Gwiezdne wojny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Expanded Universe)
Logo serii Gwiezdne wojny
Mapa galaktyki, w której rozgrywa się akcja Gwiezdnych wojen (w starym kanonie)
Planeta Naboo. Scena została nakręcona na placu w Sewilli (Hiszpania).
Planeta Tatooine. Zdjęcia planety były kręcone w Tunezji w miejscowości Tatawin.
Cosplay Lei, Luke’a i innych postaci
Tatooine
Tatooine
Skraplacze wilgoci na planecie Tatooine
Alfabet i cyfry Mandalorian

Gwiezdne wojny (ang. Star Wars) – amerykańska franczyza filmowa z gatunku space opera oparta na trylogii filmów stworzonej przez George’a Lucasa.

Franczyza została zapoczątkowana w 1977 roku premierą filmu Star Wars (któremu później dodano podtytuł: Część IV – Nowa nadzieja[1][2]). Stał się on światowym popkulturowym fenomenem. W kolejnych latach Lucasfilm wyprodukował dwa sequeleImperium kontratakuje (1980) oraz Powrót Jedi (1983). Wszystkie trzy filmy stanowią oryginalną trylogię Gwiezdnych wojen. W latach 1999–2005 powstała trylogia prequeliMroczne widmo (1999), Atak klonów (2002) i Zemsta Sithów (2005).

W 2012 roku firma Walt Disney Company przejęła Lucasfilm za 4,06 mld USD i uzyskała prawa do dystrybucji kolejnych filmów serii[3]. Były dystrybutor 20th Century Fox zachował prawa do fizycznej dystrybucji dwóch pierwszych trylogii, był właścicielem praw do filmu z 1977 roku, a także posiadał prawa do części I, II, III, V i VI do maja 2020 roku[4][5]. Walt Disney Studios jest właścicielem praw do cyfrowej dystrybucji filmów, z wyjątkiem Nowej nadziei[5][6].

W 2015 roku odbyła się premiera filmu Gwiezdne wojny: Przebudzenie Mocy, który zapoczątkował nową trylogię sequeli. W kolejnych latach ukazały się następne części: Ostatni Jedi (2017) oraz Skywalker. Odrodzenie (2019). W tym okresie powstały też dwa spin-offyŁotr 1 (2016) oraz Han Solo (2018).

Gwiezdne wojny osiągnęły komercyjny sukces, zarabiając do końca 2019 roku prawie 10 mld USD[7]. Aktualnie Gwiezdne wojny zajmują 2. miejsce w rankingu najbardziej dochodowych serii filmowych[8].

Seria stworzyła rozległą franczyzę – Star Wars Expanded Universe – rozszerzoną o powieści, komiksy[9], seriale telewizyjne oraz gry komputerowe. W 2015 roku całkowita wartość franczyzy wyniosła 42 mld USD[10][11], co pozwoliło zająć jej 2. miejsce wśród najbardziej dochodowych franczyz.

Świat przedstawiony[edytuj | edytuj kod]

Zdanie Dawno, dawno temu w odległej galaktyce... rozpoczynające każdy z filmów jest jedyną wskazówką co do miejsca i czasu akcji. Wydarzenia pokazane w filmach są opowieściami z przeszłości, na wzór fabuły baśni oraz starożytnych eposów o herosach.

Akcja filmów i innych kanonicznych elementów franczyzy opisuje ponad 60 lat historii. Akcja utworów należących do Legend sięga nawet ponad 25 000 lat wstecz, oraz wiek naprzód, opisując niekanoniczną przyszłość w której obca rasa zwana Yuuzhan Vong przybywa z innej galaktyki.

Galaktykę zamieszkują ludzie i wiele innych inteligentnych gatunków, często humanoidalnych. Powszechny jest hipernapęd umożliwiający szybkie podróże międzygwiezdne. Broń palna jest rzadka, zamiast niej używane są blastery oraz charakterystyczne miecze świetlne, z których korzystają dysponujący Mocą Jedi i wrodzy im Sithowie.

Postacie[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Postacie z cyklu Gwiezdne wojny.

Główny cykl filmów[edytuj | edytuj kod]

Główne

Darth VaderLuke SkywalkerObi-Wan KenobiPalpatineHan SoloLeia OrganaChewbaccaPadmé AmidalaC-3POR2-D2YodaReyFinnKylo RenBB-8Poe Dameron

Drugoplanowe

Aayla Secura • Admirał Ackbar • Bail Organa • Beru Lars • Bib Fortuna • Boba FettDarth MaulHrabia Dooku • Finis Valorum • Grievous • Admirał Holdo • Generał Hux • JabbaJango FettJar Jar Binks • Kapitan Phasma • Ki-Adi Mundi • Kit Fisto • Lando Calrissian • Lobot • Mace Windu • Maz Kanata • Mon Mothma • Nute Gunray • Owen Lars • Plo Koon • Kapitan Panaka • Rose Tico • Qui-Gon JinnShmi SkywalkerSnokeWattoWilhuff TarkinWicketWedge Antilles

Inne filmy, seriale, gry itd.[edytuj | edytuj kod]

Jyn ErsoCassian Andor • K-2SO • Saw Gerrera • Orson Krennic • Ahsoka TanoAsajj VentressGalen MarekRevanKreiaKyle KatarnMara JadeThrawnQi’ra • Tobias Beckett • Dryden Vos • Din Djarin (Mandalorianin) • Grogu (Dziecko) • Cara Dune • Greef Karga • Ezra Bridger • Kanan Jarrus • Garazeb Orrelios • Sabine Wren • Hera Syndulla • Bodhi Rook

Frakcje[edytuj | edytuj kod]

