dla kobiet [online], Ślązag.pl, 15 maja 2022 [dostęp 2022-06-19].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]