Eero Mäntyranta

Eero Mäntyranta
Data i miejsce urodzenia	20 listopada 1937 ; Turtola
Data i miejsce śmierci	30 grudnia 2013 ; Oulu
Klub	Pellon Ponsi
Wzrost	170 cm
Dorobek medalowy
	Reprezentacja Finlandia
	Igrzyska olimpijskie
	Mistrzostwa świata
Inne nagrody
Medal Holmenkollen ;	1964
	Zakończenie kariery: 1972 r.

Eero Antero Mäntyranta (ur. 20 listopada 1937 w Turtoli, zm. 30 grudnia 2013 w Oulu) – fiński biegacz narciarski, siedmiokrotny medalista olimpijski oraz pięciokrotny medalista mistrzostw świata. Jeden z najbardziej utytułowanych fińskich sportowców.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Jego olimpijskim debiutem były igrzyska w Squaw Valley w 1960. Wspólnie z Toimi Alatalo, Väinö Huhtalą i Veikko Hakulinenem zdobył tam złoty medal w sztafecie 4 × 10 km. Zajął także 6. miejsce w biegu na 15 km stylem klasycznym. Cztery lata później, podczas igrzysk olimpijskich w Innsbrucku zdobył aż trzy medale. Zwyciężył zarówno w biegu na 30 jak i na 15 km techniką klasyczną. Ponadto razem z Väinö Huhtalą, Arto Tiainenem i Kalevim Laurilą wywalczył srebrny medal w sztafecie. Sukces osiągnięty na tych igrzyskach przyniósł mu przydomek „Mister Seefeld in Tirol” (nawiązanie do nazwy miejscowości, w której rozegrano konkurencje narciarstwa klasycznego oraz biathlon). Kolejne trzy medale zdobył na igrzyskach olimpijskich w Grenoble w 1968. Zajął drugie miejsce w biegu na 15 km, ulegając jedynie Haraldowi Grønningenowi z Norwegii. Wspólnie z Kalevim Oikarainenem, Hannu Taipale i Kalevim Laurilą wywalczył brązowy medal w sztafecie, a indywidualnie był trzeci także w biegu na 30 km. Startował ponadto na igrzyskach olimpijskich w Sapporo w 1972, gdzie w swoim najlepszym starcie, w biegu na 30 km zajął 19. miejsce. Na kolejnych igrzyskach już nie startował.

W 1962 wystartował na mistrzostwach świata w Zakopanem. Zdobył złoty medal w biegu na 30 km stylem klasycznym. Ponadto wspólnie z Väinö Huhtalą, Kalevim Laurilą i Penttim Pesonenem wywalczył srebrny medal w sztafecie. Cztery lata później, na mistrzostwach świata w Oslo zdobył trzy medale, po jednym każdego koloru. Na dystansie 30 km obronił tytuł mistrza świata wywalczony w Zakopanem. Ponadto razem z Kalevim Oikarainenem, Hannu Taipale i Kalevim Laurilą zdobył srebrno w sztafecie, a indywidualnie także brązowy medal w biegu na 50 km.

Mäntyranta trzykrotnie wygrywał bieg na 15 km podczas Holmenkollen Ski Festival (w 1962, 1964 i 1968). Na tym samym dystansie zwyciężał także w Lahti w latach 1964 i 1972. Był także pięciokrotnie mistrzem Finlandii, a dwukrotnie zdobywał srebrne i brązowe medale. W 1964 i 1966 r. został wybrany sportowcem roku w Finlandii.

W 1964 roku uhonorowany został medalem Holmenkollen wraz z dwoma skoczkami narciarskimi Veikko Kankkonenem z Finlandii i Halvorem Næsem z Norwegii oraz Georgiem Thomą, dwuboistą z RFN. Fińskie ministerstwo edukacji uhonorowało Mäntyrantę w 2000 roku nagrodą Pro Urheilu. W Pello znajduje się też muzeum sportowca.

Doping[edytuj | edytuj kod]

Eero Mäntyranta był pierwszym fińskim sportowcem któremu dowiedziono stosowanie nielegalnych metod dopingu. Na mistrzostwach Finlandii w 1972 roku wykryto w jego organizmie amfetaminę, ale sprawę zatuszowano. Po igrzyskach olimpijskich w Sapporo fakt został upubliczniony, ale Mäntyranta nie przyznał się. Później potwierdził, że stosował hormony, które w latach jego kariery sportowej nie były jeszcze zabronione. Dopiero w 1993 roku badania genetyczne wykazały, że Fin, tak jak inni członkowie jego rodziny, posiada mutację w genie kodującym białko receptora erytropoetyny zwiększającą odpowiedź organizmu na erytropoetynę^[1].