Republika GalaktycznaImperium GalaktyczneJediSithowieSojusz Rebeliantów • Nowa Republika • Konfederacja Systemów Niezależnych • Federacja Handlowa • MandalorianieNajwyższy PorządekRuch OporuDroidySzturmowcyŻołnierze-klony

Filmy[edytuj | edytuj kod]

Główne filmy kinowe[edytuj | edytuj kod]

Tytuł Data premiery (USA) Reżyseria Scenariusz Pomysł Produkcja Źródła
Oryginalna trylogia
Część IV –
Nowa nadzieja
25 maja 1977 George Lucas Gary Kurtz [12][13]
Część V –
Imperium kontratakuje
21 maja 1980 Irvin Kershner Leigh Brackett i Lawrence Kasdan George Lucas [14][15]
Część VI –
Powrót Jedi
25 maja 1983 Richard Marquand Lawrence Kasdan i George Lucas Howard Kazanjian [16][17]
Trylogia prequeli
Część I –
Mroczne widmo
19 maja 1999 George Lucas Rick McCallum [18]
Część II –
Atak klonów
16 maja 2002 George Lucas George Lucas i Jonathan Hales George Lucas [19][20]
Część III –
Zemsta Sithów
19 maja 2005 George Lucas [21][22]
Trylogia sequeli
Część VII –
Przebudzenie Mocy
18 grudnia 2015 J.J. Abrams J.J. Abrams & Lawrence Kasdan i Michael Arndt Kathleen Kennedy, J.J. Abrams i Bryan Burk [23]
Część VIII –
Ostatni Jedi
15 grudnia 2017 Rian Johnson Kathleen Kennedy i Ram Bergman [24][25]
Część IX –
Skywalker. Odrodzenie
20 grudnia 2019 J.J. Abrams Chris Terrio & J.J. Abrams Derek Connolly & Colin Trevorrow, Chris Terrio & J.J. Abrams Kathleen Kennedy, J.J. Abrams i Michelle Rejwan [26][27]

Spin-offy[edytuj | edytuj kod]

Tytuł Data premiery (USA) Reżyseria Scenariusz Pomysł Produkcja Źródła
Łotr 1 16 grudnia 2016 Gareth Edwards Chris Weitz i Tony Gilroy John Knoll i Gary Whitta Kathleen Kennedy, Allison Shearmur i Simon Emanuel [28]
Han Solo 25 maja 2018 Ron Howard Jonathan Kasdan & Lawrence Kasdan [29]
Star Wars: Rogue Squadron BRAK DANYCH Patty Jenkins Matthew Robinson Kathleen Kennedy [30]
Lando BRAK DANYCH Justin Simien BRAK DANYCH BRAK DANYCH BRAK DANYCH [31]

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pomysł Gwiezdnych wojen powstał we wczesnych latach 70. XX wieku i w tym czasie był wielokrotnie zmieniany. Oryginalny film Gwiezdne wojny (jeszcze bez podtytułu Część IV: Nowa nadzieja, który dodano w 1981 roku) miał premierę w 1977 roku, ale rok wcześniej wydano adaptację książkową autorstwa Alana Deana Fostera (jako ghostwritera). Zgodnie z wypowiedzią Fostera udzieloną magazynowi Empire, w przypadku, gdyby film nie odniósł znaczącego sukcesu, planowano jego niskobudżetową kontynuację w oparciu o książkę Spotkanie na Mimban.

Gwiezdne wojny okazały się jednak przebojem, co pozwoliło na nakręcenie dwóch kolejnych filmów, o uprzednio zaplanowanej fabule[32]. W 1993 roku ogłoszono, że powstanie kolejna trylogia – prequele uzupełniające historię Anakina Skywalkera. W 1999 ukazał się pierwszy film z nowej serii – Mroczne widmo, zaś premiera szóstego filmu (w kolejności kręcenia), czyli Zemsty Sithów, odbyła się 19 maja 2005.

30 października 2012 wytwórnia Lucasfilm, odpowiedzialna za dotychczasowe części serii, została sprzedana korporacji The Walt Disney Company (za 4,05 miliarda dolarów). Studio zaplanowało realizację trzech sequeli[33][34][35]. Pierwszy – Przebudzenie Mocy, powstał w 2015 roku i został wyreżyserowany przez J.J. Abramsa[36].

Miejsce w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Filmy czerpią bardzo wiele z archetypowych postaci i motywów obecnych w klasycznej literaturze. Oparte są one na koncepcji Mocy – energii, która może być kontrolowana przez kogoś obdarzonego wrodzoną zdolnością, oraz odpowiednio wytrenowanego, aby móc z niej korzystać. Moc może być użyta, aby przesuwać przedmioty, czytać i kontrolować myśli, a nawet wpływać na przebieg bitew. Można tu dopatrzyć się pewnych inspiracji mitologią hinduską (Brahman). W Galaktyce istnieje zakon Jedi – światłych rycerzy jasnej strony Mocy, stojących na straży pokoju. Wielu upadłych Jedi, którzy opuścili zakon, pogrążyło się w chaosie. Mroczni Jedi utworzyli w zamierzchłych czasach imperium Sithów, w którym tworzyła się kultura adeptów ciemnej strony. Po jego unicestwieniu, ostatni lordowie Sith „w ukryciu” czekali na odpowiednią chwilę, by znów zawładnąć galaktyką (rządy Imperatora).

Akcja toczy się Dawno, dawno temu, w odległej galaktyce… Zdanie to pojawia się na początku każdej z części filmu oraz w wielu nawiązaniach. Budzi jednocześnie skojarzenia z antyczną epiką heroiczną.

Polityka[edytuj | edytuj kod]

Jednym z najczęściej wspominanych nawiązań jest nazwa systemu obronnego USA: Wojny Gwiezdne, któremu nazwę nadał prezydent Ronald Reagan. W 1983 komunistyczny reżim ZSRR został natomiast przez niego określony mianem imperium zła[37].

