Frank Gehry: Różnice pomiędzy wersjami

Frank Gehry
Ephraim Goldberg
	; Frank Gehry (2010)
Imię i nazwisko	Frank Owen Gehry
Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1929 ; Toronto
Narodowość	amerykańska
Alma Mater	Uniwersytet Południowej Kalifornii
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	dekonstruktywizm
	Ważne dzieła
	Muzeum Guggenheima w Bilbao, Walt Disney Concert Hall, 8 Spruce Street, Budynek Fundacji Louis Vuitton
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

[wersja nieprzejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 03:29, 8 wrz 2023

Frank Owen Gehry, właśc. Ephraim Goldberg (ur. 28 lutego 1929 w Toronto) – amerykański architekt, pochodzący z kanadyjskiej rodziny polsko-żydowskiej^[1] i projektant form przemysłowych, jeden z głównych przedstawicieli dekonstruktywizmu. Laureat Nagrody Pritzkera z 1989^[2].

Życiorys

Gehry przyszedł na świat jako Frank Owen Goldberg 28 lutego 1929 roku w Toronto w Kanadzie. Rodzina Gehry’ego wywodzi się z Polski. Jego dziadkowie są pochowani na Cmentarzu żydowskim w Łodzi, a jego matka się tam urodziła.

W 1947 Gehry wyemigrował wraz z rodziną do Kalifornii, gdzie do 1954 studiował architekturę na University of Southern California w Los Angeles, a następnie urbanistykę na Harvardzie. W tym samym roku zmienił również swoje nazwisko na Gehry^[3]. Zaczynał karierę pracując dla Victora Gruena i firmy architektonicznej Pereira & Luckman. Po powrocie z krótkookresowej pracy w Paryżu, założył własne biuro architektoniczne w 1962^[4]. Mieszka w Santa Monica^[5]. W 2002 jego pracownia zmieniła nazwę z Frank O. Gehry & Associates na Gehry Partners^[6].

Styl projektów

Od początku kariery Gehry sprzeciwiał się w swoich projektach modernizmowi, stawiając na większe wyrażanie ekspersji czy indywidualności^[6]. Budynki Gehry’ego mają cechy kolażu złożonego z powyginanych brył o powierzchni wykonanej z różnych i w tradycyjnej architekturze nieprzystających do siebie materiałów (tytan, beton, kamień, tynk, siatka druciana itd.). Gehry zaskakuje również niekonwencjonalnymi zestawieniami barw. Charakterystyczne i łatwo kojarzone z architektem są silnie przechylone ściany i pofalowane płaszczyzny^[7].

Jest jednym z najsłynniejszych reprezentantów dekonstruktywizmu. Jego architektura jest zorientowana przede wszystkim na efekt zewnętrzny, świadomie wywołując szok poprzez kontrast z tradycyjną przestrzenią miejską.

Krytycy Gehry’ego wskazują na miałkość projektów wnętrz i banalizm układów funkcjonalnych. Często zarzuca mu się też ograniczanie się do tego samego repertuaru zmanierowanych form.

Główne dzieła

biurowiec Chiat/Day/Mojo w Venice w Kalifornii, 1975–1991 (z Coosje van Bruggenem i Claesem Oldenburgiem)
dom własny w Santa Monica w Kalifornii, 1977–1979
California Aerospace Museum w Santa Monica, 1982–1984
Vitra Design Museum w Weil am Rhein, 1989
American Center w Paryżu, 1991–1994
Lokal socjalny w Frankfurt-Schwanheim, 1994
Weisman Art Museum Uniwersytetu Minnesota
Centrum Komunikacji i Technologii w Bad Oeynhausen, 1991–1995
Muzeum Guggenheima w Bilbao, 1991–1997
Tańczący dom w Pradze, 1995
Fundacja Louis Vuitton w Paryżu^[8]
Neuer Zollhof w Düsseldorfie, 1997–1999
Experience Music Project and Science Fiction Museum and Hall of Fame w Seattle, 2000–2004
wieżowiec Gehry-Tower w Hanowerze, 2000–2001
budynek DZ BANK przy Pariser Platz w Berlinie, 2001
MARTa-Museum w Herfordzie, 2001–2005
wieżowiec 8 Spruce Street w Nowym Jorku, 2006–2010

Odznaczenia

Prezydencki Medal Wolności – 2016^[9]
National Medal of Arts – 1998^[10]

