Józef Zych

	Józef Zych
	Józef Zych
	; Józef Zych (2015)
Data i miejsce urodzenia	23 marca 1938 ; Giedlarowa
	Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Okres	od 3 marca 1995; do 20 października 1997
Przynależność polityczna	Polskie Stronnictwo Ludowe
Poprzednik	Józef Oleksy
Następca	Maciej Płażyński
	Wicemarszałek Sejmu I i II kadencji
Okres	od 25 listopada 1991; do 3 marca 1995
Przynależność polityczna	Polskie Stronnictwo Ludowe
	Wicemarszałek Sejmu IV kadencji
Okres	od 2 lipca 2004; do 18 października 2005
Przynależność polityczna	Polskie Stronnictwo Ludowe
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Ten artykuł dotyczy polityka i posła PSL. Zobacz też: Józef Zych – podpułkownik.

Józef Zych (ur. 23 marca 1938 w Giedlarowej) – polski prawnik i polityk.

W latach 1989–2015 poseł na Sejm z ramienia Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Polskiego Stronnictwa Ludowego (X, I, II, III, IV, V, VI i VII kadencji), w latach 1995–1997 marszałek Sejmu II kadencji, w latach 1991–1995 i 2004–2005 wicemarszałek Sejmu I, II i IV kadencji, marszałek senior Sejmu V i VII kadencji, od 2015 do 2019 członek Trybunału Stanu, honorowy prezes PSL.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Działał w harcerstwie^[1]. W 1961 został skazany na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności za „niedopełnienie obowiązków służbowych” w czasie obozu harcerskiego koło Krosna Odrzańskiego^[2].

Jest absolwentem Liceum im. Bolesława Chrobrego w Leżajsku (1956)^[3] i Wydziału Prawa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1966), na którym uzyskał także stopień doktora nauk prawnych (1976). Podjął wykonywanie zawodu radcy prawnego. W latach 1983–1991 był prezesem Krajowej Rady Radców Prawnych^[4].

W 1975 wstąpił do Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W 1989 został wybrany na posła z ramienia tej partii. W latach 1988–1990 był członkiem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa^[5]. W listopadzie 1989 został przewodniczącym rady naczelnej powstałego z przekształcenia ZSL Polskiego Stronnictwa Ludowego „Odrodzenie”, które 5 maja 1990 współtworzyło jednolite Polskie Stronnictwo Ludowe. W trakcie X kadencji pełnił funkcję przewodniczącego Klubu Poselskiego PSL i przewodniczącego Komisji Sprawiedliwości. Od 1991 Józef Zych był posłem reprezentującym to ugrupowanie. W Sejmie I, a także II kadencji do 3 marca 1995 zajmował stanowisko wicemarszałka, następnie do końca tej kadencji pełnił funkcję marszałka. Od 2 lipca 2004 do końca IV kadencji ponownie był wicemarszałkiem Sejmu. W IV kadencji Sejmu zasiadał ponadto w Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, której był przewodniczącym. Od 19 października 2005 do 26 października 2005 wykonywał obowiązki marszałka seniora Sejmu RP V kadencji. W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz siódmy uzyskał mandat poselski, otrzymując w okręgu lubuskim 18 631 głosów. W wyborach w 2011 po raz ósmy z rzędu został posłem z listy PSL. 27 października 2011 prezydent Bronisław Komorowski powierzył mu wykonywanie obowiązków Marszałka Seniora Sejmu VII kadencji^[6]. W 2012 został honorowym prezesem Polskiego Stronnictwa Ludowego^[7].

W 2015 nie uzyskał poselskiej reelekcji. 18 listopada 2015 wybrany na członka Trybunału Stanu z rekomendacji PSL^[8]. 11 grudnia 2015 złożył przed marszałkiem Sejmu ślubowanie i tym samym oficjalnie rozpoczął kadencję sędziego Trybunału Stanu^[9]. W TS zasiadał do końca kadencji w 2019.