Do motywów i postaci z Gwiezdnych wojen nawiązują także wypowiedzi polskich polityków (np. Tomasz Nałęcz w 2003 w wywiadzie dla radia RMF FM nazwał autorów propozycji korupcyjnej złożonej Adamowi Michnikowi „Imperium zła”, i stwierdził, że Lord Vader się zaniepokoił działaniami komisji śledczej[38]).

Nawiązania do innych filmów[edytuj | edytuj kod]

Liczba 1138 pojawia się w wielu filmach (m.in. pierwszych sześciu kanonicznych), a także w niektórych grach[39]. Jeden z pierwszych filmów Lucasa to Elektroniczny labirynt THX 1138 4EB, którego akcja ma miejsce w roku 2187. W części IV Leia jest uwięziona w celi 2187, a imię jednego z głównych bohaterów części VII to FN-2187[40]. Jest to inspiracja filmem 21-87 Arthura Lipsetta[41].

Wpływ na kulturę masową[edytuj | edytuj kod]

Popularność sagi George’a Lucasa jest zjawiskiem na skalę światową. Jest to fenomen kinematograficzny, techniczny, ale też np. socjologiczny. Gwiezdne wojny są wyjątkowo silnie zakorzenione w kulturze; trudno jest zliczyć nawiązania do tych filmów Lucasa, zwłaszcza w kulturze popularnej.

Główne motywy i interpretacje[edytuj | edytuj kod]

Gwiezdne wojny przedstawiają samoniszczącą naturę gniewu i nienawiści. Określają to słowa Mistrza Yody: Strach prowadzi do gniewu, gniew prowadzi do nienawiści, nienawiść prowadzi do cierpienia, cierpienie prowadzi na Ciemną Stronę Mocy. Zło ma podstawy psychologiczne, a nienawiść rodzi się w człowieku w wyniku cierpienia, jakiego ów człowiek doświadcza. Anakin / Vader w dzieciństwie był pogardzanym niewolnikiem, nigdy nie miał ojca i wcześnie oddzielony został od matki, której późniejszej tragicznej śmierci nie mógł przez to zapobiec. Równocześnie młodzieniec kuszony jest przez zło (uosabiane przez mroczną postać Dartha Sidiousa), które odwołuje się do jego ambicji i podsyca je, aby ostatecznie zawrzeć „szatański pakt” – poddanie się mu za cenę zaspokojenia własnych pragnień i posiadania wszechmocy, która okazuje się złudna.

Dobro i Zło są w Gwiezdnych wojnach przedstawione jednoznacznie, jednak nie oznacza to, że opisywany świat jest czarno-biały: nawet Jedi (w tym Mistrz Yoda) mają swoje słabości. Nawet Vader nie jest w istocie zły, jest zwyczajnym człowiekiem, który uległ powabom zła. Gwiezdne wojny to opowieść o sile tkwiącej w miłości: to, czego nie mogli dokonać najwięksi i najpotężniejsi Rycerze Jedi – pokonanie Sithów – dokonuje się dzięki miłości syna do ojca oraz ojca do syna. Opowieść zestawia też dwa rodzaje „miłości”: egoistyczną, wpychającą Anakina w objęcia Ciemnej Strony, oraz altruistyczną, która doprowadza do jego ostatecznego ocalenia.

Istnieje także antytechnologiczna interpretacja. Prymitywne ludy Ewoków i Gungan pokonują wrogów wyposażonych w nowoczesną broń. Bywa to także interpretowane jako rozrachunek Lucasa z zakończoną na krótko przed rozpoczęciem zdjęć do pierwszej trylogii wojną w Wietnamie[potrzebny przypis].

Muzyka[edytuj | edytuj kod]

Muzykę do wszystkich części Gwiezdnych wojen skomponował John Williams, za co w 1978 roku otrzymał Oscara w kategorii „Najlepsza muzyka oryginalna”, a w latach 1981, 1984, 2016, 2018 i 2020 był nominowany do tej nagrody.

Inspiracje[edytuj | edytuj kod]

Kręcąc oryginalną sagę George Lucas inspirował się przede wszystkim powieścią Franka Herberta Diuna oraz komiksem science fiction Valerian (oba zostały wydane w latach 60. XX wieku). Duże znaczenie miały również Władca Pierścieni J.R.R. Tolkiena, cykl Fundacja Isaaca Asimova i filmy o samurajach (m.in. w reżyserii Akiry Kurosawy).

Inne media[edytuj | edytuj kod]

Expanded Universe (Legendy)[edytuj | edytuj kod]

Expanded Universe (EU), czyli z ang. rozszerzony wszechświat, obejmuje wszystkie oficjalnie licencjonowane materiały poza obiema filmowymi trylogiami. Są to książki, komiksy, gry komputerowe i fabularne, seriale animowane oraz inne rodzaje wydawnictw. EU zapoczątkowany został książką Spotkanie na Mimban napisaną przez Alana Deana Fostera w 1978 roku. Expanded Universe obejmuje okres daleko wybiegający poza ramy filmów, bardzo rozbudowując historię Galaktyki, zarówno przed akcją filmów, jak i po nich. Książki najczęściej skupiają się na wydarzeniach poprzedzających lub następujących bezpośrednio po akcji filmów.

EU wprowadza wiele nowych postaci. Są nimi np. bliźniaki Jaina i Jacen Solo, Mara Jade oraz taktyczny geniusz: wielki admirał Thrawn. Wprowadzone są nowe wielkie historie, takie jak wojna z Yuuzhan Vongami, także historia postaci pobocznych w EU jest znacząco rozbudowana – na przykład losy Jango i Bobby Fetta. Dokładnie zostają też opisane historie Sithów, wraz z wprowadzeniem Zasady Dwóch, czy też historia zakonu Jedi.

