Bitwa pod Ponarami: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Wojna infobox}} |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, int. |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
|nazwa = Bitwa pod Ponarami |
|nazwa = Bitwa pod Ponarami |
||
|epoka = nowożytność |
|epoka = nowożytność |
||
|konflikt = [[ |
|konflikt = [[powstanie listopadowe]] |
||
|grafika = Paneriaipaminklas2001 06 06.jpg |
|grafika = Paneriaipaminklas2001 06 06.jpg |
||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = Obchody pod pomnikiem upamiętniającym bitwę, 2001 rok |
||
|czas = [[19 czerwca]] [[1831]] |
|czas = [[19 czerwca]] [[1831]] |
||
|miejsce = [[Ponary (dzielnica Wilna)|Ponary]] |
|miejsce = [[Ponary (dzielnica Wilna)|Ponary]] |
||
|terytorium = [[ |
|terytorium = [[Ziemie zabrane]] ([[gubernia wileńska]] |
||
|przyczyna = |
|przyczyna = |
||
|wynik = zwycięstwo Rosjan |
|wynik = zwycięstwo Rosjan |
||
|strona1 = |
|strona1 = {{państwo|POL|powstanie listopadowe}} |
||
|strona2 = |
|strona2 = {{państwo|RUS|1858}} |
||
|dowódca1 = [[Antoni Giełgud (1792-1831)|Antoni Giełgud]]† |
|dowódca1 = [[Antoni Giełgud (1792-1831)|Antoni Giełgud]] † |
||
|dowódca2 = [[Fabian Gottlieb von der Osten-Sacken]] |
|dowódca2 = [[Fabian Gottlieb von der Osten-Sacken]] |
||
|siły1 = 11 000 żołnierzy i 27 dział |
|siły1 = 11 000 żołnierzy i 27 dział |
||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|commons = |
|commons = |
||
}} |
}} |
||
| ⚫ | |||
{{Powstanie listopadowe}} |
{{Powstanie listopadowe}} |
||
{{Wikiźródła|Wikiskryba:Mathiasrex/Pieśń żołnierzy rosyjskich po zwycięstwie pod Wilnem (1831)|Pieśń_żołnierzy_rosyjskich_po_zwycięstwie_pod_Wilnem_(1831)}} |
{{Wikiźródła|Wikiskryba:Mathiasrex/Pieśń żołnierzy rosyjskich po zwycięstwie pod Wilnem (1831)|Pieśń_żołnierzy_rosyjskich_po_zwycięstwie_pod_Wilnem_(1831)}} |
||
| ⚫ | |||
'''Bitwa pod Ponarami''' miała miejsce [[19 czerwca]] [[1831]] roku podczas [[Powstanie listopadowe|powstania listopadowego]]. Bitwa nazywana jest także '''bitwą o Wilno''' lub '''bitwą pod Wilnem'''. |
'''Bitwa pod Ponarami''' miała miejsce [[19 czerwca]] [[1831]] roku podczas [[Powstanie listopadowe|powstania listopadowego]]. Bitwa nazywana jest także '''bitwą o Wilno''' lub '''bitwą pod Wilnem'''. |
||
| Linia 38: | Linia 37: | ||
Teraz rozpoczął się odwrót oddziałów polskich na [[Żmudź]], gdzie Giełgud zamierzał bronić linii rzek [[Wilia (dopływ Niemna)|Wilii]] i [[Święta (dopływ Wilii)|Świętej]]. Gdy Rosjanie linię tę przełamali oddziały polskie, po kilku potyczkach, przekroczyli granicę [[Królestwo Prus|Prus]]: 13 lipca zgrupowanie Chłapowskiego, 15 lipca grupa [[Franciszek Rohland|Franciszka Rolanda]]<ref name=Gie/>. |
Teraz rozpoczął się odwrót oddziałów polskich na [[Żmudź]], gdzie Giełgud zamierzał bronić linii rzek [[Wilia (dopływ Niemna)|Wilii]] i [[Święta (dopływ Wilii)|Świętej]]. Gdy Rosjanie linię tę przełamali oddziały polskie, po kilku potyczkach, przekroczyli granicę [[Królestwo Prus|Prus]]: 13 lipca zgrupowanie Chłapowskiego, 15 lipca grupa [[Franciszek Rohland|Franciszka Rolanda]]<ref name=Gie/>. |
||
Nieudolny generał Giełgud zginął na granicy, zastrzelony przez kapitana Stefana Skulskiego, oficera [[7 Pułk Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego|7 pułku piechoty]]<ref>{{cytuj książkę |autor=Henryk Żaliński |tytuł=Stracone szanse: Wielka Emigracja o powstaniu listopadowym |miejsce=Warszawa |wydawca=Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej |rok=1982| strony = 108 |isbn=83-11-06829-1|język=pl}}</ref>. Ocalał jedynie korpus gen. Dembińskiego (4000 ludzi, 6 dział), który zdołał przebyć w 25 dni kilkaset kilometrów − ucierając się z nieudolnym pościgiem rosyjskim − i dotrzeć do Warszawy<ref name=Gie/>. Wraz z klęską armii Giełguda upadło też powstanie na Litwie<ref>E.Kozłowski, M.Wrzosek, s.227.</ref>. |