Wyniki wyborcze[edytuj | edytuj kod]

Wybory		Organ	Okręg	Wynik
1989	Zjednoczone Stronnictwo Ludowe	Sejm X kadencji	nr 107	33 535 (51,24%)T^[10]
1991	Polskie Stronnictwo Ludowe Sojusz Programowy	Sejm I kadencji	nr 14	16 411 (5,84%)T^[11]
1993	Polskie Stronnictwo Ludowe	Sejm II kadencji	nr 52	22 313 (9,89%)T^[12]
1997	Polskie Stronnictwo Ludowe	Sejm III kadencji	nr 52^[13]	10 973 (5,26%)T^[14]^[15]
2001	Polskie Stronnictwo Ludowe	Sejm IV kadencji	nr 8	7378 (2,36%)T^[16]
2005	Polskie Stronnictwo Ludowe	Sejm V kadencji	nr 8	9566 (3,54%)T^[17]
2007	Polskie Stronnictwo Ludowe	Sejm VI kadencji	nr 8	18 631 (4,73%)T^[18]
2011	Polskie Stronnictwo Ludowe	Sejm VII kadencji	nr 8	6919 (2,08%)T^[19]
2015	Polskie Stronnictwo Ludowe	Sejm VIII kadencji	nr 8	4784 (1,38%)N^[20]

Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (1983)^[21]
Srebrny Krzyż Zasługi (1978)^[21]
Odznaka za Zasługi dla Województwa Zielonogórskiego^[21]
Złota Odznaka Związku Patriotów Polskich^[21]
Odznaka Zasłużonego dla Kółek Rolniczych^[21]
Wielki Oficer francuskiej Legii Honorowej
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec^[22]

Nagrody i wyróżnienia

Honorowy obywatel Leżajska^[23] i województwa lubuskiego^[24].

W 2012 podczas XI Kongresu Polskiego Stronnictwa Ludowego został honorowym prezesem tej partii^[25]. Otrzymał także tytuł „Człowieka Roku Ubezpieczeń 2013”, przyznawanego przez redakcję „Gazety Ubezpieczeniowej”^[26].

W 2006 słuchacze Programu III Polskiego Radia przyznali Józefowi Zychowi nagrodę „Srebrne Usta 2005” za lapsus: Nie po raz pierwszy staje mi... przychodzi mi stawać przed izbą^[27]. Poseł uzyskał wówczas 40% wszystkich oddanych głosów.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Lista posłów wielu kadencji (III RP)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Dzięki harcerstwu stali się indywidualnościami. harcbook.info. [dostęp 2015-05-27].
↑ Ewa K. Czaczkowska, Michał Majewski, Marszałek Zych przyznaje: siedziałem w więzieniu, „Rzeczpospolita” z 19 czerwca 1996
↑ Znani Absolwenci. zslchrobry.lezajsk.pl. [dostęp 2017-06-03].
↑ Kalendarium samorządu radców prawnych, „Radca Prawny” nr 129, wrzesień 2012, s. 14–31.
↑ Skład Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa 1988–2011. radaopwim.gov.pl. [dostęp 2011-11-06].
↑ Spotkania Prezydenta RP z Marszałkami-Seniorami. prezydent.pl, 27 października 2011. [dostęp 2011-10-28].
↑ Józef Zych honorowym prezesem PSL. gazetalubuska.pl, 17 listopada 2012. [dostęp 2020-05-29].
↑ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 listopada 2015 r. w sprawie wyboru Trybunału Stanu. sejm.gov.pl. [dostęp 2015-11-25].
↑ Nominacje dla sędziów Trybunału Stanu. sejm.gov.pl, 11 grudnia 2015. [dostęp 2015-12-14].
↑ M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 151
↑ M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 288
↑ M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470
↑ Mandat uzyskany listy ogólnopolskiej.
↑ M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620
↑ Poland – candidate data (ang.). University of Essex. [dostęp 2016-03-17].
↑ Serwis PKW – Wybory 2001. [dostęp 2016-03-17].
↑ Serwis PKW – Wybory 2005. [dostęp 2016-03-17].
↑ Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2016-03-17].
↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2016-03-17].
↑ Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2016-03-17].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Wojciech Szwajdler: Józef Zych. Na przekór losowi. Kraków: Jagiellonia, 2008, s. 43.
↑ Józef Zych w bazie Filmweb. [dostęp 2012-11-18].
↑ Rozmowa z Tadeuszem Trębaczem Burmistrzem Miasta Leżajska. „Biuletyn Miejski. Pismo Burmistrza i Rady Miejskiej Leżajska”. nr 1–2, s. 6, styczeń-luty 2008. [dostęp 2017-01-27].
↑ Poseł J. Zych Honorowym Obywatelem Województwa Lubuskiego. rzg.pl, 11 listopada 2014. [dostęp 2017-04-09].
↑ Józef Zych honorowym prezesem PSL. gazetalubuska.pl, 17 listopada 2012. [dostęp 2017-04-09].
↑ Człowiek Roku Ubezpieczeń 2013. gu.com.pl, 21 stycznia 2014. [dostęp 2017-04-09].
↑ Plebiscyt Srebrne Usta. polskieradio.pl, 21 września 2010. [dostęp 2017-04-09].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Strona sejmowa posła VII kadencji. [dostęp 2012-11-18].