25 kwietnia 2014, planując wydanie siódmego filmu, firma Lucasfilm Ltd. ogłosiła, że za kanon z wydanych dotąd utworów uważane będą tylko dwie filmowe trylogie i serial animowany Gwiezdne wojny: Wojny klonów, a pierwszym nowym elementem będzie Star Wars: Rebelianci. Kolejne wydania pozostałych utworów z poprzedniego EU otrzymały szyld Legends[42].

Adaptacja radiowa[edytuj | edytuj kod]

Radiowa adaptacja Gwiezdnych wojen została wyemitowana w amerykańskim National Public Radio w 1981 roku. Potem kolejno przedstawiono nagrania dwóch pozostałych części. Scenariusze były stworzone przez pisarza science-fiction Briana Delaya, który także napisał serię książek o przygodach Hana Solo.

Seriale animowane[edytuj | edytuj kod]

Tytuł Sezon Odcinki Wydanie Twórca Status
Pierwsza emisja Ostatnia emisja Stacja
Droidy 1 13 7 września 1985 30 listopada 1985 ABC Miki Herman & Peter Sauder[43] Wydane
Film 7 czerwca 1986 Clive A. Smith
Ewoki 1 13 7 września 1985 30 listopada 1985 Miki Herman & Peter Sauder
2 13 13 września 1986 13 grudnia 1986
Wojny klonów Film 15 sierpnia 2008 Premiera kinowa Dave Filoni[44]
1 22 3 października 2008 20 marca 2009 Cartoon Network
2 22 2 października 2009 30 kwietnia 2010
3 22 17 września 2010 1 kwietnia 2011
4 22 16 września 2011 16 marca 2012
5 20 29 września 2012 2 marca 2013
6 13 7 marca 2014 Netflix
7 12 21 lutego 2020 r. 4 maja 2020 Disney+
Rebelianci Miniodcinki 4 11 sierpnia 2014 1 września 2014 Disney XD
Film 26 września 2014
1 15 3 października 2014 2 marca 2015
2 22 20 czerwca 2015 30 marca 2016
3 22 24 września 2016 25 marca 2017 Justin Ridge
4 16 16 października 2017 5 marca 2018 Dave Filoni
Ruch oporu Miniodcinki 12 10 grudnia 2018 31 grudnia 2018 Disney Channel Justin Ridge[45]
1 21 7 października 2018 17 marca 2019
2 19 6 października 2019 r. 26 stycznia 2020
Parszywa zgraja 1 16 4 maja 2021 13 sierpnia 2021 Disney+ Jennifer Corbet[46]
2 16 4 stycznia 2023 29 marca 2023
3 15 21 lutego 2024 1 maja 2024 BRAK DANYCH Post produkcja
Wizje 1 9 22 września 2021 NIE DOTYCZY Wydane
2 9 4 maja 2023
Przygody młodych Jedi 1 25 4 maja 2023 BRAK DANYCH Elliot M. Bour

Krótkometrażowe seriale animowane[edytuj | edytuj kod]

Tytuł Sezon Odcinki Wydanie Showrunner Status
Pierwsza emisja Ostatnia emisja Stacja
Wojny klonów 1 10 7 listopada 2003 20 listopada 2003 Cartoon Network Genndy Tartakovsky[47][48] Wydane
2 10 26 marca 2004 8 kwietnia 2004
3 5 21 marca 2005 25 marca 2005
Blips[49] 1 8 3 maja 2017 4 września 2017 YouTube
Forces of Destiny[50] 1 16 3 lipca 2017 1 listopada 2017 Carrie Beck & Dave Filoni[51]
2 16 19 marca 2018 25 maja 2018
Galaxy of Adventures[52] 1 36 30 listopada 2018 13 lipca 2019 Josh Rimes[53]
2 19 13 marca 2020 2 października 2020
Roll out[54] 1 16 9 sierpnia 2019 1 kwietnia 2020 Hideo Itoyanagi
Jedi Temple Challenge[55] 1 10 10 czerwca 2020 5 sierpnia 2020 Scott Bromley, Mickey Capoferri i Steve Blank[56]
Galaxy of Creatures[57][58] 1 12 14 października 2021 18 listopada 2021 Josh Rimes[59]

Filmy telewizyjne[edytuj | edytuj kod]

Tytuł Data premiery (USA) Reżyseria Scenariusz Pomysł Stacja Źródła
Star Wars Holiday Special 17 listopada 1978 Steve Binder Pat Proft, Leonard Ripps, Bruce Vilanch, Rod Warren i Mitzie Welch George Lucas CBS [60]
Przygoda wśród Ewoków 25 listopada 1984 John Korty Bob Carrau ABC [61][62][63]
Ewoki: Bitwa o Endor 24 listopada 1985 Jim Wheat, Ken Wheat
A Droid Story BRAK DANYCH Disney+ [64]

Seriale aktorskie[edytuj | edytuj kod]

Tytuł Sezon Odcinki Wydanie Showrunner Status Źródła
Pierwsza emisja Ostatnia emisja Stacja
The Mandalorian 1 8 12 listopada 2019 27 grudnia 2019 Disney+ Jon Favreau Wydane [65]
2 8 30 października 2020 18 grudnia 2020 [66]
3 8 1 marca 2023 19 kwietnia 2023 [67][68][69][70]
4 BRAK DANYCH BRAK DANYCH BRAK DANYCH W fazie rozwoju [70]
Księga Boby Fetta 1 7 29 grudnia 2021 9 lutego 2022 Wydane [71][72][73][74]
Obi-Wan Kenobi 1 6 27 maja 2022 22 czerwca 2022 Joby Harold [75][76][77][78][79]
Andor 1 12 21 września 2022 23 listopada 2022 Tony Gilroy [80][81][82][83]
2 12 2024 BRAK DANYCH Postprodukcja [84][85]
Ahsoka 1 8 23 sierpnia 2023 4 października 2023 Jon Favreau i Dave Filoni Wydane [86]
Skeleton Crew 1 BRAK DANYCH Jon Watts i Christopher Ford Postprodukcja [87]
The Acolyte 1 8 Leslye Headland W trakcie zdjęć [88]

