Powiat ostrowski (województwo wielkopolskie)

Powiat ostrowski
	powiat
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Siedziba	Ostrów Wielkopolski
Starosta	Paweł Rajski
Powierzchnia (2017)	1160,12 km²
Populacja (2017); • liczba ludności	; 161 574
• gęstość	139,0 os./km²
Urbanizacja	53,7%
Nr kierunkowy	(+48) 62
Kod pocztowy (2017)	63-400
Tablice rejestracyjne	POS
	Adres urzędu:al. Powstańców Wlkp. 16; 63-400 Ostrów Wielkopolski
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	1
Liczba gmin miejsko-wiejskich	3
Liczba gmin wiejskich	4
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 12 kwi 2018, była oparta na tej wersji.

Powiat ostrowski – powiat w Polsce (województwo wielkopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Ostrów Wielkopolski.

Gminy powiatu

Gmina	Typ gminy	Siedziba	Powierzchnia [km²] (2017)^[2]	Ludność (2017)^[2]
Nowe Skalmierzyce	miejsko-wiejska	Skalmierzyce	125,42	15333
Odolanów	miejsko-wiejska	Odolanów	136,09	14501
Ostrów Wielkopolski	wiejska	Ostrów Wielkopolski	207,86	19052
Ostrów Wielkopolski	miejska	Ostrów Wielkopolski	41,90	72526
Przygodzice	wiejska	Przygodzice	163,39	12012
Raszków	miejsko-wiejska	Raszków	134,57	11857
Sieroszewice	wiejska	Sieroszewice	163,17	9669
Sośnie	wiejska	Sośnie	187,72	6606
Razem			1160,12	161556

Piramida wieku mieszkańców powiatu ostrowskiego w 2014 roku^[1].

Historia

Do II rozbioru Polski (1793) obszar współczesnego powiatu ostrowskiego leżał w powiecie kaliskim dawnego województwa kaliskiego; w latach 1795–1807 leżał w departamencie kaliskim Prus Południowych, zaś od 1807 do kongresu wiedeńskiego (1815) w departamencie kaliskim Księstwa Warszawskiego. Po utworzeniu Królestwa Polskiego (1815) obszar ten znalazł się poza granicami państwa polskiego.

Za początki powiatu można przyjąć rok 1815, kiedy pruska administracja przeniosła siedzibę powiatu odolanowskiego oraz część instytucji (Sąd Powiatowy, Kasa Powiatowa) do Ostrowa. Nowo tworzone instytucje i obiekty rangi powiatowej powstają od tego momentu już tylko w tym mieście. W roku 1887 z powiatu odolanowskiego wydzielono powiat ostrowski, przy czym granica między nimi biegła południkowo kilka kilometrów na zachód od obecnego centrum Ostrowa. W 1932 roku powiat odolanowski ulega likwidacji i włączeniu do powiatu ostrowskiego. Podczas wojny wcielony do Rzeszy. Przez pewien okres rządził tu Heinz Auerswald. W roku 1948 powiat ponownie podzielono: na powiat ostrowski oraz powiat miejski Ostrów Wielkopolski. Na skutek centralizacyjnej reformy administracyjnej z 1975 roku oba powiaty uległy likwidacji.

Powiat ostrowski utworzono ponownie w 1999. Pierwszym starostą ostrowskim został Andrzej Dera (AWS). Od 2002 przez dwie kadencje starostą był Włodzimierz Jędrzejak (SLD), zaś od 2010 starostą ostrowskim jest Paweł Rajski (PO).

