52°51′50″N 17°56′50″E/52,863889 17,947222Barcin
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Rynek w Barcinie | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Data założenia |
XIII wiek | ||||
| Prawa miejskie |
12 czerwca 1541 | ||||
| Burmistrz |
Michał Feliks Pęziak | ||||
| Powierzchnia |
3,7 km² | ||||
| Wysokość |
78 m n.p.m. | ||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
+48 52 | ||||
| Kod pocztowy |
88-190, 88-193 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
CZN | ||||
Położenie na mapie gminy Barcin  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu żnińskiego  | |||||
| 52°51′50″N 17°56′50″E/52,863889 17,947222
| |||||
| TERC (TERYT) |
0419014 | ||||
| SIMC |
0928825 | ||||
Urząd miejski ul. Artylerzystów 988-190 Barcin | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Barcin (niem. Bartschin) – miasto w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Barcin, nad Notecią, 35 km od Bydgoszczy.
Barcin uzyskał lokację miejską przed 1479 rokiem[2]. Prywatne miasto szlacheckie, położone było w pierwszej połowie XVII wieku w powiecie kcyńskim województwa kaliskiego[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bydgoskiego[4].
Dane ogólne[edytuj | edytuj kod]
Lokalny ośrodek usługowy. Przemysł materiałów budowlanych (zakład „Lafarge”, „Mapei” cegielnia, bogate kamieniołomy wapienia eksploatowane od XIX w.). Miasto leży przy linii kolejowej, zbudowanej w 1889 r. Inowrocław – Wągrowiec.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Barcin położony jest w południowej części woj. kujawsko-pomorskiego w powiecie żnińskim. Leży na skrzyżowaniu tras nr 254 relacji Brzoza – Wylatowo, nr 251 Kaliska – Inowrocław, oraz tras lokalnych do Dąbrówki Barcińskiej i Mamlicza. Przez Barcin przepływa rzeka Noteć. Miasto zamieszkuje ok. 7500 osób[1]. Odległości do najważniejszych ośrodków:
Honorowi obywatele Barcina[edytuj | edytuj kod]
- Alojzy Rybczyński
- Jerzy Krzyś
- Henryk Hałas
- Dobromira Czajkowska
- Jakub Wojciechowski
- Stanisław Krzyś
- Czesław Michalski
- Józef Lemiesz-Wawrzynkiewicz
- Czesław Cieślak
- Henryk Napieralski
- Leonard Palka
Historia[edytuj | edytuj kod]
Barcin powstał w XII w. jako osada. W 1390 r. pierwsza wzmianka o Barcinie, a w 1472 miasto uzyskało przywilej targowo-jarmarkowy. Po raz pierwszy miasto o nazwie Barcino zaznaczono na mapie Polski w 1526 r. Do tego czasu Barcin był osada wiejską. Nie są jasne okoliczności nadania praw miejskich, musiało to jednak nastąpić przed 1472 r. Miasto stanowiło własność rodziny Krotoskich posiadającej w okolicy jeszcze miasto Pakość z rozległymi przyległościami[5]. W 1560 roku miasto było ośrodkiem Braci Czeskich. W 1635 r. Władysław IV Waza potwierdził nadany wcześniej przywilej targowy. Michał Korybut Wiśniowiecki 24 stycznia 1671 odnowił przywileje miasta. W 1772 roku Żydzi mieszkali w pięciu domach. Zajmowali się rzeźnictwem i sprzedażą mięsa, kowalstwem, odlewnictwem i handlem. Pod koniec XVIII wieku posiadali własny cmentarz. 1772 – Barcin w państwie pruskim. W 1834 roku ukonstytuowała się gmina żydowska. W 1837 powstała synagoga[6]. Niewiele później w pobliskich Bielawach odkryto złoże kamienia wapiennego i rozpoczęto jego wydobywanie w 1860 r. W 1903 roku w Barcinie mieszkało 50 Żydów[6]. W 1919 r. w wyniku powstania wielkopolskiego Barcin powrócił do Polski. Z powodu migracji gmina żydowska zdecydowała się o zamknięciu szkoły, a w 1930 roku zamknięto synagogę[6]. Lata 1939–1945 to okres prześladowań i represji wobec miejscowej ludności.
Lata powojenne to przede wszystkim utworzenie Kombinatu Cementowo-Wapienniczego w Bielawach w 1969 r., który w znaczący sposób przyczynił się do rozbudowy i rozwoju miasta. Powstało wiele nowych budynków użyteczności publicznej, do miasta napływali nowi mieszkańcy, miasto się dynamicznie rozwijało, powstały osiedla mieszkaniowe. W 1995 r. właścicielem KCW Kujawy został francuski koncern cementowy Lafarge. W 2008 r. w Gminie Barcin powstała Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna.
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Barcin to teren rolniczo-przemysłowy. Istotny wpływ na jej gospodarkę ma producent cementu i wapna – Lafarge Polska S.A. (dawny KCW Kujawy). Zatrudnia on wielu mieszkańców miasta i gminy Barcin. Oprócz Lafarge w gminie zarejestrowanych jest ok. 750 podmiotów gospodarczych.
