Schronisko PTTK Stożek
49°36′16″N 18°49′25″E/49,604444 18,823611 Południowa fasada budynku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
957 m n.p.m. |
| Data otwarcia |
9 lipca 1922 |
| Właściciel | |
Położenie na mapie Beskidu Śląskiego  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
| 49°36′16″N 18°49′25″E/49,604444 18,823611
| |
| Strona internetowa | |
Schronisko PTTK Stożek – górskie schronisko turystyczne Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Beskidzie Śląskim, na grzbiecie Pasma Stożka i Czantorii pod Stożkiem Wielkim, na wysokości 957 m n.p.m. Położone jest przy granicy polsko-czeskiej (do 21 grudnia 2007, kiedy Polska dołączyła do układu z Schengen, istniało w pobliżu schroniska przejście graniczne Stożek-Velký Stožek).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Schronisko jest najstarszym istniejącym polskim[1] schroniskiem w Beskidzie Śląskim (a po rozbiórce obiektu na Markowych Szczawinach najdłużej działające nieprzerwanie polskie schronisko w całych Beskidach). Znacznie wcześniej, bo w 1913 otwarto na Ropiczce (obecnie w Czechach) pierwsze polskie schronisko PTT „Beskid” na Ropiczce, na zachód od Babiej Góry, które jednak 5 lat później spłonęło.
Oficjalny wniosek budowy polskiego schroniska na Stożku wysunął już w 1910, krótko po ukonstytuowaniu się Polskiego Towarzystwa Turystycznego „Beskid” w Cieszynie, członek jego zarządu Jan Galicz. Wybrano teren pod szczytem góry i przeprowadzono wstępne rozmowy z jego właścicielami, Ewą Podżorską i Andrzejem Byrtusem. 25 listopada 1910 inny członek zarządu, Jan Kotas, w Wiśle podpisał z wymienionymi wyżej właścicielami umowę wstępną w sprawie sprzedaży towarzystwu parceli o powierzchni pół morgi za cenę 120 koron austriackich. Obecny przy tym gajowy Komory Cieszyńskiej powiadomił jednak o tym fakcie nadleśnictwo, a to z kolei dyrekcję komory. Komora stanęła tu w sposób nieformalny na straży interesów niemieckiej turystyki na tym terenie oraz niemieckiej organizacji turystycznej Beskidenverein i pod groźbą pozbawienia pracy w podległych jej lasach zmusiła właścicieli gruntu do wycofania się z umowy.
Sprawa ta nabrała rozgłosu i zakończyła się głośnym skandalem, kiedy ksiądz Józef Londzin, członek zarządu polskiego towarzystwa turystycznego, a jednocześnie poseł do parlamentu w Wiedniu, uczynił ją tematem swej interpelacji poselskiej. W jej wyniku wdrożone zostało dochodzenie, które jednak przedłużało się i wybuch I wojny światowej przekreślił plany budowy schroniska.
Ponieważ z powodu podziału Śląska Cieszyńskiego pozbawioną sensu stała się odbudowa spalonego schroniska na Ropiczce, na posiedzeniu zarządu PTT „Beskid” w dniu 31 maja 1919 podjęta została uchwała o natychmiastowym przystąpieniu do zarzuconej przed wojną budowy schroniska na Stożku. Koszt budowy miał wynieść 250 tys. koron, a towarzystwo posiadało jedynie 60 tys. koron. Podobnie jak w przypadku Ropiczki odwołano się do ofiarności społeczeństwa. Zbiórka funduszy pozwoliła dr. Janowi Kotasowi na kupno parceli oraz rozpoczęcie budowy obiektu, zaprojektowanego przez Stanisława Chorubskiego[2].
Kamień węgielny pod budowę schroniska na Stożku położono uroczyście 30 maja 1920. W międzyczasie PTT „Beskid” 5 lutego 1921 przystąpiło do Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i występowało odtąd jako Polskie Towarzystwo Tatrzańskie Oddział „Beskid Śląski” w Cieszynie. Głównym motorem całej budowy był Jan Galicz, którego wspierał młody wówczas nauczyciel Wincenty Zając. W dniu 9 lipca 1922 roku[2] odbyło się poświęcenie i otwarcie obiektu, który ostatecznie kosztował 2 miliony marek[2]. Wykańczanie i wyposażanie schroniska trwało aż do 1932 roku[2].
W czasie okupacji hitlerowskiej w schronisku gospodarowali Niemcy. Z zawieruchy II wojny światowej schronisko wyszło mocno zdewastowane. 15 maja 1945 Karol Kaleta i Jerzy Bogucki, późniejsi członkowie nowego zarządu cieszyńskiego PTT, zastali salę jadalną schroniska zasłaną grubą warstwą nawozu po stacjonujących tu koniach. Zaangażowany dozorca zapobiegł rozgrabieniu schroniska i w następnym roku wróciło ono do służby. W latach 1962–1965 schronisko zostało gruntownie wyremontowane i zmodernizowane (doprowadzono energię elektryczną, wodę, wykonano centralne ogrzewanie).
Warunki pobytu[edytuj | edytuj kod]
Schronisko oferuje 72 miejsca noclegowe w pokojach od 2- do 8-osobowych. Dodatkowo można nocować w pokojach wieloosobowych oraz, w przypadku braku miejsc, na podłodze. Łącznie w schronisku może przenocować 90 osób. Goście schroniska mają dostęp do bufetu, jadalni (100 miejsc), sali telewizyjnej, ogródka z parasolami (tylko w lecie) oraz sauny.
W pobliżu schroniska znajdują się 2 wyciągi narciarskie: krzesełkowy (780 m, czynny również w lecie) i talerzykowy (275 m).
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Przy schronisku znajduje się węzeł szlaków turystycznych. Przebiega tutaj 
Główny Szlak Beskidzki.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wybudowane przez Polaków. Wcześniejsze schroniska należały do organizacji Beskidenverein.
- ↑ a b c d Edward Moskała, Schroniska górskie PTTK w województwie bielskim: Beskid Śląski – Beskid Żywiecki – Rejon Babiej Góry – Beskid Mały, Warszawa: Wyd. PTTK „Kraj”, 1983, s. 79, ISBN 83-00-00548-X, OCLC 749277638 [dostęp 2023-01-16].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Biesik: Schroniska górskie dawniej i dziś. Beskid Mały i Beskid Śląski. Bielsko-Biała: Wyd. „Logos” Agnieszka Korzec-Biesik, 2013, s. 227–242. ISBN 978-83-925599-3-1.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona ośrodka narciarskiego „Stożek”. stozek.narty.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-01-28)].
- Informacje o schronisku na stronie COTG PTTK w artykule Alojzego Szupiny