Wanda Nowicka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Wanda Nowicka
Ilustracja
Wanda Nowicka (2014)
Data i miejsce urodzenia 21 listopada 1956
Lublin
Wicemarszałek Sejmu VII kadencji
Okres od 8 listopada 2011
do 11 listopada 2015
Przynależność polityczna Ruch Palikota / posłanka niezrzeszona
Odznaczenia
Wielki Komandor Orderu Honoru (Grecja)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Wanda Hanna Nowicka (ur. 21 listopada 1956 w Lublinie[1]) – polska działaczka społeczna, feministyczna i polityczna, z wykształcenia filolog klasyczny. Współzałożycielka, w latach 1991–2011 pierwsza przewodnicząca, a od 2011 honorowa przewodnicząca Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, współzałożycielka Stowarzyszenia na rzecz Państwa Neutralnego Światopoglądowo Neutrum. Posłanka na Sejm VII i IX kadencji (2011–2015, od 2019), w latach 2011–2015 wicemarszałek Sejmu VII kadencji, od 2021 wiceprzewodnicząca Nowej Lewicy.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wykształcenie i działalność dydaktyczna[edytuj | edytuj kod]

Ukończyła studia z zakresu filologii klasycznej na Uniwersytecie Warszawskim[2]. W latach 1985–1993 pracowała jako nauczycielka łaciny, greki i angielskiego w liceach ogólnokształcących w Warszawie[3]. W latach 2007–2008 prowadziła zajęcia w Center for Women's Global Leadership w ramach Uniwersytetu Rutgersa[4]. W 2016–2017 była wykładowczynią na podyplomowych studiach Gender Studies w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego[5]. W latach 2016–2018 studiowała bioetykę na UW oraz filozofię na jednym z paryskich uniwersytetów mieszczących się w Sorbonie[6][7].

Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]

W 1990 była współzałożycielką Stowarzyszenia na rzecz Państwa Neutralnego Światopoglądowo Neutrum[8][9]. W 1991 była współzałożycielką Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, organizacji działającej na rzecz praw kobiet, została wówczas przewodniczącą tej organizacji[3]. Współpracowała z holenderską Fundacją Kobiety na Falach, w 2003 inicjowała wizytę statku „Langenort” (pełniącego rolę gabinetu aborcyjnego) we Władysławowie[10].

Brała udział w zakładaniu Społecznego Komitetu Organizacji Pozarządowych Pekin 1995[11], którego działaczki wzięły udział w poświęconej sprawom kobiet i zorganizowanej pod egidą ONZ konferencji pekińskiej. Wanda Nowicka wygłosiła na niej oświadczenie poświęcone sytuacji kobiet w Europy Środkowej i Wschodniej[12][13]. Pełniła funkcję koordynatorki sieci regionalnej ASTRA (Central and Eastern European Women’s Network for Sexual and Reproductive Health and Rights). Udzielała się jako ekspertka Światowej Organizacji Zdrowia (w ramach programu dotyczącego ludzkiej rozrodczości) oraz członkini komitetu doradczego UNFPA[14]. Brała udział w różnych międzynarodowych konferencjach poświęconych prawom człowieka, organizowanych m.in. przez agendy ONZ[15][16], Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy[17], Uniwersytet Kalifornijski w Davis[18]). Zaangażowała się także w działalność Kongresu Kobiet, została członkinią rady programowej stowarzyszenia zorganizowanego na bazie tego ruchu[19].

W 2008 za działalność społeczną wyróżniona przez The New School nagrodą University in Exile Award[20].