Filmy i seriale Lego[edytuj | edytuj kod]

Tytuł Data premiery (USA) Reżyseria Scenariusz Stacja Źródła
Filmy
Lego Star Wars: Revenge of the Brick 8 maja 2005 Royce Graham, Pete Bregman, Mark Hamill, Bill Horvath, Karl Turkel Daniel Lipkowitz Cartoon Network [89][90]
Lego Star Wars: Poszukiwanie R2-D2 27 sierpnia 2009 Peder Pedersen Ole Holm Christensen, Daniel Lipkowitz, Keith Malone [91]
Lego Star Wars: Wielki łowca 27 listopada 2010 Daniel Lipkowitz [92]
Lego Star Wars: Padawańskie widmo 22 lipca 2011 David Scott Michael Price [93][94]
Lego Star Wars: Upadek Imperium 26 września 2012 Guy Vasilovich [95][96]
Lego Star Wars: Świąteczna przygoda 17 listopada 2020 Ken Cunningham David Shayne Disney+ [97][98]
Lego Star Wars: Przerażające historie 1 października 2021 [99]
Lego Star Wars: Wakacje 5 sierpnia 2022 [100]
Seriale
Lego Star Wars: Kroniki Yody 29 maja 2013 Martin Skov, Michael Hegner Michael Price, Martin Skov Cartoon Network [101]
Lego Star Wars: Opowieści droidów 6 lipca 2015 Michael Price, Mick Kelly Disney XD [102]
Lego Star Wars: Przygody Freemakerów 20 czerwca 2016 Michael Hegner, Jens Møller, Martin Skov Bill Motz, Bob Roth [103]

Książki[edytuj | edytuj kod]

Komiksy[edytuj | edytuj kod]

  • Mroczne Imperium (Dark Empire) 1-3 (TM-Semic 1997)
  • Mroczne Imperium II (Dark Empire II) 1-3 (polska numeracja jako 4-6; TM-Semic 1997)
  • Gwiezdne wojny – komiks (miesięcznik, kompilacje po kilka komiksów) 1-5/1999, 1-6/2000 (Egmont)
  • Mroczne widmo (The Phantom Menace) (Egmont 1999)
  • Opowieści Jedi (Tales of the Jedi) (Egmont):
  • Złoty wiek Sith (Golden Age of the Sith) 1-2 (Egmont 2000)
  • Upadek Imperium Sith (The Fall of the Sith Empire) (Egmont)
  • Atak klonów (Attack of the Clones) (Egmont 2002)
  • Trylogia Thrawna (Thrawn Trilogy) (Amber):
  • Dziedzic Imperium (Heir to the Empire) (Amber)
  • Ciemna strona Mocy (Dark Force Rising) (Amber)
  • Ostatni Rozkaz (The Last Command) (Amber)
  • Karmazynowe Imperium (Crimson Empire) (Egmont)
  • Karmazynowe Impeium II: Rada w krwi (Crimson Empire II: Council of Blood) (Egmont)
  • Jango Fett (Amber)
  • Zam Wesell (Amber 2002)
  • Ciemność I, II (Darkness) (Amber komiks 2003)
  • Związek I, II (Union) (Amber komiks 2004)
  • Republika (Republic) 67 (Mandragora 2005)
  • Obsesja (Obsession) 1-5 (Mandragora 2005)
  • Tag i Bink kopnęli w kalendarz (Tag & Bink Are Dead – Issue 1) (Mandragora 2005)
  • Więzy krwi, wojny klonów (Republic – issue #64: bloodlines) (Mandragora 2005)
  • Tag & Bink kopnęli w kalendarz II (Tag & Bink Are dead – Issue 2) (Mandragora 2006)
  • „Generał” Skywalker (Empire #27: „General” Skywalker) 1-2 (Mandragora 2006)
  • Star Wars Komiks (miesięcznik, kompilacje po kilka komiksów) (Egmont, od 2008)
  • Dziedzictwo: Złamany (Legacy: Broken) (Egmont 2008)
  • Dziedzictwo: Kawałki (Legacy: Shards) (Egmont 2008)
  • Dziedzictwo: Smocze Szpony (Legacy: Claws of Dragon) (Egmont 2009)
  • Dzieci Mocy (Egmont 2008)
  • Chwila Zwątpienia (Egmont 2008)
  • Ścieżka Wojownika (Egmont 2008)
  • Dziedzictwo: Nowy (Egmont 2008)
  • Boba Fett: Narzędzie Zniszczenia (Egmont 2008)
  • Wedge Antilles: Szczęściarz (Egmont 2008)
  • Sith Pośród Cieni (Egmont 2008)
  • Darth Maul: Naznaczony (Egmont 2008)
  • Dzięki, Stwórco (Egmont 2008)
  • Troje Przeciwko Galaktyce (Egmont 2008)
  • Rutyna (Egmont 2009)
  • Cienie i Światło (Egmont 2009)
  • Boba Fett: Poświęcenie (Egmont 2009)
  • Żołnierz (Egmont 2009)
  • Hoth (Egmont 2009)
  • Za Linią Wroga (Egmont 2009)

