Fluorokarbony

Fluorokarbony, fluorki węgla^[1]^[2], perfluorowęglowodory^[a]^[3], PFC (z ang. perfluorocarbons)^[b] – klasa związków chemicznych składających się wyłącznie z atomów węgla i fluoru^[6], pochodzących formalnie od węglowodorów, w których wszystkie atomy wodoru zostały zastąpione atomami fluoru.

W przemyśle perfluorowęglowodory są stosowane jako czynniki wymiany ciepła, rozpuszczalniki, gazy nośne oraz stanowią odpad wielu procesów technologicznych. Są nietoksyczne i nie mają barwy ani zapachu. Są jednak szkodliwe dla środowiska, gdyż w formie gazowej, po przedostaniu się do atmosfery ziemskiej powodują efekt cieplarniany. Szacuje się, że mają one 6500–9200 razy wyższy potencjał tworzenia efektu cieplarnianego niż dwutlenek węgla^[7].

Zobacz też

Uwagi

↑ Choć nazwa ta związana jest z formalnym pochodzeniem tej klasy związków jako perfluorowanych pochodnych węglowodorów, może ona błędnie sugerować obecność atomów wodoru w cząsteczkach tych związków.
↑ Spotykanych jest też szereg innych nazw, m.in. węglofluory^[4], perfluorokarbony, czy też nazwy opisowe jak perfluoropochodne węglowodorów^[5].

Przypisy

↑ fluorki węgla (fluorokarbony), [w:] Kompendium terminologii chemicznej. Zalecenia International Union of Pure and Applied Chemistry, ZofiaZ. Stasicka (red. nauk.), OsmanO. Achamatowicz (red. nauk.), Komisja Nomenklatury Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Kraków: ZamKor, 2005, s. 135, ISBN 83-88830-79-1 .
↑ fluorokarbony (fluorki węgla), [w:] G.P.G.P. Moss G.P.G.P., P.A.S.P.A.S. Smith P.A.S.P.A.S., D.D. Tavernier D.D., Glosariusz nazw klas związków organicznych i reaktywnych produktów pośrednich oparty na strukturze (Zalecenia IUPAC 1994), FranciszekF. Kaźmierczak (tłum.), JacekJ. Gawroński (tłum.), Warszawa: Polskie Towarzystwo Chemiczne, 2006 (seria Wiadomości Chemiczne. Biblioteka), s. 26, ISBN 978-83-88555-48-0 .
↑ Robert T.R.T. Morrison Robert T.R.T., Robert N.R.N. Boyd Robert N.R.N., Chemia organiczna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985, s. 532, ISBN 83-01-04166-8 .
↑ J.D.J.D. Roberts J.D.J.D., M.C.M.C. Caserio M.C.M.C., Chemia organiczna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 347–350 .
↑ MaciejM. Pilarek MaciejM., Krzysztof W.K.W. Szewczyk Krzysztof W.K.W., Zastosowania perfluorozwiązków jako ciekłych nośników gazów oddechowych w medycynie i biotechnologii, „Biotechnologia”, 2 (69), 2005, s. 125–150 .
↑ fluorocarbons, [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.F02459, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
↑ Overview of Greenhouse Gases [online], Environmental Protection Agency [zarchiwizowane z adresu 2016-07-29] (ang.).

[3] Choć nazwa ta związana jest z formalnym pochodzeniem tej klasy związków jako perfluorowanych pochodnych węglowodorów, może ona błędnie sugerować obecność atomów wodoru w cząsteczkach tych związków.

[7] Spotykanych jest też szereg innych nazw, m.in. węglofluory^[4], perfluorokarbony, czy też nazwy opisowe jak perfluoropochodne węglowodorów^[5].

[1] fluorki węgla (fluorokarbony), [w:] Kompendium terminologii chemicznej. Zalecenia International Union of Pure and Applied Chemistry, ZofiaZ. Stasicka (red. nauk.), OsmanO. Achamatowicz (red. nauk.), Komisja Nomenklatury Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Kraków: ZamKor, 2005, s. 135, ISBN 83-88830-79-1 .

[IUPAC-2] fluorokarbony (fluorki węgla), [w:] G.P.G.P. Moss G.P.G.P., P.A.S.P.A.S. Smith P.A.S.P.A.S., D.D. Tavernier D.D., Glosariusz nazw klas związków organicznych i reaktywnych produktów pośrednich oparty na strukturze (Zalecenia IUPAC 1994), FranciszekF. Kaźmierczak (tłum.), JacekJ. Gawroński (tłum.), Warszawa: Polskie Towarzystwo Chemiczne, 2006 (seria Wiadomości Chemiczne. Biblioteka), s. 26, ISBN 978-83-88555-48-0 .

