Barcin
52°51′50″N 17°56′50″E/52,863889 17,947222
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Rynek w Barcinie | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Data założenia |
XIII wiek | ||||
| Prawa miejskie |
12 czerwca 1541 | ||||
| Burmistrz |
Michał Feliks Pęziak | ||||
| Powierzchnia |
3,7 km² | ||||
| Wysokość |
78 m n.p.m. | ||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
+48 52 | ||||
| Kod pocztowy |
88-190, 88-192 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
CZN | ||||
Położenie na mapie gminy Barcin  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu żnińskiego  | |||||
| 52°51′50″N 17°56′50″E/52,863889 17,947222
| |||||
| TERC (TERYT) |
0419014 | ||||
| SIMC |
0928825 | ||||
| Hasło promocyjne: Barcin to miejsce, w którym chce się żyć, inwestować i które warto odwiedzić | |||||
Urząd miejski ul. Artylerzystów 988-190 Barcin | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Barcin (niem. Bartschin) – miasto w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Barcin, nad Notecią, 35 km od Bydgoszczy.
Barcin uzyskał lokację miejską przed 1479 rokiem[2]. Prywatne miasto szlacheckie, położone było w pierwszej połowie XVII wieku w powiecie kcyńskim województwa kaliskiego[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bydgoskiego[4].
Dane ogólne
[edytuj | edytuj kod]Lokalny ośrodek usługowy. Przemysł materiałów budowlanych (zakład „Lafarge”, „Mapei” cegielnia, bogate kamieniołomy wapienia eksploatowane od XIX w.). Miasto leży przy linii kolejowej, zbudowanej w 1889 r. Inowrocław – Wągrowiec.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Barcin położony jest w południowej części woj. kujawsko-pomorskiego w powiecie żnińskim. Leży na skrzyżowaniu tras nr 254 relacji Brzoza – Wylatowo, nr 251 Kaliska – Inowrocław, oraz tras lokalnych do Dąbrówki Barcińskiej i Mamlicza. Przez Barcin przepływa rzeka Noteć. W końcu grudnia 2022 r. miasto zamieszkiwało 7045 osób[5]. Odległości do najważniejszych ośrodków:
Honorowi obywatele Barcina
[edytuj | edytuj kod]- Alojzy Rybczyński
- Jerzy Krzyś
- Henryk Hałas
- Dobromira Czajkowska
- Jakub Wojciechowski
- Stanisław Krzyś
- Czesław Michalski
- Józef Lemiesz-Wawrzynkiewicz
- Czesław Cieślak
- Henryk Napieralski
- Leonard Palka
Ludzie związani z Barcinem
[edytuj | edytuj kod]
Historia
[edytuj | edytuj kod]Barcin powstał w XII w. jako osada. W 1390 r. pierwsza wzmianka o Barcinie, a w 1472 miasto uzyskało przywilej targowo-jarmarkowy. Po raz pierwszy miasto o nazwie Barcino zaznaczono na mapie Polski w 1526 r. Do tego czasu Barcin był osada wiejską. Nie są jasne okoliczności nadania praw miejskich, musiało to jednak nastąpić przed 1472 r. Miasto stanowiło własność rodziny Krotoskich posiadającej w okolicy jeszcze miasto Pakość z rozległymi przyległościami[6]. W 1560 roku miasto było ośrodkiem Braci Czeskich. W 1635 r. Władysław IV Waza potwierdził nadany wcześniej przywilej targowy. Michał Korybut Wiśniowiecki 24 stycznia 1671 odnowił przywileje miasta. W 1772 roku Żydzi mieszkali w pięciu domach. Zajmowali się rzeźnictwem i sprzedażą mięsa, kowalstwem, odlewnictwem i handlem. Pod koniec XVIII wieku posiadali własny cmentarz. 1772 – Barcin w państwie pruskim. W 1834 roku ukonstytuowała się gmina żydowska. W 1837 powstała synagoga[7]. Niewiele później w pobliskich Bielawach odkryto złoże kamienia wapiennego i rozpoczęto jego wydobywanie w 1860 r. W 1903 roku w Barcinie mieszkało 50 Żydów[7]. W 1919 r. w wyniku powstania wielkopolskiego Barcin powrócił do Polski. Z powodu migracji gmina żydowska zdecydowała się o zamknięciu szkoły, a w 1930 roku zamknięto synagogę[7].
W 2008 r. w gminie Barcin powstała Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna[8].
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]20 maja 2008 roku Rada Ministrów podjęła decyzję o poszerzeniu Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej o tereny o powierzchni 100,55 ha położone w gminie Barcin[9].
Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa „KZN-Bydgoski”
[edytuj | edytuj kod]Na terenie Barcina Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa „KZN-Bydgoski” realizuje rządowy program budownictwa społecznego. Planowana jest budowa dwóch budynków wielorodzinnych o łącznej liczbie 96 mieszkań z niskim preferencyjnym czynszem i możliwością dojścia do własności w miejscowości Krotoszyn. Koszt tej inwestycji wyniesie ponad 26 566 000 zł. Wykonanie inwestycji planuje się na 2025 rok[10].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Piramida wieku mieszkańców Barcina w 2021 roku[11]:
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- kościół pw. św. Jakuba z 1901 r. zbudowany według projektu arch. Przyłuskiego z Inowrocławia. Neoromański z cennymi 17-głosowymi organami firmy Józef Bach–Rychtal pow. Kępno Wlkp. (1926 r.) Orientowany, murowany, jednonawowy, z wydzielonym prezbiterium i wieżą od zachodu. Parafia założona w XII w.
- zachowany klasycystyczny dwór z XIX w.
- zabytkowe kapliczki cmentarne z XIX w.
- synagoga przy ul. 4 stycznia, obecnie Przedszkole nr 1
- cmentarz żydowski przy ul. Podgórnej
- pozostałości przedwojennego cmentarza ewangelickiego przy ul. Żnińskiej
- Szkoła Podstawowa nr 1 w Barcinie
- domy przy ul. Żnińskiej nr 13, 15, 17 zbudowane kolejno w 1911, 1910, 1909 r.
- kurhan w Złotowie sprzed 4 tys. lat
- góra św. Wojciecha
Park Wolności
[edytuj | edytuj kod]
W 2018 roku w Barcinie do użytku został oddany Park Wolności, który ozdobiono popiersiem Józefa Piłsudskiego[12].
W parku znajduje się:
- pumptrack,
- skatepark,
- altana wypoczynkowa,
- place zabaw dla dzieci i młodzieży.
Miejsce to jest również wykorzystywane do organizacji licznych imprez m.in. takich jak Dni Miodu.
Sport
[edytuj | edytuj kod]W Barcinie ma siedzibę kilka klubów sportowych m.in. Klub Żeglarski „Neptun”, Ludowy Klub Sportowy „Dąb Barcin” (A klasa), Szkolny Związek Sportowy oraz Barcińsko-Piechcińskie Stowarzyszenie Koszykówki (3. liga). W Barcinie znajdują się także: skatepark, pumptrack (oba w Parku Wolności), trzy boiska „Orlik 2012” (przy Zespole Szkół w Barcinie przy ul. Polnej, przy Szkole Podstawowej nr 1 oraz przy Szkole Podstawowej nr 2, gdzie została wybudowana również kryta pływalnia).
Barciński Ośrodek Sportu i Rekreacji (BOSiR), od 2019 roku organizuje Miodowy Festiwal Biegowy zrzeszający biegaczy i biegaczki z obrębu całego miasta oraz gminy[13].
W Barcinie trenują, uczestniczą w rozgrywkach mistrzowskich, rozwijają swoje talenty i realizują pasje piłkarze, siatkarze, lekkoatleci, tenisiści stołowi, koszykarze, żeglarze, pływacy, płetwonurkowie, bilardziści, biegacze, szachiści, wędkarze, strzelcy i miłośnicy sportów motorowych. Obiekty przeznaczone na rozgrywki sportowe, wypoczynek i rekreację, umożliwiają rozwój lokalnych stowarzyszeń, kształcenie nowej kadry, zwiększenie aktywności fizycznej młodych ludzi i seniorów oraz organizację masowych imprez sportowych[14].
Miejski Dom Kultury w Barcinie
[edytuj | edytuj kod]
W mieście działa Miejski Dom Kultury, przy którym działają sekcje wokalne, fotograficzne, plastyczne, Akademia Teatru Młodego Aktora oraz Młodzieżowa Orkiestra Dęta[15].
Od 2018 roku w nowej siedzibie Miejskiego Domu Kultury znajduje się sala widowiskowa, w której odbywają się wszystkie imprezy i wydarzenia organizowane przez MDK. Salę wykorzystuje się również jako Kino Barć, które co tydzień umożliwia mieszkańcom oglądanie najnowszych produkcji filmowych z całego świata. Do Barcina za sprawą koncertów i występów artystycznych przyjeżdżają muzycy, komicy, aktorzy, stand-uperzy z całej Polski[16].
Do stałych wydarzeń organizowanych przez Miejski Dom Kultury należą między innymi: Festiwal Poezji Śpiewanej i Piosenki Aktorskiej (FORMA), Festiwal Piosenki Przedszkolnej (FOREMKA), Barć Film Festiwal oraz Dni Miodu[17].
Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Barcin
[edytuj | edytuj kod]
W Barcinie działa Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Barcin im. Jakuba Wojciechowskiego[18]. W 2014 roku zajęła 1. miejsce w Rankingu Bibliotek 2014[19].
Przy bibliotece powstało Koło Przyjaciół Biblioteki, przemianowane na Koło Przyjaciół Jakuba Wojciechowskiego, które było inicjatorem wielu imprez kulturalnych: wystaw prac plastycznych twórców-amatorów, wystaw hobbystów, imprez popularyzujących postać i twórczość Patrona[20].
Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]- Kościół rzymskokatolicki:
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Barcin (Sala Królestwa ul. Kościelna 17)[21]
Walory Naturalne
[edytuj | edytuj kod]
Oświata
[edytuj | edytuj kod]W Barcinie działa żłobek, trzy przedszkola, dwie szkoły podstawowe oraz liceum[22]:
- Żłobek „Pszczółka”
- Przedszkole nr 1
- Przedszkole nr 2
- Przedszkole nr 3
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. dr. Stanisława Krzysia
- Zespół Szkół w Barcinie
- Liceum Ogólnokształcące
Lokalne media
[edytuj | edytuj kod]
W Barcinie działa Telewizja Lokalna Barcin (TVL Barcin)[23], wydawane jest również lokalne pismo Pogłos Barcina[24].
Miasta Partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
W 2019 roku za pośrednictwem Związku Miast Polskich, gmina Barcin nawiązała współpracę partnerską z miastem Bursztyn na Ukrainie.
11 stycznia 2023 roku, w Urzędzie Miejskim w Barcinie burmistrz Michał Pęziak i mer Vasyl Andriieshyn podpisali umowę o partnerstwie i współpracy pomiędzy Gminą Barcin a miastem Bursztyn (obwód Iwano-Frankiwski, Ukraina), której celem jest tworzenie warunków niezbędnych do rozwoju współpracy dwustronnej, wymiana doświadczeń między regionami partnerskimi, realizowanie wspólnych projektów, wzajemne poznawanie życia społeczno-gospodarczego i mieszkańców[25].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-05-15].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 18–19.
- ↑ Paweł Klint, Szlachecki obrót ziemią w powiecie kcyńskim w latach 1626–1655, Wrocław 2012, s. 21, 27.
- ↑ GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-11-25] (pol.).
- ↑ GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-05-15] (pol.).
- ↑ Włodzimierz Dworzaczek, Teki; Księgi grodzkie nakielskie, rok 1548, str. 131.; Dokument opisujący cesję Andrzeja Krotoskiego, kasztelana inowrocławskiego na rzecz syna Jana Krotoskiego, kasztelana rogozińskiego, której przedmiotem był cały szereg dóbr ziemskich położonych w powiatach: nakielskim, gnieźnieńskim, kcyńskim, inowrocławskim i bydgoskim, w tym miasta: Łobżenica, Barcin oraz część Pakości.
- ↑ a b c Historia społeczności | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-11-04].
- ↑ Barcin: Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna otwarta! [online], Serwis Samorządowy PAP [dostęp 2023-05-17] (pol.).
- ↑ Dz.U. z 2008 r. nr 96, poz. 610
- ↑ BIP – Gmina Barcin [online], bip.barcin.pl [dostęp 2023-05-16].
- ↑ Barcin w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Portal – Gmina Barcin [online], barcin.pl [dostęp 2023-05-15].
- ↑ Relacja II Miodowy Festiwal Biegowy – BOSIR [online] [dostęp 2023-05-16] (pol.).
- ↑ Relacje – BOSIR [online] [dostęp 2023-05-16] (pol.).
- ↑ Grafik zajęć – Miejski Dom Kultury w Barcinie [online] [dostęp 2023-05-16] (pol.).
- ↑ Galeria – Miejski Dom Kultury w Barcinie [online] [dostęp 2023-05-16] (pol.).
- ↑ Kalendarz wydarzeń – Miejski Dom Kultury w Barcinie [online] [dostęp 2023-05-16] (pol.).
- ↑ Strona główna Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Barcin [online], www.biblioteka.barcin.pl [dostęp 2023-05-15].
- ↑ Ranking Bibliotek 2014 – wyniki – Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich – Ogólnopolski portal bibliotekarski [online], www.sbp.pl [dostęp 2023-05-15].
- ↑ Widzialni CMS, Informacje o bibliotece – Biuletyn Informacji Publicznej Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Barcin im. Jakuba Wojciechowskiego [online], bip.biblioteka.barcin.pl [dostęp 2023-05-16] (pol.).
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-24].
- ↑ Jednostki organizacyjne – BIP Gmina Barcin [online], bip.barcin.pl [dostęp 2023-05-15].
- ↑ TVL Barcin – Telewizja Lokalna Barcin [online] [dostęp 2023-05-15] (pol.).
- ↑ Pogłos Barcina – Miejski Dom Kultury w Barcinie [online] [dostęp 2023-05-18] (pol.).
- ↑ Barcin i Bursztyn (Ukraina) miastami partnerskimi – Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy – Portal Gov.pl [online], Kujawsko-Pomorski Urząd Wojewódzki w Bydgoszczy [dostęp 2023-05-15] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Barcin. Bydgoszcz: Bis-Medium, 2002. ISBN 83-88639-45-5.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Historia Żydów w Barcinie na portalu Wirtualny Sztetl
- Synagoga w Barcinie
- Barcin (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 106.
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady | |
| Części wsi |
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne do 8 tys. mieszkańców |
|
| Miasta gminne powyżej 8 tys. mieszkańców |