Miasta

W obrębie powiatu ostrowskiego znajdują się 4 miasta:

W przeszłości przywilej lokacyjny otrzymały także:

W przeszłości do powiatu ostrowskiego należały:

Architektura

Pałace, dwory i zamki

Pałace

pałac myśliwski książąt Radziwiłłów w Antoninie
pałac Bagateli książąt Radziwiłłów w Czekanowie
pałac w Gutowie
pałac w Kotowiecku
pałac Lipskich w Górznie
pałac Lipskich w Lewkowie
pałac Lipskich w Szczurach
pałac Henryka Skarżyńskiego w Miedzianowie
pałac Moja Wola w Sośniach
pałac Niemojowskich w Przybysławicach
pałac Skórzewskich w Rososzycy
pałac von Stieglerów w Sobótce
pałac Niemojowskich w Śliwnikach

Dwory

kilkanaście dworów lub ruin dworów, najczęściej z parkami podworskimi i krajobrazowymi, najciekawsze:
- dwór w Boczkowie
- dwór w Chotowie
- dwór w Kwiatkowie
- dwór myśliwski w Możdżanowie
- dwór w Przygodzicach
- dwór Brodowskich w Psarach
- dwór w Sieroszewicach
- dwór w Strzyżewie

Zamki

pozostałości po zamku w Odolanowie

Sanktuaria

kościół i klasztor oo. pasjonistów z sanktuarium Męki Pańskiej w Sadowiu
sanktuarium maryjne w Skalmierzycach
sanktuarium w Jankowie Zaleśnym
Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Ostrowie Wielkopolskim

Krzyże przydrożne

krzyże Pawła Brylińskiego

Ratusze

Dworce

dworzec kolejowy w Nowych Skalmierzycach

Zespoły kamienic

Ochrona przyrody

Europejskie Ostoje Ptaków

dolina Baryczy

Parki krajobrazowe

Park Krajobrazowy Dolina Baryczy

Obszary chronionego krajobrazu

Obejmują ponad połowę obszaru powiatu.

Obszar chronionego krajobrazu Dolina Prosny i Kotlina Grabowska
Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórza Ostrzeszowskie i Kotlina Odolanowska
Obszar Chronionego Krajobrazu Dąbrowy Krotoszyńskie i Baszków Rochy

Rezerwaty przyrody

Rezerwat przyrody Majówka
Rezerwat przyrody Niwa
Rezerwat przyrody Wydymacz
Rezerwat przyrody Dąbrowa koło Biadek Krotoszyńskich
w przeszłości istniał, w gminie Sośnie, leśny Rezerwat przyrody Krupa
projektowany torfowiskowy Rezerwat przyrody Czarny Kał
projektowany leśny Rezerwat przyrody Grąd Mariak
projektowany leśny Rezerwat przyrody Bardo

Inne formy ochrony przyrody

147 pomników przyrody w tym:
- 5 alei drzew, w tym dwie aleje dębów szypułkowych: koło Szklarki Śląskiej (gm. Sośnie) oraz od Górskiego Młyna do Raduchowa (gm. Sieroszewice), aleja brzozowa między Masanowem a Wielowsią (gm. Sieroszewice),
- 2 parki podworskie: w Mojej Woli (gm. Sośnie) oraz Śmiłowie (gm. Nowe Skalmierzyce)
- 2 głazy narzutowe: lesie kolo Bagateli oraz w Lewkowie (oba gm. Ostrów Wielkopolski)
ochrona gatunkowa, w tym liczne gatunki ptaków ściśle chronionych, z których najbardziej znane są bociany białe ze wsi Przygodzice – przekaz z ich gniazda, położonego na kominie przy Urzędzie Gminy w Przygodzicach i dobrze widocznego z drogi krajowej nr 11, corocznie oglądają na stronie www.bociany.ec.pl setki tysięcy internautów z ok. 200 krajów
ochrona strefowa gniazd rzadkich ptaków chronionych w lasach: bielika i bociana czarnego
Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Rychtalskie”

Gospodarka

Większa część powiatu wchodzi w skład okręgu przemysłowego.

Kalisko-Ostrowski Okręg Przemysłowy

Poza przemysłem istotnymi gałęziami gospodarki powiatu są też turystyka (p.wyżej) oraz hodowla, rolnictwo (północna część powiatu) i leśnictwo (południowa część powiatu).

gospodarka Ostrowa Wielkopolskiego

Transport

Transport kolejowy

Przez powiat przebiegają linie kolejowe:

Poznań – Ostrów Wielkopolski – Antonin – Katowice
Łódź – Nowe Skalmierzyce – Ostrów Wielkopolski – Odolanów – Wrocław
Ostrów Wielkopolski – Głogów
Ostrzeszów – Namysłaki (nieczynna)
Ociąż – Kotowiecko – Kucharki (rozebrana)
Ostrowska Kolejka Wąskotorowa (Wenecja – Piaski-Szczygliczka)

Jedynym węzłem kolejowym jest Ostrów Wielkopolski.