20 maja 2008 roku Rada Ministrów podjęła decyzję o poszerzeniu Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej o tereny o powierzchni 100,55 ha położone w gminie Barcin[7]. Zgodnie z rządowymi założeniami powstanie strefy pod Barcinem pozwoli na utworzenie 1300 nowych miejsc pracy, wpłynie na aktywizację gospodarczą i społeczną regionu oraz wygeneruje dodatkowe wpływy do budżetu państwa i samorządu lokalnego.
Sport[edytuj | edytuj kod]
W Barcinie ma siedzibę kilka klubów sportowych m.in. Klub Żeglarski „Neptun”, Ludowy Klub Sportowy „Dąb” (A klasa), Szkolny Związek Sportowy oraz Barcińsko-Piechcińskie Stowarzyszenie Koszykówki (3 liga). Barcin ma także miejsce dla ludzi lubiących sporty ekstremalne, a mianowicie skatepark (znajduje się on przy ul. Wojska Polskiego). W Barcinie są trzy boiska „Orlik 2012”, które znajdują się: przy Gimnazjum nr 1, przy Szkole Podstawowej nr 1 i obok Szkoły Podstawowej nr 2, gdzie została wybudowana również kryta pływalnia.
Kultura[edytuj | edytuj kod]
W mieście działa Miejski Dom Kultury przy którym działają sekcje:
- Wokalna
- Teatr Absurd
- Cyrkowa
- Fotograficzna
- Plastyczna
- sekcja haftu
- Teatr Dorosłego Aktora
- Młodzieżowa Orkiestra Dęta
W hali widowiskowo-sportowej mieści się też siłownia. W starszej części miasta znajduje się sala imprez, w której do niedawna odbywały się wszystkie imprezy.
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
- Kościół rzymskokatolicki:
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Barcin (Sala Królestwa ul. Kościelna 17)[8]
Demografia[edytuj | edytuj kod]
.JPG)
- Piramida wieku mieszkańców Barcina w 2014 roku[9].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- kościół pw. św. Jakuba z 1901 r. zbudowany według projektu arch. Przyłuskiego z Inowrocławia. Neoromański z cennymi 17-głosowymi organami firmy Józef Bach – Rychtal pow. Kępno Wlkp. (1926 r.) Orientowany. Murowany. Jednonawowy, z wydzielonym prezbiterium i wieżą od zachodu. Parafia założona w XII w.
- zachowany klasycystyczny dwór z XIX w.
- góra św. Wojciecha
- zabytkowe kapliczki cmentarne z XIX w.
- cmentarz żydowski przy ul. Podgórnej
- pozostałości przedwojennego cmentarza ewangelickiego przy ul. Żnińskiej
- budynek synagogi (bożnicy) przy ul. 4 stycznia (obecnie Przedszkole Miejskie)
- Szkoła Podstawowa nr 1 w Barcinie
- Domy przy ul. Żninskiej nr 13, 15, 17 zbudowane kolejno w 1911,1910,1909 r.
Oświata[edytuj | edytuj kod]
- Przedszkole nr 1
- Przedszkole nr 2
- Przedszkole nr 3
- Niepubliczne przedszkole
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. dr. Stanisława Krzysia
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Brzechwy
- Liceum Ogólnokształcące
- Żłobek "Pszczółka"
Media[edytuj | edytuj kod]
W Barcinie działa Telewizja Miejska, wydawana jest gazeta "Pogłos Barcina", docierają tutaj także ogólnopolskie stacje, a także stacje z większych ośrodków woj. kujawsko-pomorskiego, np. z Bydgoszczy czy Inowrocławia.
Miasta Partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-16].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 18-19.
- ↑ Paweł Klint, Szlachecki obrót ziemią w powiecie kcyńskim w latach 1626-1655, Wrocław 2012, s. 21, 27.
- ↑ GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku, stat.gov.pl [dostęp 2019-11-25] (pol.).
- ↑ Włodzimierz Dworzaczek, Teki; Księgi grodzkie nakielskie, rok 1548, str. 131.; Dokument opisujący cesję Andrzeja Krotoskiego, kasztelana inowrocławskiego na rzecz syna Jana Krotoskiego, kasztelana rogozińskiego, której przedmiotem był cały szereg dóbr ziemskich położonych w powiatach: nakielskim, gnieźnieńskim, kcyńskim, inowrocławskim i bydgoskim, w tym miasta: Łobżenica, Barcin oraz część Pakości.
- ↑ a b c Historia społeczności | Wirtualny Sztetl, sztetl.org.pl [dostęp 2021-11-04].
- ↑ Dz.U. z 2008 r. nr 96, poz. 610
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-24].
- ↑ Barcin w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Barcin. Bydgoszcz: Bis-Medium, 2002. ISBN 83-88639-45-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Historia Żydów w Barcinie na portalu Wirtualny Sztetl
- Synagoga w Barcinie
- Barcin (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 106.
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne do 8 tys. mieszkańców |
|
| Miasta gminne powyżej 8 tys. mieszkańców |