W 2009 Wanda Nowicka skierowała prywatny akt oskarżenia przeciwko działaczce katolickiej Joannie Najfeld, zarzucając jej pomówienie w związku z wypowiedzią: Organizacja pani Nowickiej jest częścią międzynarodowego koncernu, największego w ogóle, providerów aborcji i antykoncepcji. Pani po prostu jest na liście płac tego przemysłu[21]. W 2011 sąd rejonowy w pierwszej instancji uniewinnił Joannę Najfeld od popełnienia tego czynu[22]. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano na fakt kierowania przez Wandę Nowicką organizacją otrzymującą dotacje od międzynarodowego koncernu farmaceutycznego produkującego środki antykoncepcyjne oraz międzynarodowej organizacji pozarządowej zajmującej się produkcją i dystrybucją przyrządów przeznaczonych do wykonywania zabiegów przerywania ciąży[23]. W 2012 sąd drugiej instancji utrzymał w mocy zaskarżony przez Wandę Nowicką wyrok[24].

W 2011, po uzyskaniu mandatu poselskiego, Wanda Nowicka zrezygnowała z kierowania Federacją na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny[25]. Została honorową przewodniczącą tej organizacji[26]. W 2012 ustanowiła Nagrodę Kryształowego Świecznika dla osób i organizacji działających na rzecz budowy świeckiego państwa[27].

Działalność polityczna[edytuj | edytuj kod]

W latach 1980–1981 była członkinią NSZZ „Solidarność”[28]. Po 1989 zaangażowała się w działalność polityczną, współpracując z ugrupowaniami lewicowymi, pozostając osobą bezpartyjną[28]. Kilkakrotnie bez powodzenia kandydowała w różnych wyborach parlamentarnych. W 1991 z listy Solidarności Pracy startowała do Sejmu. W 1997 ubiegała się o mandat senatora z ramienia Unii Pracy, zajęła 7. miejsce wśród 18 kandydatów w województwie warszawskim, otrzymując 188 572 głosy[29]. W latach 1998–2002 piastowała mandat radnej sejmiku mazowieckiego I kadencji[30], była wybrana z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej jako przedstawicielka Polskiej Partii Socjalistycznej (nie znalazła jednak się wśród wyodrębnionej potem sejmikowej reprezentacji PPS). Nie uzyskała reelekcji w kolejnych wyborach samorządowych, startując z listy SLD-UP (bez rekomendacji konkretnej partii[31]). W 2001 i 2005 bezskutecznie kandydowała odpowiednio na posła z listy SLD-UP[32] oraz na senatora z ramienia komitetu SLD[33], z rekomendacji Unii Lewicy[34]. W 2006 startowała z ramienia Polskiej Partii Pracy ponownie do sejmiku wojewódzkiego oraz na urząd prezydenta Warszawy, uzyskując 0,28% poparcia (1211 głosów), co dało jej ósme miejsce wśród dziesięciu kandydatów[35].

W wyborach parlamentarnych w 2011 miała wystartować do Sejmu ponownie z listy SLD, ostatecznie została kandydatką z 2. miejsca na liście Ruchu Palikota w okręgu warszawskim[36]. Zdobyła mandat poselski, uzyskując 7065 głosów[37]. 8 listopada 2011 w drugim głosowaniu została wybrana na stanowisko wicemarszałka Sejmu VII kadencji. Na początku 2013 rekomendacja na to stanowisko dla Wandy Nowickiej została wycofana; Janusz Palikot utratę poparcia motywował niezgodą na otrzymanie przez Prezydium Sejmu corocznych nagród. Wanda Nowicka zdecydowała się jednak nie ustępować z piastowanej funkcji, po czym 13 lutego 2013 została wykluczona z klubu poselskiego Ruchu Palikota[38]. Kilka dni wcześniej Sejm większością 245 do 45 głosów odrzucił wniosek o jej odwołanie[39]. We wrześniu 2013 ogłosiła powołanie stowarzyszenia Równość i Nowoczesność[40], które kilka miesięcy później dołączyło do koalicji Europa Plus. Była inicjatorką nadania w 2014 jednej z sal sejmowych imienia Zofii Moraczewskiej[41]. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 bezskutecznie ubiegała się o mandat w okręgu Warszawa I, uzyskując 7479 głosów[42]. 21 lutego 2015 ogłosiła swój start w wyborach prezydenckich z ramienia UP[43]. Jej kandydaturę poparły także Polska Lewica, PPS i Socjaldemokracja Polska[44]. Nie zebrała jednak 100 tys. podpisów poparcia umożliwiających rejestrację jej kandydatury.