Transport drogowy

Przez powiat przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie:

nr 11 Kołobrzeg – Poznań – Sobótka – Ostrów Wielkopolski – Antonin – Bytom
nr 25 Koszalin – Bydgoszcz – Kalisz – Nowe Skalmierzyce – Ostrów Wielkopolski – Antonin – Wrocław
nr 36 Ostrów Wielkopolski – Krotoszyn – Głogów
nr 444 Krotoszyn – Sulmierzyce – Odolanów – Czarnylas – Ostrzeszów
nr 445 Ostrów Wielkopolski-Odolanów
nr 447 Antonin – Mikstat
nr 450 Kalisz – Ołobok – Grabów nad Prosną

Węzły drogowe to Ostrów Wielkopolski, Antonin i Odolanów.

Transport lotniczy

W Michałkowie w gminie Ostrów Wielkopolski znajduje się lotnisko Aeroklubu Ostrowskiego.

Administracja

Organem uchwałodawczym samorządu jest Rada Powiatu Ostrowskiego, składająca się z 27 radnych.

Okręgi wyborcze do Rady Powiatu Ostrowskiego
Gminy	Liczba radnych^[3]^[4]	Liczba wyborców w 2011
Ostrów Wielkopolski (osiedla: Śródmieście, Wenecja, Krępa),	4
Ostrów Wielkopolski (osiedla: Pruślin, Kamienice Stare, Zacisze, Zębców, Oddolanowskie, Nowe Parcele, Parcele Zacharzewskie)	5
Ostrów Wielkopolski (osiedla: Spółdzielcze, Powstańców Wielkopolskich)	4
gmina Nowe Skalmierzyce, gmina Sieroszewice	4
gmina Raszków, gmina Ostrów Wielkopolski	5
gmina Odolanów, gmina Przygodzice, gmina Sośnie	5
Razem (Σ)	27

Sąsiednie powiaty

Galeria

Pałac w Antoninie
Wnętrze pałacu w Antoninie
Pałac w Lewkowie
Neoromański pałac w Gutowie
Pałac Von Stieglerów w Sobótce
Pałac Skorzewskich w Rososzycy
Kościół pocysterski w Ołoboku
Kościół św.Bartłomieja z 1726 r. w Biskupicach Ołobocznych
Konkatedra w Ostrowie
Pomnik świętego Marcina w Odolanowie
Chrystus Frasobliwy Pawła Brylińskiego w Ołoboku
Rzeźby Pawła Brylińskiego w kościele w Odolanowie
Bocian czarny – ptak gniazdujący w Lasach Antonińskich
Kościół św. Mateusza z 1755 r. w Górznie
Droszew, kościół pw. Wszystkich Świętych z 1787 r.
Kościół cmentarny pw. św. Jana Chrzciciela z XVIw. w Ołoboku
Kościół Narodzenia NMP z 1785 r. w Ociążu
Kościół pw. św. Michała Archanioła z 1762 r. w Szczurach
Wczesnogotycki kościół pw. narodzenia NMP w Sobótce. z końca XIII w.
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z XVI w. w Wysocku Wielkim
Fasada pałacu Skarżyńskiego z 1877 r. w Miedzianowie

Przypisy

↑ ^a ^b http://www.polskawliczbach.pl/powiat_ostrowski_wielkopolskie, w oparciu o dane GUS.
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r.. , s. 154, 2017-10-24. Warszawa: GUS. ISSN 1505-5507.
↑ Uchwała Nr XXXIX/280/2010 Rady Powiatu Ostrowskiego z dnia 31 maja 2010 r. ws. zmiany uchwały (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2010 r. Nr 163, poz. 3095).
↑ Uchwała Nr XXXV/345/2006 Rady Powiatu Ostrowskiego z dnia 30 czerwca 2006 r. ws. zmiany uchwały (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2006 r. Nr 132, poz. 3244).