Gry komputerowe[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. When did Star Wars become known as A New Hope? [online], inafarawaygalaxy.com [dostęp 2017-04-25].
  2. ScreenPrism, Why was „Star Wars Episode IV: A New Hope” originally released under another title [online], screenprism.com [dostęp 2017-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-18] (ang.).
  3. Mickey + ‘Star Wars’ = Disney completes Lucasfilm acquisition, „EW.com”, 21 grudnia 2012 [dostęp 2017-04-25] (ang.).
  4. Tangled Rights Could Tie Up Ultimate ‘Star Wars’ Box Set (Analysis), „The Hollywood Reporter” [dostęp 2017-04-25] (ang.).
  5. a b The Walt Disney Company FY 2013 SEC Form 10-K Filing, The Walt Disney Company, 2013, s. 13 [zarchiwizowane z adresu 2015-03-11].
  6. ‘Star Wars’ Movie Franchise Headed to Digital HD, „The Hollywood Reporter” [dostęp 2017-04-25] (ang.).
  7. Star Wars Franchise Box Office History – The Numbers [online], the-numbers.com [dostęp 2019-02-14].
  8. Movie Franchises – Box Office History – The Numbers [online], the-numbers.com [dostęp 2018-04-09].
  9. Jędrek Bukowski, Najlepsze komiksy Star Wars. Co warto przeczytać? [online], Najlepsze komiksy, 25 maja 2019 [dostęp 2019-05-28] (pol.).
  10. This is How Much the Entire Star Wars Franchise Is Worth [online], Fortune [dostęp 2017-04-25].
  11. The Star Wars Economy is Bigger Than You Think, „Reason.com”, 20 listopada 2015 [dostęp 2017-04-25] (ang.).
  12. Mike Murphy: The $11 million spent on „Star Wars” in 1977 was the best film investment ever made. Quartz, 25 maja 2017. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 czerwca 2017)]. (ang.).
  13. Ryan Gilbey: Gary Kurtz obituary. TheGuardian.com, 26 września 2018. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 czerwca 2020)]. (ang.).
  14. Chris Nashawaty: ‘Empire Strikes Back’ director Irvin Kershner: An appreciation. Entertainment Weekly. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 grudnia 2019)]. (ang.).
  15. James Floyd: EMPIRE at 40 7 Little-Known Facts About the Making of Star Wars: The Empire Strikes Back. starwars.com. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 czerwca 2020)]. (ang.).
  16. Shawn Robbins: Celebrating the Star Wars Franchise’s Box Office Impact as The Empire Strikes Back Turns 40. Boxoffice Pro. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 lipca 2020)]. (ang.).
  17. Lee Thomas-Mason: A side-by-side comparison of Denis Villeneuve’s ‘Dune’ trailer to the David Lynch effort. Far Out Magazine. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 października 2020)]. (ang.).
  18. Emily VanDerWerff: The Star Wars prequels are bad – and insightful about American politics. Vox. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 października 2020)]. (ang.).
  19. Darren Franich: Star Wars rewatch: Why is Attack of the Clones so heartless?. Entertainment Weekly. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 listopada 2019)]. (ang.).
  20. Cameron Bonomolo: Star Wars: Episode II – Attack of the Clones Opened 18 Years Ago Today. Comicbook.com. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 czerwca 2020)]. (ang.).
  21. Alex Leadbeater: Revenge of the Sith Is The Best Star Wars Story Ever Told (Just Not Lucas’ Version). Screen Rant. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 maja 2020)]. (ang.).
  22. Phil Pirrello: How 'Revenge of the Sith’ Almost Broke ‘Star Wars’. The Hollywood Reporter. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 czerwca 2020)]. (ang.).
  23. Kevin P. Sullivan: ‘Star Wars’: What ‘The Force Awakens’ gets right that the prequels got wrong. Entertainment Weekly. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 czerwca 2016)]. (ang.).
  24. Patrick Hipes: 'Star Wars: Episode VIII’ Gets A Title. Deadline Hollywood. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 lipca 2017)]. (ang.).
  25. Mandalit Del Barco: For ‘Last Jedi’ Director, The Journey To ‘Star Wars’ Began With Action Figures. NPR. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 września 2020)]. (ang.).
  26. Pete Hammond: 'Star Wars: The Rise Of Skywalker’ Review: Director J.J. Abrams Throws Everything Against The Wall And Most Of It Sticks. Deadline Hollywood, 18 grudnia 2019. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 kwietnia 2020)]. (ang.).
  27. Gregory Lawrence: Exclusive: 'Star Wars: The Rise of Skywalker’ Final Writing Credits Revealed. Collider. [dostęp 2021-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 września 2020)]. (ang.).
  28. Anita Busch: ‘Rogue One’: Re-Shoots But No Test Screening; Release Date Not Impacted. Deadline Hollywood, 31 maja 2016. [dostęp 2021-08-21]. (ang.).
  29. Pete Hammond: 'Solo: A Star Wars Story’ Review: Han, Chewy & Lando Save The Day In Rip-Roarin’ Origin Story. Deadline Hollywood, 24 maja 2018. [dostęp 2021-08-21]. (ang.).
  30. Alex Stedman: Patty Jenkins to Direct ‘Star Wars’ Movie ‘Rogue Squadron’. Variety, Dec 10, 2020. [dostęp 2021-08-21]. (ang.).
