Męczennicy z Gorkum

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Święci
Męczennicy z Gorkum
Ilustracja
Obraz Cezarego Fracassiniego, Watykan
Data śmierci

9 lipca 1572

Czczeni przez

Kościół katolicki

Beatyfikacja

24 listopada 1675
Rzym
przez Klemensa X

Kanonizacja

29 czerwca 1867
Rzym
przez Piusa IX

Wspomnienie

9 lipca

Atrybuty

habity zakonne

Szczególne miejsca kultu

kościoły franciszkańskie i dominikańskie

Męczennicy z Gorkum – grupa dziewiętnastu katolickich męczenników, którzy zostali zamordowani 9 lipca 1572 roku, ze względu na swe przywiązanie do papiestwa i wiarę w obecność Chrystusa pod Postaciami Eucharystycznymi w holenderskim mieście Gorkum.

Geneza męczeństwa[edytuj | edytuj kod]

W 1572 roku w wyniku działalności Marcina Lutra i Jana Kalwina spora część Europy znalazła się poza wpływami Kościoła katolickiego. Ikonoklazm protestancki ogarnął siedemnaście prowincji Niderlandów i zaraz po nim nastąpiła walka pomiędzy luteranami i kalwinami, którą wygrali ci ostatni[1]. Rok wcześniej naśladowcy Jana Kalwina odbyli swój pierwszy synod w Embden. 1 kwietnia 1572 gezowie, występujący przeciwko hiszpańskim Habsburgom, których wojska okupowały Niderlandy, zdobyli Brielle, Vlissingen i inne miasta.

W czerwcu gezowie przejęli Dordrecht i Gorkum. Kalwiniści najpierw uwięzili mieszkających w Gorkum franciszkanów: gwardiana Mikołaja Picka, wikarego domu Hieronima z Weert, Teodoryka Endem z Amersfoort, Nikazjusza Jonsona z Heeze, Willada z Danii, Gotfryda z Melveren, Antoniego z Weert, Antoniego z Hoornaert i Franciszka Roye z Brukseli. Do kapłanów dołączyli bracia laicy: Piotr z Asche i Korneliusz Wijk z Dorestat. Uwięziono również księży diecezjalnych z Gorkum: Leonarda Vechela z Hertogenbosch i jego wikarego Mikołaja Janssena, nazywanego Poppelem. Janssen pochodził z Welden w Belgii. Po nich uwięziono Godfryda van Duynsen – kapłana, który duszpasterzował w swym rodzinnym mieście oraz Jana Lenartza, kanonika regularnego św. Augustyna, ojca duchownego kanoniczek z Gorkum[2].

Gdy wymienionych torturowano, zmuszając ich do odstąpienia od wiary, kalwiniści pojmali i uwięzili jeszcze dominikanina Jana z Kolonii, pobliskiego proboszcza, który, gdy usłyszał o uwięzieniu franciszkanów, chciał udzielić im sakramentów. Do aresztu trafili także norbertanie Jakub La Coupe i Adrian Jansen oraz ksiądz Andrzej Wouters z Heynoord.

Śmierć męczenników z Gorkum[edytuj | edytuj kod]

Po torturach w więzieniu w Gorkum męczennicy zostali przeniesieni do Brielle. Po drodze pokazywano ich ciekawskim, którzy stali przy trakcie, pobierając opłatę pieniężną. W Brielle urządzono przesłuchanie. Próbowano wymusić na więźniach odstępstwo od wiary w prawdziwą obecność Chrystusa w Eucharystii i prymat papieża w Kościele. Wstawiali się za nimi mieszkańcy Gorkum. Proszono o interwencję księcia Wilhelma Orańskiego, który nakazał uwolnienie księży i zakonników. Pomimo tego Willem II van der Marck, przywódca gezów, kazał wszystkich powiesić. Mordu dokonano 9 lipca[3]. Według relacji naocznych świadków: „Egzekucja została przez oprawców przeprowadzona bardzo niedbale. Nie zatroszczyli się o to, aby sznury dobrze zaciskały gardła skazańców i by w ten sposób szybko skonali (...). Przeprowadzenie egzekucji trwało około dwóch godzin. Rozpoczęło się około godziny drugiej w nocy, a zakończyło się około godziny czwartej”[4]. Zbrodnia miała miejsce w spichlerzu przy klasztorze św. Elżbiety, byłej siedzibie augustianów[5]. Ciała zabitych zostały przez gezów poćwiartowane[6]. W nocy z 10 na 11 lipca wrzucono je do dwóch wykopanych dołów i zasypano.

Kult publiczny[edytuj | edytuj kod]

Ekshumacja miała miejsce w 1615. Ciała 19 męczenników z Gorkum przeniesiono do kościoła franciszkańskiego w Brukseli. Do kultu publicznego wystawiono je 22 czerwca 1616.

Grupa męczenników z Gorkum została beatyfikowana przez papieża Klemensa X w Rzymie 24 listopada 1675. Kanonizacji dokonał Pius IX 29 czerwca 1867. Liturgiczne wspomnienie obchodzone jest w Kościele katolickim 9 lipca[7].

Święci męczennicy[edytuj | edytuj kod]

W sumie kalwiniści pojmali i zabili: 11 franciszkanów, 1 dominikanina, 1 augustianina, 2 norbertanów i 4 księży diecezjalnych[8].

Franciszkanie
Dominikanin
Kanonik regularny św. Augustyna
Norbertanie
Kapłani diecezjalni

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Agostino Gemelli, Walenty Józef Surmacz: Franciszkanizm. Warszawa: Prowincjałat OO. Franciszkanów, 1988, s. 122. ISBN 83-85037-41-1.
  2. The Martyrs of Gorkum. [dostęp 2008-07-09]. (ang.).
  3. Św. Adrian i św. Jakub. [dostęp 2008-07-09]. (pol.).
  4. Tadeusz Słotwiński, Maksymilian Damian: Święci franciszkańscy na każdy dzień. Wrocław: Wydaw. Św. Antoniego, 2003, s. 248. ISBN 83-88598-38-4.
  5. Józef Wiesław Leon Rosłon: Rozważania o świętych zakonu franciszkańskiego: na podstawie Mszału Serafickiego. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1981, s. 169.
  6. Liturgia Godzin. Teksty własne zakonów franciszkańskich w Polsce. Tom III/IV. Katowice Panewniki: Kuria Prowincjalna Franciszkanów, 1989, s. 259. ISBN 83-7014-142-0.
  7. Mszał franciszkański. Wrocław: Wydaw. Św. Antoniego, 1998, s. 174-177. ISBN 83-85880-48-8.
  8. Lázaro Iriarte, Józef Salezy Kafel, Andrzej Józef Zębik, Krystyna Kuklińska: Historia franciszkanizmu. Kraków: Bracia Mniejsi Kapucyni, 1998, s. 318. ISBN 83-910410-0-X.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]