Linki zewnętrzne

[populacja2016-1] ttp://www.polskawliczbach.pl/powiat_ostrowski_wielkopolskie, w oparciu o dane GUS.

[:0-2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2017 r.. , s. 154, 2017-10-24. Warszawa: GUS. ISSN 1505-5507.

[3] Uchwała Nr XXXIX/280/2010 Rady Powiatu Ostrowskiego z dnia 31 maja 2010 r. ws. zmiany uchwały (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2010 r. Nr 163, poz. 3095).

[4] Uchwała Nr XXXV/345/2006 Rady Powiatu Ostrowskiego z dnia 30 czerwca 2006 r. ws. zmiany uchwały (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2006 r. Nr 132, poz. 3244).

[1]

[2]

[3]

[4]

Miasta na prawach powiatu	Kalisz Konin Leszno Poznań (siedziba)
Powiaty	chodzieski czarnkowsko-trzcianecki gnieźnieński gostyński grodziski jarociński kaliski kępiński kolski koniński kościański krotoszyński leszczyński międzychodzki nowotomyski obornicki ostrowski ostrzeszowski pilski pleszewski poznański rawicki słupecki szamotulski średzki śremski turecki wągrowiecki wolsztyński wrzesiński złotowski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Nowe Skalmierzyce Odolanów Ostrów Wielkopolski Raszków
Gminy miejskie	Ostrów Wielkopolski
Gminy miejsko-wiejskie	Nowe Skalmierzyce Odolanów Raszków
Gminy wiejskie	Ostrów Wielkopolski Przygodzice Sieroszewice Sośnie

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (II RP) (1919–39) woj. poznańskie (1945–75)
Miasta (1919–75)	Mikstat (← 1934–54 →) Nowe Skalmierzyce (od 1962) Odolanów (← od 1932) Ostrów (Wielkopolski) (do 1951 →) Raszków (← od 1932) Sulmierzyce (← 1932–34 →)
Osiedla (1954–72)	Skalmierzyce Nowe (1956–62)
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Biniew (do 1946) Czarnylas (do 1954) Czekanów (do 1954) Daniszyn (do 1954) Granowiec (do 1946) Kamienice Nowe (1953–54) Mikstat (do 1954) Nowe Skalmierzyce* Odolanów Ostrów Wielkopolski (od 1973) Przygodzice Raszków Sieroszewice** Sobótka (1946–54) Sośnie (od 1946) Wysocko Wielkie (do 1953)
Gromady (1954–72)	Biniew (1954–72) Biskupice Ołoboczne (1954–61) Bogdaj (1954–61) Boników (1954–68) Chojnik (1954–71) Chynowa (1954–61) Cieszyn (1954–61) Czarnylas (1954–72) Daniszyn (1954–72) Gorzyce Wielkie (1954–72) Gostyczyna (1954–61) Grudzielec Nowy (1954–61) Kamienice Nowe (1954–72) Kotowiecko (1954–71) Lewków (1954–72) Ligota (← 1956–72) Mikstat (1954 →) Moszczanka (1954–59) Nabyszyce (1954–61) Ociąż (1954–59) Odolanów (1954–72) Ołobok (1954–61) Parczew (1954–61) Przybysławice (1954–59) Przygodzice (1954–72) Raczyce (1954–59) Radłów (1954–61) Raszków (1960–72) Sieroszewice (1954–72) Skalmierzyce (1954–72) Skalmierzyce Nowe (1954–55) Sobótka (1954–61) Sośnie (1954–72) Strzyżew (1954–71) Sulisław (1954–61) Szklarka Przygodzicka (1954–55 →) Tarchały Wielkie (1954–61) Topola Wielka (1954–59) Wielowieś (1954–72) Wysocko Wielkie (1954–68) Zamość (1954–61)
Legenda	* 1934–54: Skalmierzyce Nowe ** 1934–54: Sieroszewice Nowe