  31. Jakub P.: "Lando"+będzie+film.+Donald+Glover+w+roli+głównej-152075 "Gwiezdne wojny": Zamiast serialu "Lando" będzie film. Donald Glover w roli głównej. filmweb, 14 września 2023. (pol.).
  32. io9: 10 Things You Didn’t Know About The Empire Strikes Back. [w:] Underwire [on-line]. Wired, 2010-10-12. [dostęp 2010-10-12]. (ang.).
  33. Epizody VII-IX „Gwiezdnych wojen” od Disneya!. filmweb.pl, 2012-10-31. [dostęp 2012-10-31]. (pol.).
  34. Disney kupił Gwiezdne wojny. Za.... [w:] Fakt.pl [on-line]. 2012-10-31. [dostęp 2012-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-03)]. (pol.).
  35. George Lucas oddał „Gwiezdne wojny” Disneyowi. [w:] Polskie Radio [on-line]. 2012-10-31. [dostęp 2012-10-31]. (pol.).
  36. Joey Paur: Disney Confirms J.J. Abrams Is Directing STAR WARS!. geektyrant.com, 2013-01-26. [dostęp 2013-01-26]. (ang.).
  37. Wizja Reagana na stronach Instytutu R. Reagana. reagan.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-11)].
  38. Nałęcz: Afera Rywina ma swego Lorda Vadera. RMF24, 2003-09-16. [dostęp 2012-05-30].
  39. THX 1138 References in Star Wars | StarWars.com [online], starwars.com [dostęp 2017-11-23] (ang.).
  40. Force Awakens Cameos: Michael Giacchino, Daniel Craig, Nigel Godrich [online], slashfilm.com [dostęp 2017-11-23] (ang.).
  41. The Force Awakens’ 21-87 reference pays homage to the Arthur Lipsett film that inspired Star Wars [online], slate.com [dostęp 2017-11-23].
  42. The Legendary Star wars Universe Turns a New Page, [w:] StarWars.com [online], Lucasfilm, 25 kwietnia 2014 [dostęp 2016-01-01] [zarchiwizowane z adresu 2014-06-27] (ang.).
  43. Star Wars: The Droids Animated Series Time Forgot [online], Den of Geek, 21 grudnia 2019 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
  44. Clone Wars and Rebels’ Dave Filoni Is Now in Charge of All Star Wars Animation [online], Gizmodo [dostęp 2021-10-11] (ang.).
  45. SWCC 2019: 6 Things We Learned from the Star Wars Resistance Panel [online], StarWars.com, 17 kwietnia 2019 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
  46. Star Wars: The Bad Batch, An All-New Animated Series, to Debut on Disney+ in 2021 [online], StarWars.com [dostęp 2021-10-11] (ang.).
  47. Why Genndy Tartakovsky’s Star Wars: Clone Wars Isn’t Canon [online], ScreenRant, 23 maja 2019 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
  48. Clone Wars Cast & Crew [online] [dostęp 2021-10-11] [zarchiwizowane z adresu 2008-01-14].
  49. BB-9E Makes His Star Wars Blips Debut and More Porg Mayhem [online], The Mary Sue, 5 września 2017 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
  50. New Star Wars Forces of Destiny Animated Shorts and Toy Line Launching This Year – IGN. Eric GoldmanUpdated: 2 May 2017 7:06 pmPosted: 13 Apr 2017 4:00 am [dostęp 2021-10-11].
  51. ‘Star Wars’ Highlights Female Heroes with New ‘Forces of Destiny’ Stories – First Look [online], EW.com [dostęp 2021-10-11] (ang.).
  52. Geoff Boucher, Geoff Boucher, ‘Star Wars Galaxy Of Adventures’ Trailer Reveals New-Look Animation With Old-School Sounds [online], Deadline, 28 listopada 2018 [dostęp 2021-12-30] (ang.).
  53. The Producer of Star Wars Galaxy of Adventures Talks Being ‘Playful’ With Classic Canon [online], Gizmodo [dostęp 2021-10-11] (ang.).
  54. Star Wars Roll Out, An Adorable New Series of Animated Shorts, Bounces to the Screen – Exclusive [online], StarWars.com, 7 sierpnia 2019 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
  55. Star Wars: Jedi Temple Challenge | TVmaze. [dostęp 2022-01-02].
  56. Step Inside Star Wars: Jedi Temple Challenge [online], StarWars.com, 10 czerwca 2020 [dostęp 2022-01-02] (ang.).
  57. Meet Galactic Wildlife Big and Small in Star Wars Galaxy of Creatures [online], StarWars.com [dostęp 2022-01-02] (ang.).
  58. Galaxy of Creatures Archives [online], Fantha Tracks [dostęp 2022-01-02] (ang.).
  59. Josh Rimes • Lucasfilm [online], Lucasfilm [dostęp 2022-01-02] (ang.).
  60. „The Holiday Special” i inspiracje kanoniczne [online], Star-Wars.pl, 21 listopada 2020 [dostęp 2020-11-21] (pol.).
  61. Star Wars in the UK: The Dark Times, 1987–1991 [online], StarWars.com, 15 kwietnia 2013 [dostęp 2021-08-21] (ang.).
  62. John Corry, TV VIEW; NEW SHOWS FOR CHILDREN: SHOULD WE EXPECT MORE, „The New York Times”, 24 listopada 1985, ISSN 0362-4331 [dostęp 2021-08-21] (ang.).
  63. Are the Ewok Movies As Bad As You Remember? – IGN. [dostęp 2021-08-21].
  64. All 6 Star Wars Movies Releasing After The Bad Batch [online], ScreenRant, 12 sierpnia 2021 [dostęp 2021-08-21] (ang.).
  65. Aaron Couch, Aaron Couch, ‘Star Wars’: Alan Tudyk Returning for ‘Rogue One’ Disney+ Prequel Series [online], The Hollywood Reporter, 11 kwietnia 2019 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  66. James Hibberd, ‘The Mandalorian’ exclusive: An inside look at season 2 [online], EW.com [dostęp 2022-04-12] (ang.).