Przypisy

↑ Warsaw Jewish Museum In Poland.
↑ Frank Gehry Laureat Nagrody Pulitzera w dziedzinie architektury w 1989 roku na stronie www.pritzkerprize.com.
↑ Biography of Frank Gehry | Guggenheim Museum Bilbao [online], Guggenheim Bilbao [dostęp 2022-02-27] (ang.).
↑ CondéC. Nast CondéC., 31 Spectacular Buildings Designed by Frank Gehry [online], Architectural Digest, 2 października 2014 [dostęp 2022-02-27] (ang.).
↑ CondéC. Nast CondéC., Step Inside Architect Frank Gehry's Santa Monica Dream House [online], Architectural Digest, 13 marca 2019 [dostęp 2022-02-27] (ang.).
↑ ^a ^b SztukaS. Architektury SztukaS., Znany architekt Frank Gehry kończy 90 lat [online], Sztuka Architektury, 28 lutego 2019 [dostęp 2022-02-27] (pol.).
↑ Gehry Frank, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-02-27] .
↑ Fundacja Louis Vuitton projektu Franka Gehry. label-magazine.com. [dostęp 2019-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-10)].
↑ Piękny gest Obamy na koniec kadencji. Medale Wolności dla Michaela Jordana, Roberta De Niro, Diany Ross i.... gazeta.pl, 2016-11-23. [dostęp 2016-11-23].
↑ Lista Odznaczonych Narodowym Medalem Sztuki. nea.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-26)]..

Linki zewnętrzne

Strona oficjalna biura konstrukcyjnego Gehry’ego
Nagroda Pritzkera – Frank Gehry. pritzkerprize.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-31)].
Frank Gehry – strona w serwisie ArchINFORM (ang. • niem.)

[1] Warsaw Jewish Museum In Poland.

[2] Frank Gehry Laureat Nagrody Pulitzera w dziedzinie architektury w 1989 roku na stronie www.pritzkerprize.com.

[3] Biography of Frank Gehry | Guggenheim Museum Bilbao [online], Guggenheim Bilbao [dostęp 2022-02-27] (ang.).

[4] CondéC. Nast CondéC., 31 Spectacular Buildings Designed by Frank Gehry [online], Architectural Digest, 2 października 2014 [dostęp 2022-02-27] (ang.).

[5] CondéC. Nast CondéC., Step Inside Architect Frank Gehry's Santa Monica Dream House [online], Architectural Digest, 13 marca 2019 [dostęp 2022-02-27] (ang.).

[#1-6] SztukaS. Architektury SztukaS., Znany architekt Frank Gehry kończy 90 lat [online], Sztuka Architektury, 28 lutego 2019 [dostęp 2022-02-27] (pol.).

[7] Gehry Frank, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-02-27] .

[8] Fundacja Louis Vuitton projektu Franka Gehry. label-magazine.com. [dostęp 2019-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-10)].

[9] Piękny gest Obamy na koniec kadencji. Medale Wolności dla Michaela Jordana, Roberta De Niro, Diany Ross i.... gazeta.pl, 2016-11-23. [dostęp 2016-11-23].

[10] Lista Odznaczonych Narodowym Medalem Sztuki. nea.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-26)]..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ Linia 29: / Linia 29: @@
 == Życiorys ==
+[[File:DSC09338 Frank Gehry Siedlung Schwanheim Goldstein.jpg|thumb|250px|[[Lokal socjalny]] w [[Schwanheim (Frankfurt nad Menem)|Frankfurt-Schwanheim]]]]
 [[Plik:Gehry_tower_office_building_Hanover_Germany.jpg|thumb|250px|F. Gehry: Gehry Tower w [[Hanower]]ze]]
 [[Plik:Gehry photo office buildings river bank façade Düsseldorf Germany 2005-08-06.jpg|thumb|250px|F. Gehry: [[Neuer Zollhof|Biurowce w Medienhafen]] w [[Düsseldorf]]ie]]
@@ Linia 50: / Linia 51: @@
 * California Aerospace Museum w [[Santa Monica]], 1982–1984
 * [[Vitra Design Muzeum|Vitra Design Museum]] w [[Weil am Rhein]], 1989
-* American Center w [[Paryż]]u, 1991–1994
+* American Center w [[Paryż]]u,  1991–1994
+* [[Lokal socjalny]] w [[Schwanheim (Frankfurt nad Menem)|Frankfurt-Schwanheim]], 1994
 * [[Weisman Art Museum]] Uniwersytetu Minnesota
 * Centrum Komunikacji i Technologii w [[Bad Oeynhausen]], 1991–1995