53°23′20″N 19°09′10″E/53,388889 19,152778Jabłonowo Pomorskie
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Rynek w Jabłonowie | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie |
1962 | ||||
| Burmistrz |
Górski Przemysław Piotr | ||||
| Powierzchnia |
3,35 km² | ||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
+48 56 | ||||
| Kod pocztowy |
87-330 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
CBR | ||||
Położenie na mapie gminy Jabłonowo Pomorskie  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu brodnickiego  | |||||
| 53°23′20″N 19°09′10″E/53,388889 19,152778
| |||||
| TERC (TERYT) |
0402074 | ||||
| SIMC |
0983474 | ||||
Urząd miejski ul. Główna 2887-330 Jabłonowo Pomorskie | |||||
| Strona internetowa | |||||
Jabłonowo Pomorskie (niem. Jablonowo) – miasto w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie brodnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Jabłonowo Pomorskie. Położone na Pojezierzu Chełmińskim, nad rzeką Lutryną, przy drodze wojewódzkiej 543. W mieście krzyżują się linie kolejowe nr 208 i 353.
Pod względem historycznym Jabłonowo Pomorskie leży w dawnej ziemi chełmińskiej[2].
Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 3716 mieszkańców[1].
Patronką miasta jest błogosławiona Maria Karłowska.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Znane od 1222. Pierwsza wzmianka o Jabłonowie znalazła się w tzw. dokumencie „łowickim” (1222 r.), w którym Konrad mazowiecki nadał osadę biskupowi Chrystianowi. Po przejęciu tych terenów przez Krzyżaków Jabłonowo znalazło się w granicach komturstwa brodnickiego. W 1342 roku wielki mistrz krzyżacki Dytrych von Altenburg nadał dobra jabłonowskie rycerzowi Rudigerowi von Lugendorf. W latach 1903–1920, w okresie zaboru pruskiego pod nazwą Goßlershausen. W okresie II Rzeczypospolitej Jabłonowo leżało w województwie pomorskim. W 1954 uzyskało status osiedla, zaś w 1962 prawa miejskie[3]. Węzeł kolejowy, linie Poznań – Skandawa, Działdowo – Chojnice oraz nieczynna Jabłonowo Pomorskie – Prabuty. Od lat 30. XX wieku w mieście znajduje się dom generalny Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. toruńskiego.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
- Piramida wieku mieszkańców Jabłonowa Pomorskiego w 2014 roku[4].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
- Zespół pałacowo-parkowy[5]; neogotycki pałac Narzymskich, od 1933 dom generalny Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej, zbudowany w latach 1854–1859 dla Stefana Narzymskiego prawdopodobnie wg projektu F. A. Stülera. W latach 30. XX w. pałac rozbudowano na potrzeby klasztoru (m.in. w 1934 dobudowano kaplicę); park krajobrazowy
- Neogotycki kościół św. Wojciecha[5] z lat 1859–1866, projekt przypisywany F. A. Stülerowi
- Neogotycki kościół pw. Chrystusa Króla z lat 1907–1908
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
Kościół rzymskokatolicki[edytuj | edytuj kod]
Świadkowie Jehowy[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Ludzie związani z Jabłonowem Pomorskim[edytuj | edytuj kod]
- Zbigniew Białecki
- Ryszard Bober
- Wanda Emilia Maria Brzeska
- Józef Chyliński
- Maria Karłowska
- Kora (wokalistka)
- Wiesław Perszke
- Włodzimierz Skoczylas
- Andrzej Zygmunt Wiśniewski
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- gmina Jabłonowo I
- gmina Jabłonowo II
- Bitwa pod Brodnicą (1920)
- Batalion ON „Jabłonowo”
- Oddział Wydzielony Jabłonowo
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-16].
- ↑ Jerzy Kwiatek, Teofil Lijewski: Leksykon miast polskich. Warszawa: MUZA SA, 1998, s. 237. ISBN 83-7079-926-4. [dostęp 2022-01-17]. Cytat: Znane od XIII w. (z 1222 r. zapis nazwy Jablonovo) jako gród w ziemi chełmińskiej. (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 lipca 1962 r. w sprawie utworzenia niektórych miast (Dz.U. z 1962 r. nr 41, poz. 188)
- ↑ Jabłonowo Pomorskie w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ a b Obiekty te, choć kojarzone i związane kulturowo z opisywanym miastem, zlokalizowane są na terenie sąsiadującej wsi Jabłonowo-Zamek.
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Historia Żydów w Jabłonowie Pomorskim na portalu Wirtualny Sztetl
- Jabłonowo (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 352.
- Siedziba gminy: Jabłonowo Pomorskie
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne do 8 tys. mieszkańców |
|
| Miasta gminne powyżej 8 tys. mieszkańców |