[1] Dzięki harcerstwu stali się indywidualnościami. harcbook.info. [dostęp 2015-05-27].

[2] Ewa K. Czaczkowska, Michał Majewski, Marszałek Zych przyznaje: siedziałem w więzieniu, „Rzeczpospolita” z 19 czerwca 1996

[3] Znani Absolwenci. zslchrobry.lezajsk.pl. [dostęp 2017-06-03].

[4] Kalendarium samorządu radców prawnych, „Radca Prawny” nr 129, wrzesień 2012, s. 14–31.

[5] Skład Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa 1988–2011. radaopwim.gov.pl. [dostęp 2011-11-06].

[6] Spotkania Prezydenta RP z Marszałkami-Seniorami. prezydent.pl, 27 października 2011. [dostęp 2011-10-28].

[7] Józef Zych honorowym prezesem PSL. gazetalubuska.pl, 17 listopada 2012. [dostęp 2020-05-29].

[8] Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 listopada 2015 r. w sprawie wyboru Trybunału Stanu. sejm.gov.pl. [dostęp 2015-11-25].

[9] Nominacje dla sędziów Trybunału Stanu. sejm.gov.pl, 11 grudnia 2015. [dostęp 2015-12-14].

[10] M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 151

[11] M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 288

[12] M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470

[13] Mandat uzyskany listy ogólnopolskiej.

[14] M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620

[15] Poland – candidate data (ang.). University of Essex. [dostęp 2016-03-17].

[16] Serwis PKW – Wybory 2001. [dostęp 2016-03-17].

[17] Serwis PKW – Wybory 2005. [dostęp 2016-03-17].

[18] Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2016-03-17].

[19] Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2016-03-17].

[20] Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2016-03-17].

[ws-21] Wojciech Szwajdler: Józef Zych. Na przekór losowi. Kraków: Jagiellonia, 2008, s. 43.

[22] Józef Zych w bazie Filmweb. [dostęp 2012-11-18].

[23] Rozmowa z Tadeuszem Trębaczem Burmistrzem Miasta Leżajska. „Biuletyn Miejski. Pismo Burmistrza i Rady Miejskiej Leżajska”. nr 1–2, s. 6, styczeń-luty 2008. [dostęp 2017-01-27].

[24] Poseł J. Zych Honorowym Obywatelem Województwa Lubuskiego. rzg.pl, 11 listopada 2014. [dostęp 2017-04-09].

[25] Józef Zych honorowym prezesem PSL. gazetalubuska.pl, 17 listopada 2012. [dostęp 2017-04-09].

[26] Człowiek Roku Ubezpieczeń 2013. gu.com.pl, 21 stycznia 2014. [dostęp 2017-04-09].

[27] Plebiscyt Srebrne Usta. polskieradio.pl, 21 września 2010. [dostęp 2017-04-09].

[28] Bolesław Limanowski z PPS nie mógł prowadzić pierwszych obrad, do czasu wyboru prezydium obrady prowadził Maksymilian Thullie (ChD)

[29] siedzenie otworzył nie najstarszy wiekiem poseł, a płk Stanisław Skwarczyński (OZN)

[30] w zastępstwie najstarszego wiekiem Stefana Giebla z ChD

[31] Barbara Borys-Damięcka (PO) nie mogła prowadzić obrad, do czasu wyboru marszałka Senatu obrady poprowadził Michał Seweryński (PiS)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[A]

[B]

[C]

[D]