  67. Aaron Couch, Aaron Couch, Disney’s Chris Coxall Named Lucasfilm PR Head (Exclusive) [online], The Hollywood Reporter, 21 września 2021 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  68. Star Wars: The Mandalorian’s Carl Weathers Confirms Production Start, Teases Season 3 Return [online], Star Wars [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  69. datapremiery.pl [online] [dostęp 2021-07-10], Cytat: Według naszych informacji premiera serialu 'The Mandalorian – sezon 3' (tytuł oryginalny – 'The Mandalorian – season 3') zapowiadana jest na luty 2023..
  70. a b Eric Eisenberg, Jon Favreau Confirms He’s Working On The Mandalorian Season 4 While Opening Up About Star Wars Crossover Opportunities [online], CINEMABLEND, 29 maja 2022 [dostęp 2022-07-10] (ang.).
  71. Matt Webb Mitovich, Matt Webb Mitovich, Boba Fett Series Confirmed as a Mandalorian Spinoff; Pedro Pascal Will Be Back as Mando for Season 3 [online], TVLine, 21 grudnia 2020 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  72. How many episodes of The Book of Boba Fett will there be? [online], Radio Times [dostęp 2021-12-30] (ang.).
  73. Rick Porter, Rick Porter, ‘Mandalorian’ Spinoff ‘Book of Boba Fett’ Gets December Date on Disney+ [online], The Hollywood Reporter, 29 września 2021 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  74. Alan Sepinwall, 'The Book of Boba Fett’ Season Finale Recap: We Don’t Talk About Boba [online], Rolling Stone, 9 lutego 2022 [dostęp 2022-06-22] (ang.).
  75. Obi-Wan Kenobi to Premiere May 27 with Two Episodes [online], StarWars.com [dostęp 2022-06-22] (ang.).
  76. Seth Abramovitch, Seth Abramovitch, “I Have the Career I Started Out Wanting”: Ewan McGregor on Reviving Obi-Wan and “Going to the Extremes” to Play Halston [online], The Hollywood Reporter, 28 kwietnia 2021 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  77. Deborah Chow to Direct Obi-Wan Kenobi Series Exclusively on Disney+ [online], StarWars.com [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  78. Matt Grobar, Matt Grobar, Ewan McGregor Teases ‘Obi-Wan Kenobi’ Series Following Emmy Win For ‘Halston’: “It Will Not Disappoint” [online], Deadline, 20 września 2021 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  79. Obi-Wan Kenobi Finale Features Some Major Star Wars Character Cameos [online], Star Wars [dostęp 2022-06-22] (ang.).
  80. James Hibberd, ‘Rogue One’ prequel series gets title: ‘Andor’ [online], EW.com, 10 grudnia 2020 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  81. Borys Kit, Borys Kit, ‘Star Wars’: Cassian Andor Disney+ Series Adds Two Actors (Exclusive) [online], The Hollywood Reporter, 24 kwietnia 2020 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  82. Rosy Cordero, Rosy Cordero, Diego Luna Says ‘Star Wars: Andor’ Has Finished Shooting, And To Expect “Familiar Faces” [online], Deadline, 27 września 2021 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  83. James Hibberd, ‘Rogue One’ prequel series gets title: ‘Andor’ [online], EW.com, 10 grudnia 2020 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  84. Cameron Bonomolo, Star Wars: Andor Reportedly Renewed for Season 2 Ahead of Series Premiere [online], ComicBook, 6 lutego 2022 [dostęp 2022-02-06] (ang.).
  85. Erick Massoto, 'Andor' Season 2 Wraps Filming [online], Collider, 9 lutego 2024 [dostęp 2024-02-10] (ang.).
  86. Ethan Anderton, Two The Mandalorian Spin-Off Shows Announced: Ahsoka and Rangers of the New Republic [online], SlashFilm.com, 10 grudnia 2020 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  87. Condé Nast, ‘Star Wars’: The Rebellion Will Be Televised [online], Vanity Fair, 17 maja 2022 [dostęp 2022-05-27] (ang.).
  88. ‘The Acolyte’ Aiming To Begin Filming In February In London [online], DiscussingFilm, 24 czerwca 2021 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
  89. Andrew Marshall, Lego Star Wars: Revenge of the Brick (2005) [online], Military Gogglebox, 23 lipca 2020 [dostęp 2022-01-01] (ang.).
  90. Lego Star Wars: Revenge of the Brick (S) (2005). [dostęp 2022-01-01].
  91. Lego Star Wars: The Quest for R2-D2 (2009) – Mix-Movie.com [online], mix-movie.com [dostęp 2022-01-01].
  92. Lego Star Wars: Bombad Bounty (2010). [dostęp 2022-01-01].
  93. Mark Newbold, Lego Star Wars Animated Premiers 22nd July [online], Jedi News, 8 lipca 2011 [dostęp 2022-01-01] (ang.).
  94. Lego Star Wars: The Padawan Menace Movie Script [online], scripts.com [dostęp 2022-01-01].
  95. Lego Star Wars: The Empire Strikes Out (2012). [dostęp 2022-01-01].
  96. Lego Star Wars: The Empire Strikes Out – IGN. [dostęp 2022-01-01].
  97. Lego Star Wars Holiday Special. [dostęp 2022-01-01].
  98. The Lego Star Wars Holiday Special. [dostęp 2022-01-01].
  99. Lego Star Wars Terrifying Tales. [dostęp 2022-01-01].
  100. Lego Star Wars Summer Vacations [online], www.disneyplus.com [dostęp 2022-08-09] (ang.).
  101. Everything Is Awesome and Force-Powered: Lego Star Wars: The New Yoda Chronicles Comes to DVD. [dostęp 2015-07-15].
  102. ‘Star Wars’ Saga Gets Lego Retelling on Disney XD. [dostęp 2015-02-27].
  103. Lego Star Wars: The Freemaker Adventures Animated Series Coming to Disney XD This Summer. [dostęp 2016-02-11].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]