Osiągnięcia[edytuj | edytuj kod]

Igrzyska olimpijskie [edytuj | edytuj kod]

Miejsce	Dzień	Rok	Miejscowość	Konkurencja	Czas biegu	Strata	Zwycięzca
6.	23 lutego	1960	Squaw Valley	15 km stylem klasycznym	51:55.5 min	+45.1 s	Håkon Brusveen
1.	25 lutego	1960	Squaw Valley	Sztafeta 4 × 10 km^[2]	2:18:45.6 h	-	-
1.	30 stycznia	1964	Innsbruck	30 km stylem klasycznym	1:30:50.7 h	-	-
1.	2 lutego	1964	Innsbruck	15 km stylem klasycznym	50:54.1 min	-	-
9.	5 lutego	1964	Innsbruck	50 km stylem klasycznym	2:43:52.6 h	+3:54.5 min	Sixten Jernberg
2.	8 lutego	1964	Innsbruck	Sztafeta 4 × 10 km^[3]	2:18:34.6 h	+7.8 s	Szwecja
3.	7 lutego	1968	Grenoble	30 km stylem klasycznym	1:35:39.2 h	+1:16.1 min	Franco Nones
2.	10 lutego	1968	Grenoble	15 km stylem klasycznym	47:54.2 min	+1.9 s	Harald Grønningen
3.	14 lutego	1968	Grenoble	Sztafeta 4 × 10 km^[4]	2:08:33.5 h	+2:23.2 min	Norwegia
15.	17 lutego	1968	Grenoble	50 km stylem klasycznym	2:28:45.8 h	+4:08.0 min	Ole Ellefsæter
19.	4 lutego	1972	Sapporo	30 km stylem klasycznym	1:36:31.15 h	+5:09.36 min	Wiaczesław Wiedienin
DNF	10 lutego	1972	Sapporo	50 km stylem klasycznym	2:43:14.75 h	-	Pål Tyldum

Mistrzostwa świata[edytuj | edytuj kod]

Miejsce	Dzień	Rok	Miejscowość	Konkurencja	Czas biegu	Strata	Zwycięzca
1.	18 lutego	1962	Zakopane	30 km stylem klasycznym	1:52:39.4 h	-	-
5.	20 lutego	1962	Zakopane	15 km stylem klasycznym	55:22.8 min	+1:01.6 min	Assar Rönnlund
2.	22 lutego	1962	Zakopane	Sztafeta 4 × 10 km^[5]	2:24:39.8 h	+44.5 s	Szwecja
1.	17 lutego	1966	Oslo	30 km stylem klasycznym	1:37:26.7 h	-	-
6.	20 lutego	1966	Oslo	15 km stylem klasycznym	47:56.2 min	+33.6 s	Gjermund Eggen
2.	23 lutego	1966	Oslo	Sztafeta 4 × 10 km^[6]	2:14:27.9 h	+1:12.1 min	Norwegia
3.	26 lutego	1966	Oslo	50 km stylem klasycznym	3:03:04.7 h	+49.6 s	Gjermund Eggen

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ de la Chapelle A, Traskelin AL, Juvonen E. Truncated erythropoietin receptor causes dominantly inherited benign human erythrocytosis. „Proc Natl Acad Sci USA”. 90 (10), s. 4495-9, 1993. PMID: 8506290.
↑ Skład drużyny: Toimi Alatalo, Eero Mäntyranta, Väinö Huhtala, Veikko Hakulinen
↑ Skład drużyny: Väinö Huhtala, Arto Tiainen, Kalevi Laurila, Eero Mäntyranta
↑ Skład drużyny: Kalevi Oikarainen, Hannu Taipale, Kalevi Laurila, Eero Mäntyranta
↑ Skład drużyny: Väinö Huhtala, Kalevi Laurila, Pentti Pesonen, Eero Mäntyränta
↑ Skład drużyny: Kalevi Oikarainen, Hannu Taipale, Kalevi Laurila, Eero Mäntyränta

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Profil na stronie FIS (niem. • ang. • fr.)
Profil na Sports-Reference.com. sports-reference.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)]. (ang.).

[1] Chapelle A, Traskelin AL, Juvonen E. Truncated erythropoietin receptor causes dominantly inherited benign human erythrocytosis. „Proc Natl Acad Sci USA”. 90 (10), s. 4495-9, 1993. PMID: 8506290.

[2] Skład drużyny: Toimi Alatalo, Eero Mäntyranta, Väinö Huhtala, Veikko Hakulinen

[3] Skład drużyny: Väinö Huhtala, Arto Tiainen, Kalevi Laurila, Eero Mäntyranta

[4] Skład drużyny: Kalevi Oikarainen, Hannu Taipale, Kalevi Laurila, Eero Mäntyranta

[5] Skład drużyny: Väinö Huhtala, Kalevi Laurila, Pentti Pesonen, Eero Mäntyränta

[6] Skład drużyny: Kalevi Oikarainen, Hannu Taipale, Kalevi Laurila, Eero Mäntyränta

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]