Nieudolny generał Giełgud zginął na granicy, zastrzelony przez kapitana Stefana Skulskiego, oficera [[7 Pułk Piechoty Liniowej Królestwa Kongresowego|7 pułku piechoty]]<ref>{{cytuj książkę |autor=Henryk Żaliński |tytuł=Stracone szanse: Wielka Emigracja o powstaniu listopadowym |miejsce=Warszawa |wydawca=Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej |rok=1982| strony = 108 |isbn=83-11-06829-1|język=pl}}</ref>. Ocalał jedynie korpus gen. Dembińskiego (4000 ludzi, 6 dział), który zdołał przebyć w 25 dni kilkaset kilometrów − ucierając się z nieudolnym pościgiem rosyjskim − i dotrzeć do Warszawy<ref name=Gie/>. Wraz z klęską armii Giełguda upadło też powstanie na Litwie<ref>E. Kozłowski, M. Wrzosek, s. 227.</ref>. |
||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
Wersja z 09:46, 20 kwi 2020
| powstanie listopadowe | |||
 Obchody pod pomnikiem upamiętniającym bitwę, 2001 rok | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo Rosjan | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Bitwa pod Ponarami miała miejsce 19 czerwca 1831 roku podczas powstania listopadowego. Bitwa nazywana jest także bitwą o Wilno lub bitwą pod Wilnem.
Przyczyny
Po przegranej bitwie pod Ostrołęką armia polska rozpoczęła odwrót ku Warszawie, jednak silną 2 Dywizję Antoniego Giełguda i niewielki korpus Henryka Dembińskiego skierowano − wobec odcięcia ich przez armię feldmarszałka Iwana Dybicza − na Litwę, gdzie działał już korpus Dezyderego Chłapowskiego[1].
Oczywistym celem wyprawy było Wilno, bronione przez liczący zaledwie 5000 żołnierzy garnizon rosyjski, gdzie w arsenale miejskim było 60 000 karabinów i kilkaset dział[2].
Przebieg wydarzeń
Pod naciskiem energicznego Chłapowskiego podjął Giełgud marsz na Wilno, ale mimo zwycięstwa pod Rajgrodem nie zdołał uwierzyć we własne siły i posuwał się tak wolno, że nieprzyjaciel zdołał zgromadzić znaczne siły i przygotować pozycje obronne na Górach Ponarskich na zachód od Wilna. Okolica ta była miejscem gdzie zbiegały się drogi wiodące do Wilna z Grodna, Kowna i Trok, które połączone pod kapliczką przechodziły w głęboki parów, którym prowadziła droga do Wilna. Tam też doszło, 19 czerwca 1831 roku, do bitwy pomiędzy wojskami polskimi Giełguda a armią rosyjską dowodzoną przez Fabiana von der Osten-Sackena. W oparciu o pasmo lesistych wzgórz licząca 25 000 żołnierzy i 70 dział armia rosyjska z łatwością odparła atak oddziałów polskich, które straciły 2000 żołnierzy, podczas gdy Rosjanie jedynie czterystu[2].
Teraz rozpoczął się odwrót oddziałów polskich na Żmudź, gdzie Giełgud zamierzał bronić linii rzek Wilii i Świętej. Gdy Rosjanie linię tę przełamali oddziały polskie, po kilku potyczkach, przekroczyli granicę Prus: 13 lipca zgrupowanie Chłapowskiego, 15 lipca grupa Franciszka Rolanda[2].
Nieudolny generał Giełgud zginął na granicy, zastrzelony przez kapitana Stefana Skulskiego, oficera 7 pułku piechoty[3]. Ocalał jedynie korpus gen. Dembińskiego (4000 ludzi, 6 dział), który zdołał przebyć w 25 dni kilkaset kilometrów − ucierając się z nieudolnym pościgiem rosyjskim − i dotrzeć do Warszawy[2]. Wraz z klęską armii Giełguda upadło też powstanie na Litwie[4].
Przypisy
Bibliografia
- Eligiusz Kozłowski, Mieczysław Wrzosek: Historia oręża polskiego 1795-1939. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984. ISBN 83-214-0339-5.
- Mała Encyklopedia Wojskowa. T. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.
- Henryk Żaliński: Stracone szanse: Wielka Emigracja o powstaniu listopadowym. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06829-1.
| Wojska |
| ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bitwy |
|