W wyborach do Sejmu w 2015 kandydowała z pierwszego miejsca Zjednoczonej Lewicy w okręgu podwarszawskim. Otrzymała 20 503 głosy, nie uzyskując poselskiej reelekcji, a jej komitet wyborczy nie przekroczył progu wyborczego[45]. W marcu 2019 ogłoszono jej start w wyborach do Parlamentu Europejskiego w tym samym roku z ramienia partii Wiosna w okręgu kujawsko-pomorskim[46], otrzymując 21 993 głosy, co nie wystarczyło do uzyskania mandatu posłanki do PE[47]. Została koordynatorką Wiosny w okręgu gliwickim[48].

W wyborach do Sejmu w 2019, startując z pierwszego miejsca na liście Sojuszu Lewicy Demokratycznej (jako przedstawicielka Wiosny, w ramach koalicji Lewica) w okręgu nr 29, otrzymała 25 767 głosów (co stanowiło 3. indywidualny wynik w okręgu), uzyskując mandat posłanki IX kadencji[49]. W Sejmie została wybrana na przewodniczącą Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych[50] oraz Parlamentarnego Zespołu Praw Kobiet[51]. W czerwcu 2021, po rozwiązaniu Wiosny, została posłanką Nowej Lewicy. W październiku 2021 wybrana na wiceprzewodniczącą tej partii[52].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Córka Kazimierza Nowickiego, więźnia[53] niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych, i Ireny Witkowskiej[54][55]. Jej ojczymem był Kazimierz Albin[56]. Jej mężem był Światosław Florian Nowicki, z którym ma trzech synów: Floriana, Michała i Tymoteusza. Florian był politykiem Polskiej Partii Pracy, Michał aktywistą komunistycznym, natomiast Tymoteusz dwukrotnie zdobył puchar świata w kick-boxingu.

Deklaruje znajomość języków angielskiego, rosyjskiego i francuskiego, a także możliwość porozumienia się po niemiecku i włosku[57].

Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Odznaczona greckim Orderem Honoru II klasy[57].

