Pruszcz

Pruszcz

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Pruszcz – widok z lotu ptaka
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	świecki
Gmina	Pruszcz
Data założenia	1309
Prawa miejskie	1367-1867 i od 2022
Burmistrz	Dariusz Wądołowski
Powierzchnia	7,06 km²
Wysokość	95 m n.p.m.
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość	2710 384 os./km²
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-120
Tablice rejestracyjne	CSW
Położenie na mapie gminy Pruszcz Pruszcz
Położenie na mapie Polski Pruszcz
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Pruszcz
Położenie na mapie powiatu świeckiego Pruszcz
53°19′47,377″N 18°11′54,751″E
TERC (TERYT)	0414084
SIMC	0094024
Strona internetowa

Pruszcz – miasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Pruszcz. Miasto jest siedzibą gminy Pruszcz. Według spisu powszechnego z 2021 roku miasto liczyło 2721 mieszkańców. W latach 2002–2021 liczba mieszkańców wzrosła o 16,8%.

Położenie

Miasto położone jest na Wysoczyźnie Świeckiej. Charakteryzuje się ono płaską rzeźbą terenu. Miasto otoczone jest terenami rolniczymi. W jego pobliżu nie ma żadnych lasów. W okolicach Pruszcza znajdują się źródła Kotomierzycy.

Pruszcz leży na historycznym Pomorzu Gdańskim, zaś pod względem kulturowym położony jest w Borach Tucholskich. Ponadto zaliczany jest również do Krajny. W latach 1466–1772 położony był w powiecie świeckim województwa pomorskiego.

Miasto znajduje się około 30 km od Bydgoszczy, 21 km od Świecia i 20 km od Koronowa.

Historia

Tereny, na których leży Pruszcz, do 1309 należały do Polski. W tym też roku ziemie te przeszły w ręce Krzyżaków i utworzonego przez nich komturstwa świeckiego. W XIV wieku Pruszcz był wsią graniczną, gdyż w pobliżu przebiegała granica z polskimi Kujawami. W 1367 Pruszcz otrzymał prawa miejskie z rąk krzyżackich. W 1466 z powrotem znalazł się na ziemiach polskich. W latach 1466–1772 należał do powiatu świeckiego, które natomiast stanowiło część staropolskiego województwa pomorskiego. Legenda głosi, że w tych okolicach na polowania udawał się Jan III Sobieski, gdy ten był jeszcze starostą gniewskim.

W 1772 w wyniku I rozbioru Polski ówczesne miasto znalazło się w granicach Prus. W XIX wieku Pruszcz stanowił centrum niemieckich kolonii, które szerokim pasem rozpościerały się z południa na północ. Wówczas to nastąpił dynamiczny rozwój miasta, a to za sprawą wytyczonej linii kolejowej Bydgoszcz-Tczew. W 1867 Pruszcz stracił prawa miejskie. Nie jest znany powód tego działania. Będąc wsią miejscowość straciła na znaczeniu.

W 1920 miejscowość znalazła się w granicach niepodległej Polski. Przełomem był rok 1934, kiedy Pruszcz, w myśl nowej ustawy samorządowej, stał się siedzibą gminy. W 1939 zaczęła się II wojna światowa, a wraz z nią okupacja niemiecka, i trwała ona do 1945. W 1957 miejscowość, według nowego podziału administracyjnego, znalazła się w województwie bydgoskim. Po 18 latach nastąpiła reforma administracyjna, jednak Pruszcz nadal znajdował się w województwie bydgoskim. Od 1999 miejscowość należy do województwa kujawsko-pomorskiego. Od 1 stycznia 2022 r., po 155 latach od pozbawienia praw miejskich przez Prusaków, Pruszcz ponownie odzyskał prawa miejskie.

Transport kolejowy

• 131 (Chorzów Batory – Bydgoszcz Główna – Pruszcz Pomorski – Laskowice Pomorskie – Tczew)

Kultura

W Pruszczu działa Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji.

W dniu 23 września 1988 roku powstała Miejsko-Gminna Orkiestra Dęta OSP w Pruszczu, która uświetnia swoimi występami szereg uroczystości oraz święta państwowe.

Imprezy kulturalno-sportowe:

• Turniej rekreacyjno-sportowy mieszkańców miasta-gminy Pruszcz – 3 maja
• Turniej piłki nożnej o puchar Burmistrza Miasta i Gminy Pruszcz
• Turniej piłki siatkowej i koszykowej
• Festyny rekreacyjno-sportowe z okazji 3 i 11 listopada
• Festyn dla dzieci – Dzień Dziecka – 1 czerwca
• Wianki – otwarcie sezonu letniego – 24 czerwca
• Festyn „Pożegnanie lata” – sierpień
• Dożynki gminne – wrzesień

Sport w Pruszczu

W Pruszczu ma siedzibę klub piłki nożnej Start Pruszcz. Został on założony 25 listopada 1957. W 2002 klub uzyskał promocję do ligi okręgowej (V liga), w której występował do sezonu 2014/15. Wówczas spadli na dwa sezony do Klasy A. Na sezon 2017/18 powrócili do Klasy Okręgowej, a od sezonu 2020/21 występują w IV lidze, gr. kujawsko-pomorskiej. Trenerem zespołu jest Damian Ejankowski. Klub rozgrywa swoje „domowe” mecze na stadionie w Pruszczu, który posiada 1000 miejsc (w tym 200 miejsc siedzących).

Udział Startu Pruszcz w rozgrywkach ligowych od sezonu 2002/03:

Sezon	Poziom ligowy	Miejsce	Mecze	Punkty	Zwycięstwa	Remisy	Porażki	Bramki
2002/2003	V	11.	30	34	9	7	14	46:55
2003/2004	V	11.	30	36	10	6	12	46:53
2004/2005	V	6.	30	47	13	8	9	41:39
2005/2006	V	10.	30	40	12	4	14	44:40
2006/2007	V	10.	30	37	10	7	13	48:59
2007/2008	V	11.	30	31	8	7	15	47:65
2008/2009	VI	9.	30	38	11	5	14	42:52
2009/2010	VI	3.	30	65	20	5	5	75:26
2010/2011	VI	5.	30	49	15	4	11	59:44
2011/2012	VI	12.	30	31	8	7	15	40:58
2012/2013	VI	12.	30	29	8	5	17	22:55
2013/2014	VI	11.	28	29	8	5	15	39:64
2014/2015	VI	16.	30	23	6	5	19	28:63
2015/2016	VII	7.	26	38	11	5	10	53:41
2016/2017	VII	1.	26	63	20	3	3	87:22
2017/2018	VI	8.	30	44	11	11	8	66:57
2018/2019	VI	4.	28	56	17	5	6	72:27
2019/2020	V	1.	15	36	12	0	3	43:21
2020/2021	IV	16.	29	34	10	4	15	50:59
2021/2022	IV

Ochrona przyrody

Na cmentarzu ewangelickim przy ul. Sportowej rosła topola osika o obwodzie 550 cm. W latach 1989–2018 znajdowała się pod ochroną jako pomnik przyrody.

Miasta partnerskie

• Zevenaar, Holandia
• Stenlille, Dania

Urodzeni w Pruszczu

• Gen. Stanisław Woźniak

Zobacz też

• Pruszcz, Pruszcz Gdański, Pruszczyn

Linki zewnętrzne

• Pruszcz (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 104 .