[MorrisonBoyd-4] Robert T.R.T. Morrison Robert T.R.T., Robert N.R.N. Boyd Robert N.R.N., Chemia organiczna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985, s. 532, ISBN 83-01-04166-8 .

[RobertsCaserio-5] J.D.J.D. Roberts J.D.J.D., M.C.M.C. Caserio M.C.M.C., Chemia organiczna, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 347–350 .

[6] MaciejM. Pilarek MaciejM., Krzysztof W.K.W. Szewczyk Krzysztof W.K.W., Zastosowania perfluorozwiązków jako ciekłych nośników gazów oddechowych w medycynie i biotechnologii, „Biotechnologia”, 2 (69), 2005, s. 125–150 .

[8] fluorocarbons, [w:] A.D.A.D. McNaught A.D.A.D., A.A. Wilkinson A.A., Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.F02459, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).

[9] Overview of Greenhouse Gases [online], Environmental Protection Agency [zarchiwizowane z adresu 2016-07-29] (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]

[6]

[7]

[4]

[5]

1. Wodoru i litowców	HF LiF NaF KF RbF CsF
2. Berylowców	BeF 2 MgF 2 CaF 2 SrF 2 BaF 2 RaF 2
3. Skandowców	ScF 3 YF 3 LaF 3 AcF 3
Lantanowców	CeF 3 CeF 4 PrF 2 PrF 3 PrF 4 NdF 3 PmF 3 SmF 2 SmF 3 EuF 2 EuF 3 GdF 3 TbF 3 TbF 4 DyF 3 HoF 3 ErF 3 TmF 3 YbF 2 YbF 3 LuF 3
Aktynowców	ThF 4 PaF 4 PaF 5 UF 3 UF 4 UF 5 UF 6 UO 2F 2 NpF 3 NpF 4 NpF 6 PuF 3 PuF 4 PuF 6 AmF 3 AmF 4 CmF 3 CmF 4 BkF 3 BkF 4 CfF 3 CfF 4 EsF 3 EsF 4
4. Tytanowców	TiF 3 TiF 4 ZrF 4 HfF 4
5. Wanadowców	VF 3 VF 4 VF 5 VOF 3 NbF 4 NbF 5 TaF 5
6. Chromowców	CrF 2 CrF 3 CrF 4 CrF 5 CrF 6 CrO 2F 2 MoF 5 MoF 6 WF 4 WF 5 WF 6
7. Manganowców	MnF 2 MnF 3 MnF 4 TcF 6 ReF 6 ReF 7
8. Żelazowców	FeF 2 FeF 3 RuF 6 OsF 6
9. Kobaltowców	CoF 2 CoF 3 RhF 6 IrF 4 IrF 5 IrF 6 IrF 7
10. Niklowców	NiF 2 NiF 3 PdF 2 PdF 3 (Pd[PdF 6]) PdF 4 PdF 6 PtF 4 PtF 6
11. Miedziowców	CuF CuF 2 Ag 2F AgF AgF 2 AgF 3 AuF AuF 3 AuF 5 AuF 7 (AuF 5·F 2)
12. Cynkowców	ZnF 2 CdF 2 Hg 2F 2 HgF 2 HgF 4
13. Borowców	BF B 2F 4 BF 3 AlF AlF 3 GaF GaF 3 InF InF 3 TlF TlF 3
14. Węglowców	CF CF 4 C 2F 6 PFC SiF 4 GeF 2 GeF 4 SnF 2 SnF 4 PbF 2 PbF 4
15. Azotowców	N 2F 2 NF 3 NH 4F NOF PF 3 PF 5 POF 3 AsF 3 AsF 5 SbF 3 SbF 5 BiF 3 BiF 5
16. Tlenowców	OF 2 O 2F 2 O 3F 2 S 2F 2 SF 2 SF 4 SF 6 S 2F 10 SOF 2 SO 2F 2 Se 2F 2 SeF 2 SeF 4 SeF 6 SeO 2F 2 TeF 4 TeF 6 PoF 2 PoF 4 PoF 6
17. Fluorowców	ClF ClF 3 ClF 5 BrF BrF 3 BrF 5 IF IF 3 IF 5 IF 7
18. Helowców	HArF KrF 2 KrF 4 XeF 2 XeF 4 XeF 6 RnF 2 RnF 6