W 1994 została laureatką polskiej edycji konkursu Kobieta Europy, w 2000 otrzymała wyróżnienie Tęczowego Lauru. W 2005 odebrała grant 100 tysięcy funtów z programu ASTRA przyznany przez Sigrid Rausing Trust, a w 2008 otrzymała University in Exile Award od nowojorskiej New School for Social Research.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Strona sejmowa posła VII kadencji. [dostęp 2011-12-05].
  2. ↑ Wanda Nowicka kandydatką Polskiej Partii Pracy na prezydentkę Warszawy. krytykapolityczna.pl, 9 października 2006. [dostęp 2011-10-21].
  3. ↑ a b Aleksandra Krzyżaniak-Gumowska: Wanda Nowicka. Radykalna dyplomatka. newsweek.pl, 20 lutego 2013. [dostęp 2020-01-16].
  4. ↑ Visiting Global Associate (ang.). cwgl.rutgers.edu. [dostęp 2020-01-16].
  5. ↑ NIE dla Rebeki Kiessling, TAK dla Wandy Nowickiej? Petycja w sprawie odwołania rektora UW. pch24.pl, 24 marca 2017. [dostęp 2020-01-16].
  6. ↑ Three new feminist activists appointed to the Urgent Action Fund Board of Directors. urgentactionfund.org, maj 2019. [dostęp 2020-02-07].
  7. ↑ En direct avec Wanda Nowicka (fr.). fnlp.fr, 18 września 2017. [dostęp 2020-01-16].
  8. ↑ Niezbędnik ateisty, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2010, s. 9.
  9. ↑ Panelistki i paneliści VII Kongresu Kobiet. kongreskobiet.pl, 10 września 2015. [dostęp 2018-05-05].
  10. ↑ „Langenort” odpłynął do Holandii. wp.pl, 4 lipca 2003. [dostęp 2011-10-21].
  11. ↑ Kinga Lochmann, Marta Małachowska, Światosław Florian Nowicki (red.): Same o sobie. Rozmowy z 13 członkiniami Społecznego Komitetu Organizacji Pozarządowych Pekin 1995. Warszawa: SKOP Pekin, 1997. ISBN 83-907533-2-4. [dostęp 2020-06-09].
  12. ↑ Beijing+20?! (fr.). unwomen.org. [dostęp 2020-06-09].
  13. ↑ Barbara Molony, Jennifer Nelson: Women’s Activism and „Second Wave” Feminism: Transnational Histories. Londyn-Nowy Jork: Bloomsbury, 2017. ISBN 978-1-4742-5052-8. [dostęp 2020-06-09]. (ang.)
  14. ↑ Wanda Nowicka (ang.). un.org. [dostęp 2020-06-09].
  15. ↑ Mary Ann Tétreault, Robin L. Teske: Partial Truths and the Politics of Community. Columbia: University of South Carolina Press, 2003. ISBN 978-1-57003-486-2. [dostęp 2020-06-10]. (ang.)
  16. ↑ Meet the Task Force (ang.). icpdtaskforce.org. [dostęp 2020-06-10].
  17. ↑ PACE conference in Warsaw focuses on freedom of expression for lesbian, gay, bisexual and transgender people (ang.). assembly.coe.int, 13 marca 2013. [dostęp 2020-06-10].
  18. ↑ Bonnie Shea: Women's/Human Rights in the Context of Conservative and Authoritarian Government: Lessons from Poland (ang.). ucdavis.edu, 22 października 2019. [dostęp 2020-06-10].
  19. ↑ Rada Programowa. stowarzyszeniekongreskobiet.pl. [dostęp 2011-10-21].
  20. ↑ Wanda Nowicka wyróżniona przez Uniwersytet na Wygnaniu. ngo.pl, 16 maja 2008. [dostęp 2020-01-16].
  21. ↑ Nowicka jest na liście płac przemysłu aborcyjnego. wiara.pl, 12 września 2011. [dostęp 2011-10-21].
  22. ↑ Wyrok jawny, uzasadnienie tajne. dziennikpolski24.pl, 13 września 2011. [dostęp 2011-10-21].
  23. ↑ GN ujawnia wyrok w sprawie W. Nowickiej. gosc.pl, 9 listopada 2011. [dostęp 2011-11-10].
  24. ↑ Nowicka znów przegrała z Najfeld. gosc.pl, 30 stycznia 2012. [dostęp 2012-02-08].
  25. ↑ Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny obchodzi 20-lecie. newsweek.pl, 29 października 2011. [dostęp 2019-10-30].
  26. ↑ Justyna Grabowska: Wanda Nowicka. dniateizmu.pl, 2 marca 2017. [dostęp 2019-12-10].
