Wanda Nowicka

Wanda Nowicka
Wanda Nowicka (2014)
Data i miejsce urodzenia	21 listopada 1956 Lublin
Wicemarszałek Sejmu VII kadencji
Okres	od 8 listopada 2011 do 11 listopada 2015
Przynależność polityczna	Ruch Palikota / posłanka niezrzeszona
Odznaczenia

Wanda Hanna Nowicka (ur. 21 listopada 1956 w Lublinie) – polska działaczka społeczna, feministyczna i polityczna, z wykształcenia filolog klasyczny. Współzałożycielka, w latach 1991–2011 pierwsza przewodnicząca, a od 2011 honorowa przewodnicząca Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, współzałożycielka Stowarzyszenia na rzecz Państwa Neutralnego Światopoglądowo Neutrum. Posłanka na Sejm VII i IX kadencji, w latach 2011–2015 wicemarszałek Sejmu VII kadencji.

Życiorys

Wykształcenie i działalność dydaktyczna

Ukończyła studia z zakresu filologii klasycznej na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1985–1993 pracowała jako nauczycielka łaciny, greki i angielskiego w liceach ogólnokształcących w Warszawie. W latach 2007–2008 prowadziła zajęcia w Center for Women's Global Leadership w ramach Uniwersytetu Rutgersa. W 2016–2017 była wykładowczynią na podyplomowych studiach Gender Studies w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2016–2018 studiowała bioetykę na UW oraz filozofię na jednym z paryskich uniwersytetów mieszczących się w Sorbonie.

Działalność społeczna

W 1990 była współzałożycielką Stowarzyszenia na rzecz Państwa Neutralnego Światopoglądowo Neutrum. W 1991 była współzałożycielką Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, organizacji działającej na rzecz praw kobiet, została wówczas przewodniczącą tej organizacji. Współpracowała z holenderską Fundacją Kobiety na Falach, w 2003 inicjowała wizytę statku „Langenort” (pełniącego rolę gabinetu aborcyjnego) we Władysławowie.

Brała udział w zakładaniu Społecznego Komitetu Organizacji Pozarządowych Pekin 1995. Pełniła funkcję koordynatorki sieci regionalnej ASTRA (Central and Eastern European Women’s Network for Sexual and Reproductive Health and Rights). W latach 1995–2002 udzielała się jako ekspertka Światowej Organizacji Zdrowia (w ramach programu dotyczącego ludzkiej rozrodczości). Brała udział w różnych międzynarodowych konferencjach poświęconych prawom człowieka. Zaangażowała się także w działalność Kongresu Kobiet, została członkinią rady programowej stowarzyszenia zorganizowanego na bazie tego ruchu.

W 2008 za działalność społeczną wyróżniona przez The New School nagrodą University in Exile Award.

W 2009 Wanda Nowicka skierowała prywatny akt oskarżenia przeciwko działaczce katolickiej Joannie Najfeld, zarzucając jej pomówienie w związku z wypowiedzią: Organizacja pani Nowickiej jest częścią międzynarodowego koncernu, największego w ogóle, providerów aborcji i antykoncepcji. Pani po prostu jest na liście płac tego przemysłu. W 2011 sąd rejonowy w pierwszej instancji uniewinnił Joannę Najfeld od popełnienia tego czynu. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano na fakt kierowania przez Wandę Nowicką organizacją otrzymującą dotacje od międzynarodowego koncernu farmaceutycznego produkującego środki antykoncepcyjne oraz międzynarodowej organizacji pozarządowej zajmującej się produkcją i dystrybucją przyrządów przeznaczonych do wykonywania zabiegów przerywania ciąży. W 2012 sąd drugiej instancji utrzymał w mocy zaskarżony przez Wandę Nowicką wyrok.

W 2011, po uzyskaniu mandatu poselskiego, Wanda Nowicka zrezygnowała z kierowania Federacją na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny. Została honorową przewodniczącą tej organizacji. W 2012 ustanowiła Nagrodę Kryształowego Świecznika dla osób i organizacji działających na rzecz budowy świeckiego państwa.

Działalność polityczna

W latach 1980–1981 była członkinią NSZZ „Solidarność”. Po 1989 zaangażowała się w działalność polityczną, współpracując z ugrupowaniami lewicowymi, pozostając osobą bezpartyjną. Kilkakrotnie bez powodzenia kandydowała w różnych wyborach parlamentarnych. W 1991 z listy Solidarności Pracy startowała do Sejmu. W 1997 ubiegała się o mandat senatora z ramienia Unii Pracy, zajęła 7. miejsce wśród 18 kandydatów w województwie warszawskim, otrzymując 188 572 głosy. W latach 1998–2002 piastowała mandat radnej sejmiku mazowieckiego I kadencji, była wybrana z listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej jako przedstawicielka Polskiej Partii Socjalistycznej (nie znalazła jednak się wśród wyodrębnionej potem sejmikowej reprezentacji PPS). Nie uzyskała reelekcji w kolejnych wyborach samorządowych, startując z listy SLD-UP (bez rekomendacji konkretnej partii). W 2001 i 2005 bezskutecznie kandydowała odpowiednio na posła z listy SLD-UP oraz na senatora z ramienia komitetu SLD, z rekomendacji Unii Lewicy. W 2006 startowała z ramienia Polskiej Partii Pracy ponownie do sejmiku wojewódzkiego oraz na urząd prezydenta Warszawy, uzyskując 0,28% poparcia (1211 głosów), co dało jej ósme miejsce wśród dziesięciu kandydatów.

W wyborach parlamentarnych w 2011 miała wystartować do Sejmu ponownie z listy SLD, ostatecznie została kandydatką z 2. miejsca na liście Ruchu Palikota w okręgu warszawskim. Zdobyła mandat poselski, uzyskując 7065 głosów. 8 listopada 2011 w drugim głosowaniu została wybrana na urząd wicemarszałka Sejmu VII kadencji. Na początku 2013 rekomendacja na to stanowisko dla Wandy Nowickiej została wycofana; Janusz Palikot utratę poparcia motywował niezgodą na otrzymanie przez Prezydium Sejmu corocznych nagród. Wanda Nowicka zdecydowała się jednak nie ustępować z piastowanej funkcji, po czym 13 lutego 2013 została wykluczona z klubu poselskiego Ruchu Palikota. Kilka dni wcześniej Sejm większością 245 do 45 głosów odrzucił wniosek o jej odwołanie. We wrześniu 2013 ogłosiła powołanie stowarzyszenia Równość i Nowoczesność, które kilka miesięcy później dołączyło do koalicji Europa Plus. Była inicjatorką nadania w 2014 jednej z sal sejmowych imienia Zofii Moraczewskiej. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 bezskutecznie ubiegała się o mandat w okręgu Warszawa I, uzyskując 7479 głosów. 21 lutego 2015 ogłosiła swój start w wyborach prezydenckich z ramienia UP. Jej kandydaturę poparły także Polska Lewica, PPS i Socjaldemokracja Polska. Nie zebrała jednak 100 tys. podpisów poparcia umożliwiających rejestrację jej kandydatury.

W wyborach do Sejmu w 2015 nie uzyskała poselskiej reelekcji. W marcu 2019 ogłoszono jej start w wyborach do Parlamentu Europejskiego w tym samym roku z ramienia partii Wiosna w okręgu kujawsko-pomorskim; nie uzyskała w tych wyborach mandatu posłanki do PE.

W wyborach do Sejmu w 2019, startując z pierwszego miejsca na liście Sojuszu Lewicy Demokratycznej (jako przedstawicielka Wiosny, w ramach koalicji Lewica) w okręgu nr 29, otrzymała 25 767 głosów (co stanowiło 3. indywidualny wynik w okręgu), uzyskując mandat posłanki IX kadencji. W Sejmie została wybrana na przewodniczącą Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz Parlamentarnego Zespołu Praw Kobiet.

Życie prywatne

Córka Kazimierza Nowickiego, więźnia niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych, i Ireny Witkowskiej. Jej ojczymem był Kazimierz Albin. Jej mężem był Światosław Florian Nowicki, z którym ma trzech synów: Floriana, Michała i Tymoteusza. Florian był politykiem Polskiej Partii Pracy, Michał został aktywistą komunistycznym, natomiast Tymoteusz dwukrotnie zdobył puchar świata w kick-boxingu.

Deklaruje znajomość języków angielskiego, rosyjskiego i francuskiego, a także możliwość porozumienia się po niemiecku i włosku.

Oznaczenia i wyróżnienia

Odznaczona greckim Orderem Honoru II klasy.

W 1994 była laureatką polskiej edycji konkursu Kobieta Europy, w 2000 otrzymała wyróżnienie Tęczowego Lauru. W 2005 odebrała nagrodę 100 tysięcy funtów od Fundacji Sigrid Rausing dla sieci ASTRA za wyróżniające się przywództwo, a w 2008 Nagrodę Uniwersytetu na Wygnaniu (University-In-Exile Award) od nowojorskiej New School for Social Research.