  27. ↑ Kryształowy świecznik – nagroda Wandy Nowickiej dla osób budujących świeckie państwo. gazetaprawna.pl, 19 grudnia 2012. [dostęp 2019-12-10].
  28. ↑ a b Wanda Nowicka: A jednak Palikot. lewica.pl, 30 września 2011. [dostęp 2011-10-21].
  29. ↑ M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 621
  30. ↑ Kadencja I. mazovia.pl. [dostęp 2020-01-17].
  31. ↑ Serwis PKW – Wybory 2002. [dostęp 2015-04-11].
  32. ↑ Serwis PKW – Wybory 2001. [dostęp 2011-10-21].
  33. ↑ Serwis PKW – Wybory 2005. [dostęp 2011-10-21].
  34. ↑ Szymon Martys, Rafał Zieleniewski: Biedroń i Nowicka zaczynają kampanię. lewica.pl, 25 sierpnia 2005. [dostęp 2015-04-11].
  35. ↑ Serwis PKW – Wybory 2006. [dostęp 2011-10-21].
  36. ↑ Wybory 2011. Nowicka „dwójką” Ruchu Palikota w Warszawie. gazeta.pl, 22 sierpnia 2011. [dostęp 2011-10-21].
  37. ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2011-10-21].
  38. ↑ Nowicka poza klubem RP. „Byłam na to przygotowana, nie żałuję”. tvn24.pl, 13 lutego 2013. [dostęp 2020-01-17].
  39. ↑ Sejm zdecydował. Nowicka zostaje na stanowisku. wprost.pl, 8 lutego 2013. [dostęp 2020-01-17].
  40. ↑ Wanda Nowicka zakłada stowarzyszenie „Równość i nowoczesność”. pap.pl, 20 września 2013. [dostęp 2014-05-16].
  41. ↑ Sala komisyjna imienia Zofii Moraczewskiej. sejm.gov.pl, 21 lutego 2014. [dostęp 2019-12-10].
  42. ↑ Serwis PKW – Wybory 2014. [dostęp 2014-05-30].
  43. ↑ Wanda Nowicka też wystartuje w wyborach prezydenckich. polskieradio.pl, 21 lutego 2015. [dostęp 2015-02-21].
  44. ↑ Wycofuję się z ubiegania o najwyższy urząd w państwie. wandanowicka.eu, 27 marca 2015. [dostęp 2015-05-09].
  45. ↑ Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2020-05-19].
  46. ↑ Wanda Nowicka liderem listy Wiosny w Kujawsko-Pomorskiem. radiopik.pl, 23 marca 2019. [dostęp 2019-03-24].
  47. ↑ Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2020-05-12].
  48. ↑ Wanda Nowicka. wiosnabiedronia.pl. [dostęp 2021-06-26].
  49. ↑ Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2019-10-15].
  50. ↑ Wybrano nowych przewodniczących komisji sejmowych. Zobacz, kim są. polskieradio24.pl, 14 listopada 2019. [dostęp 2019-12-10].
  51. ↑ Parlamentarny Zespół Praw Kobiet. sejm.gov.pl. [dostęp 2019-12-10].
  52. ↑ Nowa Lewica, nowe władze. Wybrano 14 wiceprzewodniczących. polsatnews.pl, 9 października 2021. [dostęp 2021-10-09].
  53. ↑ Individual Files (male) – Concentration Camp Buchenwald: Kazimierz Nowicki (skany dokumentów z pobytu Kazimierza Nowickiego w Konzentrationslager Buchenwald) (ang.). Arolsen Archives. [dostęp 2019-08-01].
  54. ↑ Wanda Nowicka. sejm-wielki.pl. [dostęp 2019-08-01].
  55. ↑ Dane osoby z wykazu osób publicznych. Wanda Nowicka. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2015-03-21].
  56. ↑ Zmarł Kazimierz Albin, ostatni żyjący więzień pierwszego transportu do KL Auschwitz. dzieje.pl, 23 lipca 2019. [dostęp 2019-08-01].
  57. ↑ a b Wanda Nowicka: o mnie. wandanowicka.eu. [dostęp 2017-07-27].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Prezydium VII kadencji Sejmu RP
  • od 8 listopada 2011 do 11 listopada 2015
Marszałek Sejmu
Wicemarszałkowie
  1. ↑ do  22 września 2014
  2. ↑ do 23 czerwca 2015
  3. ↑ od 25 czerwca 2015
  4. ↑ do  22 września 2014
  5. ↑ od  24 września 2014
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wanda_Nowicka&